Mantığın Gelişimi Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sonuç önermesine öncüllere başvurularak yapılan ve bir keşifle ulaşılan doğru çıkarım hangisidir?
Tanıtlayıcı çıkarım |
Yanlış çıkarım |
Doğru çıkarım |
Geçersiz çıkarım |
Öncül çıkarım |
Sonuç önermesine öncüllere başvurularak yapılan ve bir keşifle ulaşılan doğru çıkarımlar tanıtlayıcı çıkarımlardır. Tanıtlayıcı çıkarımlar Laertius tarafından " daha açıklıkla bilinenden bir sonuç ortaya koyan çıkarım" olarak tanımlanmıştır.
2.Soru
Süryanilerin Yunan düşüncesiyle tanışması hangi olay sayesinde olmuştur ?
Yunan mitolojisine ilgi duymaları |
Yunanistan'dan göç almaları |
Yunanistan'la ticaret yapmaları |
Büyük İskender'in Doğu seferi sonrası |
Yunanistan'a göç etmeleri |
Süryanilerin Yunan düşüncesiyle tanışması Büyük İskender'in Doğu seferi sayesinde olmuştur.
3.Soru
Mantığın saygınlığına yaptığı katkı ile bilinen İslam düşünürü kimdir ?
Gazali |
Farabi |
İbn Sina |
Kindi |
Aristoteles |
Mantığın saygınlığına yaptığı katkı ile bilinen İslam düşünürü Gazali'dir.
4.Soru
Organon'un ilk kitabı hangisidir ?
Kategoriler |
Topikler |
Birinci Çözümlemeler |
İkinci Çözümlemeler |
Önerme Üstüne |
Kategoriler Organon'un ilk kitabıdır.
5.Soru
Aristoteles mantığının sorunlarını bağımsız br mantık anlayışı içinde çözümleme ve çözmeye yönelen aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Adi |
Farabi |
İbn Sina |
Gazali |
İbn Rüşd |
İbn Sînâ’nın İslam mantık tarihi içindeki en önemli özelliği Aristoteles mantığının sorunlarını bağımsız bir mantık anlayışı içinde çözümleme ve çözmeye yönelmesidir. Fârâbî ise Organon’un tutarlı ve bütün bir mantık sistemi ortaya koyduğunu kabul etmiş ve onun bu anlayışla yorumlanmasına girişmiştir (Street, 2004, s. 523). Dolayısıyla İbn Sînâ, Fârâbî’nin Aristoteles metinlerine yaklaşımından ayrılmış ve İslam dünyasında bağımsız bir mantık geleneği oluşmasının yolunu açmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Megara okulunda yetişen mantıkçılardandır?
Philo |
Kneale |
Mates |
Elea |
Khrytes |
Philo, Megara okulunda yetişen mantıkçılardandır. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
“’Şimdi söylediğim yanlıştır’ önermesi doğru mu, yoksa yanlış mıdır?” çatışkısı hangi düşünür tarafından ortaya atılmıştır?
Diodorus |
Kronus |
Philo |
Eubulides |
Aristoteles |
“’Şimdi söylediğim yanlıştır’ önermesi doğru mu, yoksa yanlış mıdır?” çatışkısı Eubulides tarafından ortaya atılmıştır. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Megara okulları ile aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Megara'lı Oklid tarafından kurulmuştur. |
Diodorus Kronus ve Philo olmak üzere önemli mantıkçılar yetiştirmiştir. |
Mantığa önem vermektedir. |
Milattan önce yaklaşık 430-360 yıllarında kurulmuştur. |
Megara ve Stoa okulları tamamen farklı konuları ele almaktadır. |
Megara ve Stoa mantıkçıları, hem ele aldıkları mantık sorunları hem de yaklaflım biçimleri bakımından birbirine yakındır. Dolayısıyla, mantık tarihinde genellikle bu iki okul birlikte ele alınır.
9.Soru
“Birşey” “biri” gibi konusu olan savlanabilirlere ne ad verilir?
Belirli savlanabilir |
Belirsiz savlanabilir |
Ara savlanabilir |
Açık savlanabilir |
Net savlanabilir |
Belirsiz savlanabilir, “birşey” “biri” gibi konusu olan savlanabilirlere denir. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
Stoa mantığı bir önermeler mantığı iken Aristoteles mantığı hangi mantık içinde incelenir ?
Rasyonel |
Terimler |
Etik |
Fizik |
Düşünce |
Aristoteles mantığı ise bir terimler mantığıdır
11.Soru
Aşağıdaki okullardan hangisi pek çok Persin burada yetişmesi nedeniyle ‘Persler Okulu’ olarak da anılmıştır?
Urfa Okulu |
Antakya Okulu |
Nusaybin Okulu |
Kunnesrin Okulu |
Cundişâpûr Okulu |
Urfa Okulu pek çok Persin (İranlı) burada yetişmesi nedeniyle ‘Persler Okulu’ olarak da anılmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.
12.Soru
Aristoteles’i izleyen ve mantığı felsefenin aracı olarak kabul etmekte olanlar kimlerdir?
Aristoteles’i izleyen ve mantığı felsefenin aracı olarak kabul etmekte olanlar kimlerdir?
Topikler |
Peripatetikler |
Kategoriciler |
Önermeciler |
Çözümlemeciler |
Aristoteles' in akıl yürütmeler konusundaki çalışmalarının bir bütün olarak sunulması onun öğrenci ve yorumcuları tarafından gerçekleştirilmiştir. Aristoteles’i izleyenler (peripatetikler) mantığı felsefenin aracı olarak kabul etmekteydi.
13.Soru
Akıl yürütmeleri bağımsız bir araştırma konusu yapan ve araştırmalarının sonucunda bilinen ilk mantık sistemini ortaya koyan düşünür kimdir?
Platon |
Zenon |
Parmenides |
Aristoteles |
Thales |
Akıl yürütmeleri bağımsız bir araştırma konusu yapan ve araştırmalarının sonucunda bilinen ilk mantık sistemini ortaya koyan Aristoteles mantığın kurucusudur.
14.Soru
- Akıl yürütmede duyusal olana bağlı kalmaktan kurtulamaması
- Tümellerin özelliklerine ve tümellerin birbirleriyle olan ilişkilerine dayanması
- Tümellerin ilişkisini ortaya koyarken tikellere bağlı olması
- Kavramların tanımlanmasında bir yöntem olarak bölme (diaeresis) yöntemini kullanması
Yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri Platoncu açıdan matematiğin diyalektiğe göre en büyük eksiğidir?
I |
II |
I ve III |
II ve IV |
III ve IV |
Platoncu açıdan matematiğin diyalektiğe göre en büyük eksiği matematikçinin akıl yürütmesinde duyusal olana bağlı kalmaktan kurtulamamasıdır. Geometrici sadece kanıtlamasının anlaşılmasına yardım için kağıda, toprağa vb. çizdiği duyulur şekillere başvurur görünebilir. Gerçekte ise kanıtlamasını oluştururken bu duyulur şekillere bağlı kalmaktadır. Diyalektik, tümellerin özelliklerine ve tümellerin birbirleriyle olan ilişkilerine dayanır. Bu ilişkileri ortaya koyarken diyalektikçi tikellere bağlı değildir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap A’dır.
15.Soru
I. Olanaklılık
II. Olanaksızlık
III. Zorunluluk
IV. Zorunsuzluk
Yukarıdakilerden hangisi Megara-Stoa mantıkçılarının üzerinde durduğu kipler arasındadır?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, II, III ve IV |
I ve IV |
Megara-Stoa mantıkçılarının üzerinde durduğu kipler olanaklılık, olanaksızlık, zorunluluk ve zorunsuzluk kipleridir. Doğru cevap D'dir.
16.Soru
Lekton' un anlamı aşaıdakilerden hangisidir?
İmin nesnel anlamı |
İmin fiziksel anlamı |
İmin öznel anlamı |
İmin nitel anlamı |
İmin tümce anlamı |
Bir imin anlamı fiziksel bir nesne olmamasının yanı sıra zihindeki bir imge de değildir. Her kişinin zihnindeki imge o kişiye özeldir. Dolayısıyla imge özneldir. Lekton ise nesneldir. Stoa mantığında temel bir kavram olan lekton imin nesnel anlamı demektir.
17.Soru
- Gözlem ve ölçüm referans noktalarının _örneğin mekan, uzunluk, zaman boyutlarının_kullanılmaması, karşılaştırılmaması
- İki farklı değişkenden yalnızca biri üzerinde sav ileri sürülmesi
- Varlıkbilimsel bircilik düşüncesinin en katı biçimiyle ve tüm mantıksal sonuçlarıyla savunulması
- Algıladığımızı düşündüğümüz değişimin bir yanılsama olduğu sonucuna varılması
Zenon’un Akhilleus ile kaplumbağa arasındaki yarış paradoksunda hızlı koşucu Akhilleus kaplumbağanın yarışa biraz önde başlamasına izin verirse kaplumbağayı hiçbir zaman geçemez. Bu paradoks ile ilgili yukarıda verilenlerden hangileri diyalektik yöntemde söz konusu paradokstaki savın olanaksız bir sonuca yol açtığını göstermek için kullanılabilir?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
II ve IV |
III ve IV |
Felsefecilerin matematiğe ilgisi matematikte ortaya konan sonuçlarla sınırlı olmayıp matematikçilerin bu sonuçlara varma biçimlerine de yöneliktir. ?2 sayısının irrasyonel bir sayı olduğunu ortaya koyan kanıtlamanın genel biçimine bakalım: Buna göre, doğru kabul edilen bir önermeden çelişik iki önerme elde edilmiş ve bundan başlangıçta kabul ettiğimiz önermeden vazgeçmemiz gerektiği sonucuna varılmıştır. “Saçmaya indirgeme” veya “dolaylı kanıtlama” olarak da adlandırılan bu yöntemin genel olarak “önermelerin sonuçlarına göre değerlendirilmesi” olduğunu görmekteyiz. Kimi zaman felsefe ile kimi zaman da mantık ile aynı kabul edilen diyalektik yöntemin özü de budur. “Diyalektik” sözcüğü eski Yunancada “tartışma” anlamına gelen dialegesthai sözcüğünden türemiştir. Gerçekten, diyalektik yöntem genel bir ifade ile tartışan taraşardan biri tarafından diğerinin savının olanaksız bir sonuca yol açtığının gösterilmesidir. Diyalektik yöntem hakkında bu kısa bilgiden sonra Zenon’un paradoksu üzerinde duralım. Parmenides’in öğrencisi Zenon hocasının birci öğretisini savunmak için ortaya koyduğu paradokslarla (çatışkı) bilinir. Parmenides (yaklaşık MÖ. 510-440) varlıkbilimsel bircilik (monizm, bazı kaynaklarda tekçilik) düşüncesini en katı biçimiyle ve tüm mantıksal sonuçlarıyla savunan ilkçağ düşünürüdür. Parmenides birciliğin “Sadece bir vardır” diye ifade edilebilecek temel savına “Var olan vardır” ve “Var olmayan var değildir” savlarını ekleyerek algıladığımızı düşündüğümüz değişimin bir yanılsama olduğu sonucuna varmaktadır. “Var olmayan” yani “yokluk” sadece bir addır, hakkında bilinebilecek veya söylenebilecek bir varlık değildir. Parmenides var olanın yaratılmadığı, yok olmayacağı, öncesiz-sonrasız olduğu ve değişmediği sonuçlarına varmıştır. Parmenides’in yaptığı gibi, “Var olan vardır” ve “Var olmayan var değildir” savlarının apaçık olduğunu, yani bu savların doğruluğunu ortaya koymak için bir akıl yürütmeye gerek olmadığını kabul etsek bile, onun bu savlara yüklediği anlam kolayca anlaşılır ve kabul edilir değildir. Ayrıca Parmenides’in bu temel savlardan hareket eden akıl yürütmelerini izlemek de güçtür. Bunlara rağmen, Parmenides’in sistemi akıl yürütmenin bir felsefe sistemindeki yerini görmek için oldukça iyi bir örnek sağlamaktadır. Parmenides’in savlarının hiçbir deney, gözlem veya ölçüm ile “doğrudan” ortaya konamayacağı açıktır: “Bir”, “varlık” ya da “yokluk” duyulur nesneler veya özellikler olmayıp, kavramlardır. Dolayısıyla bunlar hakkındaki bilgiye ancak kavramlar arasında ilişkiler kurarak yani akıl yürütme ile ulaşılabilir. Zenon’un Akhilleus ve kaplumbağa paradoksu ise şöyle açıklanabilir: Bu paradoksun konusu Akhilleus ile kaplumbağa arasındaki bir yarıştır. Buna göre hızlı koşucu Akhilleus kaplumbağanın yarışa biraz önde başlamasına izin verirse kaplumbağayı hiçbir zaman geçemez. Akhilleus kaplumbağanın yarışa başladığı yere ulaştığında, kaplumbağa bir miktar ilerlemiş olacaktır. Şimdi Akhilleus kaplumbağanın ilerlediği noktaya ulaştığında kaplumbağanın yine bir miktar ilerlediğini görecektir. Bu böylece sürüp gideceğinden Akhilleus’un bütün çabası ancak kaplumbağa ile arasındaki mesafeyi azaltmasını sağlayacak ancak Akhilleus kaplumbağayı hiçbir zaman geçemeyecektir. Bu bilgilerden anlaşıldığı gibi diyalektik yöntemde söz konusu paradokstaki savın olanaksız bir sonuca yol açtığını göstermek için I ve II paradokstaki savın olanaksız bir sonuca yol açtığını göstermek için kullanılabilir. III ve IV’e ise bu paradokstaki savı savunmak için başvurulabilir. Dolayısıyla doğru cevap A’dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Aristoteles tartışmanın konusundan bağımsız olarak, tartışmanın amacına olarak izlenmesi gereken yolları belirlemeyi amaçlamıştır?
Kategoriler |
Önerme Üstüne |
Topikler |
Birinci Çözümlemeler |
İkinci Çözümlemeler |
Topikler, tartışmanın konusundan bağımsız olarak, tartışmanın amacına olarak izlenmesi gereken yolları belirlemeyi amaçlar. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Severe Sebokht aşağıdaki okulların hangisindendir?
Antakya Okulu |
Urfa Okulu |
Cundişâpûr Okulu |
Kunnesrin Okulu |
Nusaybin Okulu |
Kunnesrin Okulu: Eski Halep olarak da bilinen ve Kuzey Suriye’de bulunan Kunnesrin şehrindedir. Okul 13. yüzyıla kadar faaliyetini sürdürmüştür. Severe Sebokht bu okuldandır. Doğru cevap D seçeneğidir.
20.Soru
- Bilinmeyen bir tanıma ulaşılmasını sağlar.
- Bir kavram daha genel bir kavram aracılığı ile tanımlanmaya çalışılır.
- İstenilen kavrama ulaşılıncaya kadar bölmeye devam edilir.
- İstenilen kavramı içeren en genel bir kavram belirlenir.
- İstenilen kavramı içeren genel kavram ayrık iki kavrama bölünür.
Yukarıda verilenlerden hangileri Platon’un kavramların tanımlanmasında bir yöntem olarak ele aldığı bölme yönteminin özelliklerindendir?
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
II, IV ve V |
II, III, IV ve V |
Platon’un kavramların tanımlanmasında bir yöntem olarak ele aldığı bölme (diaeresis) yöntemi Aristoteles’i oldukça meşgul etmiştir. Bu yöntemde bir kavram daha genel bir kavram aracılığı ile tanımlanmaya çalışılır. Bölme ile A kavramının tanımını bulmaya çalıştığımızı kabul edelim. Bunun ilk adımı tanımlamak istediğimiz A kavramını içeren en genel bir B kavramı belirlenir. Ardından B kavramı ayrık iki kavrama bölünür ve A kavramının hangi bölümde kaldığı bulunur. A kavramına eşit bir kavrama ulaşılıncaya kadar bu şekilde ilerlenir.
Aristoteles bölme yöntemini eleştirmektedir; ona göre bölme ile bir kavramın zaten sahip olmadığımız bir tanımını ortaya koymamızı sağlayamaz. Bir başka deyişle, bölme ile ancak baştan sahip olduğumuz bir tanıma nasıl ulaştığımızı gösterebiliriz. Aristoteles’e göre bölme yöntemi bilinmeyen bir tanıma ulaşmamızı sağlayamaması nedeniyle eksiktir. Bu eleştiriye rağmen, Aristoteles’in tanım anlayışının da akıl yürütmeleri sistemleştirdiği tasım kavramının da temelinde onun bölme hakkındaki eleştirel düşünceleri yatmaktadır. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi bölme yöntemi bilinmeyen bir tanıma ulaşılmasını sağlayamaz ve Aristoteles bölme yöntemini bu açıdan eleştirmiştir. Diğer seçeneklerde yer alan özellikler bölme yönteminin özelliklerindendir. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ