Ocak 1917’de daha önce müttefiklerin savaş sonrası amaçları hakkında kendi vasıtalarıyla bilgi edindikten sonra, Amerikan Senatosu’nda yaptığı bir konuşmayla eşitler arasında müzakere edilecek bir “zafersiz barış” yapılması çağrısında bulundu. Sonra, güçler dengesinin yerini alacak bir “ortak güç” sisteminin kurulmasına desteğini yineledi ve nihayet devletlerin farklı değil ortak çıkarlar gözetecekleri bir uluslararası teşkilât kurulmasını önerdi. Dahası, gizli diplomasiyi reddederek “açık olarak müzakere edilecek açık anlaşmalar”dan söz etmeye başladı.

1972 yılında Stockholm’de gerçekleştirilen ve Stockholm Konferansı olarak da bilinen “Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı” bu alandaki ilk büyük uluslararası girişim olmuştur. Sosyo-ekonomik yapıları ve gelişme düzeyleri farklı olan birçok ülkenin “çevre” konusunda ilk defa bir araya geldiği bu Konferans sonunda “Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Bildirisi” kabul edilmiştir. Yine bu toplantıda kurulması kararlaştırılan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 1972’den beri çevre sorunlarının çözümüne yönelik faaliyetlerin eşgüdümü için çalışmaktadır.

Süratle gelişen bilişim ve iletişim teknolojilerinin kullanılması, uluslararası ilişkileri daha da saydamlaştırarak diplomasi ortamının değişmesine yol açmaktadır. Esasen diplomasinin baş etmesi gereken en önemli meydan okumalardan biri de toplumlara hesap verebilmek ve yeteri kadar saydam olabilmektir. 

Temsil

Mukim büyükelçinin ülkesini temsili, en başta süreklilik niteliği dolayısıyla başka şekillerde yerine getirilemeyecek bir işlevdir. Ayrıca, temsil çok yönlü ve zaman alıcı bir faaliyettir. Temsil, büyükelçinin -ve diplomatik personelin- törensel nitelikteki faaliyetlerde olduğu kadar, yaşamının her yönünde göz önünde tutup gereklerini yerine getirmek durumunda olduğu bir görevdir. Resmî yemek ve diğer davetlere katılmak, törenlerde hazır bulunmak, özellikle büyük başkentlerdeki yoğun kültürel etkinliklerde yer almak; bir büyükelçinin, rapor okumak veya yazdırmak ya da dışişlerinde girişimde bulunmak kadar ihmal edemeyeceği ve günlük mesaisinin büyük bölümünü ayırmak zorunda olduğu faaliyetlerdir.

Bu dönemlerde, Dışişlerimizin başlıca görevlerinden biri bu insan hakları ihlallerini ya bu ihlallerin gerçek olmadığı şeklinde veya hafişetmeye çalışarak savunmaktı. Çoğu zaman da bu ihlaller ülkemizin ‘özel durumuna’ bağlanmaya çalışılırdı. Bu gerekçeler çoğu zaman inandırıcı olmamakla beraber, Soğuk Savaş yıllarında ülkemizin jeo-stratejik önemi ve blok içi dayanışma nedeniyle üzerimize fazla gelinmedi.

21. yüzyılda diplomasinin içeriğinde değişken yönler, diplomatik süreçte, diplomatik yöntemlerde, diplomasi aktörlerinde ve Diplomatik Kanallarda değişiklikler meydana gelmiştir.

21. Yüzyılda Diplomasinin İçeriğinde, Diplomatik Süreçte, Diplomatik Yöntemlerde ,Diplomasi Aktörlerinde. ve Diplomatik Kanallarda değişiklikler meydena gelmiştir

Diğer bir tanıma göre, müzakere, uluslararası aktörlerin ancak karşılıklı anlaşma ile ulaşabilecekleri belirli amaçları gerçekleştirmek için karşılıklı etkileşimde bulunmalarıdır.126

Birinci Dünya Savaşı’nı resmen sona erdiren Versailles Antlaşması, muzaffer ülkelerin esas hedefi olan Almanya ile ilgili hükümleri içerdiği için genellikle Paris Konferansı’nın tek sonuç belgesi olarak anılır. Halbuki teknik olarak bu belge sadece Almanya’yla yapılan barış hakkındadır. Diğer mağluplarla ilgili barış anlaşmalarına Paris civarındaki çeşitli park ve şatoların isimleri verilmiştir: Osmanlı İmparatorluğu ile Sevr, Avusturya ile Saint Germain, Macaristan ile Trianon, Bulgaristan’la Neuilly.

Propaganda kamuoyunun siyasi amaçlarla kitle iletişim araçları kullanılarak etkilenmesi şeklinde tanımlanabilir. Birçok yazar ‘kamuoyu diplomasisi’ nin as­lında ‘propaganda’nın yabancı kamuoylarına yönelik biçiminin değişik bir isimle takdiminden ibaret olduğunu ileri sürer (‘Bizim yaptığımız kamuoyu diplomasisi, onlarınki propagandadır’). Buna karşı başkalarına göre kamuoyu diplomasisi pro­pagandadan temelde farklı ve yepyeni bir kavramdır. Birinci görüştekiler için propaganda 20. yüzyılın ilk yarısında özellikle 1. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan totaliter rejimlerin elinde çarpıtılarak kul­lanıldığı için kötü bir anlam ve şöhret kazanmıştır. Bu nedenle 2. Dünya Savaşı sonrasında hükûmetler propaganda ile aynı yöntemlere başvurmak zorunda ol­makla birlikte bu kelimeyi kullanmaktan çekinmişlerdir. 1990’larda ise pek çok başka hükûmet propaganda faaliyetlerini ‘kamuoyu diplomasisi’ etike­ti altında sunmaya başlamıştır.

Propaganda kamuoyunun siyasi amaçlarla kitle iletişim araçları kullanılarak etkilenmesi şeklinde tanımlanabilir. Birçok yazar ‘kamuoyu diplomasisi’nin aslında ‘propaganda’nın yabancı kamuoylarına yönelik biçiminin değişik bir isimle takdiminden ibaret olduğunu ileri sürer (‘Bizim yaptığımız kamuoyu diplomasisi, onlarınki propagandadır’). Buna karşı başkalarına göre kamuoyu diplomasisi propagandadan temelde farklı ve yepyeni bir kavramdır. Birinci görüştekiler için propaganda 20. yüzyılın ilk yarısında özellikle 1. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan totaliter rejimlerin elinde çarpıtılarak kullanıldığı için kötü bir anlam ve şöhret kazanmıştır. Bu nedenle 2. Dünya Savaşı sonrasında hükûmetler propaganda ile aynı yöntemlere başvurmak zorunda olmakla birlikte bu kelimeyi kullanmaktan çekinmişlerdir. Bunun yerine bu faaliyete ‘enformasyon’ bu görevi yüklenen birimlere de ‘enformasyon servisi’ adını vermeyi yeğlemişlerdir. Ancak bu kelimenin de ‘istihbarat’ kavramını çağrıştırması ve bilgilendirmek yerine bilgi sağlamak amacının taşındığı kuşkusunu yaratması nedeniyle (Türkiye’de ABD ‘Enformasyon Servisi’ USIS’e tepkiler buna bir örnektir), bu terim de gözden düşmüştür. Nihayet 1965’te Şetcher Hukuk ve Diplomasi Fakültesi Dekanı Edmund Gullion’un ortaya attığı ‘kamuoyu diplomasisi’ bu gereksinmeye yanıt olmuştur. O zamana kadar ABD Başkanı Wilson’un savunduğu ‘açık diplomasi’ kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılan bu terim bu defa ABD resmî çevrelerinde giderek propaganda kelimesinin yerini almıştır.

Tüm ifadeler müzakere ile ilgili olarak söylenebilir.

Kıbrıs meselesinde, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler uzun süre Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Özel Temsilcisinin aracılığı (good offices) ile müzakere etmişlerdi.

“D” şıkkı neden değil etki olarak karşımıza çıkmaktadır. Diplomatik süreçteki en önemli değişiklik iç ve dış politikaların birbiriyle kaynaş­masının artmasıdır. Bunun temel nedenleri, evvelce iç sorun sayılan konuların uluslararası düzeye intikali, uluslararası hukukun gelişmesi ve uluslararası yargı kurumlarının çoğalması nedeniyle ulusal yargı kavramının yıpranması, sınır aşan muamelelerin artması ve ekonomilerin küreselleşmesidir. Buna ek olarak, önemli sınır ötesi insan hareketlerinin olduğu bölgeler ve AB gibi entegrasyona yönelik kuruluşlarda da ülkelerin iç politika ve durumlarıyla doğrudan ilgili kendine özgü diplomatik süreçler söz konusudur.

İç ve dış politikaların neredeyse birleşmesinin başlıca etkisi diplomatik faa­liyetin niteliğini değiştirerek insan hakları, iç güvenlik, enerji, çevre politikaları gibi daha ziyade ‘iç’ sayılan politikalar ve sorunlara da muhatap hâle gelmesidir.

Diplomatik süreçte gizli ve açık diplomasi arasındaki denge 1960’larda özellikle Birleşmiş Milletler çerçevesinde uluslararası konferans diplomasinin gelişmesiyle açık diplomasi lehine bozulmuş iken günümüzde bir ölçüde gizli diplomasiye tekrar dönüşün başladığı da görülmektedir. Örneğin Birleşmiş Milletler Genel Kurullarına bu toplantılarda alınan ‘açık’ kararlardan ziyade bu vesileyle ülke lider ve yetkililerinin yaptığı gayrıresmî temaslar ve gizli görüşmeler nedeniyle önem verilmektedir. Bu arada, çok taraflı konferansların kayıtları 1970’lerden bu yana artık yayınlanmamaktadır. Diplomaside gizliliğin artmasının bir nedeni de uluslararası sistemde şiddet hareketlerinin çoğalmasıdır.

Tanıma de jure (hukuken) veya de facto (fiilen) olabilir. De facto tanımada bir ülke diğerinin mevcut olduğu gerçeğini kabul etmekle yetinir, ancak hukuki sonuç doğurabilecek ilişki ve tasarruflardan kaçınır.