Türk Anayasa Hukuku Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Latin Amerika ülkelerinde olduğu gibi, başkanla yasama meclisi üyelerinin farklı seçim çevrelerinde ve farklı seçim sistemleriyle seçilmelerinin, başkanla parlamentonun farklı siyasal güçlerin denetiminde olmasına yol açarak sorunu
ağırlaştıracağına işaret edilmektedir."
Yukarıdaki durumun somut yansıması 2019 yılında hangi ülkede yaşanmıştır?
Venezuella |
Meksika |
Peru |
Şili |
Arjantin |
2019 yılının Ocak ayında Venzuella Devlet başkanı Maduro ve Ulusal Meclis bu çerçede erk çatışması yaşamış ve birbirlerini yasa dışı ilan etmişlerdir. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
- Katı bir anayasadır.
- Otoriter niteliğini ağır basan bir anayasadır.
- Siyasi sistemin tıkanmasını önlemeye yönelik tedbirler öngörülmüştür.
- Siyasi partilere demokrasilerde olmayan çeşitli yasaklar getirmiştir.
Yukarı nitelikleri sayılan Anayasa aşağıdakilerden hangisidir?
1921 Anayasası |
1924 Anayasası |
1961 Anayasası |
1970 Anayasası |
1982 Anayasası |
İlk düzenlemesi itibarıyla 1982 Anayasası 1961 Anayasası’na göre daha katı nitelikte bir anayasa iken sonradan aşamalı olarak yapılan değişikliklerle bu katılık bir ölçüde giderilmiştir. 1982 Anayasası, bütün anayasaların kurmaya çalıştığı hürriyet-otorite dengesinde, otoritenin ağırlığını artırmış, devleti birey karşısında korumaya çalışmıştır. Anayasa, çoğunlukla olumlu karşılanan bir biçimde siyasi sistemin işleyişi ve karar alma mekanizmalarındaki tıkanıklıkları giderici çözümler getirmiştir. İlk kabul edildiği haliyle Anayasasının temel felsefesi hakkında şunlar söylenebilir: Anayasası’nın bütününe devletçi, toplumcu ve ideolojik olarak taraflı, bireysellik ve özgürlük karşıtı bir felsefe egemendir. Batı demokrasilerinde devletin sınırlandırılması anlamına gelen anayasacılığın tam tersi olarak Türkiye’de Anayasa devlet merkezli bir toplum ve siyaset anlayışı öngörmektedir. Anayasacılığın özünde insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkesi bulunurken, devletçilik devleti hukuktan uzaklaştıran ve sorgulanamaz kılan “hikmet-i hükûmet” anlayışına dayanır. Siyasi partilere ve sivil yönetimlere olan güvensizlik nedeniyle seçimle oluşan anayasal organların askerî, idari ve yargısal organlarca denetlenmesi ya da frenlenmesi amaçlanmıştır. Böylece seçilmişler üzerinde, ilk defa 1961 Anayasası ile oluşturulan anayasal askerî ve yargısal vesayet, daha da pekiştirilmiştir. Anayasa’nın Anayasa Mahkemesine yüklediği başlıca işlev de bu Anayasaları yapan güçlerin Anayasa’ya yerleştirdiği devlet ideolojisini seçilmişlere karşı korumaktır. Anayasa ideolojik karakterine uygun olarak siyasi partilere de demokrasilerde olmayan yasaklar getirmiştir. Bu yasaklar incelendiğinde, siyasetin alanının oldukça daraltmış olduğu ve siyasi partilerin, çerçevesini resmî ideolojinin belirlediği sınırlı bir politik alanda siyaset yapmalarının istendiği görülmektedir. doğru cevap E'dir.
3.Soru
Anayasa’nın 6’ncı maddesinde yer alan “egemenlik kayıtsız şartsız Milletindir” hükmü aşağıdakilerden hangisini öngörmektedir?
Üniter devlet |
Lâik devlet |
Sosyal devlet |
Demokratik devlet |
Hukuk devleti |
Anayasa’nın 2’nci maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir. Yine Anayasa’nın 6’ncı maddesinde yer alan “egemenlik kayıtsız şartsız Milletindir” hükmü de demokratik devleti öngören bir ilkedir.
4.Soru
Bir rejimin parlamenter ya da yarı-başkanlık olması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
Yasama organına karşı sorumlu bir başbakan ve bakanlar kurulunun varlığına |
Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilip seçilmemesine |
Cumhurbaşkanının anayasal yetkilerine ve bunların ne ölçüde kullanıldığına |
Yürütme organı olarak meclisin varlığına |
Yürütme organının halk oylaması ile seçilmesine |
Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilmekle birlikte, yetkileri önemsiz ve sembolikse, ya da yetkileri geniş olup da bunların kullanılması ülkenin siyasal kültürü ve anayasa gelenekleri nedeniyle mümkün değilse, bu sistemin aslında bir parlamenter rejim olduğunu kabul etmek gerekir. Örneğin, Avusturya, İrlanda ve İzlanda bu tür parlamenter rejimlere sahiptirler (Özbudun, 1993: 139-140). Bir rejimin, parlamenter ya da yarı-başkanlık rejimi olması, cumhurbaşkanının anayasal yetkilerine ve bunların ne ölçüde kullanıldığına bağlıdır.
5.Soru
I. Dine bağlı devlet
II. Devlete bağlı din
III. İnanç hürriyeti
IV. İbadet hürriyeti
V. Dini olmayan devlet
Yukarıdakilerden hangisi laiklik ilkesinin unsurlarındandır?
II, III ve IV |
III, IV ve V |
IV ve V |
III ve IV |
I ve II |
Anayasa Cumhuriyetin nitelikleri arasında laikliği de saymaktadır (m.2). Lâikliğin, din hürriyeti ve din ve devlet işlerinin ayrılığı şeklinde iki temel unsuru bulunmaktadır. Din hürriyeti, inanç ve ibadet hürriyetinden oluşur. Lâikliğin ikinci ana unsuru olan din ve devlet işlerinin ayrılığı, din kurumlarının devlet fonksiyonlarını, devlet kurumlarının da dinî fonksiyonları ifa edemeyeceği ve din kurumları ile devlet kurumlarının birbirinden ayrı olduğu anlamına gelir. Başka bir ifadeyle laik devlette, “dine bağlı devlet” ve “devlete bağlı din” uygulaması kabul edilmez.
6.Soru
Hukuk tarafından kişiye tanınmış olan ve belli bir şeyin yerine getirilmesini içeren isteme yetkisi olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Hukuk tarafından kişiye tanınmış olan ve belli bir şeyin yerine getirilmesini içeren isteme yetkisi olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Hak |
Hürriyet |
İnsan Hakları |
Kamu hürriyetleri |
Temel hak ve hürriyetler |
Hak
7.Soru
- Sınırlama yalnızca kanunla yapılabilir.
- Temel hak ve hürriyetler genel sınırlama sebepleriyle sınırlandırılabileceği gibi maddelerde yer alan özel sınırlama sebepleriyle de sınırlandırılabilir.
- Sınırlama anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır.
- Sınırlama demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmalıdır.
- Sınırlama ölçülü olmalıdır.
Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılmasıyla ilgili olarak yukarıda verilen ifadelerden kaç tanesi doğrudur?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Yalnızca "Temel hak ve hürriyetler genel sınırlama sebepleriyle sınırlandırılabileceği gibi maddelerde yer alan özel sınırlama sebepleriyle de sınırlandırılabilir" ifadesi yanlıştır; çünkü Anayasada yalnızca özel sınırlama sebepleri bulunmaktadır.
Doğru cevap D şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi temel hak ve hürriyetlerin anayasal sınırlarından biridir?
İfade hürriyeti insanları suç işlemeye teşvik etmek ya da iftira etmek biçiminde kullanılamaz. |
Basın hürriyetinin muhtevasında “kişilerin şeref ve haysiyetine tecavüz” yoktur. |
Dilekçe hakkı, hakaret ve tehdit içeremez. |
Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, silahlı ve saldırılı olarak kullanılamaz. |
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. |
İfade hürriyeti insanları suç işlemeye teşvik etmek ya da iftira, sövmek, hakaret etmek biçiminde kullanılamaz; basın hürriyetinin muhtevasında “kişilerin şeref ve haysiyetine tecavüz” yoktur; dilekçe hakkı, hakaret ve tehdit içeremez; toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı silahlı ve saldırılı olarak kullanılamaz sınırlamaları objektif sınırlar içinde yer almaktadır. Tüm bu sınırlar, temel hak ve hürriyetlerin objektif sınırlarındandır. Ancak "mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz" sınırı, temel hak ve hürriyetlerin anayasal sınırları (doğrudan anayasa tarafından konulan sınırlar) arasındadır. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
TANZİMAT FERMANI ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
TANZİMAT FERMANI ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
1839 yılında Padişah tarafından tek taraflı ola- rak “ferman” biçiminde ilan edilen Tanzimat Fer- manı ile devletin bütün uyrukları için can, mal ve ırz güvenliğinin teminat altına alınması, düzenli bir vergi sistemine geçilmesi, genel ve zorunlu as- kerlik uygulamasının başlatılması ve bütün uyruk- ların kanun önünde eşitliğinin sağlanması taahhüt edilmiştir. |
Tanzimat Fermanı’nın giriş bölümünde, devletin kuruluşundan bu yana Kur’an ve şeriat hükümlerine göre idare edilmesi nedeniyle yönetimin güçlü, hal- kın ise mutlu olduğu, son 150 yıldan beri ise bunun tersi yapıldığından devletin zaafa uğradığı belirtile- rek daha iyi bir yönetimi sağlamak için “yeni kanun- lar” konulmasının gerekli olduğu vurgulanmaktadır. |
Tanzimat Fermanı’nın birkaç yerinde temel amacın “din ve devlet ve milleti ihya^” olduğu açıkça belirtilmiş- tir. Din ve devletin yanı sıra, milletin de ihyasından söz edilmekle Tanzimat Fermanı yeni bir yaklaşım belir- lemiş olmaktadır. |
Yeni yaklaşımla halka, devlet içinde merkezi^ bir yer verilmektedir. |
Tanzimat Fermanı ile getirilen hükümleri, dev- let yönetimine ilişkin ilkeler ve hak ve özgürlüklerolmak üzere iki grupta incelemek mümkün değildir. |
Tanzimat Fermanı ile getirilen hükümleri, dev- let yönetimine ilişkin ilkeler ve hak ve özgürlüklerolmak üzere iki grupta incelemek mümkündür
10.Soru
Sened-i İttifakta yer alan yukarıdaki hükümlerden hangisi veya hangileri ayanların yararına olan hükümlerdendir?
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
I, II ve IV |
I, III ve IV |
Sened-i ittifakta Âyanların yararına olan hükümler şunlardır:
- Sadrazamın keyfi eylemleri önlenecektir.
- Suçsuz hanedanlara haksızlık edilmeyecek, bunların sürekliliği korunacak ve kendi yönetimleri altındaki hanedanları koruma hakları tanınacaktır.
11.Soru
Kaç çeşit statü hakkı vardır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
3
12.Soru
Laiklikle ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Lâikliğin, din hürriyeti ve din ve devlet işlerinin ayrılığı şeklinde iki temel unsuru bulunmaktadır. |
Anayasa’ya göre de “herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. |
Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz. |
İbadet hürriyeti hiçbir şekilde sınırlandırılamaz. |
Laik devlette, “dine bağlı devlet” ve “devlete bağlı din” uygulaması kabul |
İbadet hürriyetine gelince, bu da kişinin inandığı dinin gerektirdiği bütün ibadetleri, âyin ve törenleri serbestçe yapabilmesi ve başkaları üzerinde
cebir ve şiddet kullanmamak şartıyla inancına göre
yaşayabilmesini ifade eder. Anayasa, kural olarak
ibadet hürriyetini kabul etmekle birlikte, buna
bazı sınırlar getirmiştir. Bu hususu düzenleyen
Anayasa’nın 24’üncü maddesinin birinci fıkrasına
göre, “14’üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî ayin ve törenler serbesttir.”
Anayasa’nın ibadet hürriyetini 14’üncü maddedeki
hükümlerle sınırlaması belirsizliklere yol açabileceğinden yerinde bir düzenleme değildir.
İnanç hürriyeti mutlak anlamda sınırsız olmakla
birlikte, ibadet hürriyetine bazı sınırlar getirilebilmektedir. Kural olarak başkalarına zarar vermeyen dinî ibadet ve uygulamalar serbesttir. Başkalarına
zarar veren ibadetler ise sınırlanabilir. İbadet hürriyetinin sınırlarıyla ilgili olarak konuyu bazı örneklerle somutlaştırmak mümkündür: Örneğin, “Tanrılarını hoşnut etmek için her yıl bir genç kızın kurban edilmesini” öngören bir dine mensup olan
insanların bu uygulamalarının yasaklanması, devletin dine müdahalesi sayılmaz. Çünkü insan kurban etmek, en temel insan hakkı olan yaşam hakkını
ortadan kaldırmaktadır.
13.Soru
1876 ANAYASASI (KANUN-U ESASI^) hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Parlamentonun yetkilerini oldukça dar tutan Anayasa hükümleri- ne göre, kanun yapma yetkisi Parlamentoya aittir. Kanun teklif etme hakkı Bakanlar Kuruluna aittir. |
Ancak milletvekillerinin kanun teklifi ise Padişah’ın iznine bağlıdır. |
Her iki Meclisçe kabul edilen kanun- ların Padişah tarafından onaylanması gerekmektedir. Hüku^metin, Parlamentoya karşı sorumluluğu açık- ça belirtilmemiştir. Padişah’ın kanunları veto etme veParlamentoyu feshetme yetkisi bulunmaktadır. |
Anayasa, Bakanlar Kurulunun Parlamentoya karşı sorumlu olmasını öngördüğünden güven oylaması usu^lü de vardır. |
Yürütme yetkisi, devlet başkanı olan Padişah ile Bakanlar Kuruluna (Heyet-i Vükela) aittir. Anayasa ile geniş yetkilerle donatılan (m.7) ve halifelik sıfatı da bulunan Padişah mutlak bir sorumsuzluğa sa- hiptir. Bakanlar Kurulu, Padişah tarafından atanan bakanlardan (vekil) oluşur, başkanı sadrazamdır. |
Anayasa, Bakanlar Kurulunun Parlamentoya karşı sorumlu olmasını öngörmemiştir. Dolayısıyla güven oyla- ması usu^lü de yoktur.
14.Soru
Kuvvetler birliği ve meclisin üstünlüğü ilkesine dayanan ve yasama ve yürütme yetkilerinin mecliste toplandığı sistem aşağıdakilerden hangisidir?
Demokrasi |
Monarşi |
Cumhuriyet |
Meclis hükümeti |
Başkanlık |
Meclis hükûmeti sistemi, kuvvetler birliği ve meclisin üstünlüğü ilkesine dayanır. Bu sistemde yasama ve yürütme yetkilerinin mecliste toplanır.
15.Soru
1921 Anayasası'na hâkim olan hükûmet sistemi anlayışı, aşağıdaki seçeneklerde verilen ülkelerin hangisinde uygulanan hükûmet sistemi ile benzeştirilebilir?
İngiltere |
Fransa |
Belçika |
Almanya |
İsviçre |
1921 Anayasası'na hâkim olan anlayış meclis hükûmeti sistemi olduğu için doğru cevap İsviçre'dir. Doğru seçenek E şıkkıdır.
16.Soru
Egemenliğin halka ait olduğu ve yöneticilerin dönemsel olarak seçimle belirlendiği rejim aşağıdakilerden hangisidir?
Monarşi |
Cumhuriyet |
Otoriter Yönetim |
Faşizm |
Meşrutiyet |
Cumhuriyet, egemenliğin halka ait olduğu ve yöneticilerin dönemsel olarak seçimle belirlendiği rejimi ifade eder.
17.Soru
“Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve la^ik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”
Yukarıdaki tümceler hangi maddede geçmektedir?
13 |
26 |
39 |
52 |
65 |
13
18.Soru
Klasik kişi hak ve hürriyetleri ile siyasal hakları genişletip güçlendirmesinin yanı sıra, sosyal hakları da düzenleyen ilk anayasa aşağıdakilerden hangisidir?
1876 |
1921 |
1924 |
1937 |
1961 |
1961 Anayasası’nın en ileri yanlarından birisi de klasik kişi hak ve hürriyetleri ile siyasal hakları genişletip güçlendirmesinin yanı sıra, sosyal hakları da düzenleyen ilk anayasa olmasıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi pozitif statü haklarından değildir?
Sağlık Hakkı |
Öğrenim Hakkı |
Çalışma Hakkı |
Konut Hakkı |
Bilim ve Sanat Hürriyeti |
Pozitif statü hakları, negatif statü haklarının aksine devlete olumlu bir davranışta bulunma ve hizmet etme, katkı sağlama ve yardımda bulunma yükümlülüğü ve sosyal alanda belli ödevler ve fonksiyonlar yükleyen hak ve hürriyetlerdir. Bilim ve sanat hürriyeti, negatif statü haklarındandır. Doğru cevap E şıkkıdır.
20.Soru
1924 Anayasası ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Sosyal haklara yer verilmiştir. |
Kanunların anayasaya uygunluğunun denetlenmesi amacıyla yargısal denetim mekanizması öngörmüştür. |
1924 Anayasası tam anlamıyla parlamenter bir hükümet sistemi öngörmekte idi. |
Hükümetin Meclisi feshetme yetkisi bulunmaktadır. |
1924 Anayasasının ilk şeklinde laiklik ilkesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. |
1921 Anayasası’nın devletin kuruluşu ve hak ve hürriyetlerle ilgili düzenlemelerinin yetersiz olması nedeniyle 1924 yılında yeni bir anayasa yapıldı. Katı bir anayasa olan 1924 Anayasası, “Anayasa’nın hiçbir maddesi hiçbir sebep ve bahane ile savsanamaz ve işlerlikten alıkonamaz. Hiçbir kanun Anayasa’ya aykırı olamaz” (m.103) hükmüyle anayasanın üstünlüğü ilkesini benimsemiş olmakla birlikte, kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimine yer vermemiştir. Lâiklik: 1928 yılında yapılan değişiklikle, Anayasa’daki, “Türkiye Devletinin dini, Din-i İslamdır” hükmü (m.2) ile Meclisin yetkileri arasında sayılan “ahkâm-ı şer’iyenin tenfizi” hükmü (m.26) çıkarılmış, 1937 değişikliği ile de Anayasaya “lâiklik ilkesi” eklenmiştir. Hükûmet sistemi: 1924 Anayasası, meclis hükûmeti ile parlamenter rejim arasında karma bir hükûmet sistemi kurmuştur (Özbudun, 1998: 9-10; Gözler, 2000: 51-53). 1924 Anayasası’nın meclis hükûmeti sistemine benzeyen hükümleri şunlardır: 1. “Türk Milletini ancak TBMM temsil eder ve Millet adına egemenlik hakkını yalnız o kullanır” (m.4). 2. “Yasama yetkisi ve yürütme erki Büyük Millet Meclisinde belirir ve onda toplanır” (m.5). 3. “Meclis, Hükûmeti her zaman denetleyebilir ve düşürebilir” (m.7). Ancak Hükûmetin Meclisi feshetme yetkisi bulunmamaktadır. 1924 Anayasası’nın uygulandığı dönemde hükûmet sisteminin giderek bir “parlamenter rejim”e dönüştüğü görülmektedir. 1924 Anayasası, kişi hak ve hürriyetlerini genel olarak düzenlemiş, ancak Batı anayasalarında da tam olarak görülmeyen sosyal haklara yer vermemiştir. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ