Konusu 2019 yılı için 144.000 Türk lirasını aşmayan vergi davalarına ilişkin kararlar hakkında da temyiz yoluna başvurulamaz (İYUK.m.46/b).

Dilekçe üzerinde yapılması gereken ilk inceleme ve bu inceleme sonucunda yapılacak işlemlerin dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılması gerekir.

Adî kanunî karineler, aksi isbat edilinceye kadar kanunun doğru kabul ettiği varsayımlar olarak ifade edilmektedir. Buna göre, birinci olayın gerçekleştiği tesbit edilince, aksi isbat edilinceye kadar, ikinci olayın da gerçek olduğu varsayılmaktadır. Örneğin, bir malın satıldığı fatura ve benzeri belgeler ile sabitse, bir alıcısının da olduğu muhakkaktır. Karineler, maddî hukuka ilişkin düzenlemeler arasında yer almakta; fakat, sonuçları uyuşmazlık hâlinde (vergi) yargılama(sı) hukukunda ortaya çıkmaktadır. Vergi (yargılaması) hukukunda karineler daha çok adî kanunî karine niteliği taşımaktadır.

• Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararlar - Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz.
• İdare mahkemelerinin verdiği kararlar - Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulabilir.
• İdari yargıda verilen ara kararlar - Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz.
• İlk inceleme üzerine verilen kararlar- Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz.
•  Bölge idare mahkemelerinin verdiği kararlar- Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulabilir.

Doğru yanıt C'dir.

Temyiz mercilerinin vermiş oldukları ara kararları ya da yürütmenin durdurulması gibi tedbir kararına karşı kararın düzeltilmesi yoluna gidilemez. Bu nedenle (I) yanlıştır.

Dilekçeler, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hâkimi; idare ve vergi mahkemelerinde ise, mahkeme başkanı veya görevlendi­receği bir üye tarafından,

1. Görev ve yetki,
2. İdarî merci tecavüzü,
3. Ehliyet,
4. İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
5. Süre aşımı,
6. Husumet,
7. Dava dilekçesinin düzenlenmesinin ve tek dilekçe ile dava açılmasının kanuna uy­gun olup olmadığı,

yönlerinden sırasıyla incelenmektedir (İYUK.m.14/3).

Olağanüstü kanun yolu, yargılamanın yenilenmesidir. Kural olarak, temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği kanun yararına temyiz yolu da kesinleşmiş kararlara karşı başvurulan bir yol olması nedeniyle olağanüstü kanun yolu olarak nitelendirilmektedir.

Yanlışlıkların düzeltilmesi yoluna, maddî yanlışlıklar için başvurulur. Bunlar da dosyanın incelenmesi ile kolayca düzeltilebilir.

İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği özel kanun yoluna kanun yararına temyiz denilmektedir.

KANUN YARARINA TEMYİZ
İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği özel kanun yoluna kanun yararına temyiz denilmektedir

İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar
ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabilir (İYUK.m.51/1). Kural olarak, temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısının başvurabileceği kanun yararına temyiz yolu da kesinleşmiş kararlara karşı başvurulan bir yol olması nedeniyle olağanüstü kanun yolu olarak nitelendirilmektedir.

Delil serbestisi ilkesi, uyuşmazlık konusu olayın gerçek mahiyetinin belirlenebilmesi için uygun olan her şeyin delil olabilmesidir. Belirli konuların belirli delillerle ispatı söz konusu olmadığı için, bu ilkenin doğal sonucu olarak, delillerin sayıca sınırlanması yoluna gidilmemektedir. Bu itibarla, belirli/sayılı şeylerin değil, delil olabilecek her şeyin ispat vasıtası olarak kabulü mümkündür. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Usûlüne uygun olarak açılmış olan dava hakkında karar verilebilmesi için, dosyanın tekemmül etmesi gerekir. Dosyanın tekemmülü, davanın taraflarının dava ile ilgili olarak iddia ve savunmaları ile bunların dayanağını oluşturan delillerinin tamamını ileri sürmüş olması; söyleyecekleri bir sözlerinin ve ileri sürecekleri bir delillerinin kalmaması anlamına gelmektedir. Dosyanın tekemmül edebilmesi için, öncelikle dilekçeler teatisinin tamamlanması gerekir. Ayrıca, şartlarının varlığı hâlinde duruşma yapılması da dosyanın tekemmülünü sağlayan bir unsurdur. Bu anlamda dosyanın tekemmülü, davanın karar verilmesi gereken aşamaya gelmesi demektir.

“İdari işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması” şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilmek suretiyle yürütmenin durdurulması kararı verilebilmektedir.

A, B, C, ve D seçeneklerinde verilen durumlarda bozmaya sebep teşkil edecek olan aykırılık ilk derece mahkemesinin işleyişine ilişkin olup usule aykırılıktır. E seçeneğinde ise Anayasamızın, mali yükümlülüğün yalnızca kanunla ihdas edilebileceğine ilişkin ilkesinin ihlali söz konusu olup, esastan hukuka aykırılık söz konusudur ve bu bağlamda sakatlık yargı sürecinde değil, ilgili idari işlemdedir.

Duruşma yapıldıktan sonra en geç on beş gün içinde karar verilmesi gerekmektedir. Ara kararı verilen hâllerde, bu kararın yerine getirilmesi üzerine dosyalar öncelikle incelenir.

Vergi davasında, karara karşı taraflar istinaf talebinde bulunabilmektedir. Karara taraflardan yalnız biri istinaf talebinde bulunabildiği gibi her iki tarafın da istinaf talebinde bulunması mümkündür. Davaya katılanın (müdahilin) katılma talebinin kabulü, ona davada taraf sıfatını kazandırmamakta, bu nedenle ancak katıldığı tarafla birlikte istinaf talebinde bulunabilmektedir. İstinaf başvurusunda bulunduktan sonra henüz istinaf merciince karar verilmeden tarafların kişilik veya niteliğinde herhangi bir nedenle değişiklik olursa davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar dosya ilgili mahkemece işlemden kaldırılır. Bu hallerde taraf olma ehliyetini, takip hakkı kendisine geçen veya mirasçılar kazanmış olur. Davacının ölmesi ile yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edileceğinden istinafın düşmesi gerekmekte gibi görünmekte ise de, istinafta bu hükmün uygulanma yerinin olmaması gerekir. Çünkü, istinafa konu kararlar, tam yargı davalarıyla vergi uyuşmazlıklarında tarhiyata ilişkin davalara ait olmaları itibariyle yalnız ölenle değil, mirasçıları ile de ilgilidir. Bu nedenle, istinafın düşmesi söz konusu olamaz. Cevabımız E seçeneğidir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15’inci maddesine göre, Danıştay veya vergi mahke­melerinde yapılan ilk inceleme sonucunda kanuna aykırılık görülürse;

• Adlî ve askerî yargının görevli olduğu konularda açılan davanın reddine;
• İdarî yargının görevli olduğu konularda görevli ve/ya da yetkili olmayan mahke­meye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının gö­revli ve/ya da yetkili mahkemeye gönderilmesine;
• Dava ehliyetinin yokluğu, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlemin bulunmaması, davanın süresinde açılmamış olması hâllerinde davanın reddine;
• Davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması hâlinde, dava dilekçesinin gerçek hasma tebliğine;
• Dava dilekçesinin kanuna uygun ya da tek dilekçe ile dava açmanın mümkün ol­madığının belirlenmesi hâlinde, dava dilekçelerinin kanuna uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak; ehliyetli olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise, otuz gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine;
• İdarî merci tecavüzü hâlinde dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine,

karar verilir.

Yargı organlarının tarafların ileri sürdükleri delillerle bağlı olmaksızın, uyuşmazlık konusu olayın aydınlatılması için kendiliklerinden delil araştırması yapabilmesi, bunları yargılamaya sokabilmesi durumunda Re'sen araştırma ilkesinden bahsedilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Nihaî karar, davayı sonuçlandıran, yargılamayı sona erdiren, mahkemeye işten el çektiren karardır. Buna göre, nihaî kararlar, bir davayı esasından çözümleyen ve bu suretle yalnız davayı değil, uyuşmazlığı da sona erdiren hükümlerle hâkimin davadan elini çekmesi sonucunu doğuran, ancak uyuşmazlığı esasından çözümlemediği hâlde yargılamaya son veren kararları ifade etmektedir. Nihaî karar deyimi yerine son karar deyimi de kullanılmaktadır. Bu deyimlerle davayı sonuçlandıran karar anlamı ifade edilmektedir.