Daha sonraki aşamada amaçların ve planla ilgili hedeflerin belirlenmesi gelmektedir. Bu un­surlar uzmanlar tarafından ortaya konulmalıdır. Amaç ve hedeflerin taşıması gereken en önemli özellikler, sınırları çizilmiş gerçekçi ve gerçekleş­tirilebilir olmalarıdır. Ayrıca herkes tarafından kabul edilir ve kolaylıkla ölçülebilir olması ge­rekmektedir. Temel aşama olan amaç ve hedef­lerin belirlenmesi bakımın sonucunda tekrardan gözden geçirilerek istenilen yere ulaşamaya hiz­met etmelidir

Her üç seçenekte engelli bakım elemanının taşıması gereken özellikler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Engelli bakım elemanının taşıması gereken özellikler şunlardır:
• Yetersizliği olan bireyin özelliklerini tanıyabilmeli,
• Bakım yapacağı yetersizlik türünü tanıyabilmeli,
• Yetersizliği olan bireyin günlük bakımını yapabilmeli,
• Fizyoterapi ve meşguliyet (İş-Uğraşı) terapisi yapabilmeli,
• Yetersizliği olan bireyin odasını düzenleyebilmeli,
• Yatak içi ve dışı egzersizler yaptırabilmeli,
• Yetersizliği olan bireyin ilaç takibini yapabilmeli,
• İlk yardım uygulayabilmelidir.

Çocuk gelişimi temelinde aile yaşam döngüsü Galinsky (1987) tarafından a) imgeleme, b) bakım, c) otorite, d) rehberlik, e) bağlılık ve f) ayrılış olarak sınıflanmaktadır. İmgeleme, ailenin doğacak olan
çocukları ile ilgili kurduğu hayaller, çocuklarının geleceği ile ilgili planları ve düşünceleridir. Bu aşama hamilelikten çocuğun doğumunu kadar olan süreci kapsamaktadır. Bakım, çocuk ve aile bireyleri arasındaki bağlanmanın gerçekleştiği dönemdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Diğer tüm yetersizliği olan bireyler gibi zihinsel yetersizliğe sahip bireylerde birçok beceriyi öğre­nebilecektir. Bireylerin gelişim düzeylerini dikkate alarak bazı becerileri kazandırabilirsiniz. Örnek­leyecek olursak kendi kendine elini yıkayabilecek bireye sürekli destek sunmadan elini kendisinin yıkamasına ya da yemeğini kendisinin yemesine fırsat verebilirsiniz. 

Bakım planı, bireye destek amaçlı hazırlanan ve bireyle ilgili bilgilere kolay ulaşılmasını sağlayan bir araç olarak tanımlanabilmektedir

Gün içerisinde bireylerin yerine getirmeleri gereken kişisel bakım gereksinimlerinin karşılanmasına ve basit zihinsel, fiziksel aktiviteleri içeren sosyal etkinliklerinin yapılmasına yardımcı olan bakım elemanı engelli bakım elemanıdır.

Farklı kültürden birey­lerle iletişim kurmada dikkat edilecek çeşitli noktalar bulunmaktadır. Bu birey, aile üyelerinden biri ya da bakım gereksinimi olan yetersizliğe sahip birey ola­bilir. Burada unutulmaması gereken farklı kültürle­rin farklı özellikleri olduğu ve bunun bireylerin hem kişilik özelliklerine hem de sosyal yaşamlarındaki sözlü ve sözsüz davranışlarına etki edebileceğidir.

Ailelerle iletişimde yazılı ya da sözlü iletişim olarak iki tür iletişimden söz edilebilir. Yazılı iletişim bireyin durumuna ilişkin değerlendirmeler ve aileden beklenilenlerin aileye bildirilmesi şeklinde yürütülen bir iletişimdir. Bu iletişimde çoğunlukla yazı olarak gönderilen mesajların aile tarafından doğru olarak anlaşılması beklenmektedir. Yazılı iletişim türüne uygun olan araçlar ise; mektuplar, notlar ve iletişim defterleri, haber bültenleri, el kitapları ya da rehberler, el ilanları ya da bildiriler, internet yoluyla iletişimdir. Ailelerle sözlü iletişim kurmanın çeşitli yolları vardır. Bunlar; telefon görüşmeleri, planlanmamış görüşmeler, planlanmış bire-bir aile görüşmeleri, aile grup toplantıları şeklindedir.

Dinleme becerileri aktif ve pasif dinleme olarak iki şekilde gerçekleşir. Pasif dinleme, göz kontağı kurma, ailenin anlattıklarına ilişkin not alma, zaman zaman baş sallayarak görüş birliğinin ifade edilmesi ve gülümseme biçimde sözel olmayan davranışlardır.

Bakım planının oluşturulması ve uygulama aşamalarında sorumlulukları olan katılımcılar; yetersizliği olan birey, aile, özel eğitim öğretmeni, çocuk gelişim uzmanı, dil ve konuşma uzmanı, doktor, hemşire, fizik tedavi uzmanı, ergoterapist, diyetisyen, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve ev ekonomisti şeklinde sıralanmaktadır.

İletişim kelimesinin dilimizdeki sözlük anlamına bakıldığında ‘duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirişim, haberleşme, komünikasyon’ olarak tanımlanmaktadır.

Yetersizliği olan bireylere sağlanan hizmet ve programlar:

• Birey merkezli günlük bakım
• Sertifikalı personel ve refakatçi desteği
• Yemek temin etme hizmetleri
• Sosyal yardım ve sosyal destek programları
• Transfer hizmetleri ve
• Evde sağlık hizmetleridir.

 Bakım planın temel unsuru olan hiz­metin sunulacağı birey, bu hizmeti sunacak olan kişiler, bakım planını oluşturma ekibi, planın ken­di içerisinde barındırdığı özellikler, temel hedefler, kapsam bu bölümde incelenecek kavramlar arasın­da yer almaktadır.

Aşağıda belirtilen sorulara yanıt vererek birey merkezli bakım ve rehabilitasyon planınızı hazırlayabilirsiniz.

Neden bakım planı yapıyoruz

Neleri başarmak için yapıyoruz

Nasıl başaracağız

Nerede yapacağız

Ne zaman yapılacak

Gerekliliklerle ilgili ihtiyaçlar

Merkezde bireyin bulunduğu sistemler yakından uzağa doğru bireyi çevrelemektedir. Bu modele göre bireyi çevreleyen dört sistem bulunmaktadır. Bunlar; mikrosistem, mezosistem,ekzosistem ve makrosistem olarak adlandırılmaktadır

Dinleme becerileri: Dinleme becerileri aktif ve pasif dinleme olarak iki şekilde gerçekleşir. Pasif dinleme, göz kontağı kurma, ailenin anlattıklarına ilişkin not alma, zaman zaman baş sallayarak görüş birliğinin ifade edilmesi ve gülümseme biçimde sözel olmayan davranışlardır. Aktif dinleme ise ailenin anlattıklarını yorumlama, değerlendirme, anlatılanlara veya sorulanlara cevap verme ve gerek
duyuldukça soru sorma gibi sözel davranışları içermektedir. Uzman/bakım elemanının sahip olduğu dinleme becerileri aileler ile kurulacak olan iletişimin niteliğini etkileyecektir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bakım planının oluşturulması ve uygulama aşamalarında sorumlulukları olan katılımcılar; yetersizliği olan birey, aile, özel eğitim öğretmeni, çocuk gelişim uzmanı, dil ve konuşma uzmanı, doktor, hemşire, fizik tedavi uzmanı, ergoterapist, diyetisyen, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve ev ekonomisti şeklinde sıralanabilir.

Dikkatsiz ve yanlış dinleme, bilgi ve düşünce eksikliği, önyargılı dinleme, geri bildirim yapmama, yetersiz algılama, yanlış yorumlama, düşünme ve konsantrasyon eksikliği, soru sormamadır.

Yetersizliği olan bireyler için hazırlanan bakım planı süreci kişiyle ya da yakınlarıyla birlikte planlanmalı ve yürütülmelidir. Bakım planın da bireyin yalnızca sağlık ihtiyaçları, sosyal ihtiyaçları ya da yalnızca eğitsel ihtiyaçları bulunmamalıdır.