Organizasyonlarda Davranış Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi güç ilişkisinin özelliklerinden değildir?
Bağımlılık ilişkisidir. |
Sadece emir-komuta zinciri ile uygulanabilir. |
Tek yönlü işlemez. |
El değiştirebilir. |
Güç sahibi isteksiz bile olsa; gücünü paylaşmak zorunda kalacaktır. |
Güç ilişkisinin birtakım özellikleri vardır:
- Güç ilişkisi bir bağımlılık ilişkisidir. Bir tarafın diğer taraftan mutlaka beklediği, elde etmek istediği bir şeyler vardır. Bağımlılığın en aşırı biçimi, kulluk-kölelik ilişkisidir. Böyle bir aşırı ilişkide taraflardan biri mutlak biçimde karşısındakinin tüm isteklerine boyun eğmektedir.
- Güç ilişkisi hep tek-yönlü işlemez. Bağımlılık çoğunlukla karşılıklıdır. Bir gün biri diğerinden bir şey ister, yarın karşı taraf bir şey ister. Ayrıca, kendisinden bir şey istenen kişi bazen bunu, kendisi için çok maliyetli olacağı hesabıyla, vermek istemez veya daha azını vermek üzere karşı gücünü kullanarak kestirip atma çabasına veya müzakereye girişebilir. Burada özellikle dikkat çekilmesi gereken husus, ikili ilişkilerde her iki tarafın –ister kişi olsun ister grup– farklı konularda farklı görece güce sahip olmalarıdır. Örneğin, bir patron, işveren konumunda, çalışanına karşı önemli bir güce sahipken, çalışan da patronunun sahip olmadığı, ancak gereksinim duyduğu uzmanlık bilgisine sahip biri olabilir (McShane ve Von Glinow, 2010:301).
- Güç el değiştirebilir. Zaman içinde görece güçsüz olan taraf görece güçlü olan taraf haline gelebilir.
- Gücün varlığından söz edebilmek için gücün mutlaka açık-seçik bir şekilde uygulanması gerekmez. Önemli ve yeterli olan, bir kişinin kendisi üzerinde, bir başkasının güç uygulama potansiyeline sahip olduğuna inanmasıdır.
- İki taraf arasındaki güç dengesizliği ne kadar büyük ise, bu dengesizlikten (yoğun bağımlılıktan) kurtulma ve bunu lehine çevirme çabaları o kadar yoğundur. Bir başka deyişle, güç sahibi ne kadar isteksiz olursa olsun, gücünü ister istemez paylaşmak durumunda kalacaktır. Buna verilebilecek bir örnek, işçi hareketi ve sendikacılıktır.
2.Soru
I. Amaçlarına ulaşma güdüleri vardır.
II. Strese karşı dayanıklıdırlar.
III. Odaklarından şaşmazlar.
Yukarıda liderler ile ilgili verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Her üç seçenekte lidere ait özelliklerdir. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
3.Soru
Güç kavramında, güç ilişkisinin olmazsa olmazı aşağıdakilerden hangisidir?
Tek yönlülük |
Eşitlik |
Sevgi |
Bağımlılık |
Hayranlık |
Güç başkalarını etkileme beceridir. Gücü bir ikili ilişki içerinde basitçe tanımlamak gerekirse, bir kişinin, bir başkasına onun normal koşullarda yapmayacağı bir şeyi yaptırmasına güç deriz. Aslında her ikili ilişkide doğal olarak güç de yer alır. Bu ilişkinin tipik net şekilde gözlemlenebildiği ilişkiler, ebeveyn - çocuk, karı - koca ve patron - çalışan ilişkileridir. Güç ilişkisi bir bağımlılık ilişkisidir. Güç ilişkisi hep tek yönlü işlemez. Güç el değiştirebilir. Gücün varlığından söz edebilmek için gücün mutlaka açık seçik bir şekilde uygulanması gerekmez. İki taraf ta güç dengesizliği ne kadar büyük ise bu dengesizlikten kurutma ve bunu lehine çevirme çabası o kadar yoğundur. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
-
O¨rgütün büyük bir hacme sahip oluşu, istihdam edilen insan sayısının büyüklüğü
-
İstihdam edilen işgörenlerin vasıfsız ya da vasıflı oluşları
-
Basit bir kitle üretim teknolojisi
-
Basit bir ürün ya da çıktıdır
Yukardaki özelliklerden hangileri Weber’e göre örgüt belirli özelliklere sahip ise, bürokrasinin temel karakteristiklerini taşımaktadır?
-
O¨rgütün büyük bir hacme sahip oluşu, istihdam edilen insan sayısının büyüklüğü
-
İstihdam edilen işgörenlerin vasıfsız ya da vasıflı oluşları
-
Basit bir kitle üretim teknolojisi
-
Basit bir ürün ya da çıktıdır
Yukardaki özelliklerden hangileri Weber’e göre örgüt belirli özelliklere sahip ise, bürokrasinin temel karakteristiklerini taşımaktadır?
II, III ve IV |
I ve IV |
III ve IV |
I, II, III ve IV |
I, II ve III |
Ha^lbuki Weber’in düşündüğü bürokrasi kesin şekilde, akılcı, hiçbir kişisel ve duygusal bağlılığa yer vermeyen sosyal kurumların en mükemmel şekli olarak düşünülmüştür. Weber’e göre örgüt belirli özelliklere sahip ise, bürokrasinin temel karakteristiklerini taşımaktadır. Bu özellikler şunlardır:
-
O¨rgütün büyük bir hacme sahip oluşu, istihdam edilen insan sayısının büyüklüğü,
-
İstihdam edilen işgörenlerin vasıfsız ya da vasıflı oluşları,
-
Basit bir kitle üretim teknolojisi,
-
Basit bir ürün ya da çıktıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ouchi Modeli'nin yedi temel unsurundan biridir?
Bütünleşme |
Uyum |
İşgörenlere Bağlılık |
Amaca Ulaşma |
Meşruluk |
Ouchi Modelinin yedi temel unsuru: İşgörenlere Bağlılık, Değerlendirme, Kariyer Gelişimi, Kontrol veya Denetim, Karar Verme, Sorumluluk ve Çalışanlara İlgidir. Doğru cevap C şıkkıdır.
6.Soru
Karşı tarafın isteğini kendi isteğinin önünde görmenin, bir başka deyişle, karşı tarafı yatıştırmaya yönelmenin söz konusu olduğu çatışma tarzı aşağıdakilerden hangisidir?
Boyun eğme |
Hükmetme |
Kaçınma |
Taviz verme |
Tümleştirme |
Boyun eğme tarzı çatışmada, karşı tarafın isteğini kendi isteğinin önünde görme, bir başka deyişle, karşı tarafı yatıştırmaya yönelme söz konusudur. Böyle bir tavırda ilişkiyi korumak önem taşımakta, dolayısıyla söz konusu taraf cömert ve fedakar davranmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.
7.Soru
Belli bir tarafın ne kendi isteklerini ne de karşı tarafınkileri önemsemediği ve işbirliğine yanaşmadığı gibi kendi isteklerini de karşı tarafa bildirmediği çatışma tarzı aşağıdakilerden hangisidir?
Tümleştirme |
Boyun eğme |
Kaçınma |
Taviz verme |
Hükmetme |
Kaçınma: Bu tür bir tarzda belli bir taraf ne kendi isteklerini önemsemektedir ne de karşı tarafınkileri. Dolayısıyla, ne işbirliğine girer ne de kendi isteklerini karşı tarafa bildirir. Böylesi kayıtsızlık içeren bir tarz, birçok nedenden ötürü ortaya çıkabilmektedir. Kaçınma tarzı, meseleler önemli görülmediğinde, ele alınması gereken daha önemli ve acil başka meselelerin olduğu düşünüldüğünde, amacın gerçekleştirilme şansı görülmediğinde ve çatışma taraflardan en az biri için ayıp veya yanlış olarak görüldüğünde kullanılabilmektedir. Kaçınma tarzı, ayrıca, çatışma çok yoğunlaşmışsa ve tarafların sakinleşip pozisyonlarını yeniden belirlemeleri gerektiğinde, daha fazla bilgi toplamak için zamana gereksinim duyulduğunda ve çatışmayı başkalarının (üçüncü bir tarafın) daha etkili çözebileceğine inanıldığında da başvurulan bir tarzdır. Doğru cevap C’dir.
8.Soru
I. Örgütün kurucuları ve yaratıcıları
II. Örgütün çevre ile olan etkileşimi ve deneyimleri
III. Örgütün üyelerinin örgütle ve birbirleriyle ile olan etkileşimleri
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri örgüt kültürünün ortaya çıkmasında önemli olan faktörler arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Her üç seçenekte örgüt kültürünün ortaya çıkmasında önemli olan faktörler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
9.Soru
Arkadaş grubu aşağıdaki grup türlerinden hangisine örnektir?
Referans grubu |
Çalışma grubu |
Sosyal kategori |
Kültürel grup |
Topluluk |
Arkadaş grubu, referans gruplarına örnektir.
10.Soru
1960 öncesi yıllarda işletmelere ilişkin etik sorunlar genellikle hangi açıdan ele alınmıştır?
1960 öncesi yıllarda işletmelere ilişkin etik sorunlar genellikle hangi açıdan ele alınmıştır?
Maddi açıdan |
Dini açıdan |
Eleştirel açıdan |
Ticari açıdan |
Politik açıdan |
1960 öncesi yıllara bakıldığında işletmelere ilişkin etik sorunlar genellikle dini açıdan ele alınmıştır. Dini liderler eşit ücret, işe ilişkin uygulamalar ve kapitalizmin ahlaki konularında sorunlarını ortaya koymuşlardır. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
- Gözlemlenebilen kültür öğeleri
- Kabul edilmiş değerler
- Temel Faraziyeler
- Milli kültür öğeleri
- Toplumsal kültür öğeleri
Yukarıdakilerden hangileri her örgüt kültürünü oluşturan temel parçalar arasında yer almaktadır?
I, II ve III |
III, IV ve V |
I, II ve IV |
II, III ve V |
I, IV ve V |
Her örgüt kültürünü oluşturan 3 temel parça vardır. Bunlar;
• Gözlemlenebilen kültür öğeleri (Artifacts),
• Kabul edilmiş değerler (Espoused Values) ve
• Temel Faraziyeler (Basic Underling Assumptions) şeklinde sıralanmaktadır.
12.Soru
İkili ilişki içerisinde güç nasıl tanımlanır?
Başkasını etkilemeye denir. |
Baskı ve yıldırma ile iş yaptırmaya denir. |
Bir kişinin bir başkasına, onun normal koşullar altında yapmayacağı bir şeyi yaptırmasına denir. |
İş yapabilme kapasitesidir. |
Bir işin tamamlanması için ihtiyaç duyulan enerjiye denir. |
Gücü, bir ikili ilişki içerisinde basitçe tanımlamak gerekirse, bir kişinin bir başkasına, onun normal koşullar altında yapmayacağı bir şeyi yaptırmasına güç deriz (Dahl, 1957: 202-203).
13.Soru
Kültürel değerlerin incelenmesinde ortaya atılan modellerden biri olan AGIL modeleli aşağıdaki yazarlardan hangisi tarafından geliştirilmiştir?
Wiliam G. Ouchi |
Talcot Parsons |
Herbert Spencer |
Tom Peters |
Robert Waterman |
Kültürel değerlerin incelenmesinde ortaya atılan modellerden birisi Amerikalı sosyolog Talcot Parsons tarafından geliştirilmiştir Parsons, 1940-1960 yıllarda düşünceleri ile sosyoloji tarihinde önemli bir yeri olan bir kuramcıdır. Parsons belki örgüt kültürü konusunda değerler üzerinde ilk duran ve bu konuda bir model geliştiren sosyologlardan biridir. Parsons geliştirdiği “AGIL” modelinde her sosyal sistemde (bu ister ekonomik, ister toplum, ister bir organizasyon olsun) sistemin devamlılığını sağlamak için belirli fonksiyonların karşılanması gerektiğini ileri sürer. Doğru cevap B şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdaki bilgilerden hangisi Kaynak Bağımlılığı Modeli için doğrudur?
Belli bir örgütsel altbirim, başka birimler için stratejik koşulları denetimi altında bulundurduğu ölçüde güçlü bir alt-birim olacaktır. |
Belli bir örgütsel alt-birim bir diğerinin faaliyetleri için bel bağladığı kaynakları denetimi altında bulundurduğu ölçüde o birim üzerinde güce sahip olacaktır. |
Belli bir alt-birimin faaliyetleri, örgütün bütünü üzerinde ne kadar çabuk ve dolaysız bir etki yaratıyorsa o kadar örgüt içinde merkezi konumda olduğu ve güçlü olduğu söylenebilir. |
Örgüt içerisinde önem taşıyan belli bir faaliyetin veya işlevin sadece belli bir alt-birim tarafından yerine getirilmesi ikame edilemezliğini ve dolayısıyla güçlülüğünü ifade etmektedir. |
Başka birimlere gelecekte belli birtakım olayların gerçekleşme olasılığı bilgisini sağlayabilen bir birim, belirsizliği azaltma yeteneğine sahip bir birim olarak güç kazanmaktadır. |
İnsanların gruplar halinde diğer insan gruplarına göre nasıl daha güçlü hale gelebildiklerini açıklayan iki model vardır: kaynak-bağımlılığı modeli ve stratejik koşullar modeli. Örgütlerde grupların gücüyle ilgili kaynak bağımlılığı modeli şunu savunmaktadır: "Belli bir örgütsel alt-birim bir diğerinin faaliyetleri için bel bağladığı kaynakları denetimi altında bulundurduğu ölçüde o birim üzerinde güce sahip olacaktır. " Doğru cevap B seçeneğidir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi McClelland'ın başarı güdüsü teorsine göre insanın başarısını etkileyen ihtiyaçlardan biridir?
Beklenti |
Güç elde etme ihtiyacı |
Araçsallık |
Çekicilik |
İlerleme |
Güç elde etme ihtiyacı Başkaları üzerinde güç sahibi olma anlamına gelen bu ihtiyaç,kişinin çevresinde otorite kurmayı istemesinin bir sonucudur. McClelland'ın başarı güdüsü teorsine aittir. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi günümüz örgütlerinde oynanan politik oyunlar ve kısır çekişmelerin içinde yer alan "Basiretli Davranma (basamak basamak ilerleme)" taktiği ile ilgilidir?
Bir örgütte güç kazanmanın yollarından biri etkililiği bariz bir koalisyonu önemli departmanların üyeleri veya üst-düzey yönetimden birileri ile oluşturmaktır. |
Satın alınan firmaların kıdemli yöneticileri kovulmayıp statüsü düşürülerek örgütte barındırılırsa yönetici gücenir, kin tutar ve öç almak için fırsat kollar. |
Çıkarlarını korumak veya daha fazla çıkar elde etmek amacıyla oluşmuş veya oluşabilecek koalisyonları bozmak üzerine kurulu bir stratejidir. |
Doğru kişilerin dikkatini çekmek amacıyla belli bir proje veya görevde kişinin kendisini, gerekirse katkısını abartarak da olsa, ortaya koymasını içeren bir stratejidir. |
Başkalarının işbirliği ve güvenini kazanmak amacıyla, ani ve büyük değişiklikler yapmak yerine, daha kolay kabullenilebilecek küçük adımlarla ve yavaş yavaş gitmeyi anlatan bir stratejidir. |
Basiretli davranma (basamak basamak ilerleme) – Bu strateji, değişiklik yapmakla ilgili önemli bir stratejidir. Başkalarının işbirliği ve güvenini kazanmak amacıyla, onların tepkisini çekecek kadar ani ve büyük değişiklikler yapmak yerine, daha kolay kabullenilebilecek küçük adımlarla alıştıra alıştıra ve yavaş yavaş gitmeyi anlatmaktadır.
17.Soru
- Literatürde genelde etik ve ahlak kavramı birbiri ile karıştırılmaktadır.
- Etik kavramı herşeyden önce istenebilecek bir yaşamın araştırılması ve anlaşılmasıdır.
- Etik, bir kişinin ya da grubun davranışlarına rehberlik eden doğrunun veya yanlışın iyi veya kötünün standartlarını oluşturan ahlaki ilkelerin kodu olarak da tanımlanabilir.
- Etik, tanımlanması kolay olan, herhangi bir değişim göstermeyen bir kavramdır.
Etik ile ilgili olarak verilen açıklamalardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
I, II, III |
II, III, IV |
I, III, IV |
I, II |
II, IV |
Verilenlerden I, II, III numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Bir işletmede satın-alma müdürünün, malzeme teslimatı gecikmesini bir daha yaşamamak için tedarikçiye “Bu durumda ödemenin de gecikeceğinin farkındasınız, değil mi?” demesi aşağıdaki politik taktiklerden hangisine örnek olarak verilebilir?
Kaynak bağımlılığının farkında olma ve bunu kullanma |
Güçlü kişilerle ittifak oluşturma |
Başkalarından minnet borcu toplayıp kullanma |
Danışırken tedbiri elden bırakmama |
Başkalarına saldırma ve onları suçlama |
Kaynak bağımlılığının farkında olma ve bunu kullanma – Hangi kişi ve örgütsel alt-birimlere hangi kaynakları sağladığınızın ve sağladığınız kaynakların onlar için taşıdığı değerin farkında olmak pazarlık gücünü arttırmaya yönelik olarak kullanılabilen bir durumdur. Bu strateji, birilerine geçmişte yaptığınız iyiliklerin karşılığını isteme stratejisine benzemektedir. Buna verilebilecek basit bir örnek, malzeme teslimatını geciktirmiş olan tedarikçi ile işletmenin satın-alma müdürü arasında yaşanan gerilimdir. Satın-alma müdürü malzeme teslimatı gecikmesini bir daha yaşamamak için “Bu durumda ödemenin de gecikeceğinin farkındasınız, değil mi?” diyebilir. Eğer işletme tedarikçinin önemli bir müşterisiyse, işletmenin tedarikçiye yapacağı ödemelerle tedarikçiye sağlayacağı finansal kaynak daha da önem kazanacaktır. Doğru cevap A’dır.
19.Soru
Taraflardan biri istediğini elde etmiş, diğerinin ise isteği yerine gelmemişse çatışmanın sonucu nasıl sınıflandırılmaktadır?
Taviz |
Kaçınma |
Kazan-kazan |
Kaybet-kaybet |
Kazan-kaybet |
Belli bir çatışmanın nasıl sonuçlandığı, tarafların istediklerini elde etmeleri itibariyle ne kadar tatmin
duydukları ile ilgilidir. her iki tarafı, istediğini elde etme itibariyle ne kadar tatmin
ettiğine göre beş farklı çatışma sonucu söz konusudur; kaybet-kaybet, kazan-kaybet, kaybet-kazan, taviz
ve kazan-kazan. Taraflardan biri istediğini elde etmiş, diğerinin ise isteği yerine gelmemişse bu çatışmanın sonucu kazan-kaybet veya kaybet-kazan olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
20.Soru
Bir teksitil firmasında bireylerin yaptığı işlerin sayısı ve türü arttırılarak organizasyon içerisinde oluşabilecek rutinlik ve monotonluktan kurtalma amaçlanmaktadır. Bu kuramda aşağıdaki iş dizaynı yaklaşımlarından hangisine başvurulmuştur?
İş zenginleştirme |
İşi standartlaştırma |
İş Karakteristikleri Modeli |
İş genişletme |
Bilimsel yöntem |
Soruda bahsi geçen tekstil firmasında görevlerin çeşitliliğinin yatay düzlemde arttırıldığı iş genişletme yaklaşımına başvurulduğu görülmektedir. İş genişletme, iş sayısını yatay düzlemde arttırarak çalışana yardımcı olur. Organizasyon içinde bazı işler, rutin ve monoton işlerdir. Bu tür işlerin birey üzerinde yarattığı tatminsizlik, sıkılma ve mutsuzluk gibi olumsuz sonuçları, çalışanların sorumluluk alanları genişletilmesini sağlayan, iş genişletme yöntemi ile çözmek mümkün olabilir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ