XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 35. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sözleyür-siz kelimesinin çözümlemesi nasıl olur?
+siz, +yür, -le |
+siz, -yür, +le |
–siz, +yür, -le |
–siz, +yür, +le |
–siz, -yür, +le |
sözleyür-siz ‘söz ediyorsunuz’ : -siz, -yür, +le-, söz (< söz+le-yür-siz).
2.Soru
Hangi cümlede gelecek zaman ifadesi taşıyan sıfat-fiil eki bulunmaktadır?
maŋa kelmişiŋde berü men bu kün |
bolup toġmaduk teg yitip bardı cān |
elig tuttaçımka egirse muŋa |
bilig bilmegendin bir ança budun |
özüm taplamaz neŋ biri yalġan ol |
C seçeneğinde verilen “elig tuttaçımka egirse muŋa” yan cümlesi günümüz Türkiye Türkçesine “yarın derde, sıkıntıya düşersem elimden tutacak olana….”şeklinde çevrilir. Görüldüğü gibi burada -Daçı eki gelecek zaman sıfat-fiil ekidir.
3.Soru
zarifluk içre kamil èrdi datı
bu yoldın ötrü pervêz boldı atı
Yukarıdaki beytin Türkiye Türkçesine doğru aktarımı aşağıdakilerden hangisidir?
Çok zarif bir attı. O nedenle adı Perviz oldu. |
Atını çok zarif buluyordu. Bu yüzden ona Perviz adını verdi. |
Atı ermiş gibiydi. Bu nedenle adı Perviz’di. |
Zatı zariflikte olgundu. Bu yüzden adı Perviz oldu. |
Perviz çok güzel bir isimdi. Bu yüzden atına bu ismi verdi. |
zarifluk içre kamil èrdi datı
bu yoldın ötrü pervêz boldı atı
Zatı zariflikte olgundu. Bu yüzden adı Perviz oldu.
4.Soru
kıyandkat kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
gergedan |
kıvrak |
kanatlı |
sinek |
kırkayak |
‘kıyandkat’ ‘gergedan’ : < kıyandkat
5.Soru
Türkmenler arasında bir hayli yaygın olup, itibar görmesi bakımından Şecere-i Terâkime'de de geçen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kısâsü'l-Enbiyâ |
Mu'înül-Mürîd |
Hüsrev ü Şîrîn |
Nehcü'l-Ferâdîs |
Oğuz Kağan Menâkıbı |
Müridin yardımcısı anlamına gelen eserin Şecere-i Terâkime'de Türkmenler arasında çok yaygın olduğu ve Türkmenlerin ona göre hareket ettikleri söylenmektedir.
6.Soru
"tüzüp til bülbüli bu nazm öze saz
bu perde içre keltürdüm hoş avaz"
Yukarıdaki metnin Türkçesi aşağıdakilerden hangisidir?
Kaç gündür yolculuk zahmeti çektim. |
Dil bülbülü (Nizamî) bu nazmın özüne uygun türkü yakmış. |
Allah’a hamdolsun dileğime eriştirdi. |
Bu gönlümün kuşu güzel bir bahçe buldu. |
Gelmekteki bu maksat, dileğimi |
"tüzüp til bülbüli bu nazm öze saz
bu perde içre keltürdüm hoş avaz"
Metnin Türkçesi
"Dil bülbülü (Nizamî) bu nazmın özüne uygun türkü yakmış.
Ben de bu perdeden olmak üzere hoş sesler getirdim." dir.
7.Soru
Hüsrev-ü Şirin'in yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Genceli Nizami |
F. Köprülü |
Ananiasz Zajaczkowski |
E.İ. Fazılov |
E. N. Nadjir |
Diğerleri eserle ilgili çalışmalar yapmıştır. Cevap A şıkkıdır.
8.Soru
Metinde hangi hâl eki bulunmaz?
yönelme |
belirtme |
ilgi |
çıkma |
bulunma |
Metinde kimerseke kelimesinde yönelme, sözini ve anlarnı kelimelerinde belirtme, kişiniñ kelimesinde ilgi ve ta‘aladın kelimesinde ise çıkma hâli eki bulunmaktadır. Ancak E seçeneğinde sorulan +DA bulunma hâli eki bulunmaz.
9.Soru
Kısasü'l Enbiya'dan çeviriyazılı metni alınan bölümün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Hak risâlet verdi doğrudan kavmine gönderdi gece gündüz demeden Samûd kavmini dolaştı imana davet etti bir mucize istediler |
akıl hazırla gel Sâlih peygamber kıssasını dinle ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım |
Sâlih’in sözünü ve hem bu dişi deve imtihananı anlamadan Hak’tan uzaklaştılar hepsi çok günah işlediler |
üç gün içinde sarı kızıl ve kapkara oldular kadir tanrı kudretiyle hepsini devirdi |
İki bez dokuyucu koşarak geldiler bir ayağını kestiler botası feryat içinde döndü üç dostunu astılar |
bölümünün Türkiye Türkçesi karşılığı B seçeneğinde doğru olarak verilmiştir:
"akıl hazırla gel Sâlih peygamber kıssasını dinle ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım"
10.Soru
"kazan tèg kaynap oş sevda bişürdüm
nizami balıdın halva bişürdüm"
Verilen beyitin çevirisi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Bedenime gönlüm sultan olduğundan |
Gönül fermanını can ile tuttum. |
Kazan gibi kaynayıp işte bu sevda hikâyesini pişirdim. |
Sultanımın adına Fars dilinde olan bu eseri |
Bu gölden, bu saf sudan gönüller |
246. 3. beyit: Kazan gibi kaynayıp işte bu sevda hikâyesini pişirdim.
Nizamî’nin balından helva pişirdim.
11.Soru
Aşağıdaki dizelerden hangisi Atebetü'l-hakayık'ta yer alan dörtlüklerde bulunur ?
aġırlayu tut sen asıġlıġ kişig
|
biligsiz tirigle yitük körgülüg
|
yarın bolsa işiŋ ḳalur ḳılmadın
|
çerig tutup küreşti, oḳtaġalı utruşur
|
taŋ ata yortalım
|
12.Soru
Mu’inü’l-Mürid, hangi eserle aynı vezinde yazılmıştır?
Kutadgu Bilig |
Altun Yaruk |
Muhakemetü’l-lisâneyn |
Mukaddimetü’l-Edeb |
Divânü Lugati’t-Türk |
Mu’inü’l-Mürid, Kutadgu Bilig ve Atabetü’l-Hakayık ile aynı vezinde kaleme alınmıştır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Kısasü’l-Enbiya’nın nüshası bulunmamaktadır?
Paris |
Bakü |
İSveç |
Saint Petersburg |
Türkmenistan |
Eserin Londra’da bir, Saint Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü’de bir ve İsveç’te iki nüshası vardır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dudak uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip düz ünlülü olan eklerden biridir?
+AGU |
-Ur |
-sU |
+DIn |
-DUk |
+DIn
15.Soru
Harezm Bölgesinin fethi neden güç olmuştur?
Harezm bölgesinin ticaret merkezi olması. |
Eski Türk uygarlıkları tarafından korunması |
Ceyhun nehri ve kanallarla çevrili olması |
Bölgeye sahip olan Arap Devletlerinin savunmasının güçlü olması |
Bölgenin etrafının dağlık olması |
Bölgenin tabii barikat görevi yapan Ceyhun nehri ve kanallarıyla çevrili olması savunulmasını kolaylaştırmış, fethini güçleştirmiştir. Bu yüzden Samanlılar ve Selçuklular tarafından bölgeye atanan valiler kısa zamanda istiklallerini ilan edebilmişlerdir.
16.Soru
“şuñkarnı” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Bu |
Dibinde |
Ala doğanı |
Gitti |
Birincisine |
“şuñkarnı” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘ala doğanı’dır. Çözümlemesi ise +nı, şuñkar (< şuñkar+nı) şeklindedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesi ile ilgili yanlış bir bilgidir?
Harezm Türkçesi metinlerinde bir kelimenin eski ve yeni şekli veya farklı şivelerdeki şekilleri bir arada kullanılmaktadır. |
Harezm Türkçesi öncesi metinlerde geçmeyen veya nadir geçen çok sayıda kelimenin bu dönem eserlerinde yer alır. |
Harezm Türkçesinde /e/ ünlüsünün yanında /e/ ünlüsü de bulunur. |
Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Uygurlar oluşturur. . |
Ünlü yuvarlaklaşması görülmektedir. |
Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelimeler oluşturur.
18.Soru
Mahmûd bin’ Alî tarafından yazılan ve Türk edebiyatında kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan ‘’Nehcü’l-Ferâdîs’’ adlı eserin Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Cennetlerin Açık Yolu |
Hakikatlerin Kaynağı |
Mutluluk Bilgisi |
Gerçeklerin Eşiği |
Geleceğin Habercisi |
Uştmahlarnıng Açuk Yolı - Cennetlerin Açık Yolu
19.Soru
Oguz ?agan Mena?ıbı hangi alfabeyle yazılmıştır?
Göktürk |
Süryani |
Arap |
Uygur |
Çin |
Oguz ?agan Mena?ıbı Uygur harfleriyle yazılmıştır.
20.Soru
Harezm Türkçesinde, +GArU / KArU / +KArI, +rA çekim ekleri ismin hangi halini gösterir?
İlgi Hâli |
Yükleme Hâli |
Yönelme Hâli |
Vasıta Hâli |
Yön Gösterme Hâli |
Harezm Türkçesinde, +GArU / KArU / +KArI, +rA çekim ekleri ismin Yön Gösterme Hâlini gösterir.
Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ