Dışsallaştırma sorunları genellikle saldırganlık ve davranış bozuklukları ile kendisini gösteren bir so­run olarak tanımla­nırken, içselleştirme sorunları ise kaygı­lar, korkular, dep­resyon, içe kapan­ma gibi çocukların duygu durumları ile ilgili sorunlar olarak görülmektedir. Çocukların yaşadıkları dışsallaştırma sorunla­rına müdahalede aile danışmanlığına başvurulma­sının çocuklardaki sorunların azaltılmasında etkisi olduğu birçok çalışmada görülmüştür (Chamberli- ne, Rosicky; 1995; Kazdin, Weiss, 1998). Yine bir başka çalışmada çocuklardaki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu rahatsızlıklarına müdaha­lede aile danışmanlığının rolü ortaya konmaktadır (Nichols, 2013). Konu ile ilgili yapılan etkileyici bir diğer çalışma ise, madde bağımlısı ergenlerle yapılan karşılaştırmalı bir çalışmadır. Becker ve Curry (2008) aile terapilerinin madde bağımlısı ergenlerde iyileşmenin diğer terapilerden anlamlı bir biçimde fazla olduğunu göstermektedir

Aile danışmanlığının dünyadaki tarihçesi kabaca 1940 öncesi ve sonrası olarak iki dönem halinde
ele alınabilir.

Sosyal öğrenme kuramının dayandığı bazı ilkeler vardır. Bu ilkeler şöyle sıralanabilir (Ülgen ve
Fidan, 1997);
• Sosyal davranışlarda, ödüllendirilen davranışlar gözlemleyen kişiler tarafından tekrarlanır.
• Bireyler cezalandırılan davranışlardan kaçınırlar.
• İstenmeyen davranışlar eğer hoş karşılanır ise, diğer bireylerin davranışı yapma olasılıkları artar.
• Uygun model ile istenen davranışlar oluşturulduğunda, bu davranışların sıklığını artırmak için pekiştirmeden yararlanılabilir

Doğum öncesi dönem, bebeğin anne karnında büyüdüğü, vücudunun temel yapı ve organlarının oluştuğu dönemdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Özgül öğrenme güçlüğü

Duygusal gelişim; çocuğun çevresi ile sağlıklı
ilişkiler kurmasını sağlarken çevresindeki kişilerin
de duygu ve düşüncelerini anlamlandırmasını sağlayan bir süreçtir

Çocukların tüm gelişim alanlarının sağlıklı bir şekilde desteklenebilmesi için en kritik yaş dönemi 0-3 yaş aralığı olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda, 0-3 Yaş Aile Eğitim Kurs Programı anne, babaları ve bakımla görevli kişileri 0-3 yaş çocuğunun sağlık, beslenme, bakım, öz bakım becerileri iletişim ve tüm gelişim alanları konularında ve toplumda yetersizlikten etkilenmiş bireylere yönelik duyarlılık konusunda bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Genogram bireyin aile ağacının veya haritasının çeşitli evrensel şekillerle resmedilmesidir. Bugün genogramlar birçok farklı kuramda farklı adlar (aile haritası) altında kullanılsa da aile terapileri arasında hem bir değerlendirme hem de bir müdahale tekniği olarak en fazla önemi Bowen’ın aile sistemleri teorisinde görmektedir. Bowen’e göre genogramlar en az üç kuşağı kapsamalıdır. Genogramlarda ailede şu anda yaşanan veya geçmişte kalan her türlü olay resmedilmeli, tarihlere, kültürel değişimlere, aile sırlarına, kayıplara özel olarak bakılmalıdır. Bunları tespit etmek için standart sembollerle birlikte daha farklı kimi semboller veya renkler kullanılabilir.

Güvensiz Kaçınan Bebek/Çocuk: Güven­siz kaçınan bağ oluşturan bebekler, annesi ile aynı ortamda iken annenin varlığından habersizmiş gibi davranmaktadırlar. Çocuk ile bakım veren kişi arasındaki iletişim, çok azdır. Bakım veren kişi yanından uzaklaştı­ğında pek tepki göstermez ve bakım veren tekrar yanına döndüğünde onunla iletişim içine girmez. Annenin tekrar geri dönmesi de çocuk için bir anlam ifade etmez.

I-II

Çekirdek ailede yaşanan sorunlar karsısında bir çocuk gelişimci, öncelikle çocuğun gelişimini, gereksinimlerini, güvenliğini, ruh sağlığını, haklarını ve ilişkilerdeki etik kuralları dikkate alarak çocuğun önceliğini ve üstün yararını gözetmelidir. Çocuk aile ile bir bütündür ve eşler arasındaki çatışmalar, duygusal yapı, etkileşim biçimi, ebeveyn tutumları, ailenin koşulları çocuğu doğrudan etkiler. Bu yüzden, ailenin kendi durumunu anlamasına, çocuğun gelişimi ve eğitimi konusunda bilgi ve deneyim sahibi olmasına, iletişim, problem çözme, ebeveynlik becerilerini geliştirmeye yönelik planlamalar ve uygulamalar yapmak çok yararlı olacaktır. Çalışsın ya da çalışmasın tüm ebeveynler için çocukla etkili ve verimli zaman geçirme, birlikte oyun ve diğer etkinliklere katılma, ev ortamını en etkili biçimde kullanma, olumlu iletişim ve tutum geliştirme, doğal yaşamdan yararlanma ve koruma gibi konularda bilgi, materyal ve uygulama örnekleri sunmak sağlıklı, destekleyici ve güçlendirici bir yoldur. Kendi alanının dışına çıkan, bilgi ve deneyim sahibi olunmayan konularda ise aileyi en uygun destek kaynağına yönlendirmek, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla iletişime geçme konusunda yardım sağlamak önemlidir.

Yaşantısal aile terapisinin en önemli kavramı kendilik değeridir. Bu değer temel olarak kişinin başkalarının kendisine bakışından bağımsız olarak kendisini nasıl gördüğü, kendisine verdiği değerin ne olduğudur (Murdock, 2013).

Kendini suçlama

Dışsal ve içsel aile sınırları: Bütün aileyi okul, dini kurumlar, diğer aileler ve dışarıdaki insanlar gibi başka sistemlerden ayıran çizgiler dışsal sınırlardır. Aile sınırları oldukça kapalı bir özellikten açığa doğru kayan bir yapı gösterebilir. Bu sınırlar bazen fiziksel (duvar, çit, alarm sistemi) olabildiği gibi bazen de ailenin kuralları, tavırları, tutumları, iletişim biçimleri bu sınırları oluşturabilir. Örneğin; aileye kimin katılıp katılamayacağı konusunda kurallar vardır.

Jean Piaget, bağlılığın gelişmesi ile bilişsel gelişim arasında önemli bir ilişki olduğunu ifade etmiştir. Bebek, beyninin olgunlaşması ve çevresel uyaranların etkisi ile şemalar oluşturur. Giderek, tanıdığı ve tanımadığı kişileri birbirinden ayırt etmeye başlar. Bebek zamanla nesne ve kişi sürekliliğini de kazanır yani bir nesneyi veya kişiyi görmese de var olmaya devam ettiğini bilir. Bu bilişsel beceriler ile birlikte, bağlılık da gelişimini sürdürür.

Benlik, çocuğun kendisiyle ilgili olarak zihninde çizdiği görünümdür.

Çocukların gelişim dönemleri genel olarak, doğum öncesi, bebeklik, ilk çocukluk, son çocukluk ve ergenlik dönemi olarak sınıflandırılmaktadır. Doğum öncesi dönem, bebeğin anne karnında büyüdüğü, vücudunun temel yapı ve organlarının oluştuğu dönemdir. Bebeklik dönemi (0-2 Yaş), motor yetenekler ve koordinasyon, dil becerisi ve duyusal becerilerinin geliştiği; ilk çocukluk (3-6 Yaş) dönemi ise, çocuğun öz bakım becerilerini kazandığı, cinsiyet rollerinin farkına vardığı dönemdir. Son çocukluk (7-11 Yaş) döneminde çocukların okuma, yazma ve sayısal işlem yetenekleriyle, dünyayı anlama ve mantıksal düşünme tarzlarında önemli ilerlemeler görülür. Soyut düşünme ve cinsel olgunlaşma ise ergenlik (12-18 Yaş) döneminin özelliğidir.