XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 15. Deneme Sınavı

1.Soru

Harezm-Altınorda Türkçesi hangi yüzyıllar arasında kullanılmıştır?

XIII-XIV. yüzyıl

XIV-XVI. yüzyıl

XI-XII. yüzyıl

X-XI. yüzyıl

XII-XIV. yüzyıl

2.Soru

"Yığaç kesesi baldu" tamlamasında sıfat-fiil hangi anlamda kullanılmıştır ?

Geçmiş zaman

Gelecek zaman

Geniş zaman

Şart

Gereklilik

3.Soru

"sevmegey erti" fiili hangi zamanda çekilmiştir ?

Belirli geçmiş zamanın hikayesi

Gelecek zamanın hikayesi

Geniş zamanın hikayesi

Belirli geçmiş zamanın şartı

Geniş zamanın şartı

4.Soru

"Kemi içre oldurup
Ila suvın keçtimiz
Uyġur tapa başlanıp
Mıŋlak ilin açtımız (DLT III, 235) dizesinin son satırı "Mıŋlak ilin açtımız" Türkiye Türkçesinde ne anlama gelmektedir?

Mıŋlak ülkesine teslim oldular.

Mıŋlak ülkesine teslim olduk.

Mıŋlak ülkesini fethettiler.

Mıŋlak ülkesini fethettik.

Mıŋlak ülkesini fethetmeliler.

5.Soru

Karahanlı Türkçesinde isimlerin ayrılma durumlarıyla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Ayrılma durum ekleri yön gösterme de ifade ederler.

Karahanlı Türkçesinde kullanılan asıl ayrılma durumu eki +dın / +din / +tın / +tin biçimindedir.

Ayrılma durumu ilgi durumu eki +in ile birlikte de kullanılmaktadır.

Ayrılma durumu bütünün parçasını gösterir.

Ayrılma, çıkma ve menşe ifade eder.

6.Soru

Hangi kelimede yer değiştirme ses olayı bulunmaktadır?

beŋiz ‘beniz’ > meŋiz

erŋek ‘parmak’ ~ ernek

yalŋuz “yalnız” ~ yalŋus

tapşur- > tapçur- ‘ulaştırmak, teslim etmek’

ögren- ‘öğrenmek’ ~ örgen-

7.Soru

Bulnar meni öles köz
Kara me?iz kızıl yüz
Andın tamar tükel tuz
Bulnap yana ol kaçar

Dörtlüğünde hangi konu ele alınmıştır?

Bilgi

bilgelik

Aşk

Vatan sevgisi

Çocuk sevgisi

8.Soru

Kutadgu Bilig ve yazarı Yusuf Has Hacib hakkında aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

Yazarın 1019/1020 yıllarında doğduğu tahmin edilmektedir.

Yazar Hakan Buğra Han tahttayken 1100 yılında öldüğü tahmin edilmektedir.

Eser 1069/1070 yıllarında tamamlanmıştır.

Yazar, eseri yazmaya başladığında 50'li yaşlarındadır.

Yazar, eseri 18 ayda kaleme almıştır.

9.Soru

“Ulanmış erdi?” sözcüğü aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilidir?

Belirli Geçmiş Zamanın Hikâyesi

Geniş Zamanın Hikâyesi

Şartın Hikâyesi

Belirsiz Geçmiş Zamanın Hikâyesi

Hikâye Birleşik Zaman

10.Soru

Karahanlı Devletinde Kutadgu Bilig ve Divanu Lugati’t-türk hangi hükümdar zamanında yazılmıştır?

Yusuf Kadir Han

Süleyman Arslan Han

Bilge Kül Kadır Han

Tavgaç Ulug Buğra Han

Satuk Buğra Han

11.Soru

Kutadgu Bilig’in ““yigitlikke açıp avuçġalıkın ayur” Bölümünde yer alan

esizim yigitlik esizim yigitlik
tuta bilmedim men sini terk kaçıttım

dizelerinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Yürüyen bulut gibi gençliği gönderdim, fırtına yel gibi hayatımı tükettim

Eyvah gençliğime, yazık gençliğime ben seni tutamadım çabucak (elden) kaçırdım

Ey gençlik, yine gel sen bana, ben seni elimde tutayım, senin için ipekler döşettim

Eyvah bu gençlik hani nereye gitti? Ben seni ne kadar arayıp arattımsa da bulamadım.

Gençlik kadar hayatı tatlı kılan can sevinci olan iyi bir şey yokmuş

12.Soru

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi Karahanlı Türkçesinde hem yer hem de zaman zarfı olarak kullanılmaktadır?

Yazın

Kışın

Kündüz

Kidin

Emdi

13.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde çekimli bir birleşik fiil vardır?

aktıgu kerek

bolgaytı

körsüni

bargalırmen

içgeymen

14.Soru

Aşağıdaki hangi beyitte sıfat-fiil bulunmaktadır?

yorıġlı bulıt tėg yigitlikni ıdtım /
tüpi yėl kėçer tėg tiriglik tükettim

esizim yigitlik esizim yiğitlik /
tuta bilmedim men sini terk kaçıttım

yana kėlgil emdi yigitlik maŋa sen /
ayada tutayın aġı çuz töşettim

yıparsıġ kara başka kāfūr eşüdüm /

tolun teg tolu yüz kayuka ėlettim

esirkep açır-men saŋa ay yiğitlik /
kamuġ körkümi sen yırattıŋ yırattım

15.Soru

Aşağıdaki ünlü seslerden hangisi Karahanlı Türkçesinde bulunmaz ?

ë

e·

ö

e

i

16.Soru

saba yeli koptı karanfil yıdın ajun barça bütrü yıpar burdı kin dizesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı,dünya sonra tamamiyle misk koktu

Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı,dünya sonra tamamiyle çiçek koktu

Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı,dünya sonra tamamiyle güzel koktu

Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı,dünya sonra tamamiyle toprak koktu

Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı,dünya sonra tamamiyle orman koktu

17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi gelecek zamanın şartıyla çekimlenmiştir?

tiler ermiş

barır erse

aygu erse

sevse ermiş

kördüm erse

18.Soru

“Anın” kelimesinde aşağıdaki eklerden hangisi kullanılmıştır?

Yön gösterme durumu

Tamlayan durumu

Bulunma durumu

Vasıta durumu

Belirtme durumu

19.Soru

“Kaçamaz” “Kaçumaz” sözcüklerindeki ses olayı aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

Önlük-Artlık Uyumu

Düzlük-Yuvarlaklık Uyumu

Yuvarlaklaşma

Benzeşme

Büzüşme

20.Soru

kurı- “kurumak”-mış (geçmiş zaman sıfat-fiil eki)

yıgaç “ağaç”+lar (çokluk eki)

tonan- “donanmak” < ton “elbise, giysi”+an (isimden fiil yapım eki)+dı (3. tekil kişi belirli geçmiş zaman)

yaşıl “yeşil” < yaş “yaş, taze”+ı (bağlama ünlüsü)+l (isimden isim yapım eki)

bezen- “süslenmek” < bediz “süs”+e (isimden fiil yapım eki)-n (fiilden fiil yapım eki)+mek (isim-fiil eki)

kurımış yıgaçlar tonandı yaşıl

bezendi yipün al sarıg kök kızıl

beyitinin Türkiye Türkçesine çevirisi ve sözcüklerin yapı çözümlemesine ilişkin olarak seçeneklerde yer alan ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

I

I ve IV

I, III ve IV

II, III, IV ve V

I, II, III, IV ve V