Geçici ihracat, az veya çok işçilik görmek, izabe edilmek (madenler), ambalajlanmak gibi nedenlerle ham madde, yarı mamul veya mamul maddenin yurt dışına geçici olarak gönderilmesidir. Maden izabesi konusunda başvuru İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birliğine yapılır.

Ödeme garantisinin verilmesi ve sözleşme yapılması, ithalat iş akışında işi kesinleşen hukuki işlerlerdendir.

İhracatçıların; ihracat mevzuatı çerçevesinde istenilecek bilgi ve belgeleri vermekten kaçınmaları, alıcılarına karşı taahhütlerini haksız olarak yerine getirmemeleri, ihracat işlemleri dolayısıyla gerçeğe aykırı beyanname doldurmaları veya resmi kuruluşlara yanıltıcı beyanda bulunmaları, ihracatla ilgili belgelerde tahrifat yapmaları durumlarında yaptırım uygulanır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye Serbest Bölge İdaresinde Yer Alan Birimler ve Görevleri:

T.C. Ekonomi Bakanlığına bağlı Serbest Bölge Müdürlüğü;

• Bölge arazisinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, kurulması ve kullanımıyla ilgili bütün ruhsatları vermek,

• Bölgede kamuyu ilgilendiren tüm görevlerin yerine getirilmesi için koordinasyonu temin etmek,

• İşletici veya bölge kurucu ve işleticisi ile akdedilen işletme veya kuruluş ve işletme sözleşmesi ile işletici şirketle kullanıcılar, kamu ve özel kuruluşlar arasında yapılan sözleşmelerin hükümleri uyarınca yürütülen işleri gözetmek ve denetlemek,

• Giriş izin belgeleri ile özel izin belgelerini vermek, işletici veya bölge kurucu ve işleticisi tarafından hazırlanan hizmet, kira ve satış tarifelerinin düzenlenmesini temin etmek,

• Faaliyet ruhsatı müracaatları uygun bulunan kişilerin yapmış olduğu kira ve satış sözleşmelerini onaylamak.

T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü;

• Serbest bölge giriş ve çıkışlarını kontrol etmek,

• Gümrük Kanunu hükümleri doğrultusunda bölgeye giren ve bölgeden çıkan malların gümrük işlemlerini yürütmek, Bölge Kurucu ve İşleticisi Şirket (veya işletici şirket);

• İşletici veya bölge kurucu ve işleticisi olarak;

T.C. Ekonomi Bakanlığı ile akdettiği “işletme” veya “Kuruluş ve işletme” sözleşmesi hükümleri doğrultusunda bölgeyi işletmektir.

Görüldüğü üzere, serbest bölge giriş ve çıkışlarını kontrol etmek görevi T.C. Ekonomi Bakanlığına bağlı Serbest Bölge Müdürlüğü'nün değil,  T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü'nün bir görevidir. Doğru cevap B'dir.

Bedelsiz ihracat; bedeli yürürlükteki Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal çıkarılması, Konsinye ihracat; kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini, Kredili ihracat; iki ve çok taraflı kredi anlaşmaları dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Kambiyo Mevzuatı’nda öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine imkan tanıyan ihracat şeklini, İhraç müsaadesi; ülke ekonomisinin ihtiyaçları, iç ve dış piyasa arz ve talep durumu, satış şekli ile alıcı ülke ve firmaların ülkemiz ile olan ticari ve ekonomik ilişkileri gibi hususlar göz önünde tutularak Müsteşarlıkça verilen ihraç iznini ifade eder. Kayda bağlı ihracat; gümrük beyannamesinin fiili ihracattan önce ihracatçı birliklerince kayda alındığı ihracat şeklini ifade etmekte olup Doğru Cevap B seçeneğidir.

İthalatı kanun ve kararnamelerle belirli kuruluşlara bırakılmış malların ithalinin yapılmasına özelliği olan ithalat denir. Yurda sokulmaları yürürlükteki mevzuat ile kayıt ve şarta bağlanan veya özel izne tabi bulunan maddeler hakkındaki hükümler saklıdır. Dolayısıyla Doğru Cevap A seçeneğidir.

Kur riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır; factöring işlemleri, vadeli karşılık, swap, opsiyon vadesi, arz edilen dövizin borçlanılması, arz edilen para biriminde varlık yaratmak ve denklik sağlanmasıdır. Karşı taraf ile ilgili iyi bir istihbarat yapılması alıcı riskine karşı alınabilecek önlemlerden bir tanesidir. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Alıcı riskine karşı alınabilecek önlemler şunlardır:
• Karşı taraf ile ilgili iyi bir istihbarat yapılması,
• Ticari anlaşmanın sözleşme çerçevesinde yürütülmesi,
• Karşı tarafın bankaları, meslek odaları, ticari ataşelikler, factöring şirketleri istihbarat ağından yararlanılmalıdır.

B seçeneği ülke riskine, C seçeneği taşıma riskine, D ve E seçenekleri de kur riskine karşı alınabilecek önlemlerdendir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

• Özel anlaşmalara dayanan ithalatta,
• Kitap ve diğer yayınların ithalatında,
• Ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde müsteşarlıkça perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Serbest bölgelerin firmalara sağladığı bazı teşvik ve avantajlar vardır. Serbest bölgeler orta ve uzun vadede geleceği planlayabilme olanağı sunarlar; firmaların yararlanabilecekleri bu süreler aşağıdaki gibidir:

• Yatırımcı kullanıcıların faaliyet ruhsatı süresi, üretim faaliyeti için 45 yıl, diğer faaliyet konuları için ise 30 yıldır.

• Kiracı kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı süresi üretim faaliyeti için 20 yıl, diğer faaliyet konuları için 15 yıldır. Doğru cevap D'dir.

Bakanlığın yetkileri şu şekilde sıralanabilir:
• İhracatın her aşamasında gözetim, denetim ve yönlendirilmesine ilişkin her türlü önlemleri almaya, ihracatla ilgili işlemleri her saada izlemeye ve bu hususlarla ilgili düzenlemeleri yapmaya, ihracata ilişkin bilgi ve belgeleri istemeye ve ihracatı bu Karar çerçevesinde yürütmeye,

• Gerektiğinde ihracatı müsaadeye veya kayda bağlamaya, ihracatta miktar kısıtlaması uygulamaya,

• İhracata konu tarım ürünlerinin desteklenmesine yönelik hazırlıkları yapmaya,
destekleme stoklarının ihracat yoluyla değerlendirilmesine ilişkin esasları tespit
etmeye, uygulamaya veya uygulanmasını sağlamaya,

• İhracat politikalarında bir bütünlük sağlaması için ilgili kurum ve kuruluşların ihracata yönelik faaliyet ve kaynaklarını koordine etmeye.

Serbest Bölgeler Kanunu’nda Serbest Bölgelerin Faaliyet Konuları “Madde 4 – (Değişik: 12.11.2008–5810/2 md.) Serbest bölgelerde, Yüksek Planlama Kurulunca uygun görülecek her türlü sınai, ticari ve hizmetle ilgili faaliyetler yapılabilir. Üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz. Serbest bölgelerde yapılan faaliyetleri değerlendirmek, bu bölgelerin geliştirilmesine ve sorunların çözümüne ilişkin stratejileri belirlemek ve önerilerde bulunmak üzere Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu oluşturulmuştur. Kurulun teşkili ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir” şeklinde açıklanmıştır. Ancak, Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu faaliyetlerini İç İşleri Bakanlığı gözetiminde sürdürür diye bir ifade yoktur. Doğru cevap E'dir.

Geçici ihracat, az veya çok işçilik görmek, izabe edilmek (madenler), ambalajlanmak gibi nedenlerle ham madde, yarı mamul veya mamul maddenin yurt dışına geçici olarak gönderilmesidir. Doğru yanıt b şıkkıdır.

Sınır ve kıyı ticareti, sınır ve kıyı illerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, komşu ülkelerin sınır ve kıyı yörelerinde karşılıklı olarak yapılan ticari işlemlerdir.

İhracı ve ithali yasaklanan mallar alınıp satılamaz.

İhraç ve ithalinde standart ve kalite kontrolü uygulanan maddelerin ticaretinde, kontrolün yapıldığına ilişkin belge gümrükçe aranır.

Sınır ve kıyı ticaretinde süre asgari bir yıldır.

İthal ve ihracı izne bağlı olan maddelerin ticarete konu edilmesi ilgili mercilerin izni ile mümkündür. 

ÖZELLİĞİ OLAN İHRACAT
Kredili ihracat, transit ticaret, konsinye ihracat, ithal edilmiş malın ihracı, bedelsiz ihracat, ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracat, takas kapsamında yapılacak ihracat, bağlı muamele yoluyla yapılacak ihracat ve dolaylı offset kapsamında yapılacak ihracat özellik arz eden ihracat çeşitleridir.

Bağlı muamele: İkiden fazla taraf arasında yapılan takas işlemidir.

Tarafların, sözleşme şartlarını yerine getirmediği takdirde hangi koşullar altında sorumluluk taşımayacaklarına dair hükümlere mücbir sebep denilmektedir. 

SINIR VE KIYI TİCARETİ
Sınır ve kıyı ticareti, sınır ve kıyı illerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, komşu ülkelerin sınır ve kıyı yörelerinde karşılıklı olarak yapılan ticari işlemlerdir. Bu tür ticarette ihracı ve ithali yasaklanan mallar alınıp satılamaz. İthali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan maddeler de bu yolla alınıp satılamaz. İthal ve ihracı izne bağlı olan maddelerin ticarete konu edilmesi ilgili mercilerin izni ile mümkündür. İhraç ve ithalinde STANDART ve KALİTE KONTROLÜ uygulanan maddelerin ticaretinde, kontrolün yapıldığına ilişkin belge gümrükçe aranır. Sınır ve kıyı ticaretinde süre asgari bir yıldır. Sınır ve kıyı illerde faaliyet gösteren tüzel
kişilerle, asgari bir yıl süre ile bu illerde oturmakta olan gerçek kişiler bu tür ticareti yapabilirler. Bu kişilerce kurulacak şirketlerde süre şartı aranmaz. Firmalar mal ihraç ederken; sınır ticaretinde 50.000 $ ve kıyı ticaretinde 200.000 $ karşılığı TL değerini aşmayacak eşyayı gönderebilir veya götürebilirler. İhraç edilen malın cins, miktar ve değerlerini gösteren bir liste Gümrük İdarelerine verilir.

Arazisi, altyapı ve üstyapısı devletçe temin edilen ve kamu tarafından işletilen serbest bölgeler (Örnek: Atatürk Havalimanı)

Yerli firmalara serbest bölgelerdeki firmaların rakip olması; Serbest bölgeye yatırım yapan sanayiciler yerel ülkenin üretim girdilerini daha ucuza mal ederek yerel ülke üreticileri ile aynı malı üretebilirler. Bu durumda uluslararası piyasalara daha avantajlı girmelerine ve yerel ülkenin pazarını ele geçirmelerine neden olabilir. Bu durumda ihracatı artırma hedefi ile kurulan serbest bölgeler nedeniyle yerel firmaların ellerinde bulundurdukları pazarı çok uluslu işletmelere kaptırmalarına neden olabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.