Bilim Felsefesi Final 2. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdakilerden hangisi hipotezli-tümdengelimsel yöntemin karşılaştığı güçlüklerden biridir?

Tümel-tikel niceleyicili hipotezlerin sınanamaması sorunu

Alternatif hipotezler sorunu

Teorik hipotezler sorunu

Sonsuz öğeli evren sorunu

Eski kanıt sorunu

2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir yasa-görünümlü önerme değildir?

Tüm metaller elektriği iletir.

Tüm metaller yeterince ısıtıldığında genleşir.

Bugün mutfağımda bulunan tüm armutlar yeşildir.

Tüm su kitleleri yaklaşık 0°C’ta donar.

Tüm ideal gaz kitlelerinin basıncı, sabit sıcaklıkta, hacimleriyle ters orantılıdır.

3.Soru

Genel olarak belli bir zaman ile belli bir yere sınırlı olmayan düzenlilikleri ifade eden pekiştirilmiş hipotezlere ne ad verilir?

Bilgi

Belge

Yasa

Düzen

Anlam

4.Soru

Kuhn’un görüşüne göre bilimsel paradigma aşağıdaki ögelerden hangisini içermez?

Metafizik İlkeler ve Modeller

Bilimsel Devrimler

Bilimsel Değerler

Sembolik genellemeler

Örnek problem çözümleri

5.Soru

Bir hipotezin pekiştirilmesi, sınama sonrası-olasılık derecesinin sınama-öncesi olasılık derecesinden büyük olması demektir. Hangi görüşte bu ifade yer almaktadır?

Nicod

Hempel

Glymour

Christensen

Bayes

6.Soru

Aşağıdakilerden hangisi hipotezli-tümdengelimsel yöntemi betimlemez?

Sınanan hipotezin sonlu bir evrendeki açılımı, doğrulanmış bir gözlem önermesinden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse hipotez pekiştirilmiş sayılır.

Pekiştirilmek istenilen hipotez ile önceden doğrulanmış gözlem önermelerinden tümdengelimsel çıkarımla yeterince gözlem önermesi türetilir.

Türetilen gözlem önermelerinin tümü gözlem ve/veya deneyle doğrulanırsa, söz konusu hipotez pekiştirilmiş olur.

Bazı türetilmiş gözlem önermeleri yanlışlanırsa hipotez çürütülmüş olur.

Türetilen gözlem önermeleri de (sınanmaya-değer bulunup) gözlem ve/veya deneyle sınanırlar.

7.Soru

Francis Bacon’dan kaynaklanan ve doğruya erişmenin tek geçerli yöntem olduğunu belirten görüş aşağıdakilerden hangisidir?

Hipotez Pekiştirmesi Görüş

Salt Tümevarımcı Görüş

Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı Görüş

Hipotez Buluşu Görüşü

Yanılsamacı Görüş

8.Soru

“Gözlemlenebilen ve/veya deneye dayalı olan bilimleri inceleyen bilim dalına bilim felsefesi denilmektedir.” Bu bilgi doğrultusunda, aşağıdakilerden hangisi bilim felsefesi kapsamında incelenmez?

Matematik

Psikoloji

Kimya

Tarih

Fizik

9.Soru

Bilimsel teoriler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Teorinin doğru aksiyomları ilgili bilim dalının temel yasalarını ifade eder.

Teorilerin aksiyomlarından tümdengelimsel çıkarımla türetilebilen yasa-görünümlü önermeler, bilim dalının öbür yasalarını ifade eder.

Bilimsel teorilerin aksiyomlarında teorik terimler geçer.

Bilimsel teoriler, genellikle makro nesne dizgeleri ve bunların makro özelliklerine ilişkindir.

Her teori aksiyom veya postulat denilen yasa-görünümlü önermeler içerir.

10.Soru

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde hipotezli tümdengelimsel pekiştirme yönteminin karşılaştığı güçlükler birarada verilmiştir?

Sonsuz ögeli evren sorunu, Teorik hipotezler sorunu, Kuzgun paradoksu

Alternatif hipotezler sorunu, Sonsuz ögeli evren sorunu, Christensen'ın karşı örnekleri

Kuzgun paradoksu, Christensen'ın karşı örnekleri, Duhem-Quine sorunu

Duhem-Quine sorunu, Teorik hipotezler sorunu, Sonsuz ögeli evren sorunu

Kuzgun paradoksu, Duhem-Quine sorunu, Alternatif hipotezler sorunu

11.Soru

Lakatos'un bilimsel araştırma programının yordamı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Negatif yordam, bir teorinin anomali ile karşılaşması durumunda, anomalinin teorinin koruyucu kuşağına ait yardımcı hipotezlerden birinin yanlışlandığının kabul edilmesini sağlar.

Pozitif yordam, teori dizisini oluşturan teorilere özgü olan koruyucu kuşakların adım adım ortaya konulmasını yönlendirir.

Negatif yordam, teori dizisinin katı çekirdeğini korumayı amaçlar.

Yordam, pozitif ve negatif olmak üzere iki çeşittir.

Yordamı oluşturan kurallar, kesin kurallardır.

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bilimsel paradigma bileşenlerinden biri değildir?

Sembolik Genellemeler

Metafizik İlkeler ve Modeller

Bilimsel Değerler

Anomali

Örnek Problem Çözümleri

13.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme Yönteminin karşılaştığı güçlüklerdir?

Sonsuz Ögeli Evren Sorunu

Alternatif Hipotezler Sorunu

Teorik Hipotezler Sorunu

Christensen’in Karşı-Örnekleri

Nicod yöntemi

14.Soru

I. Herhangi bir yasa-görünümlü önerme doğru ise bir yasa önermesidir. II. Her tümel-koşullu önerme bir yasa-görünümlü önermedir. III. Her yasa-görünümlü önerme tümel-koşullu önerme biçimindedir. Bu ifadelerden hangileri doğrudur?

Yalnız I

Yalnız II

Yalnız III

I ve II

I ve III

15.Soru

"Gelişen teori dizisi" ile "yozlaşan teori dizisi" ayrımı hangi bilim adamına aittir?

Losee

Nagel

Krönig

Clausius

Lakatos

16.Soru

Nesne dizgesi ne demektir?

Bilim dalları, konusu olan somut nesneleri tüm özellikleriyle inceler. Bu özelliklerin tümüne nesne dizgesi (ya da fiziksel dizge) denir.

Bilim dalları, konusu olan somut nesneleri tüm özellikleriyle değil, yalnızca kendi ilgi alanlarına girenler yönünden inceler. Böylece incelenen somut nesneler, bilim dalının ilgi alanı dışında kalan tüm özelliklerden soyutlanırlar.

Bilim dalları, konusu olan bazı soyut nesneleri tüm özellikleriyle inceler. Bu özelliklere nesne dizgesi (ya da fiziksel dizge) denir.

Bilim dalları, konusu olan somut nesneleri birtakım özellikleriyle birlikte inceler. Bu özelliklerden soyut olanlarının tümüne nesne dizgesi (ya da fiziksel dizge) denir.

Bilim dalları, konusu olan nesnelerin soyut özelliklerini inceler. Bu özelliklerin tümüne nesne dizgesi (ya da fiziksel dizge) denir.

17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Friedman'ın birleştirici açıklama modelini, diğer birleştirici açıklama modellerinden ayıran en belirgin özelliktir?

Friedman'ın birleştirici açıklama modelinde yalnızca düzenlilikler açıklanır, yalın olgular açıklanmaz.

Friedman'ın birleştirici açıklama modelinde açıklanan olgusu tek başına değil de çok sayıda başka açıklanan olgularla birlikte açıklanır.

Friedman'ın birleştirici açıklama modeli gereğince olguları tek tek açıklamak onların yeterince anlaşılmalarını sağlar.

Friedman'ın birleştirici açıklama modelinde açıklamanın birleştirici gücü, çok sayıda açıklanan olguyu birlikte açıklamak amacıyla kullanılan çıkarımların tiplerinin az olmasına dayanır.

Friedman'ın birleştirici açıklama modeli hem düzenlilikler ile yasaların hem de olguların açıklanmasına yöneliktir.

18.Soru

Lakatos’un teori gelişimi görüşüne göre gelişen teori dizisi nedir?

Verilen bir teori dizisinde (birincisi dışında) her teori bir önceki teoriden daha gelişmiş olmasıdır.

Verilen bir teori dizisinde her teori bir sonraki teoriden daha gelişmiş olmasıdır.

Bir teorinin hipotezlerinden tümdengelimsel olarak türetilen bir önermenin değillemesi gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış bir gözlem önermesi olmasıdır.

Birinci teorinin onun yerine geçen ikinci teoriye indirgenmesidir.

Teori dizisinin katı çekirdeğinin değiştirilerek gelişim sağlanmasıdır.

19.Soru

Comte’a göre, çatışmanın nedeni nedir?

Çatışma toplum pozitif evreye geçmediği için ortaya çıkmaktadır.

Kollektif bilinç hem düzeni sağlar hem de çatışmaya yöneltir.

‘Anomik işbölümü’nün ortaya çıkması sosyal sistemde aksamalara yol açan bir çatışma kaynağıdır.

varoluş mücadelesi ve onun sonucu olan denge çatışma üretir.

Sanayileşme ile birlikte çatışma ortaya çıkar.

20.Soru

Örnekleme yoluyla pekiştirme yöntemi’nin en gelişmiş biçimi olan Kendi-
kendini Pekiştirme yöntemi kime aittir?