Uygulama gecikmesi, bir maliye politikası paketi için harekete geçme anı ile bu paketin uygulamaya başlanması arasındaki gecikmedir.

Tepki gecikmesi, bir maliye politikası işleminin uygulamaya konulması ile beklenen sonucu vermesi arasındaki gecikmedir. Herhangi bir maliye politikası işleminin uygulanmaya başlanması ile ekonomi üzerinde beklenen etkileri yaratması genellikle zaman almaktadır. Kamu harcamalarının arttırılmasına ilişkin bir uygulamayı düşünelim. Devletin mal ve hizmet alımını arttırması halinde, ilk etki alımın yapıldığı anda ortaya çıkar. Ancak bu alımın stoklardan karşılanması dikkate değer genişletici bir etki yapmayacaktır. Olumlu bir bekleyiş yaratarak üretimin arttırılması hâlinde ancak beklenen etki ortaya çıkabilecektir. Ya da kamu sektöründe ek istihdam yaratılması hâlinde çalışmaya başlayan bireylerin gelir elde etmesi ve bu gelirle ek talep ortaya çıkması hâlinde benzer bir durum yaşanacaktır. Bu ek talebin sürekli olması bekleniyor ve üretim arttırılıyorsa istihdam da artacak ve genişletici bir etki ortaya çıkacaktır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Hızla yayılım gösteren finansal krizlerden dolayı ortaya çıkan kamusal etkiyi gösteren kavram, global kamusal zarardır.

İradi maliye politikalarında ortaya çıkan gecikmeler sorunu ve otomatik istikrar sağlayıcı yöntemlerde kimi zaman görülen yetersizlikler söz konusu yöntemlerin etkinliğini azaltmaktadır. Formül esnekliği yöntemi bu yöntemlerin sakıncalarını gidererek, bir bakıma iradi maliye politikaları ile otomatik istikrar sağlayıcılar arasında bir köprü işlevi görmek üzere geliştirilmiş bir yöntemdir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Marjinal Tüketim Eğilimi: Kullanılabilir kişisel gelirdeki değişikliğin tüketim miktarında meydana getirdiği değişikliktir Marjinal tüketim eğiliminin 0 ile 1 arasında bir değer olduğu varsayılmaktadır (0 < c < 1). Yani bireyler bir miktar tüketim yapmakta, gelirlerin bir kısmını ise tasarruf etmektedirler.

Dışlama etkisi: Genişletici maliye politikası uygulanması sonucunda faiz oranının yükselmesine bağlı olarak özel yatırım harcamalarının azalması durumudur.

Bütçe açığı, bütçe fazlası, vergiler ve borçlanma maliye politikası araçları arasında sayılırken özel tüketim harcamaları, özel kesimin kararları doğrultusunda şekillenir.

Verginin esneklik değeri sıfır veya daha büyük olabilir. Gelir düzeyinde bir artış olduğu zaman vergi hasılatında bir artış olmuyorsa esneklik değeri sıfır olacaktır. Eğer, vergi hasılatındaki yüzde artış gelir düzeyindeki yüzde artışa eşitse verginin esneklik değeri “bir” olacaktır. Bu durumda vergi gelirleri, gelir düzeyi ile doğru orantılı olarak artacak ve otomatik istikrar sağlayıcı özelliği olmayacaktır.
Bir vergi sisteminin esnek olduğunu söyleyebilmek için e >1 olması gerekir. Örneğin, e=1.5 olsun. Buna göre gelirde meydana gelen %1’lik bir artış, vergi gelirlerini %1.5 oranında arttırmış olacaktır. Vergi gelirlerindeki böylesi bir artışla ekonomik yapıdaki genişlemenin bir kısmı dengelenmiş olacaktır. Daralma döneminde ise tersi bir durum ortaya çıkar. Buna göre gelirdeki %1’lik bir azalmaya karşılık vergi gelirleri %1.5 azalacak ve daralmanın bir kısmı dengelenmiş olacaktır. Harcamalar veri iken ilk durumda bütçe fazlası, ikinci durumda ise bütçe açığı ortaya çıkar. Bilindiği gibi dönemsel dalgalanmalara karşı iradi maliye politikaları ile de yapılmak istenen budur.

Aşırı esnek bir vergi sisteminde gelirler arttığında vergi gelirleri daha büyük bir oranda artabilir. Bu ise harcanabilir geliri azaltacağı için ekonominin durgunluktan çıkmasına engel olabilir. Bu durum mali sürüklenme olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Otomatik istikrar işlevi en güçlü olan kamu harcaması kalemi işsizlik tazminatıdır. Türkiye’de de 2002 yılından itibaren uygulanmaya başlanan işsizlik sigortası, çalışanların işsizlik sigortası fonuna prim ödemesi, işini kaybedenlerin ise bu fondan işsizlik tazminatı alması biçiminde gerçekleşir.

İradi maliye politikası, bir ekonomide talebi yönlendirmek veya istikrar sağlamak amacıyla siyasal otoritesinin ile iradi kararlar almasıdır. Uygulama gecikmesi, bir maliye politikası paketi için harekete geçme anı ile bu paketin uygulamaya başlanması arasındaki gecikmedir. Uygulama gecikmesi, , bir maliye politikası paketi için harekete geçme anı ile bu paketin uygulamaya başlanması arasındaki gecikmedir. İşsizlik sigortası ise, çalışanın ilgili fona prim ödemesidir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Spekülasyon amacıyla para talebinin faize tamamen duyarsız olduğu durumda LM eğrisi diktir. LM eğrisinin dik olduğu durumda, maliye politikası etkin değildir. Kamu harcamalarındaki bir artış IS eğrisini, IS0 ’dan IS1 ’e kaydırır. Kamu harcamalarındaki artışın neden olduğu toplam talep artışı, işlem amacıyla para talebini arttırır. Para arzı sabit olduğu için bu da faiz oranının yükselmesine neden olur.
Yatırımlar azalır, toplam talep düşer. Gelir düzeyinin (Y*)’a kadar artması beklenirken gelir düzeyi değişmez, (Y0 )’da kalır.

Yatırım talebinin faiz oranındaki değişmelere tamamiyle duyarsız, yani, yatırımın faiz esnekliğinin sıfır olduğu durumda IS eğrisi dik konumdadır.  Spekülasyon amacıyla para talebi faize duyarlı (LM eğrisi pozitif eğimli) ve IS
eğrisi dik iken genişletici bir maliye politikası, örneğin, kamu harcamalarındaki bir artış, IS eğrisini sağa doğru (IS0 ’dan IS1 ’e) kaydırır. Kamu harcamalarındaki artış, faiz oranının yükselmesine (i1) neden olur.

İradi maliye politikasının başarısını etkileyen temel faktörler; ekonomik tahminlerin doğruluğu ve gecikmeler sorunudur.

Dik

LM eğrisi; genişlemeci para politikası uygulanması sonucunda sağa doğru, daraltıcı para politikası sonucu sola doğru kayar. IS eğrisi; genişlemeci maliye politikası sonucunda sağa doğru, daraltıcı maliye politikası sonucunda sola doğru kayar.

Dar anlamda maliye politikası: Devletin bütçe kanalından yaptığı harcama artışının milli gelir ve istihdam üzerindeki yükseltici etkisidir.

Bir ekonomide ekonomik istikrarın sağlanması amacıyla uygulanacak iradi maliye politikaları, ekonomideki dalgalanmaları önlemek için bir araç olarak kullanılan kamu harcamaları ve gelirlerinde yapılması gereken değişiklikleri kapsar. Buradan anlaşılıyor ki iradi maliye politikasını Keynesyen yaklaşım savunmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Tanıma gecikmesi, bir ekonomide herhangi bir sorunun ortaya çıkışı ile bir mali işlem için harekete geçme kararı arasındaki gecikmedir. Herhangi bir iradi maliye politikası işlemini gerektiren ekonomik sorunun zamanında teşhis edilmesi gerekir. Aksi hâlde, doğru tahmin edilerek doğru politikalar uygulansa bile zamanında yapılması gerekenler yapılmadığından beklenen sonuçlar alınamayabilir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Tanıma gecikmesi, bir ekonomide herhangi bir sorunun ortaya çıkışı ile bir mali işlem için harekete geçme kararı arasındaki gecikmedir.