XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"yarlıkar" Verilen kelimenin Türkçe izahı aşağıdakilerden hangisidir?
yedinci |
içindedir |
getirmiş |
buyurur |
iyilik |
yarlıkar ‘buyurur’ : -r, yarlık+a- (< yarlık+a-r)
2.Soru
Harezm Türkçesindeki "köp" kelimesinin Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
kupa |
çok |
kar |
çam |
kır |
Harezm Türkçesindeki "köp" kelimesinin Türkçedeki karşılığı "çok" tur. Doğru yanıt: B'dir.
3.Soru
Dîvânu Lugati’t-Türk’ün kaç yazma nüshası vardır?
1 |
2 |
3 |
5 |
7 |
Dîvânu Lugati’t-Türk’ün tek yazma nüshası vardır.
4.Soru
Sir Gerard Clauson tarafından hazırlanan An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish adlı eser ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Harezm Türkçesi ile ilgili bazı edebî metinlerin yer aldığı eserdir. |
Yalnızca Mukaddimetü’l-Edeb’in sözvarlığının yer aldığı eserdir. |
Nehcü’l-Feradis ile ilgili değerlendirmelerin bulunduğu kaynaktır. |
Hüsrev ü Şirin ile ilgili değerlendirmelerin bulunduğu kaynaktır. |
Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynaktır. |
Harezm Türkçesi eserlerinin söz varlığı üzerine bütünlüklü bir çalışma henüz yapılmamıştır Sir Gerard Clauson tarafından hazırlanan An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish adlı eser, Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynaktır.
5.Soru
"cihan bostanı kayra boldı hurrem"
Yukarıdaki metnin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Dünya yeri tekrar şen oldu. |
Dünya bostanı tekrar şen oldu. |
Dünya bostanı tekrar gam doldu. |
Dünya bostanı şen oldu. |
Dünya bostanı tekrar şenlik oldu. |
Dünya bostanı tekrar şen oldu.
6.Soru
"nèçe yıl boldı canım ösker èrdi
köñülde oşbu endişe bar èrdi"
Yukarıdaki metnin Türkçesi aşağıdakilerden hangisidir?
Ne kadar yıl oldu canım özlerdi. |
Ne kadar yıl oldu canım özlerdi. |
Nizamî’nin şiirini kendi sözünle yeniden düzenle. |
Gönül fermanını can ile tuttum. |
Bu gölden, bu saf sudan gönüller |
"nèçe yıl boldı canım ösker èrdi
köñülde oşbu endişe bar èrdi" metnin Türkçe çevirisi
"Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.
Gönülde bu düşünce vardı."
7.Soru
takı köp meşayih bu yol sözleri
köñül nefs beyanı ayur özleri
köñül tut kulak aç yakin bil munı
ayur nè kim anlar körer közleri
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki metnin doğru çevirisidir?
Gönül, nefis ve ruhun bir hulasasadır. Bunlardan birisi galip gelirse öbürüne ilgi gösterir. Bu bilginin Şeyh Şeref Hoca’nın Mebâdî Sülûk adlı kitabında yazılı olduğunu bilin. |
Gönül ve nefis konusunda anlatılanları dinle. Bu ikisi bir şeydir, bunu anla. Fesadı istersen bunun adı nefistir, huzuru (iyiliği) istersen adı gönüldür. Böyle bitir. |
Birçok şeyhin sözleri de böyledir. Kendileri gönül ve nefisle ilgili bilgiler verirler. Gönül tut, kulak aç, onların gözleri ne görürse onu söylediklerini iyi bil. |
Taş toprak cansızdır, ne işe yarar? Bu kulak mı ki işitsin, göz mü ki görsün? Şeriat dildir, bil ki tarikat da kulaktır, hakikat bu göz gibidir, hani sorun soran nerede? |
Şeriat tarikat hakikati anlatmadan önce sözü sonuna kadar dinle. Hakikat temren gibi, tarikat temrensiz ok (okun sapı). Şeriatı bu okun yünü (tüyü) olarak bil. |
Çeviriyazı
350 takı köp meşayih bu yol sözleri
köñül nefs beyanı ayur özleri
köñül tut kulak aç yakin bil munı
ayur nè kim anlar körer közleri
Çeviri
350 Birçok şeyhin sözleri de böyledir. Kendileri gönül ve nefisle ilgili bilgiler verirler. Gönül tut, kulak aç, onların gözleri ne görürse onu söylediklerini iyi bil.
8.Soru
Mukaddimetü ’l-Edeb’in sözlük tekniği hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Abece sırasında bir sözlük şeklinde olmayıp kelimelerArapça baplara göre sıralanmıştır. |
İsimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır. |
Arapça ifadelerin altında çeşitli yazmalarda Harezm Türkçesi, Farsça, Moğolca, Çağatayca ve Osmanlıcadaki anlamları verilmiştir. |
Arapça ifade daha belirgin yazılmıştır. |
Kelimelerin açıklaması yapılırken şiirlerden, manilerden, atasözlerinden yararlanılmıştır. |
Kelimelerin açıklaması yapılırken şiirlerden, manilerden, atasözlerinden yararlanılmamıştır.
9.Soru
Neçe künlerdin soñ kök tülüklüg, gök çallug bu bedik èrkek böri turup turdı. Oguz takı çerig birle turup turdı. Munda Ètil mören tegen bir talay bar èrdi. Ètil mörenniñ kudugıda bir kara tag tapıkıda uruşgu tutuldı. Ok birle, çıda birle, kılıç birle uruşdılar.
Yukarıda verilen metnin Türkiye Türkçesi’ne doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Kaç gün sonra gök tüylü, gök yeleli erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştular. |
Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok, kargı ve kılıç ile vuruştular. |
Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında dağın önünde savaşa girişildi. Ok ve kargı ile, kılıç ile vuruştular. |
Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştular. |
Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişti. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştu. |
Verilen metnin Türkiye Türkçesi’ne doğru çevirisi “Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştular.” şeklindedir.
10.Soru
Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb kaç ana bölümden oluşmaktadır?
İki |
Üç |
Beş |
Altı |
Sekiz |
Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.
11.Soru
"yarlıkar" ifadesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
yedinci |
atlı |
buyurur |
iyilik |
kula |
yarlıkar ‘buyurur’ : -r, yarlık+a- (< yarlık+a-r)
Doğru yanıt C'dir.
12.Soru
Harezm Türkçesinde "tülüklüg" sözcüğünün Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Tükürük |
Tüylü |
Tökezlemek |
Tüy |
Tokat |
tülüklüg sözcüğünün Türkçesi "tüylü"dür.
13.Soru
Yukarıda çeviriyazısı verilen bölümün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Sultanım ile Melike adına bir kitap yazmak için bir şeyler yap, dedi. |
Ey Kutb! Çabuk ol, sonra geç olur, bil. Dilini söyletmezsen seni nereden bilecekler? |
Ne kadar yıl oldu canım özlerdi. Gönülde bu düşünce vardı. |
Padişahın huzuruna bir varayım, bu gönlümün kaygısını bir dağıtayım, dedim. |
Nizamî’nin şiirini kendi sözünle yeniden düzenle. Kendini sultanına bu şekilde tanıt. |
Bölümünün Türkçe karşılığı D seçeneğinde doğru olarak verilmiştir:
Padişahın huzuruna bir varayım,
bu gönlümün kaygısını bir dağıtayım, dedim.
14.Soru
Harezm Türkçesindeki ünsüz değişimleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?
ab>aw |
bin>min |
yablak>yawlak |
benze->menze- |
bar->mar- |
bar, bar-, bol-, bèr- gibi kelimelerdeki kelime başı /b/ ünsüzü Harezm Türkçesinde
korunmuştur.
15.Soru
Hüsrev'ü Şirin'in Kutb yazması kim tarafından 1968 yılında İstanbul'd yayınlanmıştır?
N. Hacıeminoğlu |
E. N. Nadjir |
E. İ. Fazılov |
F.Köprülü |
A.İnan |
Diğerleri de eser üzerinde çalışmıştır ama Hacıeminoğlu tarafından yayınlanmıştır Kutb'a ait nüsha. Cevap A şıkkıdır.
16.Soru
Nehcü ’l-Faradis kaç babdan oluşur?
4 |
6 |
8 |
10 |
12 |
Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir.
17.Soru
"Unutmuşum" fiilinin Karahanlı Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
unıtmışmen |
unıtmışsen |
unıtmış |
unıtırsen |
unıtırmız |
"Unutmuşum" fiiliin Karahanlı Türkçesindeki karşılığı "unıtmışmen" dir. Doğru yanıt: A'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği"dir ?
Mi‘rac-name |
Oğuz Kagan Menakıbı |
Muhabbet-name |
Hüsrev ü Şirin |
Nehcü’l-Feradis |
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü’l-Feradis Mahmud bin
‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır
19.Soru
Aşağıdaki dizelerin hangisinde zamir belirtme durumu eki kullanılmıştır?
yana bir kereklig sözüm bar saŋa
|
kiçig oġlanıġ kör uḳuşḳa ulam
|
bu kün kim oḳısa olarıġ bilir
|
muŋar meŋzetü sözler öglüg kişi
|
ḳamuġ ḳadġusu erdi ümmet üçün
|
20.Soru
"Şeriat tarikat hakikat önin" dizesinde geçen "şeriat ve tarikat" aşağıdakilerden hangisine benzetilmiştir?
akıl |
kader |
yol |
yaşam |
kalp |
"Şeriat tarikat hakikat önin" dizesinde geçen "şeriat ve tarikat" "akıl"a benzetilmiştir. Akıl insana nasıl yön verirse, şeriat ve tarikat da akıl gibi insanın doğru yönü bulmasını sağlar. Doğru yanıt: A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ