Rehberlik farklı kişilerce farklı tanımlanmış gibi görünse de tanımlarda vurgulanan bazı ortak noktalar bulunmaktadır. Bu ortak noktaları beş maddede toplamak mümkündür:

1. Rehberlik bireye yardım etme işidir.
2. Rehberlik yardımı bireye dönüktür.
3. Rehberlik hizmetleri sitemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulabilir.
4. Rehberlik, bir süreçtir.
5. Rehberliğin esası, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Programı merkeze alan eğitim anlayışı öğrenciler arasındaki bireysel farkları dikkate almaz. Öğrenme öğretme sürecinde öğrenci değil, öğretmen daha aktiftir. Ders programlarını öğrencilerin ilgi, yetenek, kişilik özellikleri, ihtiyaçları, gelişim sorunları v.b. göre düzenlenmez. Bu anlayışa göre, programlar belli işleri görmek üzere insan yetiştirmeyi hedefler ve öğrencilerin de bu program aracılığıyla işin gerektirdiği nitelikleri kazanması beklenir. Burada öğrenci farklı ilgi, yetenek, kişilik özellikleri, ihtiyaçları, gelişim sorunları olan gelişmesi gereken değerli bir varlık olarak değil, adeta bir “nesne” olarak görülmektedir.

Buna karşın öğrenciyi merkeze alan eğitim anlayışı öğrenme öğretme sürecinde öğrencinin daha etkin olmasını, programların öğrencilerin ilgi, yetenek, kişilik özellikleri, ihtiyaçları, gelişim sorunları v.b. göre düzenlenmesini öngörür. Öğrencilerin kendi niteliklerine uygun bir meslek edinmelerinin yanı sıra, kişisel gelişimleri ve mutlu olmaları da temel hedeftir.

doğum sonrasından itibaren yaşamın sonuna kadar bireyler, çevreleri tarafından etkilenirler, biçimlendirilirler. Doğum sonrasında, bireyin içinde bulunduğu fiziksel koşullar ve durumlar (beslenme ve barınma biçimi, hastalıklar, gelir düzeyi, geçirilen kazalar gibi) ile sosyal faktörler (aile, akranlar, okul, iletişim araçları, kültür, inançlar, değerler, iş yaşamı gibi) bireylerin gelişimini etkileyen çevresel belirleyicilerdir.

1. Duruma alıştırma programında şu ilkeler benimsenmelidir;
2. Duruma alıştırma programı bütün yeni öğrencilere ulaşabilmelidir. Çünkü;
her öğrencinin böyle bir yardıma ihtiyacı vardır.
3. Bu program okulun sürekli bir faaliyeti olmalıdır. Her yıl, öğretim yılı başında yoğunlaşan bir programın yanı sıra, öğrencilerin etkin çalışma yöntemlerini öğrenmeleri, eğitsel kol faaliyetlerine katılmaları, çevredeki tiyatro, opera, kültür merkezi vb. yerlerdeki gösteri ve faaliyetlere katılarak bu gibi yerleri öğrenmeleri gibi etkinliklerle öğretim yılı içinde de devam etmelidir.
4. Duruma alıştırma programı, bütün faaliyetleri ayrıntılarıyla hazırlanmış bir
program olmalıdır. Tüm rehberlik faaliyetlerinde olduğu gibi burada da
planlı etkinlikler esastır.
5. Bu program çeşitli faaliyetler içermelidir. Sadece bir açış konuşması ve okulun gezdirilmesi, oryantasyonu amacına ulaştırmaz. Amaçlara ulaşmayı sağlayacak farklı etkinliklere yer verilmelidir.
6. Tanıma, uyum sağlama ve öğrenmeyle ilgili, öğrencilerin gelişim dönemi
gereği, daha çok ortak ihtiyaç ve problemler bu etkinliklerde ağırlık merkezini oluşturmalıdır.
7. Bu programın uygulanmasında okuldaki tüm görevliler işbirliği içinde olmalıdır. Üst sınıftaki öğrencilerden yararlanılmalı, çevredeki kurum ve kuruluşlardan destek ve yardım alınmalıdır.
8. Oryantasyon programı velileri de kapsamalıdır. Çocuğun yaşamının önemli
bir kısmını geçireceği okul ortamını tanıması, okula karşı olumlu bir tavır alması, sonraki çalışmalarda işbirliğine uygun bir iletişim yaratılabilmesi açısından bu programa velilerin de katılması olumlu sonuçlar sağlar.
9. Oryantasyon programın sonucunda bir “değerlendirme” yapılması, programın hedeflere ulaşma derecesini, aksayan ve eksik yönlerini ortaya konulmasını, böylece sonraki yıllarda programın geliştirebilmesi açısından gereklidir.
10.Oryantasyon programının uygulanmasında rehberliğin genel felsefesi ve ilkeleri esas alınmalıdır.
11.Program içinde, özürlü ve özel gereksinimi olan öğrenciler saptanarak gerekli düzenlemeler yapılmalı ve programdan onların da en iyi derecede
yararlanmaları için çaba harcanmalı, ayrıca okula uyumları için önlemler
alınmalıdır.

Müşavirlik hizmetlerinin amacı, okuldaki yönetici ve öğretmenlerin, daha yeterli ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmalarını, okulun tüm olanaklarını bu anlayışa uygun olarak kullanmalarını sağlamaktır. Müşavirlik hizmetleri, doğrudan öğrencilere dönük olmayan, ancak, okul yönetici ve öğretmenlerini, rehberlik hizmetleri konusunda bilgilendirip yönlendirerek, rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaya yardım eden bir hizmettir.

Okullarda bilişsel yetenekleri geliştirmeye yönelik olarak hazırlanan öğretim etkinlikleri yapılandırılmıştır. Öğrencilerin seçme şansı (seçmeli dersler dışında) hemen hemen yoktur, bilgi ölçülerek, değerlendirme yapılarak, hedeflere ne kadar ulaşıldığı belirlenir. Bu değerlendirmeye göre öğrenciler, değişen oranlarda başarılı ya da başarısız olurlar. Öğretme etkinliklerinin işlevsel hale dönüştürülmesi, dolayısıyla eğitimin amacını gerçekleştirmesi için, öğrencilerin bireysel farklılıkları ve bireysel gereksinimleri dikkate alınmak durumundadır. Bu işlev, eğitimde “öğrenci kişilik hizmetleri” olarak bilinen hizmetleri gündeme getirmektedir. Öğrenci kişilik hizmetleri, ilk ve orta öğretim kurumlarında öğretim hedeflerine ulaşmada öğrencilerin bireysel farklarını dikkate alarak, gereksinimlerini karşılamaya yönelik hizmetlerin tümüdür. Öğrenci kişilik hizmetlerine okullarda organize edilen burslar, kurslar, yarı zamanlı iş olanakları örnek verilebilir. Okullardaki derslere ek olarak sunulan öğrenci kişilik hizmetleri, çocukları ilerideki toplumsal rol ve görevlerine hazırlamaktadır.

Rehberlik hizmetleri eğitim kurumlarında her kademe ve türdeki okullarda sunulmakla birlikte; rehberlik programlarının içeriği okulun özellikleriyle öğrencilerin gelişim dönemleri ve ihtiyaçlarına göre farklılık göstermektedir. Bu çerçevede; okul öncesinde Rehberlik, ilköğretimde Rehberlik, orta öğretimde Rehberlik, yüksek Öğretimde Rehberlik hizmeti sağlanmaktadır.

İçtenlik; danışmanın danışanına karşı içten davranmasını içerir; danışmanın “özü sözü bir” olmasıdır. Bu terim; sözlerle duygu ve düşüncelerin tutarlı olmasıdır. Danışma sürecinde her zaman beklenen, arzulanan, hedeflenenler gerçekleşmez. Zaman zaman oluşan aksaklıklar karşısında danışmanlar da hayal kırıklığı, kırgınlık, çaresizlik duyguları yaşayabilirler. İçtenlik, psikolojik danışmanların, mesleki kimlikleri içinde birer insan oldukları gerçeğini dikkate alan bir ilkedir. Örneğin; bir psikolojik danışman, öfkesini kontrol etme amacıyla psikolojik danışma yardımı almakta olan bir baba ile beşinci oturumlarında, danışanın bir önceki hafta aksi yönde kararları olmasına rağmen, okulöncesi çağdaki çocuğunu yine dövmüş olduğunu öğrenir. Yaşadığı duygu, hayal kırıklığıdır. Bu duygusunu yok saymaya çalışarak, nazik, ilgili ve nötr bir durumda süreci sürdürmeye çalışması bir anlamda içtenlik ilkesiyle çelişir. Bu duygusunu uygun sözcüklerle danışanına aktarması yani söylemiyle duyguları arasında tutarlılık olması içten olduğunu yansıtmaktadır. Ancak bu, danışmana danışanını suçlama, yargılama, kınama hakkını vermek de değildir. Danışman, danışma ortamında yaşadığı duyguyu, teknik becerilerini de kullanarak danışana ileterek, onun gelişimine katkıda bulunur.

Öğrencilere, kendi niteliklerine uygun eğitsel programlar ve meslekler seçmelerinde; başarısızlık ve uyum sorunlarını çözebilmelerinde yardımcı olabilmek için her şeyden önce öğrencinin niteliklerinin bilinmesine gereksinim vardır. Öğrencileri çeşitli yönleriyle tanımak amacıyla ilgi envanterleri, yetenek ve başarı testleri, kişilik test ve envanterleri gibi test tekniklerinin yanı sıra, gözlem, görüşme, otobiyografi, sosyometri, bil-kim, sosyodrama, psikodrama, derecelendirme ölçekleri, anket arzu listeleri, problem tarama listeleri gibi test dışı çeşitli tekniklerden yararlanılmaktadır. Bu tekniklerinin sınıflandırılmasında farklı ölçütler kullanılmaktadır. Bir ölçüte göre bireyi tanıma teknikleri; (1) test teknikleri, (2) test dışı teknikler olarak iki grupta toplanmaktadır. Bir diğer ölçüte göreyse bireyi tanıma teknikleri standart testler, durumsal testler (situational tests), kendini anlatma teknikleri (self-report technics) gözlemsel teknikler (observational technics) olmak üzere sınıflandırılmaktadır.