Çağdaş Felsefe 1 Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Frege’nin anlam ve gönderim ayrımı ile dil felsefesinin gelişimine katkısını analitik felsefeciler tarafından hangi açılardan tartışılmıştır ?
Frege’nin anlam ve gönderim ayrımı ile dil felsefesinin gelişimine katkısını analitik felsefeciler tarafından hangi açılardan tartışılmıştır ?
Belirli betimleyicilerin, özel adlara benzer şekilde gönderimlerinin bulunup bulunmadığı |
Gönderimin anlama dayalı olmasının gerekip gerekmediği |
Dilden bağımsız anlamların bulunup bulunmadığı |
Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin zorunlu olup olmadığı |
Hepsi |
Belirli betimleyicilerin, özel adlara benzer şekilde gönderimlerinin bulunup bulunmadığı; gönderimin anlama dayalı olmasının gerekip gerekmediği; bir başka değişle, adların ve ifadelerin doğrudan gönderim yapıp yapmadığı; dilden bağımsız anlamların bulunup bulunmadığı; Frege’nin ele aldığı türde özdeşliklerin zorunlu olup olmadığı vb. konular Russell’dan Wittgenstein’a, Quine’dan Kripke’ye pek çok analitik felsefeci tarafından tartışılmıştır. Doğru yanıt E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi matematiğin mantığa dayandığını ve mantığın içerisinden geliştiğini göstermeye çalışmıştır?
Wittgenstein |
Hume |
Frege |
Kant |
Hilbert |
Frege, matematiğin mantığa dayandığını ve mantığın içerisinden geliştiğini göstermeye çalışmıştır.
3.Soru
Geometrinin yargılarının sentetik ve a priori olduğuna ilişkin düşünceyi temelinden sarsan düşünce hangisidir?
"Tüm cisimler uzamlıdır." |
Einstein’ın özel ve genel görelik kuramı |
“Bir üçgenin iç açılarının toplamı 180 derecedir.” |
“3 ile 5’in toplamı 8’dir.” |
İki noktadan bir doğru geçer |
Kantçı metafiziğin merkezinde ise Kant’ın sentetik a priori olarak adlandırdığı yargılar yer alıyordu. Kant'a göre matematiğin yargıları (3 ile 5'in toplamı 8'dir. veya "Bir üçgenin iç açılarının toplamı 180'derecedir. Tüm olaylar bir nedene göre gerçekleşir. Evrensel zorunluluğa ve nesnel gerçekliliğe sahip sentetik a priori yargılardır. Kant'ın analitik a priori yargılara “Tüm cisimler uzamlıdır” yargısı örnek vermektedir. Einstein’ın özel ve genel görelik kuramıını ortaya koymasıdır. Bu gelişmeler, geometrinin yargılarının sentetik ve a priori olduğuna ilişkin düşünceyi temelinden sarsmıştır.
4.Soru
Euklidesçi olmayan geometrilerin keşfedilmesi neyi ortaya koymuştur?
Dördüncü aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. |
Üçüncü aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. |
İkinci aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. |
Birinci aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. |
Beşinci aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. |
Beşinci aksiyom dikkate alındığında birbiriyle çelişik ifadeler içermektedir. Bir geometri, tek bir paralelden söz ederken bir diğeri, hiçbir paralelin çizilemeyeceğinden ya da birden fazla (hatta sonsuz sayıda) paralelin çizilebilmesinden söz etmektedir. Dolaysıyla bu geometriler birbirleriyle tutarlı olmayan, aynı yorum altında doğru olamayacak, önermeler içermektedir.
5.Soru
Wittgenstein'ın 1929 yılında doktora tezi olarak sunduğu yapıtı hangisidir?
Tractatus Logic-Philosophicus |
Kritik der reinen Vernunft |
Principa Ethica |
On Denoting |
The Linguistic Turn: Recent Essays in Philosophical Method |
Kritik der reinen Vernunft, Kant'ın; Principa Ethica, Moore'un; On Denoting, Russel'ın; The Linguistic Turn: Recent Essays in Philosophical Method, Richard Rorty'nin eserleridir. Doğru yanıt A'dır.
6.Soru
Tractatus, Wittgenstein'in dünya, gerçeklik, bilim, etik, mantık, din, mistisizm, felsefe, dil ve düşünce alanında yaptığı önermeler ve bu önermeleri açıklamak için kullandığı alt-önermelerden oluşan bir yapısı vardır.Bu yedi önermenin ilki aşağıdakilerden hangisidir?
Olup biten, olgu olan, olayların durumunun varlığıdır. |
Olguların mantıksal resmi bir düşüncedir. |
Üzerinde konuşulamayan konusunda susmalı. |
Bir düşünce anlamı olan bir önermedir. |
Dünya olduğu gibi olandır. |
Tractatus kısa, numaralandırılmış aforizmalardan oluşur. Yedi temel aforizma
1’den 7’ye kadar numaralarla sunulur. Her bir aforizmanın altındaki açıklama ve
yorumlar 1.1, 3.1 biçiminde, söz konusu açıklamaya dair görüşler 1.11, 3.11 biçiminde numaralandırılmıştır.
Şimdi Tractatus’un açılış cümlelerini görelim:
1. Dünya olduğu gibi olandır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi niceleme mantığını geliştirmiştir?
Wiltgenstein |
Frege |
Hume |
Kant |
Hilbert |
Frege, niceleme mantığını geliştirmiştir.
8.Soru
I. Bir resim gerçekliğin modelidir.
II. Bir resimde resmin unsurları gerçekliğin kendisidir.
III. Resmi oluşturan şey, unsurlarının bir diğerleriyle belirli bir bağıntı içerisinde olmalarıdır.
Wittgenstein'ın Tractatus adlı eserinde belirttiği yukarıdaki önermelerden hangileri doğrudur?
I-II |
I-III |
II-III |
Yalnız I |
Yalnız II |
Bir resimdeki unsurlar (çizgiler, şekiller, renkler) gerçekte mevcutturlar ancak gerçekliğin temsilcisidirler. Bu nedenle doğru yanıt B şıkkıdır.
9.Soru
Analitik felsefenin ortaya çıkışı aşağıdakilerden hangisi ile olanaklı olmuştur?
Kant |
Simmons |
Hegel |
Simon |
Lambert |
Analitik felsefenin ortaya çıkışı, her şeyden önce 19. yüzyılda haki olan Kantçı metafizik anlayışının eleştirisi ile olanaklı olmuştur.
10.Soru
Frege’nin geliştirdiği mantığa dayanan nesne dili ile üst dilin birbirinden ayrılmasına dayanan doğruluk kuramının sahibi aşağıdakilerden hangisidir?
Bertrand Russell |
Alfred Tarski |
Alfred North Whitehead |
Kurt Gödel |
Giuseppe Peano |
Alfred Tarski’nin (1901- 1983) nesne dili ile üst dilin birbirinden ayrılmasına dayanan doğruluk kuramı Frege’nin geliştirdiği mantığa dayanmaktadır.
11.Soru
Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceği ilk kez hangi bilim adamı tarafından ortaya koyulmuştur?
Eugenio Beltrami |
Klein |
Riemann |
Bolyai |
Lobachevsky |
Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceği ilk kez Eugenio Beltrami tarafından 1868 yılında ortaya koyulmuştur.
12.Soru
Euklidesçi olmayan geometrilerin keşfedilmesinden önce geometrinin aksiyomları hangi tür yargılar olarak kabul edilmekteydi?
Analitik a priori yargılar |
Sentetik a posteriori yargılar |
Analitik a posteriori yargılar |
Değer yargıları |
Sentetik a priori yargılar |
Analitik felsefenin ortaya çıkış sürecinde, Euklidesçi olmayan geometrilerin keşfedilmesiyle 19. yüzyılın ikinci yarısında ve 20. yüzyılın başlarında, sentetik a priori yargıların mahiyetine ilişkin felsefî bir tartışma eşlik etmiştir. Bundan önce Kant referans verilerek, geometrinin aksiyomlar sentetik a priori yargılar olarak kabul edilmekteydi.
13.Soru
Matematiğin mantığa indirgenebileceği ve bu itibarla da matematiğin önermelerinin analitik olduğunun gösterilmesi çalışmaları kim tarafından ivme kazanmıştır?
Kant |
Einstein |
Gottlob Frege |
Proclus |
Lambert |
Matematiğin mantığa indirgenebileceği ve bu itibarla da matematiğin önermelerinin analitik olduğunun gösterilmesi, özellikle Gottlob Frege’nin çalışmaları ile ivme kazanmıştır.
14.Soru
Analitik felsefenin kurucuları olarak kabul edilen düşünürler kimlerdir?
Russell ve Hegel |
Russell ve Leibniz |
Russell ve Moore |
Leibniz ve Moore |
Leibniz ve Hegel |
Analitik felsefenin kurucuları Russell ve Moore'dir. Doğru yanıt C'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Russell ve Whitehead'in mantıksal kavramları ele aldıkları ve biçimselleştirdikleri ünlü yapıtlarıdır?
Begriffsschrift |
Unsurlar |
Kavram Yazısı |
Kritik der reinen Vernunft |
Principia Mathematica |
Principia Mathematica Russell ve Whitehead'in mantıksal kavramları ele aldıkları ve biçimselleştirdikleri ünlü yapıtlarıdır.
16.Soru
Frege'nin akademik çalışmalarının nihai amacı nedir?
Mantığı aritmetiğe indirgeme isteği |
Aritmetiği mantığa indirgeme isteği |
Paradoksları açıklamak |
Mantığın sayılardan türetilebileceğini göstermek |
Mantıksal çıkarım yapabilmek |
Frege, 1874’ten 1918’e kadar süren akademik çalışmalarının büyük bir bölümünü tek bir amaca hasretmiştir: Aritmetiği mantığa indirgeyerek sağlam bir temele oturtmak.
17.Soru
Einstein, fizik yasalarının betimlenmesinde neyin uygun olacağını ifade etmiştir?
Euklidesçi olmayan geometrilerin tutarlı olmayabileceğini |
Euklidesçi geometrinin görünün biçimini belirlediğini |
Euklidesçi geometrinin uzayın geometrisi olduğunu |
Fizik yasalarının betimlenmesinde Euklidesçi olmayan bir geometrinin daha uygun olduğunu |
Geometrinin aksiyomlarının evrensel zorunluluğa ve nesnel gerçerliliğe sahip olduğunu |
Einstein, fizik yasalarının betimlenmesinde Euklidesçi olmayan bir geometrinin daha uygun olduğunu ifade etmiştir.
18.Soru
19. yüzyılda ha^kim olan Kantçı metafizik anlayışının eleştirisi ile olanaklı olan felsefe nedir?
19. yüzyılda ha^kim olan Kantçı metafizik anlayışının eleştirisi ile olanaklı olan felsefe nedir?
Biçimsel felsefe |
Metafizik |
Analitik felsefe |
Matematik |
Mantık |
Analitik felsefenin ortaya çıkışı, her şeyden önce 19. yüzyılda ha^kim olan Kantçı metafizik anlayışının eleştirisi ile olanaklı olmuştur.
19.Soru
Moore'un görüşleri arasında Wittgenstein'ın en etkileyici felsefi görüş olduğunu söylediği görüş hangisidir?
Moore paradoksu |
Organik bütün yaklaşımı |
Açık soru kanıtlaması |
Doğalcı yanılsama |
İçsel bağıntılar doktrini |
Moore’un görüşleri arasında, Wittgenstein’ın özellikle etkilendiği görüş bugün, Moore Paradoksu olarak anılmaktadır. Wittgenstein, bu paradoksun Moore’un ifade ettiği en etkileyici felsefî görüş olduğunu söylemiştir. Hatta rivayete göre Wittgenstein, Moore’un bu paradoksu bir dersinde ifade ettiğini duymuş ve Moore’un evine giderek kendisini yataktan kaldırarak Moore’un verdiği dersi kendisine tekrar etmesini söylemiştir. E seçeneğinde yer alan "içsel bağıntılar doktrini" ise Russell'ın eleştirdiği idealist anlayışa verdiği isimdir. Diğer seçeneklerde yer alan "organik bütün yaklaşımı", "açık soru kanıtlaması" ve "doğalcı yanılsama" da Moore'un görüşlerindendir ancak, Wittgenstein'ın en etkileyici bulduğu görüş değildir.
20.Soru
Moore paradoksunun konusu nedir?
Yağmur |
İnsan |
Köpek |
Ölüm |
Doğa |
Moore’un görüşleri arasında, Wittgenstein’ın özellikle etkilendiği bir başkası bugün, Moore Paradoksu olarak anılmaktadır. Wittgenstein, bu paradoksun Moore’un ifade ettiği en etkileyici felsefî görüş olduğunu söylemiştir.Paradoks, “Yağmur yağıyor ama ben yağmur yağdığına inanmıyorum.” biçimindeki bir ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir. Sorun, herhangi bir kişinin tutarılı bir biçimde böyle bir ifadede bulunmasının beklenmemesine rağmen, önermenin kendisinin mantıksal bir çelişki olmamasıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ