Konumsal veritabanında raster veri:

• Raster Veri Kümesi (raster dataset)

• Raster Katalog (raster catalog)

• Mozaik Veri Kümesi (mosaic dataset)

• Konumsal Nesne Özniteliği (feature attribute)

olarak organize edilmektedir.

Kitabın 86. Sayfasındaki Şekil 4.9’da Eskişehir’in ilçeleri ve ilçelere bağlı referans ölçek kullanılmayan etiket konumsal nesneleri görülmektedir. Şekildeki her iki örnekte de etiket konumsal nesnesi üç sınıftan oluşmuştur. Bunlar; ilçe adı, il plaka kodu ve ilçe nüfusudur. Her iki örnekte de ilçe adı kırmızı renkte, kalın ve on punto büyüklüğünde; il plaka kodu siyah renkte, sekiz punto büyüklüğünde; ilçe nüfusu yeşil renkte, italik ve altı çizgili, sekiz punto büyüklüğünde oluşturulmuştur. Ölçek küçüldükçe (1:3.000.000) font büyüklükleri küçülmediği için etiketleri oluşturan metinlerin haritaya sığmadığı görülmektedir. Bu sorunun giderilmesi için referans ölçek kullanılmalıdır. Referans ölçek kullanıldığında ölçek küçüldükçe, font büyüklüğü de küçültülecektir.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Raster veri modeli tarafından tanımlanan özellikler; satır ve sütun sayısı, piksel boyutu, piksel değeri, piksel derinliği, bant sayısı ve konumsal referanstır.

Raster ve vektör veri modelleri coğrafi bilgi sistemlerinde konumsal verilerin modellenmesi amacıyla kullanılır. Konumsal veri modellerinin organizasyonunda kullanılan modeller ise spagetti veri modeli, konumla ilişkili veri modeli (georelational) ve konumsal veritabanı (geodatabase) modelidir. 1900’lü yılların ikinci yarısında gelişmeye başlayan bilgisayar destekli tasarım (CAD) teknolojisinin paralelinde ortaya çıkmış olan spagetti veri modeli konumsal verilerin CAD dosyaları içinde nokta, çizgi ve poligon olarak saklanması esasına dayalıdır.

Gösterimli (representation) modeller: Yeryüzündeki objeler (binalar, akarsular, ormanlar vb.) benzer özelliklere göre kategorize edilerek tabakalarla gösterilirler. Bu gösterimler kullanılarak coğrafi objeler arasındaki temel statik mekânsal ilişkiler yakalanır.

Raster veriler, farklı konumsal veritabanı sistemlerinde farklı şekillerde tutulurlar. Fakat temel mantık her sistemde aynı şekilde işlemektedir. Örneğin DB2 veritabanı yönetim sistemi için raster veri yönetimi incelenecek olursa, raster verilerin temelde 5 tablodan oluşan bir yapı içerisinde tutulduğu görülür. Bu tablolar:

• Ana tablo (business table)
• Yardımcı tablo (auxiliary table)
• Ölçekleme tablosu (block table)
• Bant tablosu (band table)
• Raster öznitelik tablosu (raster attribute table)

Ana tablo (business table): Raster verilerinin kendisini ve ayak izini (footprint) tutan ana tablodur. Herhangi bir tablo ile bağlantısı bulunmamaktadır. Yardımcı tablo (auxiliary table): Raster verinin bantlarına göre satırları tutmaktadır. Ayrıca istatistiksel bilgi, sınıflandırılmış renk haritası, koordinat dönüşümleri gibi verileri saklar. Kısaca raster verinin meta verisini içerir. Ölçekleme tablosu (block table): Raster veri bantlarının bloklanmış piksel değerlerini BLOB olarak kayıtlarında barındırır. Ayrıca bu verilerin gösterimlerine yardımcı olmak için geliştirilen piramit (pyramid) ve bloklama (tile) işlemlerini tutmaktadır. Bant tablosu (band table): Bantların tutulduğu bir tablodur. Raster bant verilerinin hangi veriye ait olduklarını, veri bantlarının piksel boyutlarını, en büyük ve en küçük x, y değerlerini, bantların oluşturulma ve son değiştirilme tarihlerini depolar. Raster öznitelik tablosu (raster attribute table): Veri açıklamalarını ve bu açıklamaların hangi veriye ait olduklarını saklar. Verinin özelliklerini farklı bir yöntem kullanarak aynı tabloda depolamaktadır. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Etiket konumsal nesne tablolarını oluştururken izlenecek adımlar:

Adının Belirlenmesi

Konumsal Nesne Tipinin Konumsal Etiket Olarak Belirlenmesi

Etiket Tipinin Belirlenmesi

Konumsal Referansın Tanımlanması

Referans Gösterim Ölçeğinin Belirlenmesi

Etiket Sınıfarının ve Gösterim Sembolojilerinin Belirlenmesi

Diğer Öznitelik Alanlarının Tanımlanması

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Coğrafi bilgi sistemlerinde modelleme, yeryüzü üzerinde yer alan bir nesnenin temsil edilmesi için bir yöntem ortaya konmasıdır.

SHAPE_Area: O¨lçüm konumsal nesnesini çevreleyen poligonun alan değeridir. Doğru cevap D'dir.

Bununla beraber, yağış miktarı, sıcaklık değişimleri, nüfus yoğunluğu
gibi gösterimlerde yüzey haritaları kullanılmaktadır.

çevre sorunları, küresel iklim değişiklikleri, giderek artan bölgesel çatışmalar ve savaşlar, artan afet maruziyetleri gibi sorunlar çıkmaktadır. Bu sorunların hepsi aslında gezegenimizin bize sunduğu tüm kaynakları yönetememizden kaynaklanmaktadır. Bu kaynakları doğal kaynaklar, fiziksel kaynaklar, kültürel kaynaklar olarak sınıflandırabiliriz. Bu çerçeveden hareketle de çevreyi fiziksel çevre, doğal çevre, kültürel çevre olarak üç ana başlık altında değerlendirebilir, çevre olarak da geniş perspektiften bakarak içinde yaşadığımız gezegenimizin kendisini anlayabiliriz. Fiziksel çevre insan eliyle şekillenmiş çevre olup tüm mühendislik ve sanat yapıları, yollar, barajlar, binalar vb. her şey fiziksel çevrenin altında irdelenmektedir. Doğal çevre çevrenin doğal karakterleri ile ilgili olup doğal çevre özellikleri eğim, bakı vb. gibi topografik yapı, jeolojik yapı, hidrolojik yapı, jeomorfolojik yapı, iklim durumu vb. başlıklar altında değerlendirilebilir. Kültürel çevre ise, çevre içinde insana dair tüm özellikleri kapsamaktadır ki, buna örnek olarak demografik verileri, eğitim, istihdam durumu vb verileri vermek mümkündür. gezegeni ve gezegeni oluşturan tüm sistemleri analiz edip sınırsız olan insan gereksinimlerini sınırlı kaynaklarla karşılamaya, bunları yönetmeye ve bu sınırlı kaynakların nasıl kullanılması, önceliklerin nasıl şekillendirilmesi gerektiğini belirlemeye” çok ihtiyacımız vardır. 

Konumsal veri modeli fiziksel çevreyi belirlemek ve gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamaya yardımcı olan bir modeldir. Fiziksel çevreyi belirlemek ile kısıtlıdır, değişiklik kararları bu model kapsamı dışındadır.

Bir ilde birden fazla ilçe bulunabilir, ancak bir ilçe birden fazla ilin ilçesi olamaz.Dolayısıyla bu örnekte il ve ilçe arasında birden çoğa ilişki bulunmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

XOffset: Metnin pozisyonunu sağa ya da sola kaydırır. Saptanmış olarak “0” değeri
verilir. Pozitif değerler metni sağa, negatif değerler metni sola kaydırır

Ölçüm konumsal nesne tablolarında hizalanmış ölçümler (aligned dimensions) ve doğrusal ölçümler (linear dimensions) olarak iki tip ölçüm vardır. Hizalanmış ölçümler, temel çizgiye paralel olan, başlangıç ve bitiş ölçüm noktaları arasındaki gerçek uzaklığı gösterir

Doğrusal ölçümler, hizalanmış ölçümlerin aksine başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki konumsal nesnenin gerçek uzunluğunu vermez. Doğrusal ölçümler, düşey, yatay ya da herhangi bir açıdaki bir eksene paralel başlangıç ve bitiş noktalarının uzantıları arasındaki ölçümü verir

Ölçümler, içe doğru ya da dışa doğru olarak gösterilebilir. Dışa doğru gösterimler (outward dimensions), konumsal nesnenin dışına doğru işaret eden ölçümlerdir. İki uzatma çizgisi arasında kalan uzunluğu ifade eder.

İçe doğru gösterimler (inward dimensions) konumsal nesnenin dışında nesnenin içini işaret eden iki oka sahiptir. Ölçüm değeri bu iki okun arasındaki uzunluktur.

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Konumsal veritabanının coğrafi bilgi sistemlerinde veritabanında tutulma prensibine ve grafik nesnelerle, öznitelik verilerinin bir arada tutulma şekline göre üç temel grupta ifade edilmesi mümkündür. Bunlar;
• spagetti veri modeli
• konumla ilişkili veri modeli (georelational)
• konumsal veritabanı (geodatabase) modeli olarak sıralanabilir.

I. Konumsal nesnenin en büyük ve en küçük x, y koordinat değerlerini kapsayarak oluşturulmuş bir dikdörtgendir.

II. Her konumsal değerin sahip olduğu bir özelliktir. 

III. Veritabanında konumsal dizin oluşturmak için kullanılır.

Yukarıda özellikleri belirtilen kavram geometrik kapsamdır. Doğru cevap A şıkkıdır.