XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 21. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

Hangi seçenekte -(y)I zarf-fiil eki yardımıyla kurulan tasvir birleşik fiil bulunmaktadır?


yılkı yazın atlanur/ otlap anın etlenür

kidin keldeçike özüm sözlegü

ınanġu tayanġu kişi boldı kız

vebal kötrü bardı özele söküş

miŋ edgüg adakını tutġınça sen


2.Soru

Metnin günümüz Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?


Dinleyiniz bilgi hakkında neler söyleniyor: Edebiyatın temeli dili iyi kullanmaktır. Eğer kişi dilini iyi kullanmazsa dişinin kırılmasına vesile olur. Dili boşa konuşursa dişini ağrıtırlar.

Herkes işitsin. Bilgi bugüne kadar nasıl gelmiş? Edebiyatın temeli dili iyi kullanmaktadır. Kişi dilini iyilik için kullanmazsa kadınların hoşuna gitmez, eğer diliyle kötü şeyler söylerse kadınlardan tepki görür.

Bilgililerin ne dediğini herkes işitsin. Edebin başı diline hâkim olmaktır. Kadın erkek kim olursa olsun eğer diline hâkim olmazsa toplumda saygınlığını yitirir.

Dinle, bilgili (kişi) ne diyor: Edeplerin başının dili korumak olduğunu söyler. Dilini tut, dişin kırılmasın; eğer dilini tutmazsan (dilin muhafaza altından çıkarsa) dişin kırılır.

Dinlesinler bilgili kişi neler söylüyor: edebin başı diline olmak diyor. Dilini ve dişini kötü sözle sınamasın, hele dilin muhafazasından çıkarsa dişin soyulur.


3.Soru

I. Dört nüshası olduğu bilinen manzum bir öğüt kitabıdır.
II. Aruzun fe‘ûlün fe‘ûlün fe‘ûlün fe‘ûl vezniyle yazılmıştır.
III Herkesin rahatça okuyup anlayacağı bir dille yazılmıştır.
Belirtilen özelliklere sahip olan eser aşağıdakilerden hangisidir?


Kutadgu Bilig

Dîvânu Lugati’t-Türk

Divan-ı Hikmet

Atebetü’l-Hakayık

Muhabbetnâme


4.Soru

Kutadgu Bilig ve Divanu Lugati’t-Türk hangi han zamanında yazılmıştır?


Saltuk Buğra Han

Bilge Kül Kadir Han

Baytaş Aslan Han

Togan Han

Uluğ Buğra Han


5.Soru

I Anonim Tefsir’in sözvarlığı A. K. Borovkov tarafından hazırlanmıştır.
II Taşkent’teki tercüme üzerine çalışma yoktur.
III Aysu Ata tarafından John Rylands Kitaplığındaki nushanın üzerinde çalışma yapılmıştır.
Verilen ifadelerden hangisi Kur’an tercümeleri ile ilgili olarak doğrudur?


Yalnız I

Yalnız II

Yalnız III

I, III

II, III


6.Soru

Aşağıdakilerden hangisi geniş zaman sıfat-fiil eki değildir?


-GAn
-DAçI
-gUçI
-mAz /-mAs
-Ar/-Ir /-(y) Ir

7.Soru

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde sözcük ve değişim çifti yanlış eşleşmiştir ?


Bile - Ünsüz düşmesi

Avıçġa -Yuvarlaklaşma

Sevin  -b-, -b > -v-, -v değişimi

Soġuk- Büzüşme

Yalŋus  -z ~ -s değişimi


8.Soru

Aşağıdakilerin hangisinde zarf-fiil eki yoktur?


körüp
bilmedin
keçe?
kılgu?
ugınça

9.Soru

I Karahanlı Türkçesiyle yazılmış olmaları
II Aynı sanatçı tarafından yazılmış olmaları
III Aynı tarihte yazılmış olmaları
Yukarıda verilen ifadelerden hangisi/hangileri Kutadgu Bilig, Dîvânu Lugati’t-Türk ve Atebetü’l-Hakayık adlı eserlerin ortak özelliğidir?


Yalnız I

Yalnız II

Yalnız III

I, III

II, III


10.Soru

Hangi seçenekte asıl eylemin gerçekleşeceği zamanın sınırını belirleyen zarf-fiil eki kullanılmıştır?


biligsiz ne aysa ayur ukmadın

miŋ edgüg adakını tutġınça sen

ölüm tutmaz erken odun ay ilig

ukuşluġ ukupan küzetür anı

ne iş tuş kadaşlar yüzin körgeli


11.Soru

Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisi "esir olmak" anlamına gelmektedir?


Elig tut

Kul kıl

Bulun bol

Ufut bol

Asıg kıl


12.Soru

Hangi kelime renk adları ve geometrik şekillerle ilgili adlar yapan ekle türetilmiştir?


üçgil

yagmurçı

yolçı

bağırdak

tünle


13.Soru

Karahanlı Türkçesindeki asıl sayılar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?


Sayı sözcüklerine +(X)nç, +(X)nçI ekleri getirilerek elde edilir.

Türkiye Türkçesinden çok da farklı değildir.

Yigirme sayısıyla ilgili tek veri DLT’de geçmektedir.

Toksun: Doksan. Aslı tokuz on’dur.

tümen “on bin”dir.


14.Soru

Ligeti tarafından yapılan Türk Dili sınıflandırmasında Orta Türkçe aşağıdakilerden hangisini kapsamaz?


Uygur yazı dilinin oluşumu

Çağatay yazı dili

Kıpçak dil yadigarları

Göktürkçe

Oğuz dil yadigarları


15.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde zarf-fiil yoktur?


kapug açtı çıktı kadaşın körüp

agırlayu tut sen asıglıg kişig

sakış birle adra tutar bilge büt

ınangu tayangu kişi boldı kız

ölümke basıkma kelir algalı 


16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi gelecek zaman anlamı taşıyan bir sıfat fiil ekidir ?


-mIş

-gU

-DUk

-GAn

-mAz/ -mAs


17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi türemiş sözcüktür?


keçe › “gece”
tüş › “düş”
ugan › “muktedir”
kök › “mavi”
yagı › düşman

18.Soru

  1. irinçig kışıg sürdi yazkı esin yaruk yaz yana kurdı devlet yasın
  2. yazı tag kır oprı töşendi yadıp etindi kolı kaşı kök al kedip
  3. saba yeli koptı karanfil yıdın ajun barça bütrü yıpar burdı kin
  4. kayusı kopar kör kayusı konar kayusı çapar kör kayu suv içer
  5. elik külmiz oynar çeçekler üze sıgun muygak agnar yorır tep keze
  1. Çiçeklerin üzerinde erkek ve dişi geyikler oynar, erkek ve dişi karaca yürüyorum diye gezerek oynar
  2. Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı, dünya sonra tamamiyle misk koktu
  3. İlkbahar rüzgarı kötü kışı sürdü, uzaklaştırdı; parlak ilkbahar yine mutluluk yayını kurdu
  4. Bak! Kimisi kalkar kimisi konar, kimisi koşar kimisi su içer
  5. Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi

Kutadgu Bilig’in “Yaruk Yaz Faslın Ulug Tavgaç Bugra Han Ögdisin Ayur” Bölümü’nde parlak ilkbahar zamanını ve yüce Buğra Han övgüsünü söylediği, anlattığı yazmasından aktarılan yukarıda yer alan çeviriyazı ifadeleri ile Türkiye Türkçesine aktarıldığı cümlelerin doğru eşleşmesi hangi seçenekte yer almaktadır?


I-c; II-e; III-b; IV-d; V-a

I-d; II-c; III-a; IV-b; V-e

I-e; II-b; III-c; IV-d; V-a

I-a; II-c; III-d; IV-b; V-e

I-b; II-e; III-c; IV-d; V-a


19.Soru

Yukarıdaki metnin çevirisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?


yana kėlgel emdi yigitlik maŋa sen

yana kėlgil emdi yigitlik maŋga sen

yana kėlgil emdi yigitling maŋa sen

yana kėlgil emdi yigitlik maŋa sen

yana kėlgil şimdi yigitlik maŋa sen


20.Soru

“İrinçig kışıg sürdi yazkı esin yaruk yaz yana kurdı devlet yasın” dizelerinin Türkçesi aşağıdakilerden hangisidir?


Doğu rüzgarı doğudan eserek geldi, dünyayı süslemek için cennet yolunu açtı.

Kafur gidip kara toprak misk kokusuyla doldu, dünya güzelliğini düzenleyip süslenmek ister.

İlkbahar rüzgarı kötü kışı sürdü, uzaklaştırdı; parlak ilkbahar yine mutluluk yayını kurdu.

Güneş yine yerine dönmüş olacak, balık burcundan koç burcuna dönmüş olacak.

Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi; mor, al, sarı, mavi, kırmızı (ile) süslendi