Yanıt Açıklaması: Hizmet sektörünün ulaştırma ve iletişim ağlarını kurarak gelişmesi aynı zamanda küreselleşmeyi de mümkün kılmaktadır. Hizmetler ile küreselleşme arasındaki bir başka ilişki ise tüketici bakış açısının katkısı olarak düşünülebilir. Hizmetler ile küreselleşme arasındaki bir diğer ilişki üretim faktörlerinin hareketliliğinden kaynaklanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Ekonomide yer alan üç temel sektör olan tarım, sanayi ve hizmet içinde yakın zamana kadar özellikleri itibarıyla ticaretinin yapılamayacağı ileri sürülen hizmet sektörü günümüzde en hızlı gelişmeyi gerçekleştiren sektördür.

Yanıt Açıklaması: Bir hizmetin sa¤lanmas› do¤al tekeli gerektiriyorsa, serbest piyasac› ve kamu mülkiyetçili¤i olmak üzere uygulanabilecek iki politika vard›r. Tarihsel süreçte en çok uygulanan› kamu mülkiyetidir.

Yanıt Açıklaması: iktisat yaz›n›nda bu engeller farkl› biçimlerde s›n›fland›r›lm›flt›r. Bu s›n›fland›rmalardan biri hizmet ticaretinde yerli hizmet sunucular›n› d›fl rekabetten korumaya iliflkin önlemleri dünya ticaret sistemi aç›s›ndan “yabanc› sunucular›n piyasaya girifline yönelik engeller ve Milli muameleyi etkileyen önlemler” fleklinde iki bafll›k alt›nda özetlemektedir

Yanıt Açıklaması: Bhagwati mal-hizmet ayrımını tartışırken “sürekliliği olan teknik ve yapısal bir değişimden” yola çıkmaktadır. Buna göre bazı hizmetler mallardan bazı mallar da hizmetlerden kopmuştur. Bhagwati bu kopuşa “parçalanma süreci” adını vermiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Ticaret Örgütü sistemi yasal açıdan ele alındığında mal ticareti, hizmet ticareti ve fikrî hakların korunması alanlarını kapsadığı görülür.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle hizmet ticareti önündeki engeller genel olarak tarife-d›fl› özelliktedir.

Yanıt Açıklaması: Dolay›s›yla hizmetler sektöründeki serbestlefltirmede bafllang›çta yaflanan sorunlar sürmektedir. Öncelikle hizmet ticareti önündeki engeller genel olarak tarife-d›fl› özelliktedir.

Yanıt Açıklaması:

Fourastié “medeniyetler”in tarihsel bir gelişimini oluşturmaktadır.

-“Birincil Medeniyet” (hakim iktisadi alan: tarım)

-“İkincil Medeniyet” bir geçiş dönemi olarak (hakim iktisadi alan: sanayi üretimi)

-“Üçüncül Medeniyet” (hakim iktisadi alan: hizmet üretimi). 

Yanıt Açıklaması: Teknoloji Baflar› Endeksi (The Technology Achievement Index, TAI) ile ülkelerin teknoloji yaratma ve onu özümseme performanslar› ölçülmektedir. Program bu endeks arac›l›¤› ile teknoloji yaratma ve özümsemenin ülkelerin gelirleri ile iliflkisini araflt›rmaktad›r.

Yanıt Açıklaması: Hizmet ticareti açısından ithalatı ya da ihracatı kısıtlayıcı engellerin olduğu sektörlerden biri deniz yolu taşımacılığında gemiye yükleme, özellikle de kabotaj, ya kısmen ya da tamamen ulusal bayrak taşıyan firmalara ayrılmıştır. Yabancı bankalar durumunda da bazı hizmetlerin sunulmasına sınırlama getirilebilmektedir. Nedeni de hizmet sunan personelin hareketliliğine ve yerleşmesine getirilen kısıtlamalardır. Gerçek kişilerin hareketliliği konusundaki yasaklama ve sınırlamalar emek-yoğun hizmetler ile profesyonel hizmetlerde hâlâ önemli bir sorundur.

Yanıt Açıklaması: BİT, hizmet sektöründeki geleneksel uygulama ve sınırlılıkların birçoğunu kaldırmış ve hizmetleri ticarete konu olabilir hâle getirmiştir. BİT’ler hizmet sektörünün hemen hemen tüm alanları için hızlandırıcı bir katalizör niteliği taşımaktadırlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Hizmet ticaretinin önündeki engeller “yabancı sunucuların piyasaya girişine yönelik engeller ve Milli muameleyi etkileyen önlemler” şeklinde iki başlık altında özetlemektedir.

Yabancı firmaların piyasaya girişini ve faaliyetlerini kısıtlayan ya da yasaklayan engeller özellikle miktar kısıtlamalarıdır. Bunlar hangi tür hizmet biçimi olursa olsun yabancılarca sunulan hizmetlerin sağlanması üzerinde uygulanan kısmi veya tam yasaklamalar şeklinde olabilir. Yurt içi tüketim payı üzerindeki kota, ithalata yönelik kota, tüketicilerin hareketliliğine ilişkin olarak uygulanan kota (turist vizelerinde sayısal sınırlamalar gibi) ve hizmet üretiminde kullanılan girdilere uygulanan kotalar bu engellere verilen önemli örneklerdir. Hizmet ticareti açısından ithalatı ya da ihracatı kısıtlayıcı engellerin olduğu sektörlerden biri denizyolu taşımacılığında gemiye yükleme, özellikle de kabotaj ya kısmen ya da tamamen ulusal bayrak taşıyan firmalara ayrılmıştır. Yabancı bankalar durumunda da bazı hizmetlerin sunulmasına sınırlama getirilebilmektedir. Nedeni de hizmet sunan personelin hareketliliğine ve yerleşmesine getirilen kısıtlamalardır. Gerçek kişilerin hareketliliği konusundaki yasaklama ve sınırlamalar emek-yoğun hizmetler ile profesyonel hizmetlerde hâlâ önemli bir sorundur.

GATS kapsamında millî muameleyi etkileyen önlemler derken yerli işletmelere bazı ayrıcalıklar tanıyan politikalar anlaşılmaktadır. Dolayısıyla yerli hizmet sunucuları ile yabancı sunucular arasında ayrımcılık söz konusudur.

Millî muameleyi etkileyen politikaları ikiye ayırabiliriz: Birincisi yerli firmalara maliyet üstünlüğü sağlayan politikalardır. Örneğin, çoğu ülkede yerli hizmet sunucularına doğrudan sübvansiyon sağlanmaktadır. İkinci tür politikalar ise yurt içi piyasada bir hizmetin yabancı sunucularına maliyet artırıcı ya da rekabet gücünü azaltıcı dezavantajlara yol açan düzenlemeler getirilmesi şeklindedir. Hava yolu taşımacılığında havaalanı yer üstü hizmetlerinde yabancı firmalara daha yüksek vergi uygulanması bu duruma bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Ülkelerde “sosyal devlet” anlayışının önem kazanması nedeniyle de hükûmetler vatandaşlarına daha yüksek bir hayat standardını sağlayabilmek adına, mevcut hizmetlerin kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar yapmaktadırlar. Bunun sonucunda da yeni farklı hizmet alanları oluşmaktadır. Ayrıca teknolojik gelişmeler de yeni hizmet alanlarının oluşumuna neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması:

Günümüzde iktisadi faaliyetlerin sınıflandırılmasında çok kullanılan iki yöntem vardır. Birisi üretim esasına göre yapılan sınıflandırma, diğeri de ticaret esasına göre yapılan sınıflandırmadır.

Günümüzde millî muhasebe hesapları ve istatistikleri esas olarak Birleşmiş Milletler Millî Muhasebe Hesapları Sistemine (SNA) dayanmaktadır. SNA’ya dayanan GSY‹H verileri iktisadi faaliyetleri 9 sektör altında toplamaktadır. Burada üretim dallarının, iktisadi faaliyetlere göre bir uluslararası standart sanayi sınıflandırması (ISIC) altında sınıflandırıldığı görülmektedir. ISIC’in en yeni versiyonu 3 numaralı revizyondur (ISIC Rev.3). Bu revizyon toplam 6 bölüm altında 138 adet hizmet sektörü faaliyeti içermektedir. Buradaki sınıflandırmada üretim sistematiği söz konusudur. Ülkemizde de Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hizmet sektörü ekonomik faaliyet sınıflaması ISIC Revizyon 3’e dayalı hizmet sınıflandırmasıdır.

Yanıt Açıklaması:

Refah düzeyinde artış: Tüketicilerin yaşam standardı yükseldiğinden, daha önce kendileri tarafından yapılan bazı işler için daha fazla hizmet satın alınmaya başlanmaktadır (evde yemek yapma yerine restoranların tercih edilmesi gibi).

-Boş zamanda artış: Nüfusun bazı kesimleri artık daha fazla boş zamana sahip olduğundan ve artan refah düzeyi ile birlikte, bu tüketicilerin seyahat acenteleri ve konaklama hizmetlerine, eğitim hizmetlerine, rehberlik ve danışmanlık hizmetlerine, sağlık kulüpleri gibi hizmet işletmelerine olan taleplerini arttırmaktadır.

-İşgücü demografisindeki değişme: Artık artan sayıda kadın iş gücü piyasasına girmekte, dolayısıyla çocuk bakımı, ev hizmetleri, kuru temizleme gibi alanlardaki hizmetler için talep de artmaktadır.

-Yaşam beklentisinde artış: Bu gelişmenin özellikle sağlık hizmetleri gibi belirli hizmet sektörlerine etkisi vardır.