Halkla ilişkiler etiğini olumsuz yönde etkileyen söz konusu oluşumları şu şekilde sıralamak mümkündür (Bülbül, 2001, s.232-233). • Rüşvet ve Çıkar Sağlama: Halkla ilişkiler çalışanları mesleği icra ederken kaçınılmaz bir biçimde kulis yapma ve lobi oluşturma çalışmaları yürütmektedirler. Bu süreçte yetkililere veya ilgili kişilere çeşitli yöntemlerle çıkar sağlama, rüşvet ve benzeri etik dışı girişimler görülebilmektedir. Bu tarz olumsuzluklar temelde vicdani bir mesele olmakla birlikte aşağıda detaylı bir şekilde aktarılacak olan ‘halkla ilişkilerde etik kurallar veya standartlar’ oluşturularak önlenmeye çalışılmaktadır. • Kamu Yararını Gözetmedeki Çelişki: Halkla ilişkiler mesleğinin toplumla etkileşime dayanıyor olması onu kamusal bir faaliyet türü olarak görmeyi gerektirmektedir. Kamusal nitelikli faaliyetlerde göz önüne alınması gereken temel unsur kamu yararını gözetmek olduğundan kamuya karşı dürüst, açık, güvenilir olmak kaçınılmaz bir gereklilik hâline gelmektedir. Dahası kamusal faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların içinde faaliyet gösterdikleri toplumsal yapıya zarar vermek şöyle dursun, ‘sosyal sorumluluk’ kapsamında katkı ve fayda sağlayacak uygulamalarda bulunmaları beklenmektedir. Örneğin insan sağlığına doğrudan zarar veren sigara, alkol, kolalı/asitli içecek vb. üreticisi olan çok uluslu şirketler faaliyetleriyle kamu yararını açıkça ihlal etmektedir. Gençler başta olmak üzere toplum sağlığı için apaçık risk üreten bu kuruluşların festivaller, konserler, sergiler, sanatsal faaliyetler, doğa sporları etkinlikleri vb. ile kamu yararı ve sosyal sorumluluk anlayışı adına çaba gösterdikleri iddiası son derece çelişkili ve gerçekleri örtmeye yöneliktir. Bu tür organizasyonların halkla ilişkiler faaliyetleri kapsamında yürütülmesi de bu mesleği sorgulanır bir hâle getirmektedir. 8. Ünite - Halkla İlişkiler Araştırmalarında Etik • Sır Saklama/Gerçekleri Gizleme: Halkla ilişkilerin kurumlar için tanıma ve tanıtma etkinlikleri yürüten bir faaliyet dalı olduğu dikkate alındığında özellikle kurumun topluma ve ilgili hedef kitlelere tanıtılması hususunda doğru ve eksiksiz bilgilerin dürüstçe iletilmesi beklenmektedir. Ancak uygulamada gerçeklerin belli bir kısmının iletilmesine rağmen toplumu doğrudan ilgilendiren birtakım bilgilerin özenle saklandığı görülebilmektedir. Örneğin bazı kuruluşlar faaliyetlerinin bir sonucu olarak çevreye, doğaya, insan sağlığına zararlı sonuçlara neden olabilmektedir. Gerek üretim aşamasında çalışanların maruz bırakıldığı yüksek risk, gerekse de insan ve doğa yaşamına yönelik tehditler bir şekilde kamuoyundan gizlenmekte, söz konusu faaliyetin olumlu görülebilecek kısımlarıysa abartılı bir biçimde gündemde tutulabilmektedir. • Yanlış Bilgilendirme: Eksik bilgilendirmenin de bir nevi gerçekleri gizleme anlamına geldiği göz önüne alındığında kamuoyunu yanlış şekilde bilgilendirmenin çok daha büyük bir etik problem olduğu ifade edilebilir. Kurum veya kuruluş adına halkı yanlış bir şekilde bilgilendirmek zaman zaman hukuki sonuçlar doğurabilse de bazı durumlarda yanıltılan hedef kitlenin mağduriyetini yasal yollarla telafi etmesi mümkün olamayabilmekte, en azından uzun, zahmetli ve masraflı süreçlere neden olabildiğinden tercih edilmeyebilmektedir. Böylesi durumlarda kurumların toplumla temas eden tarafı olan halkla ilişkiler faaliyetlerine şüpheli bir şekilde yaklaşılması sonucunu doğurabilmektedir. 

17 Nisan 1968

Bilgilendirme ve Özgür İradeye Gösterilen Saygı

Web analitik içerisinde en genel hâliyle üç tip metrik bulunmaktadır. Bunlar; sayılar, oranlar ve boyutların göstergeleridir

Veri gösterimi ya da farklı bir deyişle tablo ve şekillerin hazırlanması temelde beş ama­ca hizmet etmektedir. Bunlar sırasıyla araştırma, iletişim, hesaplama, saklama ve güzel görünümdür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Genellikle bir kaynakta yazarın adının veya editör bilgilerinin, yayım tarihinin, çalışmanın başlığının (süreli yayımsa dergi, bülten veya mecmuanın adının, süreli olmayan yayım ise kitabın başlığının) ve yayıma ilişkin bilgilerin bulunması gerekmektedir.

Örnek Kaynakça Biçimleri
Kitap bölümü kaynak gösterilecek ise,
Yazarın Soyadı, A.A., & Yazar, B.B. (Yıl). Bölüm veya giriş başlığı. A. Editörün Soyadı,
& B. Editörün Soyadı (Editörler), Kitap başlığı içinde (s. xxx-xxx). Yer: Yayıncı
Şimşek, A (2004). Öğrenme biçimi. Y. Kuzgun, & D. Deryakulu (Editörler), Eğitimde
bireysel farklılıklar içinde (ss.95-137). Ankara: Nobel. Doğru yanıt B'dir.

Halkla ve Basına Yönelik Davranış Kuralları:
• Bir üye daima kamuoyunun çıkarları doğrultusunda hareket etmelidir.
• Derneğe üye bir halkla ilişkiler uzmanı asla medyayı birbirine düşürecek hareketlerde bulunmamalıdır.
• Bir halkla ilişkiler uzmanı yanlış ve çarpıtılmış bilgiyi basına vermemelidir.
• Bir üye çalıştığı organizasyon adına daima tutarlı ve iyi bir temsilci olmalıdır.
• Bir üye hiçbir zaman bir derneği kendi çıkarları için kullanmamalıdır.

Çerez, daha önce ziyaret edilen web siteleri tarafından oluşturulan ve tarama bilgilerini (web sitesi tercihleri, profil bilgileri vb.) saklayan dosyalardır.

Sınıflama Ölçeği (Nominal Ölçek): Sayıların niceliksel olarak bir anlam taşımadığı sadece bir etiket biçiminde kullanıldığı ölçek türüdür. Bu ölçek türü verilen cevapların kategorilerini oluşturmada kullanılır. Birimleri veya nesneleri sınıflayabiliriz. Sayılar
cevapların birbirinden üstünlüğünü göstermez.

Gerçek İsmi Saklama (Anonimlik): Halkla ilişkiler araştırmalarında yaşanan önemli sorunlardan biri katılımcıların gerçek kimliklerini vermekten kaçınmalarıdır. Araştırmanın ne amaçla yapıldığı veya kişisel bilgilerinin başka amaçlarla kullanılabileceğine dair kaygılar araştırmacının dikkate alması ve saygı göstermesi gereken konulardır. Araştırmaya gerçek kimliği yerine anonim bir şekilde dâhil olmak çoğu zaman katılımcılar için duygu ve düşüncelerini daha rahat ve gerçekçi bir şekilde aktarmalarını kolaylaştırıcı bir yöntem olarak görülmektedir.

Kategorik ve sürekli olmak üzere iki çeşit ölçek vardır. Doğru cevap B'dir. 

Kamuoyunu bilgilendirmede basınla ilişkilere ağırlık verilmelidir

Oranlı Ölçek (Ratio Ölçek): Gerçek bir sıfır noktası olan bir ölçektir. Burada sıfır değeri anketi cevaplayan herkes için aynı anlamı ifade etmektedir. Bu özelliği sayesinde diğer üç ölçekten oldukça güçlüdür. Oranlı veriler genellikle doğrudan gözlenebilir fiziksel
olaylarda ya da varlıklarda kullanılır. Çok yönlü bir ölçek olup yukarıda belirtilen her üç
ölçek türünü de kapsar. Bu ölçek ile her türlü ortalamanın hesaplanması ve her türlü istatistiksel analizin yapılması mümkündür. Sayısal olarak cevaplandırılan bütün açık uçlu sorular oranlı ölçek kategorisine girer.

Halkla ilişkilerin mesleki itibarını zedeleyen bu ve benzeri faktörler birtakım etik ilke ve standartların oluşturulma gereğini de beraberinde getirmiştir. Halkla ilişkiler mesleği ile ilgili oluşturulan dernek, mesleki birlikler ve benzeri oluşumların sistematize ederek kurallar haline getirdikleri düzenlemelere kaynaklık eden ve halkla ilişkiler etiğinin temel ilkeleri olarak nitelendirilebilecek olan prensipleri şu şekilde sıralamak mümkündür: • Doğruluk: Bütün ahlaki ve etik sistemlerin temel ilkelerinden biri olan doğruluk, kurum veya kuruluşun faydasına olmasa bile kamuoyuna doğru bilgileri aktarma gerekliliğini ifade etmektedir. • Dürüstlük: Doğrulukla yakından ilişkili olan bu ilke halkla ilişkiler faaliyetlerinin tüm evrelerinde samimiyeti, gerçeği olduğu gibi kabul ederek olduğu gibi yansıtmayı ifade etmektedir. • İnandırıcılık: Halkla ilişkiler faaliyetleri toplum nezdinde inandırıcılıktan yoksunsa başarı şansının olmayacağı açıktır. İnandırıcılığın sağlanabilmesi için de mesajların doğru olması ve tüm sürecin dürüstlük ve açıklıkla yürütülmesi gerekmektedir. İnandırıcı olabilmenin en önemli koşulunun öncelikle konuya kişinin inanmış olması gerektiği kuralından hareketle halkla ilişkiler uygulayıcısı meseleye öncelikle kendisi gönülden inanmalı ve hedef kitleye bu inanmışlık duygusuyla konuyu aktarmalıdır. • Güvenilirlik: Halkla ilişkiler tanımlarında ön plana çıkan ana temalardan birinin ‘güven’ olduğu bilinmektedir. Kuruluş ve hedef kitle arasında karşılıklı güven duygusu oluşturma halkla ilişkilerin en önemli misyonlarından biridir. Kuruluşların salt kâr amacında olmayıp kamusal fayda ve sosyal sorumluluk bilinci taşıdıkları- na olan inanç toplumda söz konusu kurumlara güven duyulmasını sağlayacak en önemli faktörlerden biridir. Kamuoyu nezdinde güvenilir olarak bilinen kurumların da saygınlıklarının ve itibarlarının arttığı ve buna bağlı olarak destek ve başarı- ya ulaşmalarının daha kolay olduğu görülmektedir.

Bilim etiği ilkeleri; gerçeğe uygunluk, bilimsel araştırmanın zarar vermemesi, sorumluluk ve haklar, yazarlar, kaynak gösterme ve alıntılar, bilim insanı ve akademik etkinliklerde etik başlıklarıyla ele alınabilir. Bilimsel araştırmalarda literatür yazarken kaynak gösterme bilim etiği ilkelerindendir. Doğru cevap D'dir. 

Bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde yapılabilen ve araştırma etiğini ihlal edebilecek bazı durumları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür (Odabaşı ve Çetintaş, 2015, Sönmez ve Alacapınar, 2011): • İzinsiz Bilgi veya Veri Kullanımı: Yapılan araştırmalarda ve bilimsel çalışmalarda kullanılacak her türlü bilgi, veri, doküman ve benzeri materyal için bunların asıl sahiplerinin bilgilendirilmesi ve kullanım izinlerinin sağlanmış olması gerekir. Araştırmada daha önce yapılan ilgili çalışmalardan yararlanılması gayet olağan ve gerekli bir durumdur. Çünkü bilimsel ilerleme ve araştırmaların yetkin bir şekilde yürütülebilmesi ilgili incelemelerin olabildiğince değerlendirilmesi ve onların bıraktığı yerden daha ileri bir noktaya ulaştırılması hedefini içermelidir. Dolayı- sıyla yararlanılan kaynakların fazlalığı araştırmanın niteliğini artırıcı bir özelliktir. İntihal, başkalarına ait düşünce veya ifadeleri kendisininmiş gibi göstermek olup hukuki müeyyideleri olan bir suçtur. 8. Ünite - Halkla İlişkiler Araştırmalarında Etik Bu noktada dikkat edilmesi gereken etik ilke ise kullanılan kaynakların açıklıkla zikredilmesi, yararlanılan eserlerin kabul edilmiş yöntemlerle gösterilmesidir. Baş- kalarına ait düşünce veya ifadeleri kendisininmiş gibi gösterme anlamına gelen ‘intihal’, bilimsel araştırmalardaki en önemli etik ihlal olarak kabul edilmektedir. Bu etik ihlali farklı şekillerde kendisini gösterebilmektedir. Bir buluşu, icadı veya düşünceyi tamamen kendine mal etmek gibi açıkça hırsızlığa denk düşen ağır ihlal durumları yaşanabildiği gibi bazı hâllerde hatalı kaynak kullanımını; veya araştırmada sadece belirli bir görüşü/anlayışı ön plana çıkarıp alternatifleri kasti olarak göz ardı edici tarafgir bir tutumla asıl önemli ve birincil kaynakları göz ardı etme gibi farklı etik ihlalleri de yaşanabilmektedir. • Yazarlık Hataları: Yukarıdaki etik ihlalin bir başka görünümü de yazarlık hataları- dır. Bir araştırmada emeği ve katkısı olmayan kişilerin unvan, yükselme, prestij ve benzeri saiklerle o araştırmayı yapmış veya yapanların arasındaymış gibi gösterilmesi ciddi bir etik ihlaldir. Özellikle yönetici, hoca ve benzeri hiyerarşik olarak üst pozisyonlarda olan kişilerin araştırmayı asistan, araştırmacı, yardımcı gibi pozisyonlarda bulunan astlarına yaptırıp sanki kendi araştırması gibi göstermeleri bu konudaki diğer bir etik ihlal örneğidir. Bunlardan da öte para veya başka türlü bir çıkar sağlama karşılığında araştırmayı başka kişilere yaptırma ve kendi adına mal etme uygulamaları da ciddi etik sorunları olarak sıklıkla karşılaşılan durumlardandır. • Verileri ya da Sonuçları Değiştirme-Çarpıtma: Araştırma faaliyetlerinin temel gerekçesi hakikati ortaya çıkarabilmek, olan şeyi olduğu gibi tespit ederek göstermektir. Bu da verilerin ve sonuçların değiştirilmeden kullanılmasını ve yansıtılmasını gerektirmektedir. Ancak yapılan kimi araştırmalarda gerek belli bir otoriteye yaranmak gerekse de kamuoyunu yanıltıp manipüle etmek için kasıtlı olarak verilere veya araştırma sonuçlarına müdahale edildiği görülmektedir. • Uydurma veya Ismarlama Araştırmalar Yapma: Sonuçları önceden belirlenmiş, belli bir amaca yönelik gerçekçi olmayan bulgular ortaya koyma niyetiyle gerçekleştirilen araştırmalarda ciddi bir etik ihlali örneğidir. Özellikle kamuoyu araştırmaları ve pazar araştırmaları kapsamında gözlemlenebilen bu ihlal biçimi önceden belirlenmiş amaçlara yönelik gerekli argümanları oluşturmak amacıyla sözde bilimsel araştırmalar ve sözde sonuçlar üretmeyi ifade etmektedir. Örneğin seçim kampanyaları dönemlerinde siyasal partiler adına kamuoyu araştırmaları yapan bazı araştırma şirketleri kimin hesabına araştırma yapıyorsa onun başarılı olduğu yönünde sonuçlar çıkarabilmektedir. Böylelikle söz konusu aday veya parti lehine kamuoyu oluşturmaya ve seçmen kitlesini manipüle edecek uygulamalara girişilebilmektedir. Yapılan araştırmayla bir ürün veya markanın toplumda gerçekte olduğundan çok daha fazla tercih edilmekte olduğu yönünde sözde bulgularla tüketiciler yanıltılarak o ürüne yönlendirilmeye çalışılabilmektedir. • Araştırma Sonuçlarıyla Çevreye, Topluma, İnsanlığa Zarar Verme: Araştırma etiğinin ve daha genel anlamda bilim etiğinin en önemli boyutu; gerçekleştirilen bilimsel araştırmalarla topluma, doğaya ve insanlığa katkı sağlamaktır. Ne var ki bazı araştırmalar bunun tam tersine gerek topluma, gerek doğaya, gerekse de insanlığa zarar verebilecek süreçler veya sonuçlar içerebilmektedir. Örneğin nükleer enerjiyle ilgili yapılan araştırmalarda maksadın daha yaşanılabilir bir dünya için gerek duyulan enerjiyi elde etmek mi yoksa insanlık için büyük felaketlere sebep olabilecek güçte silahlar üretmek mi olduğu sorusu böylesi bir etik kaygının çıkış noktasını oluşturmaktadır. Benzer şekilde örneğin yeni bir ilacın geliştirilmesiyle ilgili bir araştırma sürecinde deneklere zarar verici nitelikte uygulamaların yapılması da ciddi bir etik ihlali olarak değerlendirilmelidir.

Karmaşıklık

Halkla ilişkiler faaliyetleri çoğu zaman reklam etkinlikleriyle birlikte anılmakta ve bunlarla aynı anlamda kullanılmaktadır. Oysa tanıtım için yer ve zaman satın alma eksenindeki reklamdan daha farklı ve kapsamlı bir etkinlik türüdür.