Temel İnsan Hakları Bilgisi 1 Ara 2. Deneme Sınavı

1.Soru

İnsan Hakları Komitesi, şikâyet edilen devletten, ölüm gibi bir cezanın ertelenmesini isteyebilmesi ilgili komitelerin hangi yetkisini göstermektedir?

Adalet duygusu

Rapor hazırlama

Erteleme talebi

Geçici tedbirler

İç hukuk yollarına müdahale

2.Soru

Kosta Rika’nın San José kentinde 22 Kasım 1969 yılında imzalanan ve 1978 Temmuz ayı itibariyle, yürürlüğe giren kişisel ve siyasal hakları bir çizelge halinde düzenleyen sözleşme aşağıdakilerden hangisidir?

Çocuk Hakları ve Refahı Afrika Şartı

Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı

Cartagena Bildirisi

Kişilere ve Sakatlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Amerikan Devletlerarası Sözleşmesi

Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi

3.Soru

BM Genel Kurulu’nun 18.12.1979 tarih ve 34/180 sayılı kararıyla imzaya açılan Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi ne zaman yürürlüğe girmiştir ?

03.09.1981

03.09.1982

03.09.1983

03.09.1984

03.09.1985

4.Soru

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin önemi aşağıdakilerden hangisine dayanmaktadır?

Avrupa Konseyi’nin temelini oluşturması

Yargısal denetim mekanizması kurması

Temel hak ve özgürlükleri belirlemesi

Ortak bir zemin oluşturması

İnsan hakları kavramını oluşturması

5.Soru

İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muameleye ve Cezaya Karşı Sözleşme, kimin haklarını korumayı amaçlamaktadır?

Göçmenlerin korunması

Tutukluların korunması

Kadınların korunması

Engellilerin korunması

Azınlıkların korunması

6.Soru

Yetki

Evrensellik

Talep

Tanınma

Yukarıdakilerden hangileri bir insan hakkının varlığından söz edebilmek için gerekli olan unsurlardandır?

I ve II

I, II ve III

I, III ve IV

I, II ve IV

II, III ve IV

7.Soru

I.Önleyici rejimlerde hürriyetlerin kullanılması, sınırlarının aşılmasını veya kötüye kullanılmayı engellemek amacıyla önceden bazı kayıtlar altına sokulmaktadır.

II.Hürriyetlerin kötüye kullanılması ve sınırlarının aşılması fiillerinin, iş işten geçtikten sonra cezalandırılması yerine, bu tür kullanımların önceden önüne geçilmesi amaçlanan rejimde, hürriyet ancak idarenin rızasıyla kullanılabilir.

III.Kural olarak hürriyetin kullanılması, önceden bir izin almayı gerektirdiği için, önleyici rejimlerin, hürriyetin kullanımı açısından fazla elverişli olmayan anti-liberal bir rejim olduğu ifade edilmektedir.

IV.Hak ve hürriyetin serbest bir şekilde kullanılmasını ortadan kaldırmaya yönelik bir teknik olup hukuk devletinden polis devletine doğru kayışın bir göstergesi olan ve daha çok otoriter devletlerde görülen bu rejimde, hürriyet kural olmayıp istisnadır.

V.Bu sistemde ilke olarak belli bir hürriyetin kullanılması önceden izin almayı değilse bile, bir bildirimde bulunmayı gerektirir.

Kamu hak ve hürriyetlerinin düzenlenmesinde ki sistemlerden olan "önleyici" sistemle ilgili yukarıdakilerden hangisi doğrudur?

Yalnızca I

I ve III

I, III, IV

I, II, III, IV, V

IV, V

8.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Ceza Mahkemesinin Organlarından biridir?

Ön Dava Dairesi

Genel Sekreterlik

Müşavirlik

Basın Bürosu

Özel Kalem

9.Soru

İnsan haklarının sadece devlet tarafından tanınmış ve pozitif hukuka geçmiş olan bölümünü ifade eden kavram aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

İnsan hak ve hürriyetleri

Aktif katılma hakkı

Pozitif statü hakkı

Temel hak ve hürriyetler

Anayasa

10.Soru

Aşağıdakilerden hangisi sözleşme dışı koruma organlarından biri değildir?

Uluslararası adalet divanı

Güvenlik konseyi

BM genel kurul

İnsan hakları konseyi

Şikayet usulü

Yanıt Açıklaması:

Uluslararası Adalet Divanı

Uluslararası Adalet Divanı (UAD), 1945 yılında, BM’nin kurucu Antlaşması ile O¨rgütün, başlıca yargı organı olarak kurulmuştur. Faaliyetlerini, kurucu antlaşmanın ayrılmaz bir parçasını oluşturan UAD’nın Statüsü ve kendi içtüzüğü ile yerine getirir. UAD devletle- rin taraf olduğu uyuşmazlıklar bakımından yetkili bir yargı yeridir. UAD, bireyler veya yönetim dışı kuruluşları yargılayan veya bunlar hakkında karar veren bir yargı organı olmadığı gibi, bir insan hakları mahkemesi de değildir. Ancak, Divanın kendisine sunulan uyuşmazlıklarla ilgili davalarda verdiği kararlar veya buna yetkili kurumlarca, kendisin- den istenilen istişari^ mütalaa talepleri nedeniyle açıkladığı görüşler, yürürlükteki hukuk kurallarının açıklanması niteliğinde kabul edilebilir. Ayrıca, UAD, anlaşmaların tanım- lanması, yorumlanması ve devletlerin zorunlu görevlerinin belirlenmesi konusunda kat- kıda bulunabilir.

Güvenlik Konseyi

Güvenlik Konseyinin başta gelen sorumluluğu, uluslararası barış ve güvenliğin sağlan- masıdır. Ancak, insan haklarının devletler arasında çekişmeye sebep olduğu durumlarda, Güvenlik Konseyi, BM Anlaşması hükümleri gereğince barışı sağlamak amacıyla harekete geçmektedir. Bu durum Güvenlik Konseyinin insan hakları ile olan bağlantısının en açık göstergesidir. Ayrıca, sömürgesizleştirme stratejisinin bir parçası olarak, Güvenlik Konse- yi bütün halkların kendi kaderini tayin hakkını desteklemektedir.

BM Genel Kurulu

BM Genel Kurulunun insan hakları ile ilgili önemli yetkileri bulunmaktadır. BM Anlaş- masının, Genel Kurul’un görev ve yetkilerini düzenleyen 13. maddesinde Genel Kurula, uluslararası iş birliğini geliştirmek ve uluslararası hukuku kodlaştırmak sorumluluğunun yanında, “ırk, cins, dil ve din ayrımı gözetmeksizin herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanmasını sağlamak” için çalışmalar yapılmasını temin etmek ve tav- siyelerde bulunmak görevi de verilmiştir. Bu amaçla Genel Kurul tarafından, insan hakları ile ilgili çeşitli sorunlar hakkında çalışmalar yapılmış ve kararlar alınmıştır. Bu kararlar bağlayıcı niteliğe sahip olmasalar da, anlaşma izleme birimleri ve kimi sorunlar üzerinde dikkate değer etkileri olmaktadır. Ayrıca, bu kararlar, gelecekteki insan hakları politika- larının şekillenmesinde etkili olabilmektedir. Genel Kurul, seçtiği belli bir ülkedeki insan hakları ihlallerini tartışabilmekte ve oradaki durumu araştırabilmektedir.

Ekonomik ve Sosyal Konsey

BM’nin doğrudan doğruya insan hakları alanına giren konularda faaliyette bulunan Eko- nomik ve Sosyal Konsey (ESK), BM Genel Kurulu tarafından üç yıllık bir süre için seçil- miş 54 üyeden oluşmaktadır. Yıl boyunca toplanan Konseyin en önemli toplantısı New York veya Cenevre’de yaptığı Temmuz Toplantısıdır. ESK, uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim, sağlık ve diğer kimi sorunlarla ilgili olarak çalışmalar yapmakta ve tema- tik insan hakları ihlallerini ortaya koyan raporlar hazırlanması konusunda çok geniş yet- kileri bulunmaktadır (BM Anlaşması, m. 62/1). EKS ayrıca, insan hakları ve temel özgür- lüklerinin geliştirilmesi ve bunlara uyulmasının sağlanması konusunda tavsiye kararları alabilmektedir (m. 62/2). İnsan hakları konferanslarının organizasyonuna yardımcı olan EKS, evrensel insan haklarının geliştirilmesi amacıyla BM ve UNESCO, ILO, WHO gibi uzman kuruluşlarla birlikte çalışmaktadır.

İnsan Hakları Konseyi

İnsan Hakları Konseyi Birleşmiş Milletler’in insan haklarını teşvik ve korumayı üstlenmiş ana kuruluşudur. BM Genel Kurulu tarafından 15 Mart 2006 tarih ve 60/251 sayıl kararıyla, 1946 yılında kurulan İnsan Hakları Komisyonu’nun yerini almak üzere kurulmuş olan İnsan Hakları Konseyi, genel olarak izlenecek politikalar için yol gösterir, insan hakları sorunlarını inceler, yeni uluslararası normlar geliştirir ve dünya genelinde insan haklarının uygulanışını gözlemler. Birleşmiş Milletler Teşkilatı›nın insan hakları politikasının belirleyicisi olan Kon- sey dünya üzerindeki her uygun gördüğü yerde insan hakları sorununu gündeme getirmek ve devletlerden, STK’lar ve diğer kaynaklardan gelen bilgileri incelemekle yetkilidir.

11.Soru

I. Kolektif ve Bireysel Haklar Ayrımı

II. Ulusal Haklar - Uluslararası Haklar Ayrımı

III.Yasal Haklar – Moral Haklar Ayrımı

IV. Temel Haklar – Temel Olmayan Haklar Ayrımı

Yukarıdakilerden hangileri insan haklarının sınıflandırılmasında kullanılan hak ayrımlarıdır?

I, II, III ve IV

I, II ve III

I, III ve IV

II, III ve IV

I ve IV

12.Soru

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi devletler arası şikayet konularına bakan komiteler hakkında yanlış bir bilgi içermektedir?

Komite raporlarının bağlayıcı bir yönü bulunmamaktadır.

Çözüm yollarına ilişkin rapor sunabilir.

Başvuru tarihinden itibaren en geç 24 ay içinde taraf devletlere sunmak üzere rapor hazırlar.

Taraf devletlere arabuluculuk hizmeti sunar.

Toplantılar kapalı oturumlar şeklinde yürütülür

13.Soru

Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi diğer adıyla İstanbul Sözleşmesi'ni Türkiye hangi yılda imzalamıştır?

2007

2008

2009

2010

2011

14.Soru

İnsan hakları, temelde devlete karşı ileri sürülen iddialar niteliğindedir. Diğer bir ifadeyle, insan hakları iddialarının muhatabı devlettir. İnsan haklarının esas hedefi kişiyi devlete karşı korumaktır. Aşağıdakilerden hangisi devletin insan haklarıyla ilgili ödevlerinden biri değildir?

Tanıma

Dokunmama

Koruma

Bireye ait olma

Temin-tedarik

15.Soru

İnsan hakları hukuku ile ilgili uluslararası, bölgesel ve ulusal kaynaklara göre bazı hak ve hürriyetler yasalarla ve makul nedenlerin bulunması ha^linde sınırlanabilir. Aşağıdakilerden hangi durumda hak ve hürriyetlerde, ilgili sözleşme, anayasa ve kanunlarda belirtilen yasal ve makul sebeplerin bulunması ha^linde sınırlama mümkündür?

Hiç kimsenin, kendi ülkesine girme hakkından keyfi olarak yoksun bırakılamaması

Çocuğun uyrukluk (vatandaşlık) hakkı

Kanun önünde eşitlik, eşit hukuki koruma ve ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya başka bir fikir, ulusal veya toplumsal köken, milliyet, doğum veya başka bir statü se- beplerine dayalı ayrımcılık yapılmaması

Etnik, dinsel veya dilsel azınlıkların kendi kültürel haklarını kullanma, kendi dinlerinin gereği ibadeti etme ve uygulama veya kendi dillerini kullanma hakları

Sözleşmeden doğan borcun yerine getirilmemesi nedeniyle hapis yasağı

16.Soru

Devletlerin bazılarının uluslararası insan hakları sözleşmelerini imzalamış fakat onaylamamış; bazılarının da henüz imzalamamış ve onaylamamış ise de bunları tasvip ettiğini açıklaması aşağıdakilerden hangisi olarak tanımlanır?

insan haklarının uluslararası normatif evrenselliği

insan haklarının hak sahipliği bakımından evrenselliği

insan haklarının tarihsel özgüllüğü bakımından evrenselliği

İnsan haklarının bildirimsel evrenselliği

insan haklarının siyasi özgüllüğü bakımından evrenselliği

17.Soru

"Bu rejimde, hak ya da hürriyeti kullanacak ilgili kişi, neticede bütün sorumluluk kendi- sine ait olmak üzere hürriyetini serbestçe kullanabilir. Bunun için önceden bildirimde bulunmasına veya idari makamlardan izin almasına gerek yoktur. Ancak serbestlik her şeyi yapabileceği anlamına gelmez. Kişinin hürriyet alanı (hareket alanı) eyleminden önce belirlenmiş ve yaptırıma bağlanmıştır. Kişi, bu hakkı kullanırken her türlü sorumluluğu üzerine almış olup; belirlenmiş sınırları aşmadığı, diğer bir ifadeyle, hürriyetin normal kullanım alanında kaldığı sürece, devletin ve idari makamların herhangi bir müdahalesi söz konusu olamaz. Hürriyetin kullanım alanını aşan kişinin yaptırımlarını idari makam- lar değil, adli makamlar belirler."

Yukarıdaki açıklamalar aşağıdaki hangi rejim anlayışıyla ilişkilidir?

Önleyici rejim

Düzeltici rejim

Yasaklayıcı önleme

Düzeltici önleme

Basit önleme

18.Soru

Olağanüstü Yönetim Kavramıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Toplumun varlığını ve huzurunu tehlikeye sokan, kamu düzenini ciddi şekilde sarsan bu gibi durumlara genelde olağanüstü hâller (states of emergency) denilmektedir.

Olağanüstü hâllerde, yetki alanı genişletilerek ve idari yetkiler artırılarak yürütme organı fonksiyon ve yetkiler açısından güçlendirilir; temel hak ve hürriyetlere kısıtlamalar, kişilere para, mal ve çalışma yükümlülükleri getirilebilir.

İlk defa XVI. Yüzyılda Fransız hukukçusu Jean Bodin (1530-1596), XVII. Yüzyılda Samuel Pufendorf (1632-1694) tarafından “zaruret hâllerinde devlet varlığını koruma” haklarına dayandırılan olağanüstü hâller kuramı, 20. asrın sonlarına kadar çeşitli hukukçular tarafından benzer görüşlerle savunulmuştur.

Öncelikle olağanüstü rejimler ile bunların ilan edilmesini sağlayan savaş, savaş tehlikesinin baş göstermesi, ayaklanma ve iç karışıklıklar gibi devletin ve millî topluluğun güvenliği bakımından büyük tehlikeler yaratan hukuk dışı faktörlerin birbirinden ayrılması gerekir.

Hepsi

19.Soru

I. Uluslararası, bölgesel ve ulusal insan hakları hukuku kaynaklarında, “genel sağlığın korunması” amacıyla, bazı insan haklarının sınırlanabileceği öngörülmektedir.

II. Kanunlarımızda, “umumi sıhhat” olarak da ifade edilen genel sağlık, toplumun bulaşıcı ve yaygın hastalıklardan uzak tutulmasını, toplumun sağlı koşulları içinde yaşamını sürdürmesini anlatır.

III. Genel sağlığın korunması, aynı zamanda kamu düzeninin bir unsurudur. Örneğin, suların, her türlü yiyecek ve içecek maddelerinin denetimi, salgın hastalıkların önlenmesi için öngörülen tedbirler genel sağlığın korunması amacına yöneliktir.

IV. Genel sağlığın korunmasına yönelik tedbirler, insan haklarının korunması amacıyla insanlar üzerinde uygulanabileceği gibi, hayvan ve bitkiler gibi canlılar, hem de taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde uygulanabilir.

V. Zorunlu izolasyon veya bulaşıcı hastalıklara yakalanan kişilerin hastanede kalmaya zorlanması, yerleşme ve seyahat hürriyetinin, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, genel sağlık nedeniyle sınırlanmasına örnektir.

Kamu Sağlığının Korunması ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangisi doğrudur?