Yüzey, mekân veya çevre açısından değerlendirilirse bulunduğu yüzeyin, mekânın veya çevrenin görüntüsünü olumsuz etkileyen, hijyenik kalitesini düşüren, kimyasal ve mekanik olarak bulunduğu yere zarar verebilen, ortamda istenmeyen diğer ajanların üremesine de uygun ortam oluşturabilen materyallere kir adı verilir.

Kirli  olan bir yerden, baska br yere kilerin tasınmasına da kontaminasyon (bulasma) adı verilir.

Olustukları kaynaklarına göre kİrler organİk kİrler ve inorganİk kİrler olarak ikİye ayrılırlar.Organik Kirler: Canlı vücudunda üretilebilen maddelerin olusturdugu kirlerd
ir. Canlı organizma tarafından üretilen (protein, karbonhidrat, yaglar) kan,
idrar, dıskı gibi atık ve tehlikeli olabilecek kirler ile seker, nisasta, hayvansal ve
bitkisel yaglar gibi karısık kirler organik kirlere örnek verilebilir.Inorganik Kirler: Canlı organizma tarafından üretilmeyen, endüstriyel üretim esnasında olusan, atmosfere de yayılabilen ve kirlilik olusturan her türlü madde, toz ve partikül inorganik kirdir. Inorganik kirlere metal ve agır metaller,fabrika artıkları, kireç, tuz kalıntıları, pas ve yakıt artıkları örnek verilebilir.

Yüzeylere yapışmasına göre kirler 2 e ayrılır. 1. Serbest Kirler: Bulundukları ortama ve yüzeye yapısmayan kolaylıkla giderilebilen kirlerdir.
• Kaba Kirler: Kâğıt parçası, çöpler, sigara izmaritleri gibi.
• İnce Kirler: Toz, kül, saç, kıl gibi.
2. Baglı Kirler: Bulundukları yerden kolaylıkla giderilemeyen veya hiç giderilemeyen kirlerdir. Yaglı boya, cila, yapıstırıcı madde, yaglar ve diger lekeler.

Kirlerin yapısal özelliklerine göre yapılan sınıfandırmadır. Bu sınıfandırma gıdaların kirlenmesine risk olusturan durumlarının belirlenmesinde ve güvenilirliklerinin tanımlanmasında çok kullanılmaktadır. 

3 farklı grupta incelenir.
1. Fiziksel Kirler: Cam malzeme, metal parçaları.
2. Kimyasal Kirler: Ilaçlar, kimyasal içerikli solüsyonlar, tarım ilaçları, fazla miktarda gıda katkı maddeleri, gıda maddelerinin bulundukları kaplardan çözünme ile geçen metal kalıntıları.
3. Mikroorganizmalar: Virüs, bakteri, parazit ve mantarlar.

Genel anlamı ile ortamların, mekânların, nesnelerin veya canlıların saglık gereklerine uygunlugunun saglanması için üzerlerinde veya içlerinde bulunan kir, leke, toz gibi istenmeyen yabancı maddelerin giderilmesine temizlik adı verilir.

1. Fiziksel Temizlik
2. Kimyasal Temizlik
3. Mikrobiyolojik Temizlik
4. Osmolojik Temizlik
5. Entomolojik Temizlik

Doğrudan görünen veya koltuk, masa, dolap gibi araç ve gereçlerin arkası ve altında kalan görünmeyen yerlerin toz, kir, çöp vb. maddelerden arındırılmasıdır. Mekanik olarak süpürme ve silme islemi ile yapılır.

Ortamda kokuya neden olan görünen ve görünmeyen kirlerin giderilmesi islemine denir.

Toz ve kuru kirlerin uzaklaştırılması amacıyla yapılır. Gıda işletmelerinde kullanılır. Maliyetlerinin düsük olması avantajı iken kirleri yayması dezavantajıdır.

“Insan vücudunun temizliği dısında, yıkama ve temizleme islemlerinde kullanılması amaçlanan sabunları ve/veya diger yüzey aktif maddeleri içeren; sıvı, toz, pasta, bar, kalıp, kalıplanmıs parça ve benzeri her türlü fiziksel formda olabien; evlerde, kurumsal veya endüstriyel amaçlarla kullanılmak
üzere piyasaya arz edilebilen herhangi bir madde veya karısım” dır. 

1. Kolay kullanılabilir olmalıdır.
2. Garantisi olmalıdır.
3. Temizliğinin ve bakımının kolay olması gereklidir.
4. Yedek parçası rahatlıkla bulunabilen, bakım ve onarımı ile servis hizmetlerinin
kolaylıkla ulasılabileceği bir ürün tercih edilmelidir.
5. Pahalı olmamalıdır.
6. Kaliteli olmalıdır.
7. Emniyetli kullanım imkânı sunmalıdır.

Zemin, duvar, tezgâh, araç ve ekipmanlardaki mikroorganizmaları ortadan
kaldırmak veya azaltmak için kullanılan kimyasal maddelere de dezenfektan denilmektedir.

Her dezenfektanın etkili oldugu bir konsantrasyon düzeyi vardır. Yüksek yogunlukta bakterisit etki gösterirken düsük yogunlukta bakteriostatik etki gösterirler. Genel olarak yogunluk arttıkça etkiieri de artar. Fakat belli bir yogunluktan sonraki artıs, dezenfekte edici etkinligini artırmaz. Bazı dezenfektanların seyrelmis yogunlukları derisik yogunluklarından daha fazla etkinlik gösterebilmektedir.

Isı kaynagı olarak buhar ve sıcak su tercih edilir. Sıcak suyla dezenfeksiyon işlemi, ucuz ve kullanımının kolay olması, toksik olmaması nedeniyle gıda isletmelerinde oldukça fazla tercih edilen bir yöntemdir. Buharla dezenfeksiyon yöntemi sıcak suyla dezenfeksiyon yöntemine göre daha pahalı bir yöntemdir.

En yaygın kullanılan dezenfeksiyon seklidir. Dezenfekte edilmek istenen ortama kimyasal dezenfektan maddeler uygulanır. Dezenfeksiyon isleminde kullanılması amacıyla çok fazla sayıda bilesik bulunmaktadır. Dezenfektanların bu kadar fazla olmasının nedeni, bütün amaçlara uygun etkiye sahip tek bir bilesigin olmamasıdır.

Kükürtün yakılması ile elde edilir. Solunum yollarında ve mukozalarda siddetli irritasyona sebep olur. Bakteri, virüs ve parazitleri öldürücü etkisi vardır.

Asitve alkali özellikteki dezenfektanlar, fenol, iyot, alkol, aldehitler ve metal bilesikleri mikroorganizmaların protein yapılarına etki ederek onları inaktive ederler.

Agız ve dis saglıgının korunması amacıyla dis macunu, dis temizleme tozu ve agzın yıkanmasını saglayan solüsyonlar (gargara) kullanılmaktadır.