Transfer bagaj: Başka bir uçuştan gelerek farklı sefer numarası ile taşınmaya devam eden bagajlardır.

Bagaj güvenlik taraması ihtiyaca göre farklı seviye ve aşamalarda gerçekleştirilebilir. Bu aşamalarda kullanılan teknolojilerden bir bölümü aşağıdaki gibi sıralanabilir (Tavnewsport, 2016):

• Patlayıcı tarama sistemi (Explosive Detection System - EDS)

• X-Ray güvenlik görüntüleme sistemi (Security Screening System - X-Rays)

• X-Ray bilgisayar tomografisi (Computer Tomography X-Ray- CTX)

• İyon tarayıcı (Ion Scanner-IONSCAN)

Elleçleme: Gümrük gözetimi altındaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması.

Yapılan araştırmalar sonucunda bagajların gecikmesinin iki temel nedenin olduğu ortaya çıkmıştır. Bunlar:

• Bagajın yanlışlıkla faklı uçağa yüklenmesi,

• Bagajın yolcu ile beraber uçağa (kargo bölümüne) yüklenememesi.

Etiketleme hataları: Uçuşa kabul sürecinde bagaj etiketinin iyi yapıştırılmaması, yanlış etiket yapıştırılması gibi hatalar yolcu bagaj sınıflandırma sürecinde hatalara ve yolcu bagajlarının kaybolmasına neden olmaktadır.

İnsan hataları ve otomasyondan kaynaklı hatalar bagajlarda hasarlara neden olabilmektedir. Bu nedenlerden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Bagajın aktarma konveyörü taşıma standartlarına (en, boy, ağırlık olarak) uygun olmadığı hâlde aktarma konveyörüne yüklenmesi,

• Bagajın aktarma konveyörüne yanlış yüklenmesi nedeniyle düşmesi,

• Bagaj arabasının aktarma konveyörünün altına doğru yanaştırılmaması nedeniyle bagajın zemine düşmesi,

• Elleçleme personelinin bagajı düşürmesi veya bagaj atma sırasında bagajın hasar görmesi,

• Uçak başına taşıma sürecinde bagajın bagaj arabasından düşmesi,

• Uçak içerisine yükleme veya uçaktan indirme sırasında kullanılan konveyörden bagajın apron zeminine düşürülmesi.

PIR (Eşya düzensizlik raporu-Property Irregularity Report): Havayolu sorumluluğu altına girmiş (kontrole tabi) veya bagajların yolcu beraberinde varış havaalanına ulaşmadığı, içinde bulunan eşyanın eksikliği veya hasar görmüş olması hâlinde düzenlenen rapor.

Yolcunun bagajını bulamaması durumunda havayolu işletmesinin veya havayolu işletmesi adına işlem yapan kayıp ve buluntu eşya birimine (lost and found office) başvurması gerekmektedir.

Kayıp ve buluntu eşya birimi (lost and found office) iç ve dış hat uçuşlarda gelen/giden yolcuların bagajları ve şahsi eşyaları ile ilgili sorunların (bagaj kaybı, hasar, unutulan eşya vb.) çözülmesi için yardımcı olan birimdir.

Kayıp ve buluntu eşya biriminin yapmış olduğu işlemler ve belgeler aşağıdaki sıralanabilir:

• PIR (Propert Irregularity Report-Eşya Düzensizlik Formu) formunun doldurulması,

• AHL (Advise If Hold-Bekleme Bildirim Formu) formu doldurulması,

• Tekrar yönlendirme (Reroute) işlemleri,

• Nezaketen kayıp bagaj raporu (Courtesy AHL Report) düzenlenmesi,

• DPR (Damage and Pilferage Report-Hasar ve Hırsızlık Raporu) formunun doldurulması,

• OHD (Onhand-Elde Kalan Bagaj) tanımlama ve uygulamaları,

• Kayıp eşya gümrük ambarı işlemleri, • Bagaj teslim tutanağı doldurulması,

• Uçak kabini içerisinde unutulan eşya işlemleri,

• Rush (Eşliksiz) bagaj işlemleri, • Kalan bagaj (Left behind) işlemleri,

• BDO (Baggage Delivery Order-Buluntu Eşya Formu) formunun doldurulmasıdır.

PIR rapor içerisinde:

• PIR raporunun gönderileceği adresler,

• PIR raporunun doldurulma tarihi, • Havaalanı ve havayolu işletmesi,

• Yolcu ismi,

• Bagaj etiket numarası,

• Bagaj rengi, • Uçuş numarası,

• Uçuş tarihi, • Bagaj tanımlayıcı bilgileri,

• Bagaj hasar bilgilerinin görsel şeması,

• Bagaj hasar türü ve bagaj hasar durumu,

• Yolcunun daimi adresi,

• Yolcunun geçici adresi,

• Bagaj gönderi talimatı,

• Pasaport numarası, sigorta durumu, acente bilgileri, PNR numarası gibi ek bilgiler

• PIR raporunu dolduran ve bagaj sahibinin imzaları yer alır.

Nezaketen Kayıp Bagaj Raporu: Yolcu, kayıp bagajı ile ilgili bilet veya bagaj etiketi ibraz edemiyorsa nezaketen tutulan kayıp bagaj raporu (Courtesy AHL) doldurulur. Özellikle yolcunun birlikte seyahat ettiği başka bir yolcunun üzerine kayıt ettirilmiş bagajlarda (Pooled Baggage- Serbest Bagaj Haklarının Birleştirilmesi) bu duruma sıkça rastlanmaktadır. Tutulan rapora, “courtesy” ibaresi yazılarak bagajın durumu teknik bir terim ile ifade edilir.

Aksaklık sebebiyle yolcu beraberinde uçağa yüklenemeyen bagajlar, raporlama yapıldıktan sonra Rush Bagaj (Eşliksiz Bagaj) etiketi ile yolcuya teslim edilmek üzere uçakla yolcu adresine gönderilir.

OHD Tanımlama ve Uygulamaları: Gelen ya da giden uçaklarından havaalanında kalan sahipsiz tüm bagajlar için OHD (Elde Kalan Bagaj-On Hand Baggage) işlemleri yapılır.

Kayıp bagaj sürecinden önce yolcunun alabileceği tedbirler:

• Tanımlayıcı etiket: Yolcu tarafından bagaj üzerine yapıştırılacak yolcu adının, soyadının, telefon ve/veya e-posta adresinin olduğu bir etiket bagajın kaybolması durumunda tanımlama için süreci oldukça kolaylaştırabilir.

• Karışmayı önleyecek önlemler: Yolcu bagajlarının genellikle boyut ve renk bakımından benzer olması bagajların karışmasına ve kaybolmasına neden olmaktadır. Yolcular farklı kişinin bagajını alıp gidebilmektedir. Bagajların karışmasını önleyecek kurdele vb. gibi önlemler kayıpları azaltmaktadır.

• Uçuşa kabul işlemlerini erken yaptırmak: Uçuşa kabul işlemlerinin son dakika yapılması durumunda bagaj elleçleme süreçleri zamanında tamamlanmayabilir. Havayolu işletmeleri bu durumda uçakların gecikmemesi için bagaj yüklemesi yapılmadan uçuşa başlamakta ve geciken bagajları sonraki uçuş ile yollamaktadır.

• Aktarmalı uçuşlarda ekstra önlemler: Bagaj kayıpları ve gecikmeleri aktarmalı uçuşlarda daha fazla yaşanmaktadır. Yolcuların aktarmalı uçuşlarda bagaj bağlantısının havayolu işletmesi tarafından yapılıp yapılmadığını öncesinde öğrenmesi ve mümkünse kabin içine alınabilecek boyut ve kilolarda bagaj kullanması tavsiye edilmektedir.

• Değerli ve önemli eşyalar: Maddi değeri yüksek ve her an ihtiyaç duyulabilecek kıyafetler, ilaç gibi malzemelerin kabin bagajına alınması kayıp ve gecikme durumunda etkileri azaltabilir.

• Önceki uçuşlardan kalan bagaj etiketlerinin çıkartılması: Yolcu bagajları üzerinde bir önceki uçuştan unutulan bagajlar otomasyon sisteminde hatalara neden olabilmekte ve yolcu bagajı sınıflandırma gibi aşamalarda tanımlanmayabilmektedir.

World Tracer Sistemi IATA iş birliği ile geliştirilmiş olup hızlı ve düşük bir maliyetle kayıp bagajların bulunması ve geri gönderimini sağlamaktadır. World Tracer Sistemi bir veri tabanı uygulamasıdır. World Tracer Sistemi 440 havayolu ve havaalanı yer hizmeti işletmesi tarafından 2800’den fazla havaalanında kullanılmaktadır. World Tracer Sistemi ortak bir veri tabanı içine buluntu bagaj bilgilerinin standart olarak girilmesi ve bu veri tabanından kayıp bagajların aranması temeline dayanmaktadır. Havayolu, havaalanı ve havaalanı yer hizmetleri işletmeleri tarafından World Tracer veri tabanını kullanan ara yüzler geliştirilmiştir. Böylece işletmeler kendilerine özgü çözümler üretebilmektedir.

World Tracer Sistemi üzerinden yapılan işlemlerden bir bölümü aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• PIR,

• AHL,

• Non Tracing AHL Report (Nezaketen Düzenlenen Kayıp Bagaj Raporu),

• BDO (Baggage Deliver Order),

• RIT/RAT/ROT (Reinstate in Tracing) Dosyalarının yeniden aktif hâle getirilmesi,

• RCB (Recreate Baggage File) yanlışlıkla kapatılan dosyanın aktifleştirilmesi,

• RIB (Reassign in Baggage Management) yanlışlıkla başka havayolu adına açılan dosyanın düzeltilmesi, • DPR (Damage and Pilferage Report),

• FWD (Create Forward File –FAH, FOH, ROH ve FLZ) işlemleri,

• Retrive (Listeleme), • Mesajlar (SHC, TTY, PXF, TXF, EXF, Action File),

• PDI (Display Past Date File).

Bagaj kabul, uçağa yükleme, uçaktan bagaj indirme ve bagaj teslim süreçlerinde yaygın olarak kullanılan sistemlerden bir tanesi BHS (Baggage Handling System-Bagaj Elleçleme Sistemi)’dir. BHS bir tür taşıma konveyör sistemi olup havaalanlarının önemli altyapı tesislerinden biridir. BHS sistemi kontrol edilmiş bagajları check-in kontuarlarından alarak havaaracına yükleninceye kadar geçen sürede işlemlerini yapan sistemin genel adıdır. Temel işlevi bagaj taşıma konveyörleri ile bagajın aktarılması olan BHS, aynı zamanda bagajın tanımlanmasını, sınıflandırılmasını ve doğru noktalara taşınmasını sağlayan bütünleşik bir bilgi teknolojisini içerir. Kullandığı bilgi sistemi teknolojileri sayesinde bagajların havaalanında doğru noktaya zamanında erişimi sağlamaktadır

Geciken, kayıp ve hasarlı bagajlarda yolcu haklarına esas olan uluslararası anlaşma 1999 Montreal Konvansiyonu’dur

26 Mart 2011 tarihinde kısaca 1999 Montreal Konvansiyonu olarak anılan ve 28 Mayıs 1999 tarihinde Montreal’de imzalanan “Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkındaki Konvansiyon”un Türk Hukukunda yürürlüğe girmesiyle beraber artık Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda hüküm olmayan hâllerde anılan Konvansiyon hükümleri öncelikli olarak uygulanmaya başlamıştır.

Yolcunun taşıma anında fark edilemeyen bagaj hasarı ve/veya eksik eşyası varsa; seyahat tarihinden itibaren 7 gün içinde bizzat veya yazılı olarak kayıp ve buluntu eşya ofisine başvurusu gerekmektedir.