Siyasi Tarih 1 Final 25. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

Merkantalizm; ithalatı kısmaya, ihracatı artırmaya dayalı bir ticaret politikasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sorunun cevabı B seçeneğidir. Westphalia anlaşmaları ile yapılan düzenlemelerde devletlerin uluslararası ilişkileri bağımsız hareket edebilmelerinin yolu açılmıştır. Bu nedenle bu seçenek kapsam dışıdır.

Yanıt Açıklaması:

XIX. yüzyılda Sanayi Devrimi’nin sonucu olarak sömürgeciliğin çapı genişlemişti. Güçleri çok daha ileri boyuta ulaşan büyük devletlerin denizaşırı sömürgelerdeki nüfuzları derinleşti ve iktisadi yapı genişledi. Sömürgeci devlet, büyüyen iktisadi gücüyle buraları yoğunlaşan bir denetim altında tutuyor, aynı dönemde yerli halkta gelişmeye başlayan milliyetçi tepkilere karşı ise baskı yöntemleri artıyordu. Kısacası “sömürgecilik”, “emperyalizm”e doğru evrilmeye başlamıştı.  (DOĞRU CEVAP A)

Yanıt Açıklaması:

Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında 20 Mayıs 1882’de Üçlü İttifak adlı bir antlaşma imzalanarak, Avrupa kıtasının iki bloka ayrılmasının en önemli girişimi başlatıldı.

Yanıt Açıklaması:

Sykes-Picot Antlaşması ile İngiltere ve Fransa, Rusya’nın Boğazlar ve çevresini alması, İtalya’ya da Anadolu’dan pay ayrılması üzerine Ortadoğu topraklarını paylaşmak için harekete geçmişlerdir. Doğru cevap E'dir. 

Yanıt Açıklaması: Sorunun cevabı D seçeneğidir. Bu durum yüksek orta sınıf yönetimde söz sahibi olması ile açıklanabilir.

Yanıt Açıklaması: sorunun cevabı B seçeneğidir. Westphalia çerçevesinde ilk antlaşma Münster Barışıdır.

Yanıt Açıklaması: Burjuvazinin önce Avrupa’da sonrasında ise tüm dünyada oynadığı dönüştürücü etkinin en önemli boyutlarından biri milliyetçilik ideolojisini geliştirmesi oluşturdu. 1789 Fransız Devrimi’yle başlayan süreçte burjuvazi Avrupa’da milliyetçiliğin en önemli savunucusu haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması:

Afrika’daki Avrupa kontrolünün tarihi XV. ve XVI. yüzyıllardaki coğrafi keşiflere ve sömürgecilik hareketlerine kadar gitmektedir. İspanyollar ve Portekizliler tarafından başlatılan yayılma kısa bir süre sonra İngilizler, Fransızlar ve Hollandalılar tarafından izlenmiştir. Fakat, bu güçlerin Afrika kıtasındaki varlıkları XIX. yüzyıl ortalarına kadar hayli kısıtlı kalmıştır. Avrupalı sömürgeci güçler kıtanın özellikle kıyı bölgelerinde küçük askerî garnizonlar ve ticaret üsleri kurmanın ötesine geçmemişlerdir.

Yanıt Açıklaması:

1853 yılında Osmanlı Devleti’yle Rusya arasında çıkan savaşa, İngiltere ve Fransa Bâb-ı Âli’nin yanında katılınca uzun barış dönemi bozulmuş oldu. Uzun yıllardan sonra, İngiltere ve Fransa - Doğu Akdeniz’deki ortak Rus tehlikesine karşı - ilk defa yan yana savaşıyorlardı. Avusturya ve Rusya’nın zayıflaması, İtalyan ve Alman birliğinin kurulmasına giden yolu açıyordu. Bu gelişmelerden ilk yararlanan ülke İtalya oldu. 1861 yılına gelindiğinde Avusturya’nın elinde bulunan Venedik ile Fransız askerlerince korunan Roma dışında bütün İtalya birleşmiş ve ortak parlamentosunu kurmuştu. İtalya Krallığı resmen ilan edilerek, Piyemonte Kralı Victor Emmanuel İtalya Kralı unvanını alıyor, böylece İtalyan Ulusal birliği gerçekleştirilmiş oluyordu. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması:

Birinci Dünya ya da Birinci Paylaşım Savaşı olarak adlandırılan bu insanlık tarihinin en trajik olaylardan birinin öne çıkmış nedenlerini şöyle sıralanabilir: a) Sömürgecilik ve ekonomik yayılma/emperyalizm b) Alman siyasi birliğinin kurulması ve Avrupa’da Alman-Fransız rekabeti c) Balkanlarda Rusya, Avusturya-Macaristan rekabeti d) Büyük güçler ittifakı ve bağlantılar sistemi: Bloklaşma e) Silahlanma f) Aşırı milliyetçilik g) Dinsel ve kültürel yayılma. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması:

1842’de imzalanan barış antlaşmasıyla Çin İmparatoru beş limanının dış ticarete açılmasını, ithal edilen mallara sabit oranlı bir gümrük vergisi konmasını ve Honkong’un İngiltere’ye terk edilmesini onaylamak zorunda kaldı. Böylece, Çin’in yüzyıllarca süren dışa kapanma politikası sona ermek zorunda kalıyordu. İngiltere’nin açtığı yoldan on yıl içinde Amerikalılar ve Fransızlar da ilerlemekte güçlük çekmediler ve kendi “eşitsiz antlaşmalarını dayatarak, uyrukları için kapitülasyonlar elde ettiler. Bu tavizler, kısa bir zaman zarfında Batılı güçlerin yeni ayrıcalıklar koparmalarına, misyonerlerin Çin’e yerleşmelerine yol açtı. Hıristiyanlık ülke içinde çok kısıtlı da olsa yayılma imkânı buldu. Bu gelişmeler, Çin’in geleneksel toplumsal yapısının değişme sürecine girmesinde hayli etkili olacaktı. Çin uygarlığının üstünlüğü düşüncesi ise geleneksel toplumsal yapının ürünü olduğu için doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun cevabı C seçeneğidir. Yeni yönetimin ekonomi alanda liberalizmi benimsemesi Burjuvazinin gücünü göstermektedir.

Yanıt Açıklaması:

İngiltere’yi Otuz Yıl Savaşları’na dâhil eden I. Charles, savaşın finansmanı için yeni vergilere ihtiyaç duymaktaydı. Parlamento ise hem kralın talep ettiği miktarın tamamını onaylamadı hem de 1414’ten beri geleneksel olarak şahsi harcamaları için bazı gümrük vergilerinin hükümdara ömür boyu tahsis edilmesi uygulamasını bir yılla sınırlandırmaya çalıştı. Böylece, kralın her yıl yeniden Parlamento onayına ihtiyacı olacak, Parlamento da bu yolla kralı denetim altında tutabilecekti. Avam Kamarası’nın bu girişimi, Lordlar Kamarasında krala yakın kişiler tarafından engellendi. Parlamento bunun üzerine, 7 Haziran 1628’de kabul ettiği “Hak Dilekçesi”yle (Petition of Rights) Parlamento’nun onayı olmadan yeni vergiler konulmasını, keyfi tutuklamayı ve sivil vatandaşların evlerinin askerler tarafından zorla kullanılmasını yasaklarken Parlamento, Kral’a Magna Carta’yı hatırlatmakta ve yetkilerinin sınırını bir kez daha çizmekteydi. I. Charles bu yasadan elbette memnun kalmamıştı. Ama savaşın giderlerini karşılayabilmek için Parlamento’nun desteğine ihtiyacı vardı. Bu durumda Hak Dilekçesini onayladı. İngiltere hukukunda bugün bile geçerli olan Hak Dilekçesiyle parlamentarizm hareketi, hükümdar karşısında önemli bir aşama kat etmişti.

Yanıt Açıklaması:

Savaş boyunca Kuzey Denizi en önemli deniz cephesi olmakla beraber, Akdeniz’de de İngiltere, Fransa,Avusturya-Macaristan ve Almanya’nın hatırı sayılır bir deniz gücü vardı. Almanya’ya ait Goeben ve Breslau Kruvazörleri Akdeniz’de bir dizi savaş aktivitesinden sonra İngiliz gemilerinin takibinden kaçarak 11 Ağustos’ta Çanakkale Boğazı’nı geçerek Osmanlı’ya sığındı.

Akdeniz’de İngiliz ve Fransız donanmaları üstünlüğü ele geçirdi. 

Yanıt Açıklaması:

Savaşın küresel düzeyde sona erdirilmesi ve yeni bir dünya düzeni kurulması yolunda atılan en önemli adımlardan biri ABD Başkanı Wilson’un 8 Ocak 1918’de Kongre’de yaptığı konuşmada barışın temel ilkelerini açıklamasıdır. Kısaca “Wilson İlkeleri” adı verilen bu esaslar 14 maddeden ibaretti. Wilson İlkeleri şu esasları içermişti: • Diplomasi alanında açıklık ilkesinin esas alınması, • Kara sularıyla, milletlerarası antlaşmalarla statüsü düzenlenmiş denizler hariç, denizlerde tam bir serbestliğin hakim olması, • Milletler arasında ekonomik bütün engellerin kaldırılması ve ticari ilişkilerde eşitliğin kabul edilmesi, • Silahsızlanmanın esas alınması, silahlanmanın iç güvenliği tehlikeye düşürmeyecek oranda tutulması, • Sömürgeler üzerindeki isteklerin serbestçe ve tam bir yansızlıkla incelenerek ve bu bölgeler halkının çıkarları da göz önünde tutularak bir sonuca bağlanması, • İşgal edilmiş olan bütün Rusya topraklarının boşaltılması ve bu toplumun kendini istediği şekilde yönetmesi, • Belçika’nın egemenlik haklarına dokunulmaksızın boşaltılması ve yeniden kurulması, • İşgal altındaki Fransa topraklarının boşaltılması ve Alsace-Lorraine bölgesinin bu ülkeye iade edilmesi, • İtalya sınırlarının milliyet ilkesine göre yeniden düzenlenmesi, • Avusturya-Macaristan İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan halklara özerklik tanınması, • Romanya, Sırbistan ve Karadağ’ın boşaltılması, Sırbistan’ın denize çıkış imkanına kavuşması ve Balkan Devletlerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin milliyet ilkesi temeline göre dostça düzenlenmesi, • Osmanlı İmparatorluğu’nda Türklerin oturdukları bölgelerin bağımsızlığının tanınması ve Osmanlı egemenliği altında bulunan diğer uluslara geniş özerklik tanınması, Polonya’ya bağımsızlık verilmesi ve denize çıkışın sağlanması, • Büyük ve küçük olmasına bakılmaksızın bütün devletlerin bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini garanti altına alacak bir uluslararası örgüt (Milletler Cemiyeti) kurulması. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Napolyon Savaşları sonrasında aktif diplomasi ve kongreler aracılığıyla Avrupa Uyumu sisteminin kurulması ve yürütülmesinde etkin rol oynayan kişi Avusturya dışişleri bakanı ve sonrasında şansölyesi Klemens von Matternich'dir.

Yanıt Açıklaması:

Avusturya saf dışı bırakıldıktan sonra 1867’de Kuzey Almanya Konfederasyonu kuruldu.

Yanıt Açıklaması:

Sırasıyla Viyana Kongresi 1815 yılında, Aix-la-Chapelle Kongresi 1818 yılında, Troppau Kongresi 1820 yılında ve Verona Kongresi 1822 yılında yapılmıştır. Doğru cevap D'dir.