İslam Ahlak Esasları Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“İnsan ilişkilerinde her konuda din, ahlâk ve hukuk kurallarını gözetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememektir. Aleyhine bile olsa haktan ve hukuktan ayrılmamak, ikiyüzlü davranmamak, özünde, sözünde ve davranışlarında dürüst ve tutarlı olmak.” Burada tanımlanan toplumsal ahlak ilkesi aşağıdakilerden hangisidir
büyüklere saygı |
doğruluk |
başkalarıyla iyi geçinmek |
kardeşlik |
dostluk |
Doğruluk, insan ilişkilerinde her konuda din, ahlâk ve hukuk kurallarını özetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememektir. Aleyhine bile olsa haktan ve hukuktan ayrılmamak, ikiyüzlü davranmamak, özünde, sözünde ve davranışlarında dürüst ve tutarlı olmaktır. Doğru cevap B’dir.
2.Soru
İslâm filozoflarından İbn Rüşd’e göre, adalet erdemi aşağıdaki erdemlerden hangisinin toplumda gerçekleşmesinin teminatı sayılmaz?
Yiğitlik |
Cömertlik |
Ölçülülük |
Bilgelik |
Cesaret |
İslâm filozoflarından İbn Rüşd’e göre, adalet erdemi, bilgelik, yiğitlik ve ölçülülükten (iffet) ve cömertlikten oluşan diğer dört erdemin toplumda gerçekleşmesinin teminatıdır. Ona göre, ahlâk ile hukuk arasında zorunlu bir bağlantı vardır. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mu'tezile'nin ahlak anlayışına uygun ifadelerden biridir?
Ahlaki değerler mutlak değildir, bu değerler fiillerin değişmez nitelikleri değildir.
|
Ahlaki değerler konusunda insanlardaki farklı kanaatler bu değerlerin izafi oluşundandır.
|
Vahiy akılla belirlenen temel ahlak kurallarını doğrulamak zorunda değildir.
|
Ahlaki hükümler ile estetik hükümler birbirinin aynıdır.
|
İnsan aklının ahlaki değerler hakkındaki bilgisi zorunlu bilgiler grubuna girer.
|
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insan ilişkilerinde her konuda din, ahlak ve hukuk kurallarını gözetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememek anlamına gelen ahlaki toplumsal ilkedir?
Cesaret |
Başkaları ile iyi geçinmek |
Dayanışma |
Doğruluk |
Yardımlaşma |
Doğruluk, insan ilişkilerinde her konuda din, ahlâk ve hukuk kurallarını gözetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememektir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam ahlakında reziletlerden biri değildir?
Mutsuzluk
|
Korkaklık
|
İffetsizlik
|
Zulüm
|
Cehalet
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi rezilete düşmüş insanlar arasındaki esas davranıştır?
Ülfet - ihtilaf |
Ahenk - ihtilaf |
İhtilaf - çatışma |
Çatışma - anlaşma |
Ülfet - ahenk |
Rezilete düşmüş olan insanlar arasında ihtilaf ve çatışma
esastır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslâm çevre ahlâkının 4 büyük kuramından biri değildir?
Yararlılık |
Sorumluluk |
İnsanilik |
Erdemlilik |
Bilgelik |
İslâm çevre ahlâkının 4 büyük kuramı olduğunu düşünmek mümkün ve yararlı gözükmektedir. Bu 4 kuram şunlardır: Yararlılık (Menfaat) Kuramı, Sorumluluk (Mesuliyet) Kuramı, Erdemlilik (Fazilet) Kuramı ve Bilgelik (Hikmet) Kuramı.
8.Soru
İslam ahlakında hikmet erdeminin zıddı aşağıdakilerden hangisidir?
İffetsizlik
|
Gazap
|
Cehalet
|
Zulüm
|
Unutkanlık
|
9.Soru
Gazali, çalışma, ticaret yapma, kazanç sahibi olma konularında, aşağıdakilerden hangisinin yerildiğinden bahsetmektedir?
Geçimini sağlayacak kadarı için ticaret yapmak |
İhtiyaç fazlası mal teminine çalışmak |
Geçimin biraz üstünde bir gelir sağlamak |
Helal yoldan geçimini temin etmek |
Kazancından hayır ve hasenata pay ayırmak |
Gazali, çalışma, ticaret yapma, kazanç sahibi olma gibi hususları epey övdükten sonra şöyle der: “Biz, ticaretin mutlak şekilde her şeyden üstün olduğunu söylüyor değiliz. Ancak ticaret: a) Ya geçim için, b) Ya servet edinmek için, c) Ya da geçimin biraz üstünde bir gelir sağlamak amacıyla yapılır. Hayır ve hasenat düşünülmeden sırf malı çoğaltmak ve mal biriktirmek için ihtiyaç fazlası mal teminine çalışmak yerilmiştir”. Buradan da anlaşıldığı üzere, iş hayatını geliştirmede en temel ve en meşru niyet, muhannete muhtaç olmadan helal yoldan geçimini temin etmektir. Doğru cevap B seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, işgörenlerde bulunması gereken erdemli ve ahlâki davranışlardan biri değildir?
İşverenine karşı kıskançlık ve haset içinde olmamalı |
Güvenilir ve dürüst olmalı |
Yapılan haksızlıkların altında kalmayıp, karşılık vermeli |
İşini çok iyi bilmeli ve iyi yapmalı |
İş aletleri vb. konularda sorumluluk sahibi olmalı |
İşçi, işverenine karşı kıskançlık ve haset içinde olmamalı, bir işi olup çoluk çocuğunun geçimini alnının teriyle ve akıyla sağlayabildiği için şükretmeli, işini çok iyi bilmeli ve iyi yapmalı, güvenilir ve dürüst olmalı, hiçbir haksızlığa tenezzül ve teşebbüs etmemeli, kazancının tam anlamıyla helal olmasına özen göstermeli, iş aletleri ve bilgileri gibi konularda sorumluluk sahibi olmalı, işini, iş arkadaşlarını ve işverenini elden geldiğince sevmeye ve saymaya çalışmalıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dinimize göre nişanlılık ve eş seçimi ile ilgili olarak söylenebilir?
Nişanlılar evli gibi yaşayamazlar |
Nişanlılık döneminde dini nikah kıymak uygundur |
Nişanlılık döneminde anlaşamayan çiftlerin ayrılması dinimizce uygun değildir. |
Kız istemeye damadın gitmesi doğru değildir |
Nişan törenleri şekil olarak birbirine benzerdir |
Nişanlılık, tarafların birbirini daha iyi tanımalarına yönelik, evliliğe hazırlık
dönemidir. Bu dönemde nişanlılar evli gibi yaşayamazlar. Aralarında dinî
nikâh kıyılması da doğru değildir. Nişanlı iken ayrılmaları durumunda bu
nikâh, dinî ve ahlâkî problemlere neden olur. Doğrusu; dinî nikâhın, resmî
nikâhtan sonra yapılmasıdır. Ülkemizde de uygulama bu yöndedir.Nişan ve düğün törenleri şekil olarak yöreden yöreye, ulustan ulusa değişebilir.
Yukarıdaki seçeneklerde verilenler arasında yer alan tek doğru bilgi A seçeneğinde yer aldığı için cevap A dır.
12.Soru
“Allah’ın emanet olarak verdiği bedeni doğru kullanmak, sağlığını korumak, insanlık şerefine leke getirecek kötü davranışlardan uzak durmak, dinini, canını, malını, namusunu ve şerefini korumak” insanın hangi görev ve sorumluluk alanıyla ilgilidir?
İnsanın Allah’a karşı sorumluluğu |
İnsanın doğaya karşı sorumluluğu |
İnsanın kendisine karşı sorumluluğu |
İnsanın ailesine ve topluma karşı sorumluluğu |
İnsanın devlete karşı sorumluluğu |
Sonra insanın, kendisine karşı birtakım görevleri vardır: Allah’ın emanet olarak verdiği bedeni ve bedenî yeteneklerini doğru kullanmak, sağlığını korumak, insanlık şerefine leke getirecek kötü davranışlardan uzak durmak, dinini, canını, malını, namusunu ve şerefini korumak, “iyi insan” olmak… İşte bunlar ahlâkın “bireysel” boyutunu oluşturur. Buna “bireysel ahlâk” diyoruz. Bireysel ahlâkta insanı “insan” yapan erdemler (faziletler) ve onun insanlığına leke getiren kötü davranışlar (reziletler) üzerinde durulur. Doğru cevap C’dir
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yardımlaşma kapsamı içinde yer almalıdır?
İyi olan işlerde ve kötülüklerden sakınmak için yardımlaşmak |
Günah olan işlerde ve kötülüklerden sakınmak için yardımlaşmak |
Düşmanlık içeren işlerde ve kötülüklerden sakınmak için yardımlaşmak |
Kötü olan işlerde ve dayanışmadan sakınmak için yardımlaşmak |
Zorunlu olan işlerde ve doğruluktan sakınmak için yardımlaşmak |
İyi olan işlerde ve kötülüklerden sakınmak için yardımlaşmaktır.
14.Soru
Çevreci bilinçlenmenin örneklerinden biri olan nükleer denemelerden sonra anne sütünde strontiyum 90 elementine rastlanması hangi yıllarda meydana gelmiştir?
1950'ler |
1960'lar |
1970'ler |
1980'ler |
1990'lar |
Son on yıllardaki bu tarihsel gelişmeler birkaç cümleyle özetlenmek istendiğinde denebilir ki, 1960’ların başında meydana gelen iki olay çevreci bilinçlenmenin ilk tohumlarını atmıştır. Bunlardan biri nükleer denemelerden sonra anne sütünde strontiyum 90 elementine rastlanması, diğeriyse, DDT gibi sentetik yapılı tarım ilaçları ve kimyasal maddelerin etkilerinin, hedefledikleri zararlılarla sınırlı kalmayıp, ekosistemi bir bütün olarak ve olumsuz yönde etkilediğinin anlaşılmasıydı.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Yararlılık Kuramı" ile bağlantılıdır?
Emanet İlkesi: ‘Çevre Bize Emanettir.’ |
Nimet İlkesi: ‘Çevre Nimettir’ |
Hilafet İlkesi: ‘Biz Yeryüzünün Halifeleriyiz.’ |
Merhamet İlkesi: ‘Merhamet Tüm Canlıları Kapsar.’ |
Ubudiyet İlkesi: ‘Her varlık Abidtir.’ |
1. Nimet İlkesi: ‘Çevre Nimettir’
“Yararlılık kuramı” ile bağlantılı olan ve çevreye bakışın, bilgi düzeyine göre farklılık göstermekle birlikte herkes tarafından anlaşılıp kabul edilecek olan en gerçekçi ve en yaygın ilkesi, çevremizdeki varlıkların bizim için birer nimet, ihtiyaçlarımızı karşılamaya ve kendilerinden istifade etmemize yönelik birer kaynak olduklarıdır. Hayvanlarıyla, bitkileriyle, yer üstü ve yer altı zenginlikleriyle, toprağı, havası, suyu ve ateşiyle doğal çevre bizim bütün ihtiyaçlarımızı karşılamaktadır.
16.Soru
I. Bizden istedikleri, dinin yasakladığı bir şey olmadığı sürece, isteklerini yerine getirmek,
II. Onlara saygıda kusur etmemek,
III.Bakıma ve yardıma muhtaç oldukları zaman kendileriyle ilgilenip yardımcı olmak,
IV.Öldüklerinde evlât olarak üzerimize düşen görevleri yerine getirmek, onlara her zaman dua etmek
V.Zaman zaman ana-baba dostlarını ziyaret etmek suretiyle annemizin ve babamızın hatıralarını yaşatmak.
Yukarıdakilerden hangileri anne-babamızın bizim üzerimizdeki haklarını arasındadır?
I, II, III, IV ve V |
I, II, III ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
II, IV ve V |
(Ebû Dâvûd, “Edeb, 120) Özet olarak ifade edersek, anne-babamızın bizim üzerimizdeki haklarını şöyle dile getirebiliriz:
a. Bizden istedikleri, dinin yasakladığı bir şey olmadığı sürece, isteklerini yerine getirmek,
b. Onlara saygıda kusur etmemek,
c. Bakıma ve yardıma muhtaç oldukları zaman kendileriyle ilgilenip yardımcı olmak, hal-hatır sorarak gönüllerini almak, incitici söz söylememek, onları sıcak aile ortamından ve torun sevgisinden mahrum bırakmamak,
d. Öldüklerinde evlât olarak üzerimize düşen görevleri yerine getirmek, onlara her zaman dua etmek,
e. Zaman zaman ana-baba dostlarını ziyaret etmek suretiyle annemizin ve babamızın hatıralarını yaşatmak.
Doğru cevap A'dır.
17.Soru
"giydiklerini temiz tut. kötü şeyleri terke devam et" (müddessir 74/45) ayeti islam çevre ahlakının hangi ilkesiyle doğrudan bağlantılıdır?
ayet ilkesi |
emanet ilkesi |
hilafet ilkesi |
muhabbet ilkesi |
nimet ilkesi |
söz konusu ayet islam çevre ahlakının nimet ilkesiyle doğru orantılıdır.
18.Soru
Tabiata okul gibi, kitap gibi, öğretmen gibi bakmayı ve ondan ders almayı tavsiye eden islam-çevre ahlakı ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
hilafet ilkesi |
nimet ilkesi |
merhamet ilkesi |
ayet ilkesi |
muhabbet ilkesi |
tabiata okul gibi, kitap gibi, öğretmen gibi bakmayı ve ondan ders almayı tavsiye eden islam-çevre ahlakı ilkesi ayet ilkesidir.
19.Soru
“Allah, göklerin ve yerin nûrudur. O'nun nûrunun temsili, içinde lamba bulunan bir kandillik gibidir. O lamba kristal bir fanus içindedir; o fanus da sanki inciye benzer bir yıldız gibidir ki, doğuya da, batıya da nisbet edilemeyen mübarek bir ağaçtan, yani zeytinden (çıkan yağdan) tutuşturulur. Onun yağı, neredeyse, kendisine ateş değmese dahi ışık verir. (Bu,) nûr üstüne nûrdur. Allah dilediği kimseyi nûruna eriştirir. Allah insanlara (işte böyle) temsiller getirir. Allah her şeyi bilir.” (Nur/24: 35) ayeti varlığa hangi ilk açısından bakmayı mümkün kılmaktadır?
Çevre ilkesi |
İnsan ilkesi |
Kutsiyet ilkesi |
Ayet ilkesi |
Muhabbet ilkesi |
Cenab-ı Hak kendisini yer ve gökle ilintili olarak şöyle anlatır ki bu ayet tüm varlığın bir anlamda kutsal sayılabileceğini göstermektedir.
20.Soru
"Erdem-ekonomi ilişkisinde, ahlâk ve erdemi hiç önemsemeyen bir materyalizm, maddecilik ve kapitalizmin vahşi, tekelci ve sömürücü türü ______ kutbunu; ekonomiyi, dünya malını, karı, kazancı, çalışma ve üretmeyi hiç önemsemeyen bir mistisizm ve asketizm türü de _______ kutbunu oluşturmaktadır." Boşluklara gelmesi gereken doğru ifadeler hangileridir?
"Erdem-ekonomi ilişkisinde, ahlâk ve erdemi hiç önemsemeyen bir materyalizm, maddecilik ve kapitalizmin vahşi, tekelci ve sömürücü türü ______ kutbunu; ekonomiyi, dünya malını, karı, kazancı, çalışma ve üretmeyi hiç önemsemeyen bir mistisizm ve asketizm türü de _______ kutbunu oluşturmaktadır." Boşluklara gelmesi gereken doğru ifadeler hangileridir?
ifrat-tefrit |
itidal-tefrit |
tefrit-itidal |
ifrat-itidal |
tefrit-ifrat |
Erdem-ekonomi ilişkisinde insanlara bol miktarda meşru, makul ve makbul seçenek sunmak ve onların özgür tercihlerine imkan sağlamak mümkündür. Bu meşru ve makbul seçeneklere geçmeden önce ahlaken uygun görülmeyecek seçenekleri elemek için, önce Aristoteles’in de İslâm dininin de fazlasıyla vurguladığı üç ilkesel terim olan, ifrat, tefrit ve itidal kavramlarını hatırda tutarak yola çıkmak mümkündür. Bu cümleden olarak, kısaca şunu söyleyebiliriz ki, insanlık tarihi ahlâk rağmına ekonomi yönünde ifrata da, ekonomi rağmına ahlâk yönünde tefrite de şahit olmuştur ve olmaktadır. Bakış açımıza göre bunlardan birine ifrat birine tefrit demek mümkündür. Kısa ve teknik terimlerle ifade etmek gerekirse, ahlâk ve erdemi hiç önemsemeyen bir materyalizm, maddecilik ve kapitalizmin vahşi, tekelci ve sömürücü türü ifrat kutbunu; ekonomiyi, dünya malını, karı, kazancı, çalışma ve üretmeyi hiç önemsemeyen bir mistisizm ve asketizm türü de tefrit kutbunu oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ