Orhon Türkçesi Final 4. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdaki eklerin hangisi I. tekil kişi emir kipi ekidir?

-(A)yIn

-gIl

-(A)lIm

-(I)ŋ

-çUn

2.Soru

Aşağıdakilerin hangisi Orhun Türkçesindeki tamlayan durumu ekidir?

+ıŋ

+si

+gerü

–zun

–guçı

3.Soru

“te?ri teg te?ride bolmış” ifadesinde hangi isim çekim eki bulunmaktadır?

İyelik eki

Bulunma durumu eki

Araç durumu eki

Eşitlik durumu eki

Çıkma durumu eki

4.Soru

"t(a)pa sül(e)d(i)m bod(u)n(u)g (a)nta
buzd(u)m t(a)b[g(a)ç o]Ĭ toto˭k b(e)ľ
tüm(e)n sü k(e)lti du˭k b(a)ľda
süĬ(ü)ľd(ü)m ol süg (a)nta yoo ˭ ˭k
kľd()m y(e)g(i)rmi y(a)ľ()ma
b(a)sm()l du˭k k˭ut ug(u)ľ(u)m bod(u)n
(e)rti (a)rk()ľ dm(a)z tiy(i)n
sül(e)d(i)m ………………………….
i˭çg(e)rt(i)m k(a)l()Ĭ ………………..
(e)b(i)rü kelürtüm (e)ki ot(u)z
y(a)ľ()ma t(a)bg(a)ç"

Metnin çevirisi hangisidir?

do÷ru asker sevk ettim, halk
orada bozguna u÷rattm.
Çinli Ong Totok elli bin
(kiúilik) ordu (ile) geldi. Iduk
Baú’ta savaútm, o orduyu
orada yok ettim. Yirmi
yaúmda, Basml Iduk Kut’u
akraba kavim idi, “Kervan
göndermiyor” diye sefer ettim
……………….. ba÷ml kldm,
harac ………………… çevirip
getirdim. Yirmi iki yaúmda
Çin

az halk çok yaptm, güçlü devleti
olandan, güçlü ka÷an olandan daha
iyi yaptm. Dört taraftaki halk hep
kendime tabî ettim, (halkm)
düúmansz hâle getirdim, (bu
halklarn) hepsi bana ba÷ml oldu.
On yedi yaúmda Tangut tarafna
do÷ru asker sevk ettim, Tangut halkn bozguna u÷rattm, çocuklarn,
kadnlarn, at sürülerini, (ve tüm)
varlklarn o zaman aldm. On sekiz
yaúmda Alt bölge Sogdak(larna)

Halk besleyip doyuraym diye
kuzeyde O÷uz halkna do÷ru, do÷uda
Ktay (ve) Tatab halkna do÷ru,
güneyde Çin’e do÷ru on iki (kez)
sefer ettim, savaútm. Ondan sonra
Tanr (öyle) buyurdu÷u için bahtm
(ve) ksmetim oldu÷u için ölecek
halk diriltip doyurdum, çplak halk
giyimli yaptm, fakir halk zengin
ettim,

amcamzn kazanmú olduklar halkn
ad san yok olmasn diye Türk halk
için gece uyumadm, gündüz oturmadm. Kardeúim Köl Tigin ile, iki úad
ile (birlikte) ölesiye yitesiye çabaladm. Öylece çabalayp birleúik halk
ateú (ile) su etmedim (birbirine düúman etmedim). Ben kendim ka÷an
(olarak) oturdu÷umda her yere gitmiú (olan) halk yayan yapldak öle
yite dönüp

annem hatunu yücelten (yukar
kaldran) Tanr, vatan veren Tanr
Türk halknn ad san yok olmasn
diye beni o Tanr, ka÷an (olarak)
tahta oturttu. Zengin (ve) müreffeh
halkn üzerine hükümdar olmadm.
øçeride aú olmayan, dúarda giyece÷i olmayan kötü durumdaki (bir)
halk üzerine hükümdar oldum. Prens
iki úad ve kardeúim Költigin ile
anlaútk (konuútuk): Babamzn

5.Soru

Aşağıdaki fiillerden hangisi 3. tekil kişi olarak çekimlenmiştir?

ötündüm

tedeçi

kigürtüg

tüşeyin

yorılım

6.Soru

bunça bodun kelipen sıgtamış yoglamış antag külüg kagan ermiş” ifadesinde zarf-fiil ekini alan sözcük hangisidir?

kelipen

yoglamış

antag

külüg

ermiş

7.Soru

İpek ticareti için, 568’de Bizans’a gönderilen heyetin başında kim bulunur?

Anuşirvan

Heftalit

Maniakh

Kaşgar

Sogd

8.Soru

Hangi sıfat-fiil eki, geçmiş zaman eylem sıfatı yapar?

-DUk

-(X)r / -Ar

-mAz

-(X)gmA

-(I)glI

9.Soru

Hangisi Ural dillerindendir?

Fince

Türkçe

Moğolca

Korece

Japonca

10.Soru

I. +cA
II. +gArU
III. +qArU
IV. +ArU
V. +rA
Yukarıdaki eklerden hangileri Orhun Türkçesindeki yön gösterme (direktif) ekleridir?

I, II, III, IV, V

I, II, IV, V

II, III, IV, V

IV, V

I, II, IV

11.Soru

"yır(ı)g(a)ru y(i)r b(a)y(ı)rk?uu yiri?e t(e)gi sül(e)d(i)m bunça yirke t(e)gi yor(ı)td(ı)m ötü?k(e)n yışda yig idi yo?k (e)rm(i)ş"

Yukarıdaki cümlenin tam ve doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) kadar asker sevk ettim. Bunca yere kadar sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş.

Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) kadar asker göndedim. Bunca yere sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş.

Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere kadar sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken'den daha iyisi hiç yok imiş.

Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş.

Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere sefer ettim (ordu yolladım), Ötüken yaylasından iyisi yok imiş.

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Doğu Türkistan yazmalarının hacim bakımından en önemlisi olan Irk Bitig'i ilk yayımlayan isimdir?

W. Thomsen

T. Tekin

N. Milesco

T. Battulga

O. Donner

13.Soru

Türk dilini ilk dönemlendirme çalışmalarında Eski Türkçe ile Orta Türkçe dönemini ayırt eden olgu nedir?

İslâmiyetin kabulü

Maniheizmin kabulü

Cengiz istilası

Budizmin kabulü

Kavimler göçü

14.Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olasılık edatı kullanılmıştır?

barduk yirde edgüg ol erinç “Gittiğin yerde kazancın o şüphesiz”

özüm ök kagan kışdım “(onu) ben kendim kağan yaptım”

arkış ıdmaz tiyin süledim “kervan göndermiyor diye sefer ettim”

kaganı ölti, buyrukı begleri yeme ölti “Hakanları öldü, kumandanları, beyleri de öldü”

ilgerü şantur yazıka tegi süledim “doğuda Şantung ovasına kadar sefer ettim

15.Soru

Çabış sözcüğünün anlamı nedir?

Çabalamak

Kumandan

Kendim

Çavuş

Çalışmak

16.Soru

"teg" sözcüğünün karşılığı hangisidir?

kaçmak

saldırmak

çevrelemek

tekmelemek

dua etmek

17.Soru

Orhon Türkçesinde 1. kişi zamirinin yön gösterme durumundaki haliyle çekimi aşağıdakilerden hangisidir?

beniŋ

baŋaru

bini

maŋa

meniŋ

18.Soru

İlteriş’in ölümünden sonra yerine kim geçer?

Köl Tigin

Bilge

Tonyukuk

Kapgan

Kutlug

19.Soru

Sıfat-fiiller, fiilin sıfat şekilleridir, isim gibi çekime girerler. Ayrıca fiilin
belirttiği eylemi yapanı da ifade ederler. Hangisi sıfat fiil çekimlerinden birisi değildir?

-(X)r / -Ar geniş zaman