Anne Ve Çocuk Beslenmesi Ara 1. Deneme Sınavı

İnsanların gereksinim duyduğu besin öğeleri altı grupta ele alınabilir: proteinler yağlar, karbonhidratlar, mineraller, vitaminler ve su. Nişastalar karbonhidratlar grubunun altında yer alsa da başlı başına ihtiyaç duyulan besin öğelerinden biri değildir. 

Sütü uzun süre kaynatma sonucunda B1, folik asit, B6 ve B12 vitaminlerinde kayıplar olur. Ancak bu kayıp sütü uygun koşullarda saklanarak alınabilecek bir önlem değildir.

Kuru baklagillerin haşlama suları dökülmemelidir. Pişirme ve haşlama suyu atıldığında B grubu vitaminlerin ve minerallerin kayıpları artar. 
Ancak uygun koşullarda saklanma ile ilgili bir kayıp değildir.

Yüksek ısıda uzun süre kaynatılan yumurtanın sarısının yüzeyinde oluşan yeşil renk, demirden daha az yararlanmaya neden olur. 
Ancak saklama koşuluyla değil uygun pişirme yöntemiyle önlenebilecek bir kayıptır.

Makarnanın haşlama suyu süzüldüğünde çok sayıda B grubu vitaminlerinde önemli kayıplar olmaktadır. 
Ancak bu durum uygun koşulda saklanmasıyla değil uygun pişirme yöntemiyle giderilebilecektir.

Kuru baklagiller serin ve nem denetimi olan kuru yerlerde saklanmalıdır. Sıcak yerde saklandığında tanelerinin dış zarları kalınlaşır. Ayrıca küflenme görülebilir. Bu tür küfler sağlığa zararlıdır. 
Yani serin ve kuru ortamda saklanarak bozulması önlenebilir.

 Bireyin günlük ek protein alımını gerektiren durumlar;

• Büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu yaşlar (bebeklik ve adolesan yaş grubu) 

• Gebelik ve emziklilik dönemi 

• Vücuttan protein atımını artıran hastalıkların varlığı (örneğin; yanıklar, ağır 
ameliyatlar ve çeşitli enfeksiyon hastalıkları vb.) 

• Büyümesi geri kalmış (malnutrisyonlu) çocuklardır.



Tahıl grubu besinler önemli karbonhidrat kaynağıdır. Tahıl grubu besinler B12 vitamini hariç, çok sayıda B grubu vitaminleri içerir. Tahıl grubu yiyeceklerde çinko, bakır, magnezyum gibi mineraller de bulunur.

Yetişkin bir insan sıvı gereksinmesini günde ortalama 1000 mL suyu içeceklerle, 1200 mL suyu da besinlerin bileşimindeki sudan karşılar. Metabolizma sonucu oluşan su miktarı da 300 mL civarındadır. Böylece günlük su gereksinimi normal koşullarda 2000-2500 mL kadardır. 

Yapı taşlarına değin sindirilen besin öğeleri sindirim kanalından emilerek vücut dokularına taşınmak üzere kana geçerler. Bu işleve “emilim” denir.

Yetersiz protein alımında vücut direnci azalacağından hastalıklara yakalanma riski artar, hastalıklar 
uzun sürer ve ağır seyreder. 
 Bu nedenle V. cümlede verilen ifade doğru değildir. Diğer verilen ifadeler doğrudur.

Et ve et yerine geçen besinlerin içerdiği besin öğeleri; protein, yağ, demir, çinko, fosfor, potasyum, magnezyum, vitaminlerden A, E, B6, niasin ile sadece hayvansal besinlerde bulunan B12 vitamini için iyi kaynaktır.

Bel çevresinin erkeklerde 102 cm ve kadınlarda 88 cm üzerine çıkması sağlık riskini arttırır.

Süt grubundaki besinler iyi kalite protein kaynağıdır. Kalsiyum en fazla süt ve süt ürünlerinde bulunur.  Süt, A ve E vitaminleri ile B grubundan suda eriyen vitaminlerden B2 (riboflavin), B6 ve B12 vitaminlerinden de zengindir. Osteoporozdan korunmak için kadınlar için önerilen süt ve ürünlerinin miktarı daha fazladır.

Yağlar; vücuda enerji ve elzem yağ asitlerini sağlar, yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) emilimini kolaylaştırır.

“Yeterli beslenme” genellikle vücudun yaşamını ve çalışmasını sürdürebilmesi için gerekli enerji ve besin öğelerinin yaş, cinsiyet, fizyolojik durum ve fiziksel aktivite göz önünde bulundurularak gereksinme miktarlarında sağlanması anlamına gelir. “Dengeli beslenme” ise, enerjinin yanı sıra bütün besin öğeleri arasındaki dengenin sağlanmasıdır. "Nitelikli beslenme" ise dengeli ve yeterli beslenme olarak da ele alınabilir. 

Gereğinden az ya da çok besin tüketimi, şişmanlık ve şişmanlıkla ilintili sağlık sorunları oluşturduğundan "dengesiz beslenme" olarak tanımlanmaktadır.

İnsan vücudunda sentezlenemeyen yağ asitleri linoleik (n-6), araşidonik (n-6) ve linolenik (n-3) yağ asitleridir. Bunlara “elzem (esansiyel) yağ asitleri” denir.

Dünya Sağlık Örgütü günlük tuz alımın 5-6 gram ile sınırlamıştır.

Diyet posasının ise sağlık üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Her gün posa içeren besinlerin (kuru baklagiller, taze sebze ve meyveler, tam tahıllar) tüketimine dikkat edilmelidir.

Meyveler ve sebzeler vitaminlerden en fazla C vitamini, folik asit, E, K, A vitamini ve ß karotenden (A vitaminin öncüsü/provitamin), minerallerden ise potasyum başta olmak üzere diğer mineralleri de içerirler. Potasyumdan zengin olmaları ve posa içeriklerinin fazla olmaları nedeniyle, yetişkinler için günlük önerilen en az 5 porsiyon (400 gram)  olmalıdır. Sebze ve meyvelerin günlük enerjiye katkıları azdır.

Doymamış yağ asitlerinden omega 6 yağ asitleri linoleik ve linolenik asit ayçiçeği yağı, mısırözü, soya yağı ve pamuk yağında bulunur. Zeytinyağı, tek derecede doymamış yağlar grubundadır.

Vitamin ve mineral kayıplarını önlemek için taze sebzeler ve özellikle yeşil yapraklı sebzeler, önce ayıklanıp, yıkanıp sonra küçük parçalara doğranarak pişirilmelidir. Sebzeler suda haşlanacaksa, kaynayan ve az miktarda suda haşlanmalı, haşlanma suları dökülmemelidir.

Süt ve süt ürünleri besin öğelerinde günlük önerilen tüketim miktarı yetişkinlerde 2 porsiyon, çocuk, genç, gebe, emzikli ve menopoz sonrası kadınlarda 3-4 porsiyondur.

Besinler içerdikleri besin öğelerine göre dört temel besin grubu altında toplanmaktadır. Bunlar 1. grup: Süt ve süt ürünleri, 2. grup et ve et yerine geçenler (kuru baklagiller, yumurta), 3. Grup Taze sebze ve meyveler 4. Grup ekmek ve tahıllardır. Şekerler ve yağlar farklı bir grup olarak ele alınmaktadır.