Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Habermas’ın çalışmalarında yaşantı-dünyası diye tanımladığı eylem aşağıdakilerden hangisidir?
İletişimsel eylem |
Amaçsal eylem |
Stratejik eylem |
Araçsal eylem |
Siyasal eylem |
Habermas’ın çalışmalarında merkezî bir öneme sahip olan iletişimsel eylemler ise yaşantı-dünyası diye tanımladığı sosyokültürel bir toplumsal yaşam alanında gerçekleşir. Araçsal ve stratejik eylemden oluşan amaçsal eylemler ise sistem adını verdiği (ekonomik ve siyasal sistemden oluşan) toplumsal alanda gerçekleşir. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi küresel finansın kalbi niteliğindeki kentlerden biri değildir?
Londra
|
Sangay
|
New-York
|
Tokyo
|
Kum
|
3.Soru
Ağlar oluşturma mantığı etrafında merkezsiz, hiyerarşi içermeyen, yatay ilişkilerin hâkim olduğu bir toplumsal örgütlenme biçimi ifadesi aşağıdakilerden hangisidir?
Modernlik |
Küreselleşme |
Yapılaşma |
Ağ toplumu |
Geç modernlik |
Ağ toplumu; ağlar oluşturma mantığı etrafında merkezsiz, hiyerarşi içermeyen, yatay ilişkilerin hâkim olduğu bir toplumsal örgütlenme biçimidir.
4.Soru
Batıyı her türlü kötülüğün ve felaketin nedeni olarak gören düşünce akımının adı nedir?
Oryantalizm |
Postmodernizm |
Postyapısalcılık |
Oksidentalizm |
İdealizm |
oksidentalizm, Batı’yı Nazi soykırımı, Kızılderilileri katliamı vb. üzerinden kendi tarihindeki barbarlıkla yüzleşmeye çağırır. Haçlı seferleri, Roma istilası, Bizans entrikaları, kölelik vb. tarihsel olgulara dayanarak barbarlığın Batı’da bir gelenek olduğunu vurgular. Batı’da ortaya çıkan kapitalizm, modernizm, sekülarizm (laiklik), liberalizm, Marksizm, hümanizm vb. modern ideolojilerin çoğunu eleştirir ve mesafeli yaklaşır. Oksidentalizm, Batıyı her türlü kötülüğün ve felaketin nedeni olarak gösterme çabalarının tümüne verilen bir ad olarak da tanımlanabilmektedir. Doğru yanıt D'dir.
5.Soru
Castells’e göre ağ toplumu kaç bileşenden oluşur?
5 |
8 |
4 |
6 |
3 |
Castells’e göre ağ toplumu, enformasyon teknolojisi devrimi, kapitalizm ve devletçiliğin ekonomik krize girmesi, insan hakları ve çevre duyarlılığı gibi faktörlerin ortaya çıkması ile bu üç temelde oluşmuştur.
6.Soru
Sennett, yeni oluşan yapıyı aşağıdakilerden hangisine benzetmektedir?
MP4 çalar |
CD |
Radyo |
MP3 çalar |
Televizyon |
Sennett, yeni oluşan yapıyı bir MP3 çalara benzetmektedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1968 hareketinin karşı olduğu veya eleştirdiği kavramlardan değildir?
Ataerkillik |
Cinsellik |
Teknoloji |
Yerleşik kültür |
Endüstriyel kapitalizm |
1968 hareketinin yaratmış olduğu özgürlük ortamında yaşaran toplumsal hareketler; modernliğe, ataerkilliğe, cinselliğe, yerleşik culture, endüstriyel kapitalizme, doğa üzerindeki sınırsız denetime ve iktidarlara yönelik eleştirileri dile getirmişlerdir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi esnek çalışma koşullarında çalışandan beklenilen özelliklerdendir?
İleriyi düşünerek hareket etmesi. |
Düzenli bir çalışma saatinin olabilmesi. |
Bireysel çalışmaya yatkın olması. |
İzin kullanmaması. |
Düzenli bir aile yaşantısının bulunması. |
Yeni çalışma koşulları, çalışanlardan yeni beklentilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlar; uyumlu olması, ekip çalışmasına uygun olması, ileriyi düşünerek hareket edebilmesi gibi beklentilerdir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harvey'e göre postmodernizmin temsil ettiği alanlardan biridir?
Hakimiyet |
Merkezlenme |
Ötekilik |
Semantik |
Romantizm |
MODERNİZM POSTMODERNİZM
Romantizm/ Simgecilik Parafizik/ Dadacılık
Form (birleştici, kapalı) Antiform (ayırıcı, açık)
Amaç Oyun
Tasarım Rastlantı
Hiyerarşi Anarşi
Hâkimiyet / Logos Tükenme/ Sessizlik
Sanat nesnesi/ Bitmiş yapıt Süreç/ Performans/ Happening
Mesafe Katılım
Yaratma/ Bütünselleştirme/ Sentez Yaratmayı imha/ Yapıbozum/ Antitez
Mevcudiyet Yokluk
Merkezlenme Dağılma
Tür/ Sınır Metin/ Metinlerarası
Semantik Retorik
Paradigma Sentagma
Hipotaksi Parataksi
Mecaz Mecazı mürsel
Seçme Bileşim
Kök/ Derinlik Rizom/ Yüzey
Yorum/ Okuma Yoruma karşı/ Yanlış okuma
Gösterilen Gösteren
Okunaklı (okuyucuvari) Yazılabilir (yazarvari)
Anlatı/ Büyük tarih Anlatı karşıtı/ Küçük tarih
Ana kod İdiyolekt (kişisel dil)
Belirti Arzu
Tür Mutasyona uğramış
Tenasül uzuvları/ Fallik Çok biçimli/ Androjin
Paranoya Şizofreni
Köken/ Neden Fark-fark/ İz
Tanrı Baba Ruhülkudüs
Metafizik İroni
Belirlenmişlik Belirsizlik
Aşkınlık İçkinlik
10.Soru
Aşağıdaki kitapların hangisinde Sennett, modern toplumda kamusal ve özel yaşamın tarihsel süreç içerisinde nasıl farklılaştığını incelemektedir?
Ten ve Taş |
Kamusal İnsanın Çöküşü |
Karakter Aşınması |
Yeni Kapitalizmin Kültürü |
Zanaatkar |
Sennett, Kamusal İnsanın Çöküşü (1996) eserinde modern toplumda kamusal ve özel yaşamın tarihsel süreç içerisinde nasıl farklılaştığını inceler.
11.Soru
Harvey'e göre mekânsal pratiğin İletişim, ulaşım, arazi kullanımı gibi alanlarda yeni sistemlerin üretilme biçimleri ve bilişim teknolojisi, tasarım gibi yeni gösterim tarzlarının ortaya çıkması hangi yönünü işaret etmektedir?
Ulaşılabilirlik ve mesafelendirme |
Mekânın temsilleri |
Mekânın üretimi |
Mekânın hâkimiyet ve kontrol altına alınması |
Mekânın edinim ve kullanımı |
Harvey , mekânsal pratiğin geleneksel anlayışlardan devralınan 4 yönünü sunmaktadır:
1. Ulaşılabilirlik ve mesafelendirme: Mesafe insanlar arası etkileşimlere bir taraftan engel oluştururken diğer taraftan onun karşısında bir savunma oluşturmaktadır. İşbölümü, ticaret gibi her tür üretim ve yeniden üretim sistemine maliyet yüklemektedir. Toplumsal etkileşimi olanaklı kılacak bir şekilde mekânsallığın ne ölçüde aşılabildiğini göstermektedir.
2. Mekânın edinim ve kullanımı: Mekânın işgal edilmesinin biçimlerini incelemektedir. Bu işgaller evler, fabrikalar, sokaklar gibi nesneler, arazi kullanımı gibi faaliyetler, bireyler, sınıflar ya da başka toplumsal gruplar tarafından gerçekleşebilir.
3. Mekânın hâkimiyet ve kontrol altına alınması: Bireylerin ya da güçlü grupların, mekânın örgütlenmesini ve üretimini yasal ya da yasal olmayan araçlarla hâkimiyet altına almalarını göstermektedir. Hâkimiyet sağlamanın amacı, mekânın kendileri ya da başkaları tarafından mülk edinilme biçimlerinin kontrol altına alınmasıdır.
4. Mekânın üretimi: İletişim, ulaşım, arazi kullanımı gibi alanlarda yeni sistemlerin üretilme biçimleri ve bilişim teknolojisi, tasarım gibi yeni gösterim tarzlarının ortaya çıkma şekillerini araştırmaktadır.
Mekânsal pratiğin bu 4 boyutu birbirinden bağımsız değil, birbirleriyle ilişki içerisindedirler. Örneğin mekânın üretimi, mesafelendirmeyi ve mülk edinme ile hâkimiyetin koşullarını değişikliğe uğratmaktadır.
Lefebvre’in geliştirdiği üç kavramsal düzey birbirlerinden farklı ancak diyalektik olarak birbirleriyle ilişkilidir. Lefebvre bu kavramsal üçlüyü şu şekilde açıklamaktadır:
1. (Maddi) Mekânsal pratikler (spatial practices): Algılanan mekân içerisinde, gündelik gerçeklik ile kentsel gerçeklik arasında kurulan yakın bir ilişkiyi temsil etmektedir. Kentsel gerçeklik, özel hayat, çalışma ve boş zaman için oluşturulan yerleri kapsayan ağlardan oluşmaktadır.
2. Mekânın temsilleri (representations of space): Bilim insanları, plancılar, teknokratlar ya da toplum mühendisleri tarafından kavramsallaştırılmış mekân olarak tanımlanmaktadır.
3. Temsil mekânları (spaces of representation): İmaj ve sembollerle ilişkili olarak birlikte yaşayanların, bir arada ikamet edenlerin mekânı olarak ifade edilmektedir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kapitalizmin son elli yılında oluşan servet yaratımının sonucudur?
Büyük bir ekonomik eşitsizlik ve toplumsal istikrarsızlık |
Rekabetçi pazar anlayışının yaygınlaşması |
Birey temelli liberal kapitalizmin hâkim olması |
Temsili kamu”dan Kamu otoritesi'ne geçiş |
Sabit işlevli değil, görev-yönelimli emek |
Sennett’in yeni kapitalizmin kültürü hakkındaki düşüncelerini açıklamak.
Kapitalizmin son elli yılında oluşan servet yaratımı “büyük bir ekonomik eşitsizlik ve toplumsal istikrarsızlık” yaratmıştır. Sennett, toplumsal kurumlar parçalanırken hangi değerlerin ve pratiklerin bireyleri bir arada tuttuğunu merak etmektedir. Teknolojik gelişmeler, sermayenin küresel ölçekte esnek örgütlenme olanağına kavuşması, üretim yapısındaki değişim; üretim sürecinin her
anlamda esnekleştirilmesi aynı zamanda emeğin de esnek hale getirilmesi, kısa ve uzun vadede emeğin niteliğini ve doğasını değiştirmiştir. Çalışanların iş yaşamının yanı sıra gündelik yaşam pratiklerine kadar pek çok unsuru değiştiren esnek çalışma koşulları bireyin kişilik yapısı üzerinde “karakter aşınması”na neden olmaktadır.
13.Soru
Baskı altına alan insan grubunun (kolonyal güç) baskı altına alınan insan grubunu (koloni) kontrol altında tutmak için aşağıdaki araçlardan hangisini kullanmaz?
Askeri araçlar |
Ekonomik araçlar |
Siyasal araçlar |
İdeolojik araçlar |
Kurumsal araçlar |
Kolonyal baskı altına alma (veya alınma) durumunun kendisi birçok farklı biçim alabileceği gibi, baskı altına alan insan grubunun (kolonyal güç) baskı altına alınan insan grubunu (koloni) kontrol altında tutmak için birçok farklı aracı kullanmasını ifade edebilmektedir. Bu araçlar kimi zaman ekonomik araçlar, kimi zaman siyasal araçlar, kimi zaman askerî araçlar ve kimi zaman da sosyal, kültürel ve ideolojik araçlar olarak kendilerini gösterebilmektedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kolonyal ulusların kolonileşme sürecinde kullandığı etmenlerden değildir?
Askeri |
Siyasi |
Kültürel |
Ekonomik |
Endüstriyel |
Kolonyal ulusların baskı altına alma araçları olarak ekonomik, siyasal, askerî, sosyal, kültürel veya ideolojik bir biçim alabilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi post-kolonyal teori ile ilgili yanlış bir ifadedir?
Kolonileşmenin sonuçlarını baskın anlatı, söylem ve ifadeleri eleştirel bir gözle ele almaktadır. |
Kolonileştirilmiş ülke insanlarının bakış açılarını ve tarihlerini göz önünde bulundurmaktadır. |
Medya, edebiyat, mimari ve hukuk gibi alanlarda post-kolonyal çalışmaların ürünlerini görmek mümkündür. |
Kolonileştirilen ülke ve insanların nasıl tanımlandığı ve bu tanımların sağladığı ahlaki zemini göz ardı etmektedir. |
Kolonileştirilmenin sonucu olarak ortaya çıkan eşitsiz ilişki biçimlerini eleştirel olarak ele almaktadır. |
Post-kolonyal teori bir zamanlar kolonileştirilmiş olmanın sonuçlarını ya da güncel yansımalarını, baskın anlatı, söylem ve ifadeleri eleştirel bir gözle ele alarak ve kolonileştirilmiş ülke insanlarının bakış açılarına ve tarihlerine odaklanarak tartışan, sosyologların ve antropologların sıklıkla referans verdiği ve yöntembilim olarak kullandığı bir sosyal bilim alanıdır.
Kendi içerisinde birçok farklı bakış açısını ve kuramsal tartışmayı/araştırmayı barındıran post-kolonyal teori daha çok iki araştırma ve tartışma alanı üzerinden ilerlemektedir. Bunlardan birincisi, kolonileştirici güçlerin kolonileştirdikleri (ya da kolonileştirmeyi amaçladıkları) ülke ve insanları nasıl tanımladıkları ve bu ta nımlamaların farklı biçimler alan kolonileştirme çaba ve uygulamalarına sağladığı bilgisel ve ahlaki zemine eleştirel bir gözle yaklaşan çalışmalardır.
İkincisi ise, Keşifler Çağı’nda ve onu takip eden süreç içerisinde kolonileştirilmiş olan ulusların, bir zamanlar kolonileştirilmiş olmalarının sosyal ve kültürel alanda doğurduğu güncel sonuçlar ve bu sonuçların dile, sanata, siyasete, uluslararası ilişkilere, edebiyata ve ekonomik hayata aksettirdiği eşitsiz ilişki biçimlerini eleştirel bir gözle inceleyen çalışmalar olarak işaret edilebilir. Bu açıdan medya, edebiyat, mimari, sanat, sinema, hukuk, kültür ve benzeri pek çok alanda post-kolonyal çalışmaların örneklerini görmek mümkündür.
16.Soru
Toplumsal aktörlerin kendilerine sunulan kültürel malzeme temelinde toplumdaki konumlarını yeniden tanımlayan yeni bir kimlik inşa etme sürecini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Meşrulaştırıcı kimlik
|
Proje kimliği
|
Direniş kimliği
|
Bireysel kimlik
|
Baskın kimlik
|
17.Soru
Denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmesine yarayan ve kolonyalizmi hızlandıran teknolojik buluş aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Kalyon |
Karavel |
Usturlap |
Ka-mal |
Rota bildiren bot |
Konum belirleme ve yön bulma teknolojisindeki gelişmelere işaret edilebilir. “Usturlap” ismi verilen aletin sağladığı kolaylıklar Portekizli kâşiflerin Güney Afrika rotasına yelken açmalarını kolaylaştırmıştır. “Usturlap” ile denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmeleri uzun yolculuklar sırasında bulundukları konum noktasını belirleyebilmelerini kolaylaştırmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisiOryantalizm eserinde Doğu kültürlerindeki zengin farklılıkları basitleştirerek tek-tipleştiren ifadelerden değildir?
Şark kurnazlığı |
Şark geriliği |
Şark zorbalığı |
Şark zihniyeti |
Şark kültürü |
Said, Oryantalist söylemin özünü oluşturan “rasyonel, ilerici, medeni ve üstün “biz”/Batı imgesine karşı irrasyonel, gerici, barbar, değersiz “onlar”/Doğu imgesinin nasıl inşa edildiğini ve bu süreçte Doğu kültürlerindeki zengin farklılıklarının nasıl basitleştirilerek tek-tipleştirme ve genelleştirme üzerinden kalıp-yargılara (stereotip) dönüştürülerek dolaşıma sokulduğunu anlatır. Örneğin, günlük dile yerleşmiş olan “Şark kurnazlığı, Şark geriliği, Şark zorbalığı, Şark zihniyeti” gibi kavramlar günümüzde hala Doğu’yu tanımlamada başvurulan en gözde ve yaygın kavramlardır
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harvey'e göre kapitalist üretim tarzının postmodern çağda kaybolmayan özellikleri arasında yer almamaktadır?
Kapitalizm ekonomik büyümeye dayanmaktadır. |
Gerçek değerlerde artış, emeğin üretim sürecinde sömürülmesine dayanmaktadır. |
Kapitalizm örgütsel anlamda zorunlu bir dinamiktir. |
Düzenli bir büyüme oranı, kapitalist bir ekonominin sağlığı açısından vazgeçilmez değildir. |
Kapitalizm, teknolojik anlamda zorunlu bir dinamiktir. |
Harvey (1997: 199), kapitalist üretim tarzının, postmodern çağda kaybolmayan 3 özelliğini şu şekilde sıralamaktadır:
1. Kapitalizm ekonomik büyümeye dayanmaktadır. Düzenli bir büyüme oranı, kapitalist bir ekonominin sağlığı açısından vazgeçilmez bir nitelik taşımaktadır. Büyüme, hem kaçınılmaz hem de iyi bir şey olarak iddia edilmekte ve kapitalizmin ideolojisinin köşe taşlarından birini oluşturmaktadır. Buna bağlı olarak büyümenin olmadığı durumlar kriz olarak tanımlanır.
2. Gerçek değerlerde artış, emeğin üretim sürecinde sömürülmesine dayanmaktadır. Bu durum, kâr sağlamak amacıyla işçilerin ürettiği metaların değerinden daha azının işçilere ödenmesi anlamına gelmektedir. Hem üretim sürecinde hem de piyasada emek üzerindeki kontrol, kapitalizmin varlığını devam ettirmesi için yaşamsal bir önem taşımaktadır.
3. Kapitalizm, teknolojik ve örgütsel anlamda zorunlu olarak dinamiktir. Her zaman örgütlü işin, yeni yollarını üretmekte ve teknolojik yaratıcılık ve gelişmeyle, rekabetçilerle baş etme yollarını aramaktadır.
Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yapı ile eylem arasındaki bağlantı olan toplumsal pratiğin yasalaştırılmasını sağlayan bileşenlerden biridir?
Eylemin düşünümsel gözetimi |
Anlamlı iletişim üretimi |
Anlamlandırıcı kurallar |
Eylemin rasyonelleştirilmesi |
Ulus-devlet sistemi |
Yapı ile eylem arasındaki bağlantı toplumsal pratikler aracılığı ile kurulur. Bu ise yapının ikiliğinin bir parçası olarak değerlendirilir. Bu nedenle toplumsal pratiğin yasalaştırılmasının üç bileşeni bulunur. Bunlar; 1. Anlamlı iletişim üretimi (anlamın iletişimi) 2. Güç (gücün kullanımı) 3. Ahlak (davranışın değerlendirici bir yargılamasıdır).
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ