XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hüsnde artuk eger bolsa yüzi Leylâdın
Min dagı bar min anıng ışkıda yüz Mecnûnça
Yukarıda Babir Şah tarafından yazılan mısraların diliçi çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Yüzü güzellikte Leylâdan daha güzel olsa da fark etmez. Ben de onun aşkıyla Mecnûn'a dönmüşüm. |
Yüzü Leylâdan daha güzel olabilir ama ben de onun aşkıyla Mecnûn gibiyim. |
Leylâdan daha güzel olmasına gerek yok. Ben onu Mecnûn gibi seviyorum. |
Yüzü güzellikte Leylâdan daha güzelse ben de onun aşkıyla yüz Mecnûn gibiyim. |
Yüzü Leylâdan daha güzel ve ben de onun aşkıyla Mecnûn'a döndüm. |
Hüsnde artuk eger bolsa yüzi Leylâdın
Min dagı bar min anıng ışkıda yüz Mecnûnça
Diliçi çevirisi: Yüzü güzellikte Leylâdan daha güzelse ben de onun aşkıyla yüz Mecnûn gibiyim.
2.Soru
"Adı Yahya’dır. Babası Pîr Ali, Malkara’da Turhan Beyi Camii imamı ve aynı zamanda Gülşenîliğe bağlı bir şeyhtir. Annesi tarafından soyu Muhammediye yazarı Yazıcıoğlu Mehmed’e dayanır. İlk eğitimini aile çevresinden alan Yahya, sonra İstanbul’a giderek devrin önemli bilginlerinden “ahaveyn”=[iki kardeş] lakabıyla ünlü Karamanî Ahmed ve Mehmed kardeşlerin öğrencisi olur. Özellikle Mehmed Efendi’nin etkisinde kalır. Medrese arkadaşları arasında Bakî, Hoca Sadeddin, Üsküplü Valihî, Mecdî, Karamanlı Muhyiddin gibi daha sonra meşhur olan kişiler vardır."
Yukarıda Anlatılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Necati |
Zati |
Hayali |
Nevi |
Emri |
Adı Yahya’dır. Babası Pîr Ali, Malkara’da Turhan Beyi Camii imamı ve aynı zamanda Gülşenîliğe bağlı bir şeyhtir. Annesi tarafından soyu Muhammediye yazarı Yazıcıoğlu Mehmed’e dayanır. İlk eğitimini aile çevresinden alan Yahya Nevî, sonra İstanbul’a giderek devrin önemli bilginlerinden “ahaveyn”=[iki kardeş] lakabıyla ünlü Karamanî Ahmed ve Mehmed kardeşlerin öğrencisi olur. Özellikle Mehmed Efendi’nin etkisinde kalır. Medrese arkadaşları arasında Bakî, Hoca Sadeddin, Üsküplü Valihî, Mecdî, Karamanlı Muhyiddin gibi daha sonra meşhur olan kişiler vardır.
3.Soru
"Baki'nin şiirleri genellikle toplumsal konuları, günlük hayatı içermesine rağmen, kendisinin II. Selim'in tahta çıkışını kutlamak için yazdığı tebrik şiiri gibi şiirleri de mecvuttur."
Yukarıda bahsi geçen tebrik şiirinin edebiyattaki adı nedir?
Caize |
Cönk |
Takdim |
Cülusiye |
Tenkit |
Kanunî devrinde el üstünde tutulan Bakî’nin hayatı daha sonraki üç hükümdar, yani II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet devirlerinde inişli çıkışlı bir seyir izledi. II. Selim’e tahta çıkışını tebrik maksadıyla bir cülusiye takdim etmiştir.
4.Soru
Fuzuli'ye ait olan aşağıdaki dizelerden hangisnin dil içi çevirisi yapıldığında Fuzuli sevgilinin dış güzelliğinden bahsetmez ?
Bülbül-i gamzedeyem bağ-u baharum sensin Dehen ü kad ü ruhun gonca vü serv semenüm |
Gönlüm cünûna uymuş (senin) ebrûna meh-i nev der Karadan ağı geçmez ona ne itibar |
Kaddün gamında servin sormağa za'f halin Gülzârdan kesilmez ırmakların ayağı |
Dür tek dişin sözüni her dem işitmek ister Bahrin müdam onunçün sahilde dür kulağı |
Çekme dâmen naz edüp üffadelerden vehm kıl Göklere açılmasun eller ki dâmânundadur |
E şıkkında Fuzuli bir dış güzellikten bahsetmemektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kanuni Sultan Süleyman'ın himayesine aldığı şairlerden değildir?
Hayali Bey |
Taşlıcalı Yahya |
Baki |
İdris-i Bitlisi |
Fevri |
İdris-i Bitlisi'dir. Şair, Yavuz Sultan Selim'in himayesinde olup Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta çıkmasından kısa süre sonra vefat etmiştir.
6.Soru
Dervişlerin tenha ve ıssız bir yere çekilip kırk gün kırk gece çetin bir perhiz ve nefis terbiyesi döneminden geçmeleri ve bu süre içinde gıda, uyku ve dünya kelamını asgariye indirerek hem beden hem de düşünce ile azami derecede ibadet etmeleridir.
Yukarıda açıklaması verilen tasavvufi terim hangisidir?
elest bezmi |
sofu |
hüma gölgesi |
âb-ı hayât |
erbaîn çıkarmak |
Dervişlerin tenha ve ıssız bir yere çekilip kırk gün kırk gece çetin bir perhiz ve nefis terbiyesi döneminden geçmeleri ve bu süre içinde gıda, uyku ve dünya kelamını asgariye indirerek hem beden hem de düşünce ile azami derecede ibadet etmelerine erbaîn çıkarmak denmektedir. Erbain kelimesi Arapça kırk anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.
7.Soru
Hayali hangi padişah döneminde yaşamıştır?
II. Bayezit |
Kanuni |
Yavuz Sultan Selim |
II. Selim |
III. Mehmet |
Kanunî devrinde (1520-1566) Zatî’den sonra saray çevresinde saygın bir şair olarak ilgi gören Hayalî’nin adı Mehmet, lakabı ise Bekâr Memi’dir. Selanik’in kuzeydoğusundaki Vardar Yenicesi’nde doğmuştur. Çocukluk ve gençlik yılları Yenice’de geçmiştir. Kalenderî şeyhi Baba Ali Mest-i Acemî’ye bağlanarak onunla birlikte birkaç defa İstanbul’a gelip gitmiştir. Bu gelişlerinin birinde İstanbul kadısı Sarıgürz Nurettin tarafından fark edilerek İstanbul’a yerleşmesi sağlanmıştır. Daha sonra Defterdar İskender Çelebi tarafından Sadrazam İbrahim Paşa’ya takdim edilmiş, çok geçmeden Kanunî’nin yakın çevresinde yer almıştır. Hayalî’nin saray çevresinden gördüğü ilgi çağdaşları tarafından biraz kıskançlıkla karşılanmıştır. İstanbul’daki en büyük destekçisi İskender Çelebi (ö.1534) ile İbrahim Paşa (ö.1536)’nın ölümünden sonra onu çekemeyenlerin de çabasıyla saray çevresindeki konumunu kaybetmiş, 964/1556-57 yılında Edirne’de ölmüştür.
8.Soru
Şeyhülislam Mehmed Sâdeddîn Efendi, Bekaî Efendi, Şeyh Şücâ Efendi, Tiryaki Hasan Paşa gibi devrin ünlü kişileri tarafından yetiştirilen Osmanlı padişahı kimdir?
Kanuni Sultan Süleyman |
II. Bayezıt |
III. Mehmet |
III. Murat |
Yavuz Sultan Selim |
III. Murat'tır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şah İsmail'in eserleri arasındadır?
Mesnevî |
Kenzü’l-cevâhir |
Divan |
Manevî |
Nasihatname |
Nasihatname Şah İsmail'in eserleri arasındadır.
10.Soru
Divan şiirinde beniz sarılığı ne demektir ?
Dik başlılık |
Güzel yüzlü |
Aşıklık |
Hastalık |
Dertli |
Divan şiirinde beniz sarılığı, âşıklığın belirtilerindendir
11.Soru
Hayli demdür kim Hatâyî zulmet-i hicrân çeker
Leblerüni çeşme-i hayvân idersen vaktidür
Yukarıda Şah İsmail'in kaleme aldığı mısraların diliçi çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Çok zamandır, ayrılığın karanlığını çekerim. Dudaklarını ölümsüzlük |
Çok zamandır, Hatayî ayrılığın karanlığını çeker durur. Aşkını ölümsüz |
Ayrılığın karanlığını çeksem de sabrederim. Dudaklarını ölümsüzlük |
Çok zamandır, Hatayî ayrılığın karanlığını çekmektedir. Dudaklarını ölümsüzlük |
Çok zamandır, ayrılık acısı çeker Hatayi. Dudaklarını ölümsüzlük |
Hayli demdür kim Hatâyî zulmet-i hicrân çeker
Leblerüni çeşme-i hayvân idersen vaktidür
Diliçi çevirisi: Çok zamandır, Hatayî ayrılığın karanlığını çekmektedir. Dudaklarını ölümsüzlük
suyu yapmak istersen şimdi tam vaktidir
12.Soru
Özellikle denizcilik ve gemicilik terimleriyle ördüğü orijinal kasidesi, çok tanınmış ve devrinden başlayarak tanzir ve tahmis edilen şairimiz aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Hayretî |
Hayalî |
Nesimi |
Âgehî |
Usulî |
Yeniceli şairlerden biri de şiirlerine nazire mecmualarında rastlanan Âgehî’dir (ö.
1557). Bir süre donanmada Piyale Paşa’nın hizmetinde çalıştıktan sonra müderrislik ve
kadılık yapmıştır. Özellikle denizcilik ve gemicilik terimleriyle ördüğü orijinal kasidesi,
çok tanınmış ve devrinden başlayarak tanzir ve tahmis edilmiştir.
13.Soru
Başta Divan edebiyatı olmak üzere Türk edebiyatında sıkça kullanılan “nigâr” sözcüğü ile kastedilen anlam aşağıdakilerden hangisidir?
zayıf, arık |
eğrilmiş, bükülmüş |
renk, ışık |
resim (gibi güzel), sevgili |
kesin, katı |
Resim anlamına gelen “nigâr” kelimesi, istiare yoluyla sevgili ve resmi gibi güzel anlamında kullanılmaktadır. Doğru cevap D’dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bakî’nin medrese arkadaşları arasında yer alan şairlerdendir?
Hayalî
|
Zatî
|
Emrî
|
Ahmet Paşa
|
Nevî
|
15.Soru
Aşağıda verilenleren hangisi/hangileri Fuzuli'nin etkilendiği şairlerdendir?
I. Nizami
II. Nizami
III. Habibi
IV. Nevi
I ve II |
III ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II ve IV |
Araştırmacılar Fuzulî’nin şiirlerinde hem Fars edebiyatının hem de Türk edebiyatının etkilerini tespit etmişlerdir. Fars şairlerinden en fazla Hafız, Molla Camî, Nizamî ve Selman-ı Savecî’nin şiirlerinden ilham almıştır. Türk şairleri arasında ise bilhassa aynı lehçenin temsilcisi olan Habibî ve Kişverî'nin tesiri altındadır. Anadolu sahasından da Ahmedî, Şeyhî, Karamanlı Nizamî ve bilhassa Necatî’nin izlerini görmek mümkündür. Ancak onun en fazla ilgi duyduğu ve birçok şiirine nazire yazdığı şair, Çağatay sahasının büyük ismi Ali Şir Nevayî’dir. Ayrıca Bağdat fethi münasebetiyle tanıştıkları Hayalî ile Fuzulî’nin birbirine nazire niteliğinde şiirleri mevcuttur.
Doğru yanıt C'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fuzulî’nin eldeki kasidelerinden en eski tarihli olanı arasında yer alır?
Elvend Bey’e sunulan kaside |
Ayas Paşa’ya sunulan kaside |
Şah İsmail’e sunulan kaside |
Su Kasidesi |
Kanunî’ye sunulan Bağdat Kasidesi |
Elvend Bey’e sunulan kasidesi Fuzulî’nin eldeki kasidelerinden en eski tarihli olanıdır.
17.Soru
Çağatay edebiyatının en büyük şairlerinden biri olan ve hat sanatında hatt-ı Babürî diye bir tarz icat eden şair aşağıdakilerden hangisidir?
Şah İsmail |
Gülşehri |
Ali Şir Nevayî |
Babür Şah |
Bayram Han |
Babür Şah, Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. Bazı besteler yaptığı, hat sanatında hatt-ı Babürî diye bilinen bir tarz icat edecek kadar
usta olduğu bilinir.
18.Soru
Hatayî mahlasıyla şiirler söyleyen ve şairliği dışında siyasi kişiliği ile daha çok ön planda olan şair aşağıdakilerden hangisidir?
İbrahim Gülşenî |
Şah İsmail |
Şebusterî |
Muhyittin Arabi |
Feridüttin Attar |
Şah İsmail, şeyhliği ve hükümdarlığının yanı sıra Hatayî mahlasıyla şiirler söylemesine rağmen çağdaşı olan yazarlar, onun siyasal kişiliği üzerinde daha fazla vurgu yaparlar.
Onun için şairliği hep ikinci planda kalmıştır. Kaynaklarda onun hakkında verilen bilgiler, daha çok siyasî kişiliği üzerinde yoğunlaşır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. yüzyılda Osmanlı tahtında oturmuş padişahlardan değildir?
II. Bayezıt |
Yavuz Sultan Selim |
Fatih Sultan Mehmet |
III. Murat |
III. Mehmet |
Fatih Sultan Mehmet 15. yüzyıl padişahlarındandır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Zati'nin şiirlerinin öğeleri arasında sayılamaz?
Günlük konuşma dili |
Argo |
Yerlilik arzusu |
Deyimler |
Halk söyleyişleri |
Anadolu’da Necatî’nin şiirlerinde belirginleşen yerlilik arzusu ve günlük konuşma dilinin şiirsel işlev yüklenerek kullanımı Zatî tarafından devam ettirilir. Zatî, deyim ve halk söyleyişlerini, günlük konuşma dilini şiirlerine başarıyla yansıtmıştır
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ