Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı Devleti'nin kurmay subay ihtiyacını karşılamak üzere açılan okul aşağıdakilerden hangisidir?
Erkan-ı Harbiye Mektebi |
Aşiret Mektebi |
Kuleli Askeri Mektebi |
Mühendishane-i Bahri Hümayun |
Mühendishane-i Berri Hümayun |
1845’te açılan Erkân-ı Harbiyye Mektebi’yle Osmanlı ordusunda “erkân- ı harb” (kurmay subay) yetiştirilmesi için harekete geçildi. Mekteb- i Harbiyye’yi bitiren
askeri öğrencilerden bazıları iki senelik bir eğitime tâbi tutularak Erkân- ı Harb sınıfına ayrılıyordu.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meclis-i Vükelanın görevleri arasında yer almaz?
Meclisin hazırladığı kanun taslaklarını inceleyip ret yada kabul etmek
|
Kanunlara aykırı davranan nazırları yargılamak. |
Yasama ve yürütmeyi birleştirerek tel elden yönetmek. |
Şahısların hazırladıkları kanun ve tüzük taslaklarını incelemek. |
Doğrudan yasama organı gibi çalışmak.
|
Meclis-i Vükelâ, meclisin hazırladığı kanun taslaklarını reddedebilir veya değiştirebilirdi; buna karşılık Meclis-i Tanzimat da, kanunlara aykırı davranan nazırları yargılayabilirdi. Yasama ve yürütme ilk defa bu kadar kesin hatlarıyla birbirinden ayrıldı. Meclis, şahısların düzenlediği kanun ve tüzük taslaklarını da değerlendirebilirdi. Bu önemlidir; zira, halkın sınırlı da olsa yasama mekanizmasında yer almasına imkân tanır. Meclis, faal olduğu yedi sene içerisinde yargı görevinin yanında hazırladığı kanunlarla da önemli bir yasama organı olduğunu gösterdi.
3.Soru
1866 yılında taşrada kurularak yetimlerinin mallarının muhafaza ve işletilmesi tüm ülkede yürütülmeye başlanan kurum aşağıdakilerden hangisidir?
Emval-ı eytam müdürlükleri ve sandıkları
|
Rumeli Kadıaskerliği
|
Meclis-i İdare-i Emval-ı Eytam
|
Meclis-i İmtihan-ı Kur’a
|
Medaris-i Semaniyye |
1866 yılında taşrada emval-ı eytam müdürlükleri ve sandıkları kurularak yetimlerinin mallarının muhafaza ve işletilmesi tüm ülkede bu yeni birimler vasıtasıyla yürütülmeye başlandı.
4.Soru
Birun’da hangi görevliler ve büroları bulunmaktaydı?Birun’da hangi görevliler ve büroları bulunmaktaydı?
I. Padişah hocası
II. hekimbaşı
III. cerrahbaşı
IV. matbah emini
V. Ayak Divanı
VI. kapıcıbaşı VII. yeniçeri ağası
VIII. Arz Odası
IX. cebecibaşı
X. topçubaşı
XI. has oda
XII. arabacıbaş
II,III,IV,VI,VIII,IX,X,XI,XII
|
I,II,III,IV,VI,VII,IX,X,XII
|
I,II,III,V,VI,VII,VIII,IX,X,XI,XII
|
I,II,III,IV,V,VI,VII,VIII,IX,X,XI
|
Hepsi |
Birun: Topkapı Sarayı’nın dış hizmetlere mahsus olan Bâb-ı Hümayun ile Bâbüssaade arasındaki kısmı. Padişah hocası, hekimbaşı, cerrahbaşı, müneccimbaşı, hünkâr imamı, şehremini, arpa emini, matbah emini, Darphane emini, kapıcıbaşı, yeniçeri ağası, cebecibaşı, topçubaşı, arabacıbaşı gibi devletin merkez görevlileri ve büroları burada bulunurdu.
5.Soru
II. Mahmud kadılık sistemine yeni bir şekil verecek üç temel düzenlemeyi hangi tarihte yaptı?
1830
|
1834
|
1838
|
1840
|
1855 |
5 Nisan 1855’te kadılık sistemine yeni bir şekil verecek üç temel düzenleme yapıldı.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Patrona Halil isyanı ile doğru bir ifade değildir?
Tamamen Patrona Halil tarafından başlatılmış ve yönetilmiştir.
|
Batılılaşma ve lüks tüketime karşı başlamış bir harekettir.
|
Yeni çerilerin fiili katılımı söz konusu olmamıştır.
|
İsyana bilinenin aksine hükümet içinden de destek sağlanmıştır.
|
İsyan sonrası İbrahim paşa devlet içindeki gücünü sürdürmüştür. |
1730 isyanı, klasik Osmanlı tarih yazımında Patrona Halil’in omuzlarına yüklenmiş ve tarihsel bağlamından koparılmıştır. Dönemin kaynaklarının dikkatli bir analizi, bu isyanın, hakim bakışın aksine, dönemin “batılılaşma” hareketlerine ya da lüks tüketim alışkanlıklarına yönelik bir tepki olmadığını ortaya çıkarmaktadır. İsyan, hükümet içindeki ve dışındaki odaklar arasındaki bir güç çatışması olup dünyeviliğe (sekülarizme) savaş açan kişi olarak resmedilen Patrona Halil’in liderliğinde değil, Kaymak Mustafa Paşa gibi hükümet içinden ve İspirizade Ahmed Efendi ile Zülâli Hasan Efendi gibi ulemadan kimselerin organizasyonu ile ve yeniçerilerin fiili katılımıyla gerçekleşmiş ve İbrahim Paşa’nın uzun yıllar devletin ana mekanizmalarında tuttuğu gücün değişmez sahipleri devrilmiştir.
7.Soru
Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması hangi olay sonrasında olmuştur?
Bulgar isyanı |
Yunan isyanı |
Arnavut isyanı |
Arap isyanı |
Sırp isyanı |
Uzun süre bastırılamayan Yunan İsyanı’nın Avrupalı güçlerin taraf olmasıyla diplomatik bir krize dönüşmesi, II. Mahmud’un bir süredir hazırlığını yaptığı Yeniçeri Ocağı’na hakim olma planını açığa çıkardı.
8.Soru
Yalova’da bir kâğıt imalathanesinin açılması hangi padişah döneminde gerçekleşmiştir?
I. Mahmud |
II. Mahmud |
I. Ahmed |
II. Ahmed |
III. Ahmed |
Literatürde Yalova’da bir kâğıt imalathanesinin açılması, III. Ahmed devrine ait bir gelişme olarak sunulursa da, bu doğru değildir; imalathane, I. Mahmud döneminde Lehistan’dan ustalar getirtilerek İbrahim Müteferrika’nın idaresinde hayata geçirilir. 1747’de Müteferrika’nın ölmesi üzerine matbaası kapanır; ancak, I. Mahmud, kâğıt ithali gibi uygulamalarla matbaayı yaşatmaya çabalar.
9.Soru
Osmanlı medeni kanununun birinci kitabının adı nedir?
Naip
|
Zadegan
|
Musika-i Hümayun
|
Mecelle
|
Nüvvab |
Mecelle denilen ilk Osmanlı medeni kanununun birinci kitabı tamamlandı.
10.Soru
Asâkir-i Mansure-i Muhammediyye'de ordunun ikmal ve lojistik hizmetlerinden aşağıdakilerden hangisi sorumludur?
Serasker |
Asâkir- i Mansure Nâzırı |
Asâkir- i Mansure Başkâtibi |
Sağ kolağası |
Dâr-ı Şûra-yı Askeri |
Asâkir-i Mansure Nâzırı, ordunun ikmal ve lojistik hizmetlerinden sorumludur. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyıl reformcu padişahlarından biridir?
I. Mahmut |
II. Mahmut |
Abdülmecit |
Abdülaziz |
II. Osman |
I. Mahmut, 1730-1754 yılları arasında tahtta bulunmuştur. Padişahın döneminde humbaracı ocağı ve hendesehanenin açılması ile kağıt fabrikasının kurulması gibi önemli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1839’da ilân edilen Gülhane Hatt-ı Hümayunun doğurduğu bir sonuçtur?
Padişah, bürokrasi ve halk arasındaki ilişkiler hukuk çerçevesinde yeniden ele alındı.
|
Vergi ve askerlik konularında yeni sisteme geçiş reddedildi.
|
Vergi toplama konusunda her hangi bir yeni düzenlemeye gidilmedi.
|
Seferberlik durumlarında asker toplama konusunda bazı kesimlere ayrıcalık verildi.
|
Zorunlu vatandaş askerliği uygulamasına son verilerek gönüllülük esas alındı. |
II. Mahmud’un yerine tahta geçen oğlu Sultan Abdülmecid’in saltanatının (1839-1861) hemen başında, 3 Kasım 1839’da ilân edilen Gülhane Hatt-ı Hümayunu veya Tanzimat Fermanı olarak bilinen siyasi belge ile, padişah, bürokrasi ve halk arasındaki ilişkiler hukuk çerçevesinde yeniden ele alındı. Fermanda, halkın vergi ve askerlik konularındaki mükellefiyetlerinde yeni bir düzenlemeye gidileceğinin işareti verilir. Vergi salarken ve seferberlikte asker toplarken bazı kesimlere fazla yüklenildiği belirtilerek bundan böyle vergi ve asker toplarken âdil davranılacağına vurgu yapılır. Ancak burada önemli bir ayrıntıya yer verilir ve her Müslümanın vatan savunmasına katılmasının dini bir vecibe olduğu ifade ile Osmanlı tarihinde ilk kez zorunlu vatandaş askerliğine geçileceği ima edilir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’daki devlet dairelerinden birisinin adıdır?
Divan-ı Hümayun
|
Bâbıâli
|
Bâb-ı Fetva
|
Bâb-ı Askeri
|
Hepsi |
Geleneksel Osmanlı bürokrasisi usta çırak ilişkisiyle insan yetiştirirdi. Bunun yaygınlığı ve etkinliği dikkate alındığında Bâbıâli kalemleri de birer okul olarak değerlendirilebilir. Divan-ı Hümayun, Bâbıâli, Bâb-ı Fetva ve Bâb-ı Askeri gibi devlet dairelerinde kıdemli memurlar yenilere hocalık yapardı.
14.Soru
Vilâyet Nizamnamesi’yle eyalet sisteminden vilâyet sistemine hangi tarihte geçilmiştir?
1864
|
1868
|
1869
|
1871
|
1876 |
1864 Vilâyet Nizamnamesi’yle eyalet sisteminden vilâyet sistemine geçildi; ayrıca, eyalet meclisi, vilâyet idare meclisi adını aldı.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri yeniliklerinden biri değildir?
İlk Türkçe harfli matbaa kuruldu |
Bir çok kitap tercüme edildi |
Tulumbacı ocağı kuruldu |
Hendesehane adlı okul açıldı |
Kumaş fabrikası kuruldu |
Hendesehane adlı okul ve kışla I. Mahmud döneminde açılmıştır. Doğru cevap D dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi herhangi bir memuriyetin rütbe olarak verilmesine verilen addır?
Paye |
Mansıb |
Müfti |
Mevali |
Meşayih |
Herhangi bir memuriyetin rütbe olarak verilmesine paye denir.
17.Soru
Aşağıda verilen hangi tarih ile kadı terimi yerine hangi rütbede olursa olsun tüm şer'i hakimler "naip" olarak adlandırılmıştır?
1 Ocak 1855
|
30 Mart 1838
|
5 Nisan 1838
|
5 Nisan 1855
|
30 Mart 1855 |
5 Nisan 1855’te kadılık sistemine yeni bir şekil verecek üç temel düzenleme yapıldı. Bunlardan ilki mahkemelerdeki işleyişe, ikincisi naiplik statüsünde olan kazalarla naiplerin yeniden sınıflandırılmasına, üçüncüsü de naiplerin tayin ve terfilerine dairdi. Bu son düzenlemeyle, öteden beri kullanılan “kadı” terimi yerine hangi rütbeden olursa olsun tüm şer’i hâkimler “naip” olarak adlandırıldı.
18.Soru
II. Mahmud performansından memnun olmadığı süvarileri eğitmekle görevli Vay Belim Ahmed Ağa’nın yerine aşağıdakilerden hangisini görevlendirmiştir?
Giovanni Timoteo Calasso
|
Gaillard
|
Chrzanowski
|
Hulôt
|
Palmerstone |
Asâkir-i Mansure’nin ilk kadrolu Hristiyan ve Avrupalı talimcisi İtalyan süvari subayı Giovanni Timoteo Calasso oldu.
19.Soru
Osmanlı devletinin geleneksel idari düzeni hangi padişah zamanında tekrar düzenlenmiştir?
III. Selim |
I. Abdülhamid |
Abdülmecid |
II. Mahmud |
II. Ahmed |
Osmanlı Devleti’nin geleneksel idari düzeni, seyfiye, ilmiye ve kalemiyeden oluşmaktadır; ancak II. Mahmud devrinde bu alanlar yeniden düzenlenmiştir.
20.Soru
Bütün askeri birliklerde ana omurgayı oluşturan sınıf aşağıdakilerden hangisidir?
Süvari
|
Topçu
|
Cebeci
|
Piyade
|
Muzıkacılar |
Piyade sınıfı, en küçüğünden en büyüğüne kadar bütün birliklerde ana omurgayı oluşturmaktaydı. Avrupa ordularında olduğu gibi süvari, topçu, top arabacısı ve cebeci gibi sınıfların da belirli oranlarda birliklerde yer alması ve askerî bandocu (muzıkacılar), mühendis, doktor ve imamların da orduda bulunması kararlaştırıldı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ