Yaşlanma sorununun dünyada fark edilmesini sağlamak amacıyla 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü olarak kutlanmaktadır.

Sağlıklı yaşlanma için dengeli beslenme, çevresel faktörlerin yaşama uygunluğu, aktif bir yaşamın sürdürülmesi, zihinsel ve bedensel egzersizler yapılması, sağlık taramalarının yapılması önemlidir. Bununla birlikte yaşlanma sürecinde kaybedilen anne-baba rolüne ısrarla sahip çıkmak yerine dede-nine gibi yeni roller benimsemek de sağlıklı yaşlanma için gereklidir.

Yaşlı ayrımcılığı; yaşlıları esk moda bulmak, onları bunak gibi değerlendirmek, sosyal aktivitelere katmamak gibi davranışlarda bulunmaktır.

Unutkanlık, tanıma güçlüğü, algıda bozukluk ve bellek bozukluğu; Alzheimer hastalığının belirtileri arasında sayılabilir. Konuşma bozukluğu, Parkinson hastalığının belirtilerindendir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

ALS’de kaslar kendilerini harekete geçiren nöronlardan uyarı gelmediği için yeterince çalışamaz. Çalışmayan kaslardaki hücreler, kullanılmamaya bağlı olarak kaybedilir ve giderek kas hacmi azalır. Bu duruma atrofi denir. Atrofi gelişen kasın gücü ve hareket yeteneği de giderek azalır. Atrofinin yerleşim yeri ve şiddeti kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Kas güçsüzlüğü ellerde, kollarda, bacaklarda ya da ağız dil-yutak bölgesinde başlayabilir. Güçsüzlük yaygınlaşarak ilgili organların çalışmasını ve kullanımını gittikçe daha çok bozar. En önemli iki bozukluk olan yutma ve solunum güçlüğü yanında kas krampları ve spazmlar, yorgunluk hissi, ses ve konuşma bozuklukları, yutkunma yetersizliği nedeniyle tükürük ve salya artışı, hareketsizliğin yol aç- tığı toplardamar sorunlarına bağlı el ayak şişmeleri, idrar tutmada zorluk, kabızlık, uyku bozuklukları ve kaygı ALS’de sık görülen klinik sorunlardır.

Fiziksel yetersizlik, bağımsız hareket etmede ileri derecede yetersizlik, temizlik, beslenme ve yemek gibi aktivitelerde tam bağımlılık, iletişimin tama yakın kaybı ve idrar ve dışkı kaçırma gibi belirtiler Alzheimer hastalığının ileri evresinde görülür.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1994 yılında Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı’nı
gerçekleştirmiş ve konferansın temasını “21. Yüzyılda Herkes İçin Sağlık” olarak belirlemiştir. Bu konferansın hedeflerinden biri de yaşlı bireylere yöneliktir. Dünya nüfusunun her
geçen gün yaşlanması gerçeği ve nüfusun yaşlanmasının sosyal ve ekonomik etkileri üzerinde durulmuştur. Yaşlı bireylerin, toplumun kalkınmasında bir kaynak olarak ele alınması gerektiğinin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca aile fertlerinin yaşlı bireylere bakabilmesi
için gereken koşullar ve destek sistemleri tartışılmış; sağlık, ekonomik ve sosyal güvenlik
sistemlerinin yaratılmasına yönelik hedefler ortaya konmuştur.

“Bakım, hayat yardımıdır ve toplum için gerekli bir sosyal hizmettir. İster sağlıklı ister
hasta tüm yaş gruplarında fiziki, psikolojik, ve sosyal aktivitelerin ve işlevlerin sağlanmasında yardımcı olmaktır”. Fiechter ve Meier’in tanımında (1981), bakımın insani ilişkiler
çerçevesinde ortaya çıkan bir iletişim süreci olduğundan; bu süreçte bakan ve bakılan iki
kişinin ortak bir hedefe ulaşmak için bakım sürecinde bir arada bulunmalarından söz
edilir.

Sağlanacak hizmetler şu şekilde sınıflandırılabilir: Sağlığın geliştirilmesi (temel sağlık hizmetleri, bağışıklama, taramalar, birinci basamak sağlık hizmetleri, ağız ve diş sağlığı hizmetleri ve göz sağlığı hizmetleri), kamu hizmetleri (semt bakım evleri, ev ziyaretleri ve evde bakım), sosyal servisler (gündüz bakım evleri, seyyar aşevleri, geçici bakımlar, komşu desteği projeleri, başkasının bakımı altına girme, tatil aktiviteleri ve iş-uğraşı terapisi) ve hastane (acil tıbbi bakım, acil psikiyatrik bakım, erken taburculuk programları, özel birimler inme, ortogeriatri vb. rehabilitasyon, ev ziyaretleri ve gündüz poliklinikleri). Doğru cevap B.

Teknolojik gelişmelerle sağlıklı yaşam koşullarının ortaya çıkması, bulaşıcı hastalıkların sonlanması, sağlıklı beslenme, ev ve çevre şartlarının düzenlenmesi, antibiyotiklerin keşfedilmesi, tıbbi teşhis teknolojilerinin çoğalması, sağlık eğitiminin ve bilincinin kazandırılması, hijyen, altyapı hizmetlerinin düzeltilmesi, aşılar ve koruyucu hekimliğin ön plana çıkması gibi gelişmelerle insanlar daha uzun yaşamaya başlamışlardır. Bu açıklamalar ışığında I. ve IV. seçenekler yanlış olduğundan doğru cevap D’dir.

Aile, akraba ve arkadaş çevresi dediğimiz sosyal çevresinden aldığı doyum, kendi sağlık durumundan duyduğu memnuniyet, kısaca yaşamından aldığı doyum gibi faktörler yaşam kalitesi göstergelerinden psikolojik göstergeleri kapsamaktadır.

Yaş (yaş ilerledikçe risk artar), cinsiyet (erkeklerde ateroskleroz riski daha fazla) ve genetik yatkınlık (birinci dereceden akrabalarda erken yaşta koroner kalp hastalığının olması) önlenemeyen risk faktörleridir.

Bilişsel değişikliklerin başında kendine, çevreye, ailesine karşı kaygısızlık hâli de yaşanır. Yaşlı bütün gün pijama veya gecelikle zamanını geçirir. Yemeğini eliyle yemek ten çekinmez. Saçlarını taramaktan hoşlanmaz. Çevresinde olan güzel veya üzüntü verici şeylere bile kayıtsız kalır, karar oluşturamaz. Eskiden zevk aldığı şeylerden artık mutlu olamaz. Bilişsel bozukluklar en çok 80 ve üzeri yaşta kendini gösterir.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra, tedavi edici sağlık anlayışı yerini, hekimlik ve sağlık uygulamalarını halkın içine yayma fikri olan “halk sağlığı ve hastalıktan koruma” anlayışına bırakmıştır. Toplumun sağlık sorunlarını belirlemek, önlemek, ortadan kaldırmak ve toplumun sağlık seviyesini yükseltmek ön plana geçmiştir. Toplumun sağlık harcamalarını finanse etmek, hedefler arasında yer almaz ve yanlıştır. Doğru cevap C‘dir.

Soru kökünde verilen ifadelerden sadece ilki doğrudur. Yaşlılarda kronik hastalıklar büyük oranda yaşam kalitesini azaltmaktadır ve kadınlar erkeklere oranla obeziteye daha yatkındırlar. Bu açıklamalar doğrultusunda II. ve III. ifadeler yanlıştır. 

Yaşlanmayı geciktirmeye, yaşlıların yaşam kalite-sini arttırmaya yönelik araştırmalar ise ne yazık ki gecikmiş ve 1960’lı yıllarda başlamıştır.

Sağlık hizmetlerinin verildiği kurum modelleri hastaneler, gündüz hastaneleri, özel üniteler, bakım evleri, gündüz bakım merkezleri, özel bakım evleri şeklindedir. Sağlıklı yaşlılar için de huzur evleri, sığınma evleri, yaşlı kulüpleri olabilmektedir. 

"Geriatri" kalp ve damar hastalığı değildir.