Eklektik model, özel gereksinimi olan çocukların eğitimsel ve gelişimsel gereksinimlerini ne informal ne de formal yaklaşımların tek başına karşılayamayacağını vurgulayarak hem bilişsel hem de davranışçı yaklaşımların ilkelerinden yararlanmaktadır.

Edimsöz, 9-10 aylık bebeklerin istek ve gereksinimlerinin yerine getirilmesi için gösterme, bakışı yönlendirme, seslenme, dikkat çekme gibi eylemlerle sözel olmayan iletişimsel amaçlarının olduğu evredir. Etkisöz, yetişkinlerin sözöncesi dönemden itibaren amaçsız ya da amaçlı iletişimsel amaçları anlamlandırmaları ve yorumlamaları evresidir. Düzsöz, çocukların mesajlarını iletebilmek için ilk sözcükler, önermeler ve tümceler kullanarak sözel bir evreye geçmeye başladıklarında içinde bulundukları evredir. Edimbilgisi ise dilin bileşenlerinden birisidir. Sesletim (artikülasyon) yeterliği; bireyin konuşmada yer alan organlarının ardışık, uyumlu hareketleriyle belirli bir dile ait konuşma seslerini doğru telaffuz etme becerisidir. Sesbilgisel (fonolojik) yeterlik, sesbirimleri dil bağlamında kurallara uygun kullanmayı bilme becerisidir.

Yaşa uygunluk, sosyal ve kültürel uygunluk, bireysel uygunluk gelişimsel olarak uygun davranışların bileşenlerindendir.

Sosyal ve duygusal gelişimin en önemli etmenlerinden biri, çocuğun çevresindeki kişilerin ve kuralların tutarlılık göstermesidir. Kurallar, yukarıda sözü edilen tutarlılığın sağlanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Dil ediniminin kökleri anne karnında başlar. Gebeliğin son aylarında bebeklerin sesleri algılamaya başladıklarına ilişkin kanıtlar vardır. Doğumun ilk anından itibaren de anne ile etkileşim ile iletişimin temelleri atılır.

Okulöncesi dönemdeki çocukların hareket gelişimini etkileyen sapmalar genellikle gebeliğin ilk üç ayında ya da 20. haftasından sonra oluşan sorunlardan kaynaklanır. Merkezi sinir sisteminde sinir-kas işlev bozukluğundan kaynaklanan beyin inmesi (serebral palsi), tüm yaşlardaki çocuklar arasında en yaygın rastlanan motor yetersizliktir.

Kısmi fiziksel yardımda, bir beceriyi tamamlamak için çocuk daha fazla sorumluluk alır. Çocuğa yapılan yardım sınırlıdır. Örneğin boyama ya da kesmede çocuğun eli üzerinden sunulan yardım yerine kol ya da bileğinden sunulan destek, kısmı fiziksel yardımdır.

Sosyal ve duygusal gelişim; çocuğun duygusal olarak kendisini güvende hissetme, kendisine ilişkin olumlu bir benlik kavramına sahip olma ve kendisini sosyal dünyanın bir parçası olarak algılama gereksinimlerinin karşılanmasını sağlayan gelişimdir.

Alternatif değerlendirme yöntemlerinde çocuğun doğal ortamında gözlenmesi ve günlük yaşamındaki performansının değerlendirilmesi hedeflenir.

Okul yöneticisi, özel eğitim öğretmeni, rehber öğretmen, program geliştirmeci, sınıf öğretmeni, öğrencinin anne babası ve öğrenciden (uygunsa) oluşan bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama ekibinin görevleri arasında; özel gereksinimli olan bireylerin gelişim performanslarını değerlendirme, eğitim programı hazırlama, programın uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. Ancak bireyselleştirilmiş aile hizmet planının hazırlanması gerekmesine rağmen yasal olarak zorunlu değildir.

Çocuğu öğrenmeye ya da araştırmaya teşvik edici; yani dışsal motivasyon etmenlerine su, yiyecek, sözel övgü ya da nesneler gibi durumlar örnek olarak verilebilir. Oyun oynama içsel motivasyona örnek verilebilir.

Duyusal girdi (dokunsal, içsel, görsel ya da işitsel girdiler) sinir sistemi aracılığıyla beyne gönderilir. Bu girdiler beyin ve omuriliğin eş güdümlü çalışmasıyla mesajlar olarak algılanır ve işlenir, tepkiler motor hareketler şeklinde geri gönderilir. İstemli motor etkinlikler, üst beyin merkezlerinde bulunan beyin kabuğu tarafından kontrol edilir. İstemsiz ya da bilinçsiz kas hareketleri (kusma, göz kırpıştırma ve refleksler), alt beyin merkezlerinden beyin sapının bir parçası olan beyincik tarafından kontrol edilir.

Gelişim alanları: Fiziksel gelişim, bilişsel gelişim, iletişim, sosyal, duygusal gelişim, öz bakım becerileridir.

A, B, C ve E şıkları sıralamaya yönelik etkinlikler iken D şıkkı sayma ve sayı kavramını öğretmeye yönelik bir etkinliktir.

İnformal değerlendirme tekniklerine erken özel eğitim disiplininde alternatif değerlendirme yöntemleri de denmektedir. Alternatif değerlendirme yöntemlerinde çocuğun doğal ortamında gözlenmesi ve günlük yaşamındaki performansının değerlendirilmesi hedeflenir. Gözlem, kontrol listesi ve derecelendirme ölçeklerinin kullanımı, oyun temelli değerlendirme, dinamik değerlendirme (öğrenme biçimi ve öğrenme potansiyelini değerlendirme), performans ve portfolyo değerlendirmesi, aile değerlendirmesi ve işlevsel değerlendirme, alternatif değerlendirme yöntemleri olarak bilinmektedir.

Dil gelişiminde konuşma, işaret ya da yazılı bir biçimde iletilen mesajların ne anlama geldiğini anlayabilmek, alıcı dil başlığı altında tanımlanır. Dinleme ve okuma, alıcı dil becerileridir. Konuşma, işaret ya da yazılı sembol biçimleri ile anlamların üretilmesi /aktarılması ise ifade edici dil başlığı altında ele alınır. Kullanım ve anlambilgisi dilin bileşenlerinden olup, sesbilgisi ise biçim bileşenin bir alt alanıdır.

Davranışçı ve öğrenme odaklı yaklaşımlarla yetişkinin çocuğun çevresi ve öğrenmesin yapılandırdığı; yani daha çok yetişkin merkezli uygulamaların yer aldığı öğretimsel düzenlemelere formal düzenlemeler adı verilir.

Sınıftaki öğrenci davranışlarının yönteminde birçok teknikten yararlanılabilir. Bunların başlıcaları uygun davranışları artırma, uygun olmayan davranışları görmezden gelme ve olumlu davranışsal destek olarak sıralanabilir. Davranış arttırmada istendik davranış sergilendiğinde ödüllendirme yapılırken, görmezden gelmede istenmeyen davranışlar sergilendiğinde tepki verilmemektedir. Olumlu davranışsal destekte ise davranışların işlevleri belirlenerek bunun üzerine farklılaştırmalar yapılır.

Ailelerin çocuklarının yetersizliği olduğunu öğrendiklerinde göstermiş oldukları ilk tepkiler arasında şok, inkâr ve konan tanıya inanmama gelmektedir.

Görmezden gelme, başkalarının (örneğin öğretmenin ya da diğer çocukların) ilgi göstermelerine bağlı olarak pekiştirilmiş olan bir davranışı azaltmak amacıyla o davranışla ilgilenmemeye başlama sürecidir. Bu uygulama, uygulamalı davranış analizi alanyazındaki sönme tekniği içinde yer almaktadır. Görmezden gelme uygulamasının ilk etkisi, davranışın artması ve çeşitlenmesi olacaktır. Ancak ne yaparsa yapsın beklediği ilgiyi elde edemediğinde çocuk bu davranışlardan ümidini kesecektir.