Tarih Felsefesi 2 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Toplumlar arası farklılıklar tarihte giderek azalmakta, benzerlikler artmakta; bu benzerliklerden hareketle tarihi dönüşümü açıklayan yasa bağlantılarını kurmak kolaylaşır…” görüşünü savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Comte |
Spencer |
Hempel |
Popper |
Mill |
Verilen görüş Mill’in savunduğu bir anlayıştır.
2.Soru
“Tarihte sürekli olarak tekrar eden tipleri aramak gerekir; bu tekrar doğadaki bir tekrar değildir, bu açıdan tarih bilim değildir. Tarihe sanatsal ve estetik anlayışla yaklaşılmalı…” diyen filozof kimdir?
Nietzsche |
Marks |
Kierkegaard |
Schopenhauer |
Burckhardt |
Verilen görüş Burckhardt’a aittir.
3.Soru
Marx gökten yere inen Alman felsefesinin tersine yerden göğe çıkılmasından söz ederken aşağıdakilerden hangisini kastetmiştir?
Yani etten ve kemikten insanlara varmak için gerçek etkin insandan yola çıkmak gerekir |
İnsanların tasarımlarına bakmak gerekir |
İnsanların düşüncelerinden yola çıkmak gerekir. |
insan¬ların söylediklerine bakmak gerekir. |
İnsanın ahlak, din, ideolojik ve metafizik bilinçlerinden yola çıkmak gerekir. |
Marx gökten yere inen Alman felsefesinin tersine yerden göğe çıkılmasından söz eder. Yani etten ve kemikten insanlara varmak için, insanların söylediklerinden, tasarımlarından, düşüncelerinden yola çıkılmaz; gerçek etkin insandan yola çıkılır, bu tasarımların kendileri de insanların bu gerçek yaşam süreçlerinden hareketle ortaya konulabilir. Bu yüzden ahlak, din, metafizik ve ideoloji ve bunlara tekabül eden bilinç biçimleri artık özerk biçimlerini yitirirler. Bunların tarihi yoktur, gelişmeleri yoktur; tersine, maddi üretim biçimlerini ve üretim ilişkilerini geliştiren insanlar, bunlarla birlikte düşüncelerini ve düşüncelerinin ürünlerini de değiştirirler.
4.Soru
“Tarihselcilik” sözcüğünü terime olumlu anlam da yükleyerek ilk kez hangi düşünür kullanmıştır?
Feuerbach |
Hegel |
Comte |
Novalis |
Croce |
Novalis, tarihselcilik (historism) sözcüğünü, terime de olumlu bir anlam yükleyerek ilk kez kullanan kişidir.
5.Soru
Tarihte ve doğada tarihsel olguların açıklanmasında bilinen ancak dile getirilmeyen “örtük yasalar”dan söz eden düşünür kimdir?
Mill |
Hempel |
Popper |
Comte |
Spencer |
Carl Gustav Hempel’in “örtük yasa” kavramı Neopozitivist bir görüş olup, bununla kastettiği şudur: Tarihsel bir olguyu açıklamak için kullanılan yasa herkesçe bilindiği gerekçesiyle açıklamalarda çoğu kez dile getirilmez ama açıklamalarda örtük olarak bulunur. Örneğin tarihte savaşan iki devletten birinin diğerini yenme nedeni olarak “eşit silahlanmış iki ordudan sayıca fazla olanı sayıca az olanını yener” biçimindeki örtük yasa dile getirilebilir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi anti pozitivist bakış açısıyla tarih araştırmasıyla ilgili kullanılabilecek bir kavram değildir?
Tinsel |
Teleolojik |
Ampirik |
Ereksel |
Sübjektif |
Anti pozitivist tarih anlayışına göre doğa matematiksel analiz yoluyla incelenebilir oysa tarihte matematiksel olmayan insan eylemleri vardır. Bu anlayışa göre tarih ampirik (deneysel) yöntemlerle incelenemez.
7.Soru
Tarihin bütünüyle bilinemeyeceğine yönelik epistemolojik eleştiri tarihin bütününe ilişkin kavrayışımızı değerlendirebilecek elimizde nesnel ve mutlak ölçütlerin
bulunmadığını, çünkü bu ölçütlerin kendilerinin de
tarihsel olarak göreli ve öznel olduğunu ileri süren düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
Ereksellik |
Tarihsicilik |
Postmodernizm |
Döngüsellik |
Tarihselcilik |
Tarihte mutlak bir anlam bulunamaycağını ileri süren, tarihin
bütününe ilişkin getirilen yorumların yine belirli bir çağın tinselliğine göreli olduğunu savunan ve tarih felsefelerini olanaksız gören tarihselci anlayışlar vardır.
8.Soru
19.yy’da Mutlak İdealizmin düşünürü olarak kabul edilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Hegel |
Frichte |
Heder |
Kant |
Schelling |
19. yüzyılın en önemli düşünürlerinden birisi olan George Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) felsefe tarihinde Mutlak İdealizmin düşünürü olarak bilinir .
9.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi, özgürlüğün, özgürlük bilinciyle aynı şey olduğunu iddia eder?
Hegel |
Kant |
Herder |
Schelling |
Fichte |
Hegel’e göre “insaıın özgürlüğü özgürlüğünün bilinciyle aynı şeydir, yani özgürlüğün gelişmesi bilinçliliğin gelişmesidir” ve kavraıın zorunlu aşamalarının ya da anlarının (uğraklarının) birbiri ardına mantıksal bir süreç içinde gelişmesidir. Hegel felsefesinde özgürlük, özgürlüğün bilinciyle aynı anlama gelir.
10.Soru
Çizgisel tarih anlayışlarının tarihte bir erek aradıklarını oysa tarihte bir erek olduğunu varsamanın anlamsız olduğunu ileri süren kimdir?
Feuerbach |
Spengler |
Novaltis |
Marx |
Popper |
20. yüzyıl başlarnda çizgisel tarih anlayışını eleştiren döngüsel tarih anlayışı
Oswald Spengler (1880-1936) ve Arnold Toynbee (1889-1975) ile yeniden gündeme
gelmiştir. Spengler çizgisel tarih anlayışlarının tarihte bir erek aradıklarını oysa
tarihte bir erek olduğunu varsaymanın anlamsız olduğunu ileri sürmüştür. Ona gö-
re tarih tıpkı doğa gibi kör rastlantılı süreçlerin rol oynadığı bir alandır. Durağan olmayan veri: Zaman serisini oluşturan değişkenin zaman içinde yukarı yada aşağı yönde anlamlı bir hareketi bulunmaktadır.
11.Soru
Alman filozof Arthur Schopenhauer’un felsefe anlayışına göre tarih felsefesine ve tarih bilimine karşı ortaya koyduğu görüş nedir?
Schopenhauer, tarihsel bir hareket noktasını inanç için gerekli görmüş ama tarihsel soruşturmayı inanç için gereksiz ve zararlı görmüştür. |
Schopenhauer’e göre felsefe her zaman aynı kalan, değişmeyen ve tümel olanın bilgisidir.Oysa tarih alanı değişenler alanıdır, tarihte değişmeden aynı kalan bir şey yoktur, bu anlamda tarihin felsefesi olanaksızdır. |
Schopenhauer için tarihin birey açısından bir korku ve günah alanı olarak görülmesi hâlinde bir anlamı vardır. |
Tarihin ne olduğuna ancak öznel bir yanıt verilebilir; bu yüzden de tarihin mutlak bir anlamından söz edilemez. Schopenhauer’un eleştirisi Alman İdealizmi’nin tarih anlayışına yönelik olduğu kadar Marksizm ve Pozitivizmin tarih anlayışlarına da yöneliktir. |
Schopenhauer tarih için bir yöntem önermiştir. Bu yöntem ters dedüktif yöntemdir. Çünkü tarihte nedenler karşımızda hazır ve gözlenebilir olgular olarak yoktur.Bu yüzden tarihte nedenlerden etkilere değil, etkilerden nedenlere gitmek gereklidir. |
Schopenhauer için tarih ve felsefe bir arada olamaz.Felsefe değişmeyeni konu edinir oysa tarih değişen olaylar yığınıdır ve bu anlamda tarihin felsefesi olanaksızdır.Ayrıca Schopenhauer’e göre tarih rastlantılı sonuçlardan oluştuğu için tarihte bir nesnellikten sözedilemez.
12.Soru
Pozitivist bilim anlayışında başlıca amaç nedir?
Toplumsal yapıyı oluşturmak |
Olguları açıklamak |
Bilgileri derlemek |
Olguları belirlemek |
Metafizikten yararlanmak |
Pozitivist felsefeciler tarihçilerin sadece olguları belirleme ve derleme çabalarını kendi bilim idealleri açısından eksik görüyorlardı. Çünkü pozitivist bilim anlayışına göre yasalar bulunmadan salt olguları belirleme bilimsel olarak düşünülemezdi. Önemli olan olguları açıklamaktı.
13.Soru
Collingwood’a göre tarihte ‘neden’ kavramı yok değildir, yalnızca doğa bilimindekinden farklı bir anlamda kullanıldığını iler süren filozof kimdir?
Croce |
Dilthey |
Collingwood |
Mill |
Marx |
Doğa biliminde bir olayın nedeni ile başka hangi olayın bu olayın ortaya çıkmasına sebep olduğu kastedilir. Oysa tarihte durum farklıdır. Sözgelişi ‘Brutus Caesar’ı neden bıçakladı’ diye sorduğumuzda, ‘Brutus’u Caesar’ı öldürmeye iten düşünce neydi, Brutus ne düşündü, neden böyle bir karara vardı?’ demek isteriz. Tarihçi için bir olayın nedeni eylemiyle bu olaya neden olan kişinin zihnindeki düşüncedir yani olayın içidir. Başka bir deyişle tarihçi için bir olayın nedeni bu olayın kendisidir.
14.Soru
Tarihselcilik sözcüğünü terime olumlu bir anlam yükleyerek ilk kez kullanan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Novalis |
Feuerbach |
Croce |
Nietzsche |
Rothacker |
Romantiklerden Novalis tarihselcilik sözcüğünü terime olumlu bir anlam yükleyerek ilk kez kullanan kişidir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 19.yüzyılda ortaya çıkan tarih eleştirilerinin öncülerinden değildir?
Kierkegaard |
Nietzsche |
Burckhardt |
Schopenhauer |
Sartre |
Sartre bahsedilen eleştirilerde yer almaz.
16.Soru
Aşağıdaki filozoflardan hangisi “... akıl tarihseldir çünkü akıl tarihsel – psikolojik bir varlık olarak insanın aklıdır.” görüşüne sahiptir?
Comte |
Dilthey |
Nietzsche |
Kant |
J.S. Mill |
Aristoteles’ten Kant’a kadar olan bilgi kuramları bunu başaramazlar çünkü bu bilgi kuramları insan aklını tarihsel ve psikolojik öğelerden bağımsız olarak ele almışlardır. Oysa Dilthey’ a göre akıl tarihseldir. Çünkü akıl tarihsel-psikolojik bir varlık olarak insanın aklıdır. Bu yüzden de Kant’ın Saf Aklın Eleştirisi’ ne bir yanıt olarak Tarihsel Aklın Eleştirisi adlı yapıtını yazmak istemiştir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin Marx’ın felsefe anlayışının tamamına sindiği söylenebilir?
İdealizm |
Pragmatizm |
Hümanizm |
Realizm |
Naturalizm |
Marx’ın insan tasarımı onun insanı değerli gören insan anlayışına da temel olmuştur ve onun insanı değerli bulan anlayışı yine onun pek çok düşüncesinde bulunabilir. Bu anlamda hümanizm onun felsefesinin tamamına sinmiştir. Bir çok yapıtında insan emeğinin sömürüsüne karşı çıkması bu insan anlayışından doğmaktadır. Doğru cevap c'dir.
18.Soru
Fichte hangi düşünürün felsefesini devam ettirmek istemiştir?
Herder |
Voltaire |
Kant |
Hegel |
Turgot |
Fichte, Kant felsefesini devam ettirmek istemiştir. Bu bağlamda Science of Knoıvledge adlı yapıtında felsefenin kendisini apaçık bir bilim hâline zorunlu olarak yükselteceği bir yol keşfetmek zorunda olduğunu söyler.
19.Soru
“Yazılı yapıtları yorumlayarak anlamak” hangi kavramı tanımlar?
Theoria – historia |
Tinsellik |
Epistemoloji |
Tarihsellik |
Hermeneutik |
Verilen tanım Hermeneutik yöntemidir.
20.Soru
Kierkegaard’un en çok eleştirdiği filozofların başında kim gelir ve nedeni nedir?
Popper gelir |
Hempel gelir |
Hegel gelir |
Marx gelir |
Mill gelir |
Kierkegaard’a göre Hegel’in yaptığı gibi dünya tarihi üzerine kurulan bütün kavramsal sistemler saçma spekülasyonlardan ibarettir. Çünkü eğer gerçekten de ilerleyen bir dünya tarihi sürecinin varolduğu savı doğruysa, gerçekten basamaklı olarak gelişen bir tarihsel süreç varsa bizler bu tarihin belirli bir basamağında ya da belirli bir zaman noktasında bulunuduğumuz için bu tarihsel sürece ilişkin hakikatin tümelliği üzerine hiçbir şey söyleyemeyiz.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ