Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hangi tarihlerde kapsamlı reformlarla, klasik Osmanlı düzeni zihniyet ve kurumlarıyla birlikte dönüştürülmüş ve devlet, bu süreçte uygulamaya koyduğu yeniliklerin kamuoyunda ne tür etki ve tepkiler yarattığını belirlemek amacıyla ve hafiyeler aracılığıyla havadis jurnalleri adı verilen istihbarat raporları hazırlatmıştır?
1700-1730
|
1750-1780
|
1800-1830
|
1826-1856
|
1860-1890 |
Özellikle 1826-1856 arasında gerçekleştirilen kapsamlı reformlarla, klasik Osmanlı düzeni zihniyet ve kurumlarıyla birlikte dönüştürüldü. Devlet, bu süreçte uygulamaya koyduğu yeniliklerin kamuoyunda ne tür etki ve tepkiler yarattığını belirlemek amacıyla ve hafiyeler aracılığıyla havadis jurnalleri adı verilen istihbarat raporları hazırlattı. Dolayısıyla kamuoyunun bakışının doğrudan ve kontrollü bir biçimde idari birimlere ulaştırıldığını söylemek mümkündür.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı sanayileşme çabalarının askeri kaynaklı olarak başladığı ve Yeniçeri Ocağı’nın yerine kurulan Asakir-i Mansure Ordusu’nun ihtiyacı olan eşyaların üretimi için bazı modern fabrikalar kurduğu dönemdir?
Sultan Abdülmecid
|
Mehmed Ali Paşa |
II. Mahmud |
Sultan Abdülmecid |
I. Abdülhamid |
Osmanlı sanayileşme çabalarının da askeri kaynaklı olarak başladığı ve II. Mahmud’un özellikle Yeniçeri Ocağı’nın yerine kurduğu Asakir-i Mansure Ordusu’nun ihtiyacı olan eşyaların üretimi için bazı modern fabrikalar kurduğu görülecektir.
3.Soru
II. Mahmud döneminde, Osmalı'nın devlet eliyle sanayileşme çabaları hangi alan için olmuştur?
Tıbbi
|
Tarım ürünleri
|
Askeri
|
Sivil Ulaştırma ve taşımacılık
|
Balıkçılık |
Dikkatle bakıldığında Osmanlı sanayileşme çabalarının da askeri kaynaklı olarak başladığı ve II. Mahmud’un özellikle Yeniçeri Ocağı’nın yerine kurduğu Asakir-i Mansure Ordusu’nun ihtiyacı olan eşyaların üretimi için bazı modern fabrikalar kurduğu görülecektir.
4.Soru
- yüzyılda sosyal yapıda işçi sınıfının ortaya çıkma sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Fabrikalarda askerlerin çalıştırılması
|
Madencilik alanındaki gelişmeler
|
İdari ve bürokratik reformlar
|
Kılık kıyafet yasasının çıkarılması
|
Savaşların azalması
|
Devlet fabrikalarında ve madenlerde askerlerin çalıştırılması, işçi sınıfının ortaya çıkışını ve gelişmesini geciktirmiştir. 1855’ten itibaren madencilik alanındaki gelişmelere paralel olarak işçi sayısında hızlı bir artış yaşanmıştır. Böylece Osmanlı toplum yapısında yeni bir sosyal katman olarak işçiler ortaya çıkmıştır.
5.Soru
Aşağıdaki fabrikalardan hangisi Sultan Abdülmecid döneminde kurulmuştur?
Hereke Kumaş Fabrikası, |
Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası, |
Kadırga’da fes üretimine başlayan Feshane, |
Eyüp Bahariye’de üretime geçen İplikhane, |
İslimye Çuha Fabrikası, |
Nitekim, daha önce, 1816 yılında II. Mahmud tarafından satın alınarak ordunun emrine verilen ve 1826 yılında kundura kısmı ilâve edilen Beykoz Deri ve Kundura Fabri kası; yeni ordunun personeliyle halkın fes ihtiyacını karşılamak amacıyla 1833’te Tunus’tan getirtilen ustalar gözetiminde Kadırga’da fes üretimine ve 1839’da taşın dığı Haliç kıyısında 1842 yılında kumaş imaline de başlayan Feshane; Tersane’nin yelken ve yeni ordunun elbise, iç çamaşırı ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak üzere 1827’de Eyüp Bahariye’de üretime geçen İplikhane; orduya kumaş ve iplik üretmek amacıyla 1836’da kurulan İslimye Çuha Fabrikası bunlar arasında sayılabilir.II. Mahmud’un devlet eliyle başlattığı bu girişimler Sultan Abdülmecid döne minde de sürdürüldü. Bu dönemde kurulan fabrikalardan birisi olan Hereke Kumaş Fabrikası, üre tim kapasitesinin düşüklüğü ve kalitesizliği yüzünden ilk yıllarda zarar etti; ancak 1850’den sonra yavaş yavaş durumunu düzelterek kâra geçti.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminde (1859-1876) açılan okullardan biri değildir?
Mekteb-i Harbiye |
Sanayi Mektepleri |
Mekteb-i Sultani |
Darüşşafaka |
Darülfünun |
Mekteb-i Harbiyye, bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra 1 Temmuz 1835’te II. Mahmud’un da katıldığı büyük bir törenle eğitime başladı.
7.Soru
Osmanlı Devletin de,gayrimüslimlere dini mezhepsel güvencelerin yanında idari, hukuki ve sosyal alanda geniş haklar verilmesini, Cizyenin kaldırılması ve gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmesinin yolunu açan belge aşağıdakilerden hangisidir?
1.Meşrutiyet, |
II.Meşrutiyet, |
Sened-i İttifak, |
Islahat Fermanı, |
Tanzimat Fermanı, |
Islahat Ferma nı’yla gayrimüslimlere dinimezhepsel güvencelerin yanında idari, hukuki ve sosyal alanda geniş haklar verilmesi, Müslüman kesimde ciddi bir tepki ya rattı. Cizyenin kaldırılması, gayrimüs limlerin devlet memuru olabilmesi, Patrikhane’ye hukuki davalara bakma yetkisinin verilmesi, il genel meclisle rine üyelik ve bedelli askerlik gibi yeni haklar, bu tepkinin nedenleri arasında en dikkat çeken maddelerdi.
8.Soru
Yed-i vahid uygulaması ve sonuçlarıyla ilgili aşağıdaki hangi bilgiler geçerlidir?
I. Devletin Yeniçeri Ocağı’nı kaldırıp Asakir-i Mansure ordusunu kurmasından sonra uygulamaya konulmuştur
II. hazineye gelir temin etmek üzere kereste, kömür, palamut, afyon, hububat gibi bazı maddelerin ticaretini bizzat yapmak üzere piyasaya girmesi ve müdahalesi anlamında kullanılan bir tabirdir.
III. Bu tekel uygulaması, bu maddelerin ticaretini yapan tüccarları endişelendirdi.
IV. İngilizler, bu şartlarda başlayan tarife görüşmelerini siyasi bir manevrayla ticaret antlaşması müzakerelerine dönüştürdü
V. İngilizler, bu sırada devleti meşgul eden Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın da Mısır, Girit ve Suriye’de uyguladığı ve büyük kârlar elde ettiği yed-i vahid usulünün kaldırılmasını önerdi.
II,III,IV,V
|
I,III,IV,V
|
I,II,IV,V
|
I,II,III,IV
|
Hepsi |
Yukarıdaki bilgilerin tümü Yed-i vahid uygulamasıyla ilgili geçerli bilgilerdir.
9.Soru
Havadis jurnalleri ne amaçla hazırlatılmıştır?
Yeniçerilerin çalışma şartlarını düzenlemek. |
Avrupa’daki gelişmelerden haberdar olmak. |
Kadınların toplum içindeki yerlerini belirlemek. |
Halkın reformlara bakış açısını öğrenmek. |
İsyan planlarını ele geçirmek. |
Osmanlı coğrafyasında uygulamaya konan veya konması öngörülen idari, askeri ve ekonomik reformlar geniş halk kesimlerini yakından ilgilendirmekteydi. Özellikle 1826-1856 arasında gerçekleştirilen kapsamlı reformlarla, klasik Osmanlı düzeni zihniyet ve kurumlarıyla birlikte dönüştürüldü. Devlet, bu süreçte uygulamaya koyduğu yeniliklerin kamuoyunda ne tür etki ve tepkiler yarattığını belirlemek amacıyla ve hafiyeler aracılığıyla havadis jurnalleri adı verilen istihbarat raporları hazırlattı. Dolayısıyla kamuoyunun bakışının doğrudan ve kontrollü bir biçimde idari birimlere ulaştırıldığını söylemek mümkündür. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Osmanlı Devleti’nde mesleki hak ve çıkarları savunmak amacıyla toplu iş bırakma eylemlerine aşağıdaki dönemlerin hangisinde rastlanmaktadır?
1570’li yılların başlarında
|
1370’li yılların başlarında
|
1870’li yılların başlarında
|
1470’li yılların başlarında
|
1670’li yılların başlarında
|
Osmanlı Devleti’nde mesleki hak ve çıkarları savunmak amacıyla toplu iş bırakma eylemlerine 1870’li yılların başlarında rastlanır.
11.Soru
Savaş halinde düşman ordusuna akınlar düzenlemek yahut kuşatma altına alınan kalelere girmekle görevli fedailer için kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Levent |
Dalkılıç |
Uçbeyi |
Sipahi |
Bostancılar |
Dalkılıç: Savaş halinde düşman ordusuna akınlar düzenlemek yahut kuşatma altına alınan kalelere girmekle görevli fedailer için kullanılırdı.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 18 Şubat 1856'da ilan edilen ve gayrimüslimlere bazı yeni haklar tanınarak yabancı güçlerin devletin iç işlerine müdahalesi önlenmek istenen fermandır?
Tanzimat Fermanı |
Islahat Fermanı |
Sened-i İttifak |
Kanun-i Esasi |
II. Meşrutiyet |
18 Şubat 1856'da ilan edilen ve gayrimüslimlere bazı yeni haklar tanınarak yabancı güçlerin devletin iç işlerine müdahalesi önlenmek istenen ferman Islahat Fermanıdır.
13.Soru
Osmanlı basınında ilk özel gazete hangisidir ve hangi tarihte çıkarılmaya başlanmıştır?
Takvim-i Vekayi – 1831 |
Tercüman-ı Ahval – 1860 |
Tasvir-i Efkar – 1860 |
Tercüman-ı Ahval – 1862 |
Tasvir-i Efkar – 1862 |
1860’ta ilk özel gazete olan Tercümanı Ahval ve 1862’de de Tasviri Efkâr çıkmaya başladı. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
14.Soru
16 Ağustos 1838’de Baltalimanı Ticaret Antlaşması aşağıdaki devletlerden hangisiyle imzalanmıştır?
Fransa |
Almanya |
Avusturya |
İngiltere |
Rusya |
Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Paşa’nın Baltalimanı’ndaki yalısında Sir Henry L. Bulwer’in başkanlık ettiği İngiliz heyetiyle Mustafa Reşid
Paşa’nın başkanlık ettiği Osmanlı heyeti arasında 16 Ağustos 1838’de Baltalimanı Ticaret Antlaşması imzalandı. Doğru cevap D dir.
15.Soru
Posta Nezareti hangi padişah döneminde kurulmuştur?
II. Mahmud
|
II. SelimSultan
|
Abdülmecid |
III. SelimSultan
|
Abdülhamid |
Osmanlı Devleti’nde bugünkü anlamda bir posta teşkilatı kurulması yönündeki çalışmalar II. Mahmud devrinde başlatıldı. 1832’den itibaren yapımına başlanan posta yollarıyla ilgili altyapı tamamlandıktan sonra, Sultan Abdülmecid devrinde Ekim 1840’ta Posta Nezareti kuruldu.
16.Soru
Osmanlı Devleti’nde 1867’de basına bazı sınırlamalar getiren düzenleme aşağıdakilerden hangisidir?
Tasvir-i Efkâr |
Kuleli Vakası |
Kararname-i Ali |
Sıhahü’l-Cevherî |
Dâru’t-Tıbaâtü’l-Cedîde |
Osmanlı Devleti’nde 1867’de çıkarılan Kararname-i Âli ile Türkçe ve yabancı dillerdeki basın faaliyetlerine ciddi sınırlamalar getirildi. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Osmanlı İmparatorluğunda basımı gerçekleştirilen ilk özel gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Tasvir-i Efkâr
|
Tercüman-ı Ahval
|
Takvim-i Vekayi
|
Kararname-i Âli
|
El-Cevâib |
1860’lı yıllara kadar oldukça yavaş ilerleyen Osmanlı matbaacılığı, bu tarihten sonra gazete ve dergi yayıncılığında görülen hareketlilikle birlikte nitelik ve nicelik bakımından gelişti. 1860’ta ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval çıkmaya başladı.
18.Soru
Osmanlı Devletinde ilk örgütlü işçi eylemi hangisidir?
Zonguldak kömür madeni işçilerinin iş bırakması
|
Tersane işçilerinin grevi
|
Beyoğlu Telgrafhanesinin işçilerinin iş bırakması
|
Kadırga fes imalathanesi işçilerinin grevi
|
Tekel işçlerinin iş bırakması
|
Osmanlı Devletinde mesleki hak ve çıkarları savunmak amacıyla toplu iş bırakma eylemlerine 1870’li yılların başlarında rastlanır. İlk örgütlü işçi eylemi olarak 1863’te Zonguldak kömür madeni işçilerinin iş bırakması görülüyor.Beyoğlu Telgrafhanesinin işçilerinin iş bırakması ise gerçek anlamda ilk grev olarak kabul edilir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı sosyal yapısının çözülmesinde ,dolayısıyla klasik sosyal düzenin çökmesinde rol oynayan dış etkenlerden birisidir?
Taşradan merkeze ve büyük kentlere göçün hızlanması, |
Anadolu ile Rumeli’de türeyen yerel güçler, |
Celâlî isyanları denilen kargaşa, |
16. yüzyıl sonlarında Merkezi otoritenin taşrada etkinliğinin hayli azalması, |
18. yüzyıl boyunca aralıklarla süren savaşlar, |
16.yüzyıl sonlarında mer keziyetçi devlet yapısında başlayan çözülme, savaşlarda alınan yenilgiler, özellikle 17.yüzyılda Anadolu’da siyasi, ekonomik ve sosyal düzeni alt üst eden ve Celâlî isyanları denilen kargaşa dönemi, üretim ve tüketim ilişkilerini ciddi bir biçimde etkiledi. Klasik toprak rejimi olan timar sisteminin ve buna bağlı olarak da askeri düzenin çözülmesi, Taşradan merkeze ve büyük kentlere göçün hızlanması, Merkezi otoritenin taşrada etkinliğinin hayli azaldığı bu dönemde çıkan iç ayaklanmalar ve Anadolu ile Rumeli’de türeyen yerel güçler, bu çözülmeyi daha da hızlandırdı.
Osmanlı sosyal yapısının çözülmesinde rol oynayan dış etkenlere bakılacak olursa, 18. yüzyıl boyunca aralıklarla süren Rusya, Avusturya ve İran savaşlarının devletin siyasi, sosyal ve iktisadi işleyişinde büyük sorunlara yol açtığı görülür. Öte yandan 1789’da patlak veren Fransız İhtilâli, yaydığı fikirler nedeniyle Balkan coğrafyasında Osmanlı Devleti açısından yeni sorunlar ortaya çıkarttı.
20.Soru
17. yüzyılda Anadolu’da siyasi, ekonomik ve sosyal düzeni alt üst eden aşağıdaki hangi olay üretim ve tüketim ilişkilerini ciddi bir biçimde etkilemiştir?
Celali İsyanları |
Devlet adamlarının sık değişmesi |
Taşra idarecilerinin yetersizliği |
Paşaların çıkardığı isyanlar |
Mültezimlerin güç kazanması |
17. yüzyılda Anadolu’da siyasi, ekonomik ve sosyal düzeni alt üst eden ve Celâlî isyanları denilen kargaşa dönemi, üretim ve tüketim ilişkilerini ciddi bir biçimde etkiledi. Doğru cevap A dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ