Modern Felsefe 2 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Ben sadece kökensel bir yolda kendi varlığını koyar”, “Ben’in karşısında genel olarak bir ben-olmayan vardır”, “Ben’de bölünebilir bir Ben’e karşıt olarak bölünebilir bir benolmayan bulunur" önermeleri aşağıdaki filozoflardan hangisinin felsefi siteminin üç temel önermesidir?
Baruch Spinoza |
Immanuel Kant |
Friedrich Schelling |
Friedrich Hölderlin |
Johann Gottlieb Fichte |
Fichte’nin felsefi sisteminin üç temel önermesi şöyledir: “Ben sadece kökensel bir yolda kendi varlığını koyar”, “Ben’in karşısında genel olarak bir ben-olmayan vardır”, “Ben’de bölünebilir bir Ben’e karşıt olarak bölünebilir bir benolmayan bulunur." Daha açık bir anlatımla, mutlak ben kendi içerisinde birbirlerini karşılıklı olarak sınırlıyor ve belirliyor olarak bir sonlu ben ve bir sonlu-ben-olmayan koyar. Fichte’nin burada anlatmak istediği şudur: sonsuz etkinlik olarak düşünülen mutlak ben, kendi içersinde sonlu ben’i ve sonlu-ben-olmayanı üretmedikçe hiçbir bilinç söz konusu olamaz.
2.Soru
Fichte’nin felsefesi Schelling' in düşüncelerinin gelişimi bakımından bir başlangıç oluşturmakla birlikte Fichte'nin hangi görüşünü onaylamayarak kendi felsefesini kurmaya girişmiştir?
Doğayı ahlaksal eylem için bir araç olarak görmesi. |
Sistemin temel önermesini “Ben sadece kökensel bir yolda kendi varlığını ortaya koyar.” şeklinde belirlemesi. |
İnsan bireylerinin taşıdığı ‘salt ben’in zihinsel bir sezgisini bir kendinde-varlık (töz) olarak kabul etmemesi. |
Özgürlük ve yasa kavramlarını temelde de bir ve aynı şey sayması. |
Devlet yönetiminde despotizmi olduğu kadar demokrasiyi de kabul etmemesi. |
Fichte’nin felsefesi Schelling'in düşüncelerinin gelişimi bakımından bir başlangıç oluşturmakla birlikte, doğayı ahlaksal eylem için bir araç olarak görmesi Schelling’in onaylayabileceği bir görüş değildi. Bu nedenle Fichte’nin etkisinden kurtularak kendi özgün felsefesini bir doğa felsefesi biçiminde oluşturma yoluna girdi.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kant'ın, tüm ussal varlıkların belli bir yolda davranmaları gerektiğini bildiren buyruklardan biridir?
Kesin buyruk |
Koşullu buyruk |
Koşulsuz buyruk |
Temel buyruk |
Dinsel buyruk |
Kesin buyruk (kategorik imperatif), tüm ussal varlıkların belli bir yolda davranmaları gerektiğini bildirir. Bu, yukarıda da ifade edildiği gibi, etik öznelerin evrensel yasalar olmalarını isteyebilecekleri nedenlere bağlı olarak eylemde bulunmalarıdır.
4.Soru
Kant'ın deha ve güzel sanat yapıtı ile ilgili görüşlerine dayanarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Dahi sanatçıda bulunan deha öyle bir yaratma gücüdür ki ürününü varolan dışsal birtakım kurallara göre yaratmaz, tersine kendi kurallarını kendisinde taşıyan sanat yapıtları ortaya koyar. |
Deha yapıtını nasıl yarattığını bilimsel olarak ortaya koyamaz. |
Sanat yapıtında bulunan düzen belli bir dış amaca yönelmemiştir, sanat yapıtı kendi iç uyumu bakımından yüksek bir ereklilik taşır, yani ereksiz bir ereklilik taşır. |
Deha yani estetik yaratma yetisi, belli bir öğrenme sürecinin ürünüdür. |
Seyrettiğimiz bir sanat yapıtı bize pek çok şey söyler, ama biz bunları kesin yargılar biçiminde ifade etmekte zorlanırız. |
Deha yani estetik yaratma yetisi, belli bir öğrenme sürecinin ürünü değildir. “Tinin doğuştan gelen bir yeteneğidir.” Bu nedenle deha yapıtını nasıl yarattığını bilimsel olarak ortaya koyamaz. O yapıtını yaratmaya yarayan düşüncelerin kendisine nasıl oluştuğunu açıklayamaz ama kurallarını kendisinde bulunan doğanın kuralları olarak sunar. Güzel sanatlarda güzel dediğimiz tek bir biçim vardır ama bir tek yöntem yoktur. Bu nedenle sanat yapıtı bireyseldir hem de yüksek derecede. Sanat yapıtında bulunan düzen belli bir dış amaca yönelmemiştir, sanat yapıtı kendi iç uyumu bakımından yüksek bir ereklilik taşır, yani ereksiz bir ereklilik taşır. Bu açıklamaya dayanarak D seçeneğinde yanlış bilgi verilmiştir.
5.Soru
Kant’a göre dinin odak noktasında hangisi yer alır?
Erdemli bir yaşam için "Tanrı" kavramının zorunluluğu. |
İnsan yaşamında ahlakın gerekliliğine inanma. |
Mutlu ve sağlıklı bir yaşam süremenin pratik bilgileri. |
Toplumun birliğinin ve kimliğinin sağlanması gerekliliği. |
Dünyanın doğru yargılarla adilce yönetilmesi gerekliliği inancı. |
Kant’a göre dinin odak noktasında insan yaşamında ahlakın gerekliliğine inanma yer alır.
6.Soru
Şıklardan hanigi Fichte'nin sisteminin temel ilkesini seçerken idealist bir tutum takınması konusunda doğru bir ifadedir?
Bilinç her zaman bir nesnenin, öznede yarattığı etki ile oluşur. |
Bilincin edimsel olmayan içeriğine baktığımızda, orada soyutlama yoluyla oluşturulmuş iki temel kavram buluruz, bunlar kendinde anlık ve kendinde-şey kavramlarıdır. |
Kendinde-anlık deneyimin ürünüdür ya da kendinde-şey deneyimin etkisi olarak açıklanabilir |
Maddecilik deneyimin temel etkenlerinden birisi olan özgürlüğü açıklamakta yetersiz kalacaktır. |
Sistemin temel ilkesi kendinde- anlama yetisinden-anlıktan (zihinden) başka bir şey olmalıdır. |
Fichte öncelikle “deneyim” kavramından yola çıkar: Deneyim, deneyleyen birisinin daima bir şeyi deneyimlemesidir. Bilinç her zaman bir nesnenin bir özne tarafından biliniyor olmasıdır. Bu nedenle bilincin edimsel içeriğine baktığımızda, orada soyutlama yoluyla oluşturulmuş iki temel kavram buluruz, bunlar kendinde anlık ve kendinde-şey kavramlarıdır. Bu durumda deneyim ya kendinde-anlığın ürünüdür ya da kendinde şeyin etkisi olarak açıklanabilir. Birinci yol idealizmin yoludur, ikinci yol ise dogmatizmin yani maddecilik ve determinizmin yoludur. Eğer bu yol kabul edilirse bilinç/zihinsellik salt bir epifenomenden (yani bir yan üründen) başka bir şey olmayacaktır. Kant’ın bu iki yol arasında zaten bir uzlaşı, bir orta yol aradığını öne sürer. Aslında bu ona göre doğru bir tutum değildir; eğer iki ayrı yol varsa salt bunlardan birini izlemek gerekir, orta yol diye bir şey olamaz. Bu durumda Fichte seçimini idealizmden yana yapar. Fichte bu konuda şunu düşünmektedir: Ahlaksal deneyimde açığa çıktığı biçimiyle özgürlüğünün bilincinde olan bir kişi, idealizmden başka bir yol tutamaz. Çünkü maddecilik deneyimin temel etkenlerinden birisi olan özgürlüğü açıklamakta yetersiz kalacaktır. Şu halde sistemin temel ilkesi kendinde- anlama yetisinden-anlıktan (zihinden) başka bir şey olamaz.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kant'a göre anlama yetimizin on iki kategorisinden biri değildir?
Nicelik |
Nitelik |
İlişki |
Tarz |
Standart |
Kant’a göre anlama yetimizin on iki kategorisi vardır.
Nicelik Kategorileri: Birlik, çokluk, tümlük.
Nitelik Kategorileri: Olgusallık, değilleme,
sınırlama. İlişki Kategorileri: Töz-ilinek, neden-etki, etki-edilgi.
Tarz Kategorileri: Olanakolanaksızlık, varlık-yokluk, zorunlu-olumsal. Doğru yanıt E şıkkıdır.
8.Soru
Fichte’nin ahlak kuramında, tikel bir yükümlülüğün dolaysız olarak farkında olmak diye tanımladığı nedir?
İyi |
Doğru |
Mutlak |
Nesne |
Vicdan |
Fichte burada vicdan-duyunç kavramı üzerinde özel olarak durur ve vicdanı belirli
ödevimizin dolaysız bilinci olarak tanımlar. Eş deyişle “Vicdan, tikel bir yükümlülüğün dolaysız olarak farkında olmaktır.”
9.Soru
Kant’ın asıl eleştirel dönemi hangi yapıtla başlamıştır?
Duyu Dünyası ve Düşünce Dünyasının Form ve İlkeleri |
Pratik Aklın Eleştirisi |
Salt Aklın Eleştirisi |
Yargı Gücünün Eleştirisi |
Ahlak Metafiziğinin Temelleri |
Kant’ın asıl eleştirel dönemi 1781’de yayımladığı Salt Aklın Eleştirisi (Kritik der reinen Vernunft) adlı yapıtıyla başladı çünkü yapıt baştan sona geleneksel felsefe tutumlarının eleştirisi üzerinde yükselmektedir.
10.Soru
Schelling’in felsefesinde ben’in ulaşabileceği en yüksek basamak hangisi(nde)dir?
Estetik |
Etik |
Metafizik |
Epistemoloji |
Mantık |
Fichte’nin felsefesinde ağırlık noktasını pratik felsefe oluşturuyordu. Ben’in temel niteliği eylemdi. Schelling’in felsefesinde ise ben’in ulaşabileceği en yüksek basamak etik değil, estetiktir. Schelling, ben’in bilen ve eyleyen bilinçliliğine estetik bilinci eklemiştir. O, bu bilinçliliğe estetik sezgi der. Estetik sezgi kendisini sanatsal yaratmada dışlaştırır. Schelling bu konuda şunları söylemektedir: Sanatsal yaratma, kendi nesnelleşmesi içinde kavranan ben’e ait bir sezgidir.
11.Soru
“İnsanların işlerinin anlamsız görünen gidişinde sanki gizli bir plan saklıdır.” Kant'ın tarih felesefesine ilişkin bu görüşü ne anlama gelmektedir?
Tutkuların isteklerin güçlü dinamizmi, gizli bir amacın hizmetindedir. |
Tarihteki çatışmaların amacı, insan soyunun amacı olarak tüm akıl yeteneklerinin gelişmesidir. |
Çatışma ve acılarla dolu olan tarihsel varlık alanı, bütününde negatif bir anlam taşır. |
Tarihin genel akışında toplum-dışı birtakım güçler savaşları anlamsızca çıkaranlardır. |
Bazı gizli güçler, insanın kendisi olma ve özgürlüğün gelişmesine engel olurlar. |
“İnsanların işlerinin anlamsız görünen gidişinde sanki gizli bir plan saklıdır.” Kant’a göre, istekler, tutkular ve bunlardan doğan çatışmalar, çekilen acılar tarih felsefesi bakımından bu şekilde olumlu bir anlam taşırlar. Tutkuların isteklerin güçlü dinamizmi, yüksek bir amacın hizmetindedir. Bu amaç insan soyunun amacı olarak tüm akıl yeteneklerinin gelişmesidir. Sonuç olarak çatışma ve acılarla dolu olan tarihsel varlık alanı, bütününde pozitif bir anlam taşır. Tarihin genel akışında toplum-dışı birtakım güçler, bir varlığın gelişmesi için harekete geçirici, öne doğru itici bir rol oynarlar, kendi kendisini yönetme, kendisi olma ve özgürlüğün gelişmesine yardım ederler.
12.Soru
Schelling’in mutlak kavramı hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Sonsuz bir öz-bilgi edimidir. |
Zamansal ardışıklık sergileyen üç evrede kendini açınlar. |
Tin ve doğanın özdeşliğini ifade eder. |
Öznellikle nesnelliğni salt özdeşliğidir |
Kendisini öncelikle ideal doğa olarak nesnelleştirir. |
Tin ve doğanın bu özdeşliği bizi mutlak kavramına götürür. Mutlak, öznellik ve nesnelliğin salt özdeşliğidir. Mutlak tek bir bilgi edimidir ve içinde hiçbir zamansal ardışıklık yoktur.
13.Soru
Kant, "Pratik Aklın Eleştirisi, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi ve Salt Aklın Sınırları İçinde Din, Erdem Öğretisi ve Haklar Öğretisi, Ahlak Metafiziği" yapıtlarında hangi konuya ilişkin görüşlerini geliştirmiştir?
Estetik |
Ahlak |
Güzellik |
Politika |
Hukuk |
Kant ahlaka ilişkin görüşlerini Pratik Aklın Eleştirisi, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi ve Salt Aklın Sınırları İçinde Din, Erdem Öğretisi ve Haklar Öğretisi, Ahlak Metafiziği gibi yapıtlarında geliştirmiştir.
14.Soru
Fichte'de empirik bilincin dünya deneyimi, bireysel ben’in etkinliği olarak kendisini, kendiliğinden sınırlar ve böylece kendini ne olarak ortaya koyar?
Empirik bilinç |
Mutlak ben |
İmgelem gücü |
Ben olmayan |
Ahlaksal yasa |
Empirik bilincin dünya deneyimi, Fichte’nin imgelemin üretken gücü dediği etkinlik
ile gerçekleşmektedir. İmgelem gücü bireysel ben’in etkinliği olarak kendisini,
kendiliğinden sınırlar ve böylece kendini edilgin olarak etkilenen bir şey olarak
koyar.
15.Soru
Kant’a göre insan yaşamında dinin odak noktası, aşağıdakilerden hangisinin gerekliliğine duyulan inançtır?
Sevginin gerekliliğine duyulan inanç |
Korkunun gerekliliğine duyulan inanç |
Ahlakın gerekliliğine duyulan inanç |
Gücün gerekliliğine duyulan inanç |
Dinin gerekliliğine duyulan inanç |
Kant’a göre dinin odak noktasında insan yaşamında ahlakın gerekliliğine inanma yer alır. Felsefe bakımından dinin özünü ahlak fenomenleri oluşturur. Bu açıdan din, ahlakın gösterdiği ödevlerin tanrısal bir buyruk olarak görülmesidir. İçimizdeki ahlak yasasını tanrısal bir yüceliğe çıkararak bu yasanın koyucusuna, tanrısal yasa koyucuya ulaşmış oluruz. Bu şekilde ahlak yasasının insanlar üzerindeki etkisi güçlendirilmiş olur.
16.Soru
Kant'a göre, doğruluğu zorunlu olan ve aynı zamanda evrensel olarak geçerlilik taşıyan yargılar hangisidir?
Analitik yargılar |
Sentetik yargılar |
A posteriori yargılar |
A priori yargılar |
Çelişmez yargılar |
A priori yargılar, doğruluğu zorunlu olan ve aynı zamanda evrensel olarak geçerlilik taşıyan yargılardır. Bu zorunluluk ve evrensellik özellikleri deneyimin sağladığı sonuçlarda kesinlikle bulunmazlar. Buna karşılık matematik önermeler bu nitelikleri bütünüyle taşırlar.
17.Soru
Kant'ın eleştirel dönem öncesi felsefi düşünce yapısı ve ilgi alanı aşağıdakilerden hangisinde doğru şekilde verilmiştir?
Doğal felsefe |
Ahlak felsefesi |
Metafizik |
Siyaset felsefesi |
Ontoloji |
Kant’ın felsefedeki ilk yönelimleri filozof Knutzen’in etkisiyle genel olarak doğal felsefe alanındadır. Bu dönemde ele aldığı bazı metafizik kavramları bile doğal felsefe alanının ideleri ışığında yorumlamaya çalışır. Doğru yanıt A şıkkıdır.
18.Soru
Kant’ın asıl eleştirel dönemi hangi yapıtıyla başlamıştır?
Canlı Güçlerin Doğru Değerlendirilişi Üzerine Düşünceler |
Genel Doğa Tarihi ve Gök Teorisi |
Ateş Üzerine |
Salt Aklın Eleştirisi |
Duyu Dünyası ve Düşünce Dünyasının Form ve İlkeleri |
Kant’ın asıl eleştirel dönemi 1781’de yayımladığı Salt Aklın Eleştirisi (Kritik der reinen Vernunft) adlı yapıtıyla başladı çünkü yapıt baştan sona geleneksel felsefe tutumlarının eleştirisi üzerinde yükselmektedir.
19.Soru
Kant'a göre, bir eylemin etik değeri hangisindedir?
Karar |
Amaç |
Buyruk |
Güdü |
İyiyi isteme |
Kant’ın ifade ettiği şekliyle, bir eylemin etik değeri, onunla ulaşılacak amaçta değil, onun yapılmasına karar vermeye yol açan güdüdedir (maksim).
20.Soru
Fichte’ye göre birtakım şeyleri düşünme, bilince konu yapma edimi, salt ben’i ön gerektirir ve bu nedenle ona ne denebilir?
Öz Bilinç |
Aşkınsal Ben |
Kendim |
Empirik Ben |
Deneyim |
Fichte’ye göre birtakım şeyleri düşünme, bilince konu yapma edimi, salt ben’i ön gerektirir ve bu nedenle ona ‘aşkınsal ben’ denebilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ