Sosyal beceriler, duruma özgüdür ve ortamlara göre farklılaşabilen, belli bir amaç için kullanılan, çevrenin ve durumun özelliklerinde etkilenen, gözlenen davranışların yanında gözlenemeyen bilişsel ve duygusal unsurlardan da oluşurlar. Ancak sosyal beceriler öğrenilmiş davranışlardır.

Motor beceriler farklı yaklaşımlara göre sınıflandırılmaktadırlar. Bu yaklaşım/modellerden biri de hareketin amacına göre yapılan sınıflandırmadır. Hareketin amacına göre yapılan sınıflandırmada (a) denge becerileri, (b) yer değiştirme becerileri ve (c) manipülasyon becerileri yer almaktadır. Manipülasyon becerileri, nesne fırlatma, top yakalama ve topa ayakla vurma gibi bir nesneden kuvvet almayı ya da bir nesneye kuvvet uygulamayı gerektiren becerilerdir.

Öğretmenin gözlediği davranışlar Dikkat ve hiperaktivite bozukluğuna sahip olma olasılığını işaret eden ipuçları arasında yer almaktadır.

Yenidoğana fenilketonüri, galaktozemi, hipotiroidi durumlarının olup olmadığını belirlemek için yapılan testlerin yanı sıra, bebeğin işitmesinde herhangi bir sorun olup olmadığını belirlemek için de tarama yapılmaktadır. Her yenidoğan hastaneden eve gönderilmeden önce kokleanın (sağlam olup olmadığının belirlenmesi için “oto akustik emisyon testi” denilen bir testten geçer.

Kohlberg’in kuramına göre, ahlaki gelişimin aşamaları bütün kültürlerde aynı sırayı izleyen evrensel özellikler taşır.

Her bir seçenek görme kusuruna neden olmakla birlikte beyindeki görme merkezinin hasar görmesi ve beyne iletilen uyaranların istenilen şekilde algılanmamasının nedeni kortikal görme yetersizliğidir.

Duygu ve davranış bozukluğu olan çocuklar kendi içlerinde farklılıklar göstermekle birlikte, yine de bazı ortak özellikleri gözlemek mümkündür. Duygu ve davranış bozukluğu olan çocukların özelliklerini; (a) bilişsel ve akademik özellikler (b) sosyal özellikler, (c) davranışsal özellikleri biçiminde sıralamak mümkündür.

İşitme kaybının sınıflandırılması işitme kaybının oluştuğu yere göre ya da işitme kaybının derecesine göre yapılabilir. İşitme kaybının oluştuğu yere göre yapılan sınıflandırma; İletimsel işitme kaybı; sesin titreşerek iç kulağa iletiminde ya da yayılması sırasında yaşanan sorunlardan ortaya çıkmaktadır. Duyusal işitme kaybı; kokleaya hasar verir. Sinirsel işitme kaybı; iç kulaktan beyne giden işitme sinir yolunda yetmezlik ve hasar sonucu oluşmaktadır. Her ikisi birlikte duyusal-sinirsel işitme kaybı olarak adlandırılmaktadır. Karışık tip işitme kaybı iletimse, duyusal ve sinirsel işitme kaybının bir arada görüldüğü durumdur.

İşitme kaybının sınıflandırılması işitme kaybının oluştuğu yere göre ya da işitme kaybının derecesine göre yapılabilir. İşitme kaybının oluştuğu yere göre yapılan sınıflandırma; İletimsel işitme kaybı; sesin titreşerek iç kulağa iletiminde ya da yayılması sırasında yaşanan sorunlardan ortaya çıkmaktadır. Duyusal işitme kaybı kokleaya hasar verir Sinirsel işitme kaybı iç kulaktan beyne giden işitme sinir yolunda yetmezlik ve hasar sonucu oluşmaktadır. Her ikisi birlikte duyusal-sinirsel işitme kaybı olarak adlandırılmaktadır. Karışık tip işitme kaybı iletimsel, duyusal ve sinirsel işitme kaybının bir arada görüldüğü durumdur.

Otizm spektrum bozukluğu ileri düzeyde ve karmaşık nörolojik bir bozukluktur. OSB olan bireylerin yaklaşık % 10’u özel bilgi ve becerilere sahiptir. Ancak OSB olan çocuklarda genellikle zihinsel yetersizlik ve farklı psikiyatrik bozukluklar eşlik etmektedir.

Öğrenme güçlüğü oldukça sık rastlanan bir yetersizlik türüdür. Yapılan çalışmalar gözden geçirildiğinde öğrenme güçlüğünün nedenleri tam olarak belirlenememiştir. Zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlerde, yaş, zekâ düzeyi ve aldığı eğitim dikkate alındığında, okuma, matematik ve yazılı anlatımının beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur. Okul ortamında öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların karşılaştıkları en önemli sorunlardan birisi de okuma becerisine ilişkindir. Sadece okumada değil, aynı zamanda genel akademik başarıları da düşüktür. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar, okul öncesinde hem de ilköğretim sürecinde normal eğitim sınıflarında eğitim alırlar.

Bütünlülük ilkesi, tanılamanın bireyin tüm gelişim alanlarını (zihinsel, sosyal-duygusal, motor, dil) kapsamasıdır. Çeşitlilik ilkesi, tanılama sürecindeki değerlendirmelerde (yöntem, teknik, uygulanan testler) ve disiplinlerde (nörolog, psikolog, çocuk doktoru, vs) çeşitlilik olması ile tanımlanır. Süreklilik ilkesi, tanılama yapıldıktan sonra sürecin takip edilmesi için hem tıbbi hem eğitsel değerlendirmenin belirli aralıklarla yapılması ile tanımlanır. İşbirliği ilkesi, tanılama sürecinde ailenin, uzmanların ve okul personelinin tam işbirliği içinde olması ile tanımlanır. Buna göre soruda verilen tanım isteklilik ilkesinin tanımıdır.

Duygu ve davranış bozukluğu olan çocukların antisosyal ve başkalarına düşmanca davranma gibi davranışları sık ve yoğun biçimde sergilemesi dışa yönelim bozukluklarına örnektir. Ayrıca okuldan kaçma, yalan söyleme, başkalarına zarar verme; sınıf içinde öğretmeni görmezden gelme, kurallara uymama, kavga etme gibi davranışlar gözlenir. İçe kapanma, depresyon kaygı, gibi sorunların gözlendiği davranışlar ise içe yönelim bozukluklarına örnek olarak verilebilir.

DSM-5’de zihin yetersizliğinin kavramsal, sosyal ve uyumsal davranışları dikkate alınarak hafif, orta, ağır ve çok ağır olmak üzere dört grupta sınıflandırılır. Zihin yetersizliğinin birçok nedeni olduğu görülmekle birlikte zihin yetersizliğinin doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası olmak üzere üç gruba ayrılarak incelenebileceği belirtilmektedir, Zihin yetersizliği olan bireylerin tanılanmasında Türkiye’de Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) oluşturulan ekip tarafından standart testler (Stanford-Binet zekâ testi, Wechsler) ve bireyin özelliklerine uygun ölçme araçları kullanılır. Tıbbi ve eğitsel tanılama olmak üzere iki aşamalı bir tanılama süreci vardır. İşitme yetersizliği olan çocuklar ise konuşmalara ve çevresel seslere tepki veremediklerinden aileleri tarafından fark edilebilirler. Uzmanlarca gerçekleştirilen saf ton odyometrisi ile işitme kaybının tipi ve derecesi belirlenebilir. Ayrıca yapılan konuşma alımı testi ile de bireyin konuşmayı anlaması ve işitme yeteneği, oyun odyometrisi ile küçük yastaki çocukların işitme duyarlılığı, kemik iletim testi ile de duyusal-sinirsel işitme kaybının olup olmadığı belirlenmeye çalışılmaktadır. Bunların yanı sıra eğitsel değerlendirmeler yapılarak dil ve iletişim becerilerinde alıcı ve ifade edici, sözdizimi ve sözel olmayan dil yeterlikleri de belirlenmelidir.

Serebral palsi nöromüsküler bozukluktur. Multiple Sklerozis boyun ve omuriliğin hasar görmüş alanlarında sertleşmiş dokulardan oluşur. Rigitide kasların aşırı gerginliği olup süreklilik gösterir nadir rastlanır. Çevresel etkilerle meydana gelen yaralanmalar omuriliği zedeler yaralanma şiddetine göre beyin ve vücüdu iletişim kuramaz ve felç oluşabilir.

Sosyal beceriler, bireyin bağımsızlık kazanmasıyla birlikte yaşadığı topluma uyum sağlamasını ve o toplumun bir parçası olmasını sağlayarak bireyin yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyen öğrenilmiş davranışlardır.

DEHB olan çocuklar okul ortamında, dikkatsizlik, aşırı hareketlilik özelliklerinden dolayı eğitim sürecinde belirlenen hedef davranışları gerçekleştirmede güçlük yasamaktadırlar. DEHB olan çocukların özellikleri; (a) sosyal (b) işitsel ve görsel algılama, (c) davranışsal ve (d) akademik özellikler biçiminde sıralanabilir.

Sosyal gelişim öncelikle bireyin kendisinin ve diğer kişilerin varlığını fark etmesi ile başlar. Fark etme süreci üç aşmada gerçekleşir: (a) çocuğun kendini diğer kişilerle karşılaştırması, (b) çocuğun kişisel özelliklerini tanıyabilmesi ve (c) çocuğun kendisini diğer kişiler gözünde tanıyabilmesidir.

Akdeniz anemisi olarak bilinen talesemi kalıtsal bir kan hastalığıdır.

Büyümenin değerlendirilmesi, normalden sapmaların belirlenmesi ve bazı durumlarda hastalıkların önlenmesi açısından oldukça gereklidir. Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan en önemli ölçütler; vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut bölümlerinin birbirlerine oranlarıdır.