Etkili Davranış Yönetimi Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bireyin daha önce belirli sayıda sembol pekiştireç kazanmış olmasını gerektiren ceza yöntemi hangisidir?
İtici uyaran sunma |
Azarlama |
Tepkiyi durdurma |
Mola |
Tepkinin bedeli |
Tepkinin bedelinin davranışları azaltmak amacıyla
kullanılabilmesi için bireyin daha önce belirli sayıda
sembol pekiştireç kazanmış olması gereklidir
(Alberto ve Troutman, 2009; Cooper vd., 2007).
2.Soru
Öğretilmesi hedeflenen beceri ya da davranışın yaşamın doğal akışı içinde gerçekleşmesi uygun olan zamanlarda çalışılması önerilebilir. Yeme içme becerilerini yeme içme saatlerinde, giyinme soyunma becerilerini kıyafet değişimi için ihtiyaç olan saatlerde yapmak bu durumlara örnek verilebilir.
Yukarıda bahsi geçen ifade aşağıdakilerden hangisine olumlu katkıda bulunabilir?
Pekiştireçlerin silikleştirilmemesi |
Davranışın edinim düzeyinde sergilenmesi |
Aşırı öğrenme oturumlarının bireyde bıkkınlık yaratması |
Genelleme için plan yapılması |
Davranış öncesi uyaranların geri çekilmesi |
Aşırı O¨ğrenme Oturumlarının Bireyde Bıkkınlık Yaratması
Kalıcılıkta karşılaşılabilecek sorunlardan biri de aşırı öğrenme/tekrar oturumları nedeniyle bireyin beceri ya da davranışa ilişkin bıkkınlık yaşamasıdır. Buna çözüm olarak öğretilmesi hedeflenen beceri ya da davranışın yaşamın doğal akışı içinde gerçekleşmesi uygun olan zamanlarda çalışılması önerilebilir. O¨rneğin, ayakkabı giyme becerisinin kalıcılığını sağlamayı hedefliyorsak bu beceriyi bağlama uygun olmayan zamanlarda çalışmak yerine dışarı çıkılacağı zaman çalışmak, bireyin bıkkınlık duygusu yaşamasına engel olacaktır. Yukarıda “Dağınık Denemelerle O¨ğretim Sunmak” bölümünde de açıklandığı gibi üst üste ardışık öğretme denemeleri yapmak kişide bıkkınlığa yol açabilir. Ayrıca“Doğal Pekiştireçler Kullanmak” bölümünde de belirtildiği üzere davranışların doğal ortamlarda sergilenmesi ve amacına uygun kullanılması için öğretimin doğallık içinde gerçekleştirilmesinde yarar vardır. Kişide tekrarlar nedeniyle oluşacak bıkkınlığı engellemek ve davranışın doğal ortamlarda sergilemesini sağlamak için gündelik hayatın içinde fırsatlar ortaya çıktıkça tekrarları yaptırmakta yarar vardır. Yeme içme becerilerini yeme içme saatlerinde, giyinme soyunma becerilerini kıyafet değişimi için ihtiyaç olan saatlerde yapmak bu durumlara örnek verilebilir.
3.Soru
Davranış öncesi ve davranış sonrası uyaranların ne zaman geri çekilmesi gerekir?
Kalıcılık aşamasına geçtikten sonra |
Edim düzeyinde |
Genelleme aşamasında |
Genelleme aşamasından sonra |
Kalıcılık aşamasına geçmeden önce |
Kalıcılık aşamasına geçmeden önce Kalıcılığı planlamadan önce dikkat edilecek noktalardan biri de davranış öncesi (ipuçları) ve davranış sonrası (dönüt) uyaranların kalıcılık aşamasına geçmeden önce geri çekilmiş ya da silikleştirilmiş olması gerekmektedir. Davranış öncesi uyaranlar denildiğinde bireyin davranışı sergilemeye başlaması için kendisine sunulan ipuçları kastedilmektedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kalıcılığı kolaylaştıran etmenlerden biri değildir?
Doğal pekiştireçler |
Aşırı öğrenme oturumları düzenlemek |
Sonuçları geciktirmeden hemen sunmak |
Doğal öncüller kullanmak |
İşlevsel becerileri öğretmek |
Öğrenilen bir beceri ve davranışın kalıcılığının sağlanmasını yani sürdürülmesini kolaylaştıran belli başlı yöntemler bulunmaktadır Bunlar;
• Yetersizliği olan bireye işlevsel beceriler öğretmek,
• Pekiştireç tarifelerinden yararlanmak,
• Aşırı öğrenme oturumları düzenlemek,
• Doğal öncüller kullanmak,
• Doğal pekiştireçler kullanmak ve
• Sonuçları geciktirmektir.
5.Soru
Önleme stratejilerinde uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasını engelleyen ortamlar, yöntemler ve uygulamalar üzerine vurgu yapılmakta ve uygun davranışların artırılması amaçlanmaktadır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi önleme stratejilerinden biri değildir?
Ayrımlı pekiştirme |
Sönme |
Aşırı düzeltme |
Fiziksel müdahale |
Tepkinin bedeli |
Fiziksel müdahale 1. tip ceza yöntemi olup önleme stratejileri mantığına uymamakta müdahale stratejileri kapsamında ele alınmaktadır. Doğru seçenek D'dir.
6.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi veri toplamaya başlamadan önce dikkat edilmesi gereken maddelerden değildir?
Davranışı gözlemlemek istediği bireyi belirlemek ve bireyin kendisinden ve yakın çevresinden bilgi toplamak. |
Davranışı gözleyeceği bireye ilişkin hedef davranışı belirlemek ve davranışı işlevsel olarak tanımlamak. |
Veri toplanacak olan hedef davranışa uygun veri kayıt sistemini seçmek. |
Uygulamacı veri toplama formlarının yanında kullanacağı diğer araç gereçleri de hazırlamalıdır. |
Uygulamacı hedef davranışa ilişkin ne zaman veri toplayacağını ve ne kadar süre ile veri toplayacağını veri toplama sürecinde karar vermelidir. |
Veri Toplamaya Başlamadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler. . Davranışı gözlemlemek istediği bireyi belirlemek ve bireyin kendisinden ve yakın çevresinden bilgi toplamak.
- Davranışı gözleyeceği bireye ilişkin hedef davranışı belirlemek ve davranışı işlevsel olarak tanımlamak.
- Veri toplanacak olan hedef davranışa uygun veri kayıt sistemini seçmek.
- Uygulamacı veri toplama formlarının yanında kullanacağı diğer araç gereçleri de hazırlamalıdır.
4. Uygulamacı hedef davranışa ilişkin ne zaman veri toplayacağını ve ne kadar süre ile veri toplayacağını belirlemelidir.
7.Soru
-
Birey için etkili bir pekiştireç belirlenir. Pekiştireç belirlenirken bireyin öncelikli olarak tercih ettikleri ya da sözel olarak hoşlandıklarını ifade ettikleri pekiştireçlere yer verilmelidir.
-
Hedef davranış gerçekleştirilirken kendini pekiştirme süreci için de bireye model olunur.
-
İhtiyaç duyulan durumlarda kendini pekiştirme öğretimi için bir özel eğitim uzmanından yardım/destek istenebilir.
-
Üzerinde çalışılacak olan davranış belirlenir ve belirlenen davranış hakkında bireyin anlayacağı biçimde açıklama yapılır.
-
Kendini pekiştirme için bireye gerçek ortamlarda uygulama yapma fırsatları verilir. Bu uygulamalar sırasında bireye destek olunarak geri bildirim sağlanır.
-
Birey kendini pekiştirmeyi öğrendikçe sağlanan yardım azaltılır ve zamanla tamamen ortadan kaldırılır.
- Kendini pekiştirme öğretiminde kullanılacak olan form hazırlanır ve hazırlanmış olan form bireye tanıtılarak formu nasıl kullanacağı bireyin anlayabileceği biçimde açıklanır.
Birey için etkili bir pekiştireç belirlenir. Pekiştireç belirlenirken bireyin öncelikli olarak tercih ettikleri ya da sözel olarak hoşlandıklarını ifade ettikleri pekiştireçlere yer verilmelidir.
Hedef davranış gerçekleştirilirken kendini pekiştirme süreci için de bireye model olunur.
İhtiyaç duyulan durumlarda kendini pekiştirme öğretimi için bir özel eğitim uzmanından yardım/destek istenebilir.
Üzerinde çalışılacak olan davranış belirlenir ve belirlenen davranış hakkında bireyin anlayacağı biçimde açıklama yapılır.
Kendini pekiştirme için bireye gerçek ortamlarda uygulama yapma fırsatları verilir. Bu uygulamalar sırasında bireye destek olunarak geri bildirim sağlanır.
Birey kendini pekiştirmeyi öğrendikçe sağlanan yardım azaltılır ve zamanla tamamen ortadan kaldırılır.
Kendini pekiştirme öğretimi sırası aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
a - d - g - b - e - f - c |
d - a - g - b - c - f - e |
g - b - e - f - c - a - d |
b - e - f - c - a - d - g |
e - b - a - d - f - c - g |
Kendini pekiştirme öğretimi kendini izleme/ kaydetme ve kendini değerlendirme stratejilerinin öğretimi sırasında izleyen biçimde gerçekleştirilebilir:
-
İlk olarak birey için etkili bir pekiştireç belirlenir. Pekiştireç belirlenirken bireyin öncelikli olarak tercih ettikleri ya da sözel olarak hoşlandıklarını ifade ettikleri pekiştireçlere yer verilmelidir. (a)
-
Üzerinde çalışılacak olan davranış belirlenir ve belirlenen davranış hakkında bireyin anlayacağı biçimde açıklama yapılır. (d)
-
Kendini pekiştirme öğretiminde kullanılacak olan form hazırlanır ve hazırlanmış olan form bireye tanıtılarak formu nasıl kullanacağı bireyin anlayabileceği biçimde açıklanır. (g)
-
Hedef davranış gerçekleştirilirken kendini pekiştirme süreci için de bireye model olunur. (b)
-
Kendini pekiştirme için bireye gerçek ortamlarda uygulama yapma fırsatları verilir. Bu uygulamalar sırasında bireye destek olunarak geri bildirim sağlanır. (e)
-
Birey kendini pekiştirmeyi öğrendikçe sağlanan yardım azaltılır ve zamanla tamamen ortadan kaldırılır. (f)
-
İhtiyaç duyulan durumlarda kendini pekiştirme öğretimi için bir özel eğitim uzmanından yardım/destek istenebilir. (c)
8.Soru
Uygun olmayan davranıştan sonra pekiştirecin geri çekilmesi ve uygun olmayan davranışla aynı anda yapılamayacak uygun davranıştan sonra pekiştirecin sunulması aşağıdaki tekniklerden hangisidir?
Diğer davranışların ayrımlı pekiştirilmesi |
Düşük oranlı davranışın ayrımlı pekiştirilmesi |
Tepkinin bedeli |
Uyuşmayan davranışın ayrımlı pekiştirilmesi |
Alternatif davranışın ayrımlı pekiştirilmesi |
Uyuşmayan davranışın ayrımlı pekiştirilmesi (UDAP), uygun olmayan davranıştan sonra pekiştirecin geri çekilmesi ve uygun olmayan davranışla aynı anda yapılamayacak uygun davranıştan sonra pekiştirecin sunulmasıdır. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Bir beceri ya da davranışın sergilenme olasılığını artırmak için ortama bireyin hoşuna gidecek bir uyaran ekleme ya da ortamdan itici uyaranı kaldırmaya ne denir?
Öncül |
Pekiştirme |
Genelleme |
Alıştırma |
Öğrenme |
Bir beceri ya da davranışın sergilenme olasılığını artırmak amacıyla ortama hoşa giden bir uyaran ekleme ya da ortamda var olan itici uyaranın ortadan kaldırılması durumuna pekiştirme adı verilmektedir.
10.Soru
Davranışta belirli bir doğru tepki olasılığını güçlendiren ve artıran sürece ne ad verilmektedir?
Doygunluk |
Pekiştirme |
Sembol |
Uyaran |
İzlerlik |
Davranışta belirli bir doğru tepki olasılığını güçlendiren ve artıran sürece "Pekiştirme" adı verilmektedir. Davranışın gerçekleştirilmesinin hemen ardından, ortama hoşa giden bir uyaranın eklenmesi ya da ortamdan hoşa gitmeyen-itici bir uyaranın çekilmesi yoluyla o davranışın ileride gerçekleşme olasılığının ya da sıklığının arttırılması sürecidir. Bu nedenle Doğru cevap B'dir. Diğer seçenekler birer süreç değildir.
11.Soru
Bireyin tansiyon aletini kullanmayı öğrendikten sonra kendi tansiyonunu bağımsız bir biçimde ölçebiliyor hale gelmesi aşağıdakilerden hangisidir?
akıcılık |
kalıcılık |
edinim |
genelleme |
pekjiştirme |
Kalıcılık, en genel tanımıyla öğretim gerçekleştikten sonra da bireyin performansını devam ettirebilmesidir. Başka bir deyişle bireyin öğretim koşulları (ipucu, pekiştirme vb.) olmadan da öğrendiklerini sergileyebilmesidir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.
12.Soru
Yeni bir beceri ve kavramın öğretilmesinde etkili olması ancak bireyin pekiştirece doyması da en önemli sınırlılığı olan pekiştirme tarifesi aşağıdakilerden hangisidir?
sürekli pekiştirme tarifesi |
sabit oranlı pekiştirme tarifesi |
değişken oranlı pekiştirme tarifesi |
sabit zaman aralıklı pekiştirme tarifesi |
değişken zaman aralıklı pekiştirme tarifesi |
Soruda tanımı yapılan pekiştirme tarifesi "sürekli pekiştirme tarifesidir". Diğer seçenekler ise aralıklı pekiştirme tarifeleridir.
Sürekli pekiştirme yeni beceri ve kavramların öğretilmesinde etkilidir ancak bireyin pekiştirece doyması sürekli pekiştirmenin sınılılılığıdır. Bunu önlemek için pekiştireç çok küçük parçalara bölünmelidir. Sürekli pekiştirme tarifesi dikkatli bir şekilde planlanmalı ve kullanılmalı, ayrıca hedef davranış tutarlı şekilde sergilenmeye başladığında, sürekli pekiştirme silikleştirilerek yerini aralıklı pekiştirme tarifelerine bırakmalıdır.
Bu nedenle doğru cevap A'dır.
13.Soru
Uygulamacı planladığı tek basamaklı bir davranışın edinilip edinilmediğine ilişkin gerçekleştirmiş olduğu öğretimine yönelik hangi tür veri toplama kaydını kullanmalıdır?
Olay Kaydı |
Süre Kaydı |
Zaman Kaydı |
Beceri Kaydı |
Ayrık Deneme Kaydı |
A, B, ve C seçenekleri Öğretimsel kayıt Teknikleri değildir.
Öğretimsel kayıt tekniklerinden ayrık deneme kaydı, uygulamacı tarafından belirlenen ön uyaranların varlığında kısa bir zamanda sergilenen, başlangıcı ve sonu kolaylıkla ayırt edilebilen tek basamaklı davranışların sergilenme sıklığına ilişkin veri toplamak için kullanılan kayıt tekniğidir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.
14.Soru
Temel/ ilk öğrenme olarak da adlandırılan, bireyin daha önce sergileyemediği bir beceri ya da davranışı belirli bir düzeyde yapabilir duruma gelmesi olarak tanımlanan ve diğer öğrenme aşamalarının ön koşulu kabul edilen öğrenme aşaması aşağıdakilerden hangisidir?
Akıcılık |
Kalıcılık |
Genelleme |
Edinim |
Kavrama |
Öğrenme; edinim, akıcılık, kalıcılık ve genelleme olmak üzere dört temel aşamadan oluşur. Temel/ ilk öğrenme olarak da adlandırılan edinim, bireyin daha önce sergileyemediği bir beceri ya da davranışı belirli bir düzeyde yapabilir duruma gelmesi olarak adlandırılır. Diğer öğrenme aşamalarının ön koşulu kabul edilen edinim gerçekleştirildikten sonra becerinin daha hızlı ve kolay yapılmasını sağlayan akıcılık, öğretim sonrasında da sürdürülebilmesini sağlayan kalıcılık ve farklı ortam, zaman, araç gereçlerin varlığında da gerçekleştirilmesini sağlayan genelleme aşamalarına geçilir. Böylece öğrenilen beceri ya da davranışın bağımsız olarak sergilenmesi, uygun yer ve zamanda kullanılması sağlanmış olur.
15.Soru
Öğretmen öğrencisi her parmak kaldırdığında ona bir elma vermiş, ancak bir hafta sonra öğrencisinin elmaya olan ilgisinin azaldığını gözlemlemiştir. Öğretmen aşağıda verilen pekiştirmede dikkat edilmesi gereken noktalardan hangisine uygun davranmamıştır?
Seçilen pekiştireçler bireyin yaşına, ilgilerine ve isteklerine uygun olmalıdır. |
Birincil pekiştireçler, hedef davranış öğretimi sırasında az aralıklarla ve azar azar verilmelidir. |
Öğretimi gerçekleşmiş hedef davranışlar için pekiştireçler azaltılmalıdır. |
Birey sevdiği işleri yaparken pekiştirilmemelidir. |
Pekiştireç sadece istenilen davranışın gerçekleşme aşamalarında veya davranıştan hemen sonra verilmelidir. |
Yiyecek ve içecek gibi birincil pekiştireçler, hedef davranış öğretimi sırasında az aralıklarla ve azar azar verilmeli ki birey için doygunluk hissi oluşmasın ve pekiştireç etkililiğini kaybetmesin. Bu nedenle pekiştireçler küçük miktarlarda sunulmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.
16.Soru
Ayşe haftalık olarak yaptığı bir tabloya her pazartesiden pazara kadar yediği çikolata, bisküvi, cips gibi atıştırmalıkları kaydederek pazar günü haftada sadece 2 kere atıştırmalık yeme ölçütüne ulaşıp ulaşmadığını belirlemeye çalışmaktadır. Bu kendini yönetme stratejilerinden hangisine örnektir?
Kendini eleştirme |
Kendini pekiştirme |
Kendini değerlendirme |
Kendini izleme |
Kendini pekiştirme |
Yukarıda verilen örnekte bir ölçütü gerçekleştirmeye yönelik değerlendirme olduğu için doğru cevap kendini değerlendirmedir.
17.Soru
Davranışın başlangıcı ve bitişinin kolaylıkla gözlenemediği kayıt tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
Zaman Aralığı Kaydı |
Olay Kaydı |
Süre Kaydı |
Beceri kaydı |
Ayrık Deneme Kaydı |
Gözlemsel kayıt tekniklerinden biri olan zaman aralığı kaydı, davranışın başlangıcı ve bitişinin kolaylıkla gözlenemediği kayıt tekniklerinden biridir. Zaman aralığı kaydı ile süre ve olay kaydı kullanılarak uygun ölçmenin yapılamayacağı sürekli ve yüksek sıklıktaki davranışlara ilişkin veri toplanabilir.
Beceri Kaydı ve Ayrık Deneme kaydı ise gözlemsel kayıt teknikleri değildir.
Bu nedenle doğru cevap A'dır.
18.Soru
Sönme, hem görmezden gelmeyi hem de uygun olmayan davranışı devam ettiren pekiştireçlerin geri çekilmesini gerektiren ve sistemli uygulanan bir tekniktir. Seçeneklerden hangisi sönme türlerinden veya bunların alt başlıklarından bir tanesi değildir?
Olumlu Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Olumsuz Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Otomatik Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Pekiştirilmeye Gerek Duyulmayan Davranışların Sönmesi |
Sönme Patlaması |
Sönme türleri olumlu pekiştirilen davranışların sönmesi, olumsuz pekiştirilen davranışların sönmesi ve otomatik pekiştirilen davranışların sönmesi biçiminde sıralanabilir. Sönme patlaması sönme uygulamasının başlamasından sonra uygun olmayan davranışın yoğunluğunun veya sıklığının geçici olarak artmasıdır. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Öğretim öncesinde ya da sonrasında hedef davranışı, ölçütü karşılar düzeyde gerçekleştirip gerçekleştirmediğini
bireyin kendisinin belirlemesi aşağıdaki seçeneklerden hangisinin açıklamasıdır?
Kendini değerlendirme |
Kendini izleme |
Kendine ön uyaran verme |
Kendini pekiştirme |
Kendine yönerge verme |
Kendini değerlendirme, öğretim öncesinde ya da sonrasında hedef davranışı, ölçütü karşılar düzeyde gerçekleştirip gerçekleştirmediğini bireyin kendisinin belirlemesidir.
20.Soru
Ayşe yatakhanede yatağını düzeltmemek için her seferinde ağlamaya başlamaktadır. Öğretmeni bu davranışı gösterdiğinde kahvaltıya geçmeden önce yatağını düzeltmesini istemiştir. Ayşe'nin ağlama davranışı izleyen günlerde ortadan kalkmıştır. Bu uygulama aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanır?
Olumsuz Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Olumlu Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Otomatik Pekiştirilen Davranışların Sönmesi |
Tepkiyi Durdurma/Yarıda Kesme |
Diğer Davranışların Ayrımlı Pekiştirilmesi |
Uygun olmayan davranışlarda itici uyaran geri çekildiğinde, davranışta artma meydana gelebilir. İtici uyaranı devam ettirmek uygun olmayan davranışın azalmasına ve sonrasında sönmesine yol açabilir. Verilen örnek olumsuz pekiştirilen davranışların sönmesi uygulamasına örnektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ