XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Mukaddimetü'l Edeb" adlı eseri aşağıdakilerden hangisi yazmıştır?
Zamahşehri |
Kaşgarlı Mahmut |
Yusuf Has Hacib |
İslam |
Fuzuli |
"Mukaddimetü'l Edeb" adlı eseri "Zamahşehri" yazmıştır. Eser,Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur. Doğru yanıt: A'dır.
2.Soru
Kışaşü'l-Enbiya eserinin yazarı kimdir?
Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din ar-Rabguzi |
Mahmüd bin ‘Al i |
Muhammed Hoca Bey |
Necmeddin Hacıeminoğlu |
İslam |
Kışaşü'l-Enbiya , Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din ar-Rabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılmıştır.
3.Soru
… bolsungıl’ - tep tediler
Harezm Türkçesi ile yazılmış cümlenin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Bol olsun, dediler |
Bolluk olsun |
Olsun, dediler |
Bolluğu gördüler |
Olsun, diye söylediler |
… bolsungıl’ - tep tediler cümlesinin Türkçe karşılığı Olsun, dediler şeklindedir.
4.Soru
"satgaşmış" sözcüğünün çözümlemesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
mış, satgaş- (< satgaş-mış) |
sat, gaş-mış (< sat+gaş-mış) |
satgaş, mış- (< satgaş-mış) |
sat+ gaş, mış- (< sat+ gaş-mış) |
mış, sat+gaş (< sat+gaşmış-) |
satgaşmış ‘ulaşmış’ : -mış, satgaş- (< satgaş-mış)
Doğru yanıt A'dır.
5.Soru
Hangi cümlede gelecek zaman ifadesi taşıyan sıfat-fiil eki bulunmaktadır?
maŋa kelmişiŋde berü men bu kün |
bolup toġmaduk teg yitip bardı cān |
elig tuttaçımka egirse muŋa |
bilig bilmegendin bir ança budun |
özüm taplamaz neŋ biri yalġan ol |
C seçeneğinde verilen “elig tuttaçımka egirse muŋa” yan cümlesi günümüz Türkiye Türkçesine “yarın derde, sıkıntıya düşersem elimden tutacak olana….”şeklinde çevrilir. Görüldüğü gibi burada -taçı eki gelecek zaman sıfat-fiil ekidir.
6.Soru
Hüsrev'ü Şirin kaç yılında yazılmıştır?
1180 |
1181 |
1182 |
1183 |
1184 |
1180 yılında yazılmıştır. Cevap A şıkkıdır.
7.Soru
Metinde hangi ek iki defa kullanılmıştır?
belirtme hâli eki |
ilgi hâli eki |
geniş zaman |
vasıta hâli eki |
teklik 3. kişi iyelik eki |
Metinde köŋliniŋ (< köŋül+i+niŋ) ve közini (< köz+i+ni) kelimelerinde teklik 3. kişi iyelik eki bulunmaktadır. Oysa A, B ve C seçeneklerindeki ekler metinde birer defa geçmektedir. D seçeneğindeki vasıta hâli eki ise metinde zaten yoktur. Dolayısıyla E doğru seçenektir.
8.Soru
9. ve 10. soruları aşağıdaki dörtlüğü esas alarak cevaplandırınız.
köñül nefs ü ru?dın netice erür
galib bolsa biri añar yüz urur
biliñ bu beyan şey? şeref ?vaceniñ
mebadi sülu?da bitiglig-turur
Metinde hangi hâl eki bulunmaz?
ilgi |
çıkma |
vasıta |
yön gösterme |
bulunma |
Metinde “?vaceniñ” kelimesinde ilgi, “ru?dın” kelimesinde çıkma, “añar” kelimesinde yön gösterme, “sülu?da” kelimesinde ise bulunma hâli eki bulunur. Metinde vasıta hâli eki yoktur.
9.Soru
Oğuz Kağan Menakıbı’nın bilinen tek yazma nüshasının bulunduğu yer aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Paris |
Berlin |
Londra |
Kahire |
İstanbul |
Oguz Kagan Menakıbı’nın bilinen tek yazma
nüshası, Paris Bibliothèque Nationale, Supplement Turc, no. 1001’de kayıtlıdır.
10.Soru
I.Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir.
II.Peygamber kıssalarını konu alınmıştır.
III.Arapça ve Türkçe manzumelere yer verilmiştir.
Yukarıda "KISASÜ ’L-ENBİYA" hakkında verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Peygamber kıssalarını konu alan eserde Rabguzi, dini konuları edebi bir dille nakletmiş, Arapça ve Türkçe manzumelere yer vermiştir.
11.Soru
Bulnar meni öles köz
Kara me?iz kızıl yüz
Andın tamar tükel tuz
Bulnap yana ol kaçar (DLT I, 60)
Yukarıdaki dörtlükte fiillerin çekildiği zaman aşağıdakilerden hangisidir?
Geniş zaman |
Belirli geçmiş zaman |
Şimdiki zaman |
Belirsiz geçmiş zaman |
Gelecek zaman |
Bulnar meni öles köz
Kara me?iz kızıl yüz
Andın tamar tükel tuz
Bulnap yana ol kaçar (DLT I, 60) Dizelerinin Türkiye Türkçesindeki çevirisi
"(O) baygın göz (ler) beni esir ediyor (avlıyor), üzerinde kara benler bulunan pembe yüz
(beni tutsak ediyor); bütün güzellik (ler) ondan damlıyor (sanki), beni tutsak ediyor sonra
yine kaçıp gidiyor." Yani dörtlükteki fiiller şimdiki zamanda çekimlenmiştir.
12.Soru
Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
‘kayusı kopar kör kayusı konar
kayusı çapar kör kayu suv içer’
Bak! Kimisi kalkar kimisi konar, |
Gör! Kimisi kalkar kimisi konar, |
Dinle! Kimisi kalkar kimisi konar, |
Söyle! Kimisi kalkar kimisi konar, |
Git! Kimisi kalkar kimisi konar, |
Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlenin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi; ‘Bak! Kimisi kalkar kimisi konar, kimisi koşar kimisi su içer.’ şeklindedir.
13.Soru
Hüsrev ü Şirin'in konusu aşağıdakilerden hangisidir?
Kahramanlık |
İki devlet arası siyasi ilişkiler |
Aşk |
Yaratıcıya övgü |
Erdemli olma |
4370 beyitten oluşan eserin konusu Sâsânlı hükümdarı Husrev Perviz ve Ermenî hükümdarı Mihin Banu’nun kardeşinin kızı Şirin’in aşkıdır.
14.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde I. teklik şahıs eki kullanılmıştır?
ösker erdi |
ʿāşıḳlarnıŋ |
rencin |
barġa-men |
ḳatıġlan |
ösker erdi ‘özlerdi’
ʿāşıḳlarnıŋ ‘âşıkların’
rencin ‘zahmeti’
barga-men ‘varayım’ : +men, -ga, bar- (< bar-ga-men)
ḳatıġlan ‘sıkıntı çek-’
15.Soru
Verilen metnin günümüz Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?
Gönül fermanını canı birleyerek tuttum. Her düşünceyi uygun biçimde unuttum. |
Gönül fermanını can ile tuttum. Başka düşünceyi bir an unuttum. |
Gönül fermanını canımla isteyerek tuttum. Hür türlü düşünceyi yolda unuttum. |
Gönlün buyruklarına can ile uydum. Ayrıca düşüncelerimi birer birer unuttum. |
Gönül buyruğunu can vererek tuttum. Kötü düşüncelerimi bir bir unuttum. |
Verilen metnin günümüz Türkçesine doğru çevirisi B seçeneğinde verildiği gibi “Gönül fermanını can ile tuttum. Başka düşünceyi bir an unuttum.” biçimindedir.
16.Soru
MU‘‹NÜ ’L-MÜR‹D (MÜRİDİN YARDIMCISI) yaklaşık kaç beyitten oluşmaktadır?
500 |
600 |
700 |
800 |
900 |
MU‘‹NÜ ’L-MÜR‹D (MÜRİDİN YARDIMCISI) yaklaşık 900 beyittir. Doğru cevap E’dir.
17.Soru
Andın tamar tükel tuz dizesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
bütün güzellik (ler) ondan uçuyor (sanki) |
bütün güzellik (ler) ondan parlıyor (sanki) |
bütün güzellik (ler) ondan geliyor (sanki) |
bütün güzellik (ler) ondan doğuyor (sanki) |
bütün güzellik (ler) ondan damlıyor (sanki) |
bütün güzellik (ler)ondan damlıyor (sanki)
18.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Farâdis kim tarafından yazılmıştır?
Mahmüd Bin ‘Ali |
Muhammed Hoca Bey |
Yazarı belli değildir. |
İslam |
Necmeddin Hacıeminoğlu |
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Farâdis Mahmüd bin ‘Al i tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır.
19.Soru
Nehcü ’l-Faradis'in ilk bapının konusu nedir?
dört halife |
Hz. Muhammed |
Ehli beyt |
Dört imam |
Allah'a hoş gelmeyen ameller |
Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci
bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır.
20.Soru
1313-1314 yıllarında İslâm adında bir şair tarafından Harezm bölgesinde yazılan ve yerli dil özelliklerini ihtiva eden bir eserdir. Şecere-i Terakime’de eserin Türkmenler arasında çok yaygın olduğu ve Türkmenlerin ona göre hareket ettikleri söylenmektedir.
Yukarıda özellikleri verilen Harezm Türkçesine ait eser aşağıdakilerden hangisidir?
Oğuz Kağan Menâkıbnamesi |
Mukaddimetü'l Edeb |
Muhakemetü'l Lugateyn |
Kutadgu Bilig |
Mu'inü'l Mürîd |
1313-1314 yıllarında İslâm adında bir şair tarafından Harezm bölgesinde yazılan ve yerli dil özelliklerini ihtiva eden bir eserdir. Şecere-i Terakime’de eserin Türkmenler arasında çok yaygın olduğu ve Türkmenlerin ona göre hareket ettikleri söylenmektedir.
Yukarıda özellikleri verilen Harezm Türkçesine ait eser Mu'inü'l Mürîd'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ