Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ailesi, Fatma’nın nöro-gelişimsel olarak yetersizlikler yaşadığını gözlemiş ve doktora başvurmuştur. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Fatma’nın bilişsel, sözel ve motor becerilerinde bir takım sorunların olduğu görülmüştür. İletişim becerilerinde de bozulmalar olan Fatma’da nöbetlerin eşlik ettiği genetik bir hastalığın olduğu tespit edilmiştir. Fatma’da tespit edilen hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
Romatoidartit |
Orak hücreli anemi |
Kistik fibrozis |
Çocuk felci |
Rett sendromu |
Rett sendromu bilişsel, sözel, ince ve kaba motor yetiler ile iletişimin kaybı, nöbetlerin eşlik ettiği genetik bir hastalık olarak değerlendirilmektedir.
2.Soru
Aşağıda verilenler ifadelerden hangisi doğrudur?
Gelişimsel gerilik doğumdan sonra hemen tanılanabilmektedir. |
Gelişimsel yetersizlik erken dönemde saptanıp ortadan kaldırılabilir. |
Gelişimsel geriliği bulunan çocukların bu durumu raporlaştırılmaktadır. |
Gelişimsel yetersizliği olan çocuklara özel eğitim sunulmalıdır. |
Gelişimsel geriliği bulunan çocuklara özel özel eğitim sınıflarında eğitim sunulmalıdır. |
Gelişimsel gerilik ile gelişimsel yetersizlik arasındaki temel farklılıklar şu şekilde sıralanabilir. İlk olarak, gelişimsel gerilik, erken çocuklukta okul öncesi dönemlerde kendini gösterirken gelişimsel yetersizlik, doğum sonrasında hemen tanılanabilmektedir. Gelişimsel gerilik erken dönem gelişimsel destekler ile azaltılıp ortadan kaldırılabilir iken gelişimsel yetersizlikler yaşam boyu etkisini göstermektedir. Gelişimsel gerilik yaşayan çocuklar gelişimsel bir gecikmeyi belirten bir raporlandırma süreci yaşamaktadırlar. Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar ise yetersizliği bildiren bir O¨zel Eğitim Raporu sürecine girmektedir. Gelişimsel geriliği olan çocuklara normal gelişim gösteren akranları ile birlikte eğitim ortamı sunulurken, gelişimsel yetersizliği olan çocuklara özel eğitim kurumlarında yetersizliğin türüne uygun eğitim olanakları sunulmaktadır.
3.Soru
Down sendromu olan çocukların ergenlik ve yetişkinlik döneminde en sık karşılaştığı beslenmeye ilişkin sorun aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
İshal |
Kabızlık |
Obesite |
Kan şekeri düşüklüğü |
Kilo alamama |
Down Sendromu olan çocukların ergenlik ve yetişkinlik döneminde ise en sık karşılaştığı beslenmeye ilişkin sorun obezitedir. Down sendromu olan bireylerde obezitenin sık görülmesinin sebepleri arasında beslenmeye ilişkin faktörler (sebze ve meyve tüketiminin az, enerji ve yağ içeriği yüksek besinlerin çok tüketilmesi), fiziksel aktivite yetersizliği, tiroit bezinin çalışmasının yavaşlaması ve bazal metabolizma hızının düşüklüğü (düşük kas tonusu) yer almaktadır. Çocukluk döneminden itibaren sağlıklı beslenme düzeninin oluşturulması ile obezitenin ve obeziteye bağlı gelişebilen kronik hastalıkların önlenmesi sağlanabilmektedir.
4.Soru
Aşağıda yer alan beslenme sorunlarından hangisi mide içeriğinin yemek borusuna veya sindirim sisteminin daha yukarı
kısımlarına geri gelmesi olarak tanımlanmaktadır?
Neofobi |
GÖRH |
Konstipasyon |
Diyare |
Çölyak |
Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH) mide içeriğinin yemek borusuna veya sindirim sisteminin daha yukarı kısımlarına geri gelmesi olarak tanımlanmaktadır. Konstipasyon, kabızlık; diyare ise ishali tanımlamaktadır. Çölyak hastalığı bireylerde glutene (buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein çeşidi) karşı kronik alerjik hassasiyet olarak tanımlanmaktadır. Neofobi ise otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde ortaya çıkan besin seçme durumlarından biridir ve bireylerin daha önce denenemedikleri yiyecekleri tadarken rahatsız olma durumunu tanımlamaktadır. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Gelişimsel yetersizliği bulunan bir çocuğun eğitsel değerlendirmesi ve tanılanmasını hangi kurum yapmaktadır?
Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM) |
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü |
Üniversitelerin Özel Eğitim Bölümleri |
Özel eğitim okulları |
Özel eğitim öğretmenler zümresi |
Eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinde, çocuğun tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ve akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri ile eğitim ihtiyaçları belirlenir. Ayrıca, çocuğun hangi ortamda eğitim görmesinin uygun olacağına ilişkin öneride bulunulur. C¸ocuğun eğitsel değerlendirme ve tanılaması RAM’da oluşturulan O¨zel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından yapılır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi gelişimsel gerilik için uygun olmaz?
Gelişimsel gerilik; standardize edilmiş referans testlere göre ya da bireyin yaşıtlarına göre gelişiminin ortalamanın altında olma durumu olarak tanımlanmaktadır. |
Gelişimsel gerilik zihinsel yetersizlik olmadığı gibi başka bir yetersizlikle de ilişkili olmak zorunda değildir |
Gelişimsel açıdan gecikmeler ve sorunlar yaşayan birçok çocuk erken yaşlarda çevresi tarafından kolayca fark edilebilmektedir. |
Bireyin gelişimsel süreci ve gelişim yaşı ya da hangi gelişim basamağında olduğu akranları ile karşılaştırılarak değerlendirilmektedir. |
Çocuğun gelişiminin takip altında olması olası bir gecikmenin fark edilmesini kolaylaştırmakta ve en kısa sürede gerekli müdahalenin yapılması için farkındalık sağlamaktadır. |
Çocuklarda gelişim geriliklerinin erken belirlenmesi için sosyal, bilişsel, fiziksel ve dil gelişimlerinin belirli aralıklarla değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Erken belirtiler için önlem alınması çocuğun gelişimsel gerilik yaşamasına neden olan unsurların kontrol altına alınmasına olanak sağlayacaktır. Gelişimsel açıdan gecikmeler ve sorunlar yaşayan birçok çocuk erken yaşlarda çevresi tarafından fark edilmemektedir
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, gelişimsel yetersizliği olan çocukların bakım ve rehabilitasyonunda görev alan kurum ya da kuruluşlardan biri değildir?
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı |
Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü |
Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü |
Sağlık Bakanlığı |
Gençlik ve Spor Bakanlığı |
Gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik olarak T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce belirlenen koşullarda bakım hizmetleri yürütülmektedir. Resmî bakım ve özel bakım merkezlerinde bakım ihtiyacı olan engellilere yatılı ve gündüzlü hizmetler verilmektedir. Aynı zamanda bakım ihtiyacı olan engelli bireylerin ikametgâh adreslerinde evde bakım hizmeti bulunmaktadır. Bu hizmet evde bakıma destek yardımı olarak sosyal yardım niteliğinde Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü görev alanına verilmiştir. Özel bakım merkezinden yararlanabilmek için tam teşekküllü hastanelerden sağlık kurulu raporuna ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığının da bu süreç içerisinde yer aldığı söylenebilir. Doğru yanıt E'dir.
8.Soru
Gerçek nesne ile resimleri eşlemeyi öğrenen çocuğa bu gelişimsel beceri temel alınarak ‘yabancıyı ayırt etme’ öğretimi başlatılabilir. Cinsel gelişimde önemli olan bu çalışmaya verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Gizlilik |
Örtülülük |
Dokunulmazlık |
Ayırt edicilik |
Güven çemberi |
Gerçek nesne ile resimleri eşlemeyi öğrenen çocuğa bu gelişimsel beceri temel alınarak ‘yabancıyı ayırt etme’ öğretimi başlatılabilir. Bu çalışmaya “güven çemberi” çalışması da denebilir. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ketojenik diyet alternatif bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır?
Epilepsi |
Diabet |
Kistik Fibrozis |
Serebral Palsi |
Enterit |
Epilepsi
Velioğlu (2014), epilepsi nöbetlerinin yaklaşık %20 ile %30’unun ilaca yanıt vermediğini bildirmiştir. Çetin (2013), yapmış olduğu çalışmada ise dirençli epilepsisi olan çocukların ketojenik diyete uymaları sonucunda geçirdikleri nöbet sayısının düştüğünü bulmuştur. Aynı çalışmada alternatif bir tedavi yöntemi olarak ilaca dirençli epilepsisi olan çocuklarda ketojenik diyetin kullanılabileceği
belirtilmiştir. Ketojenik diyetin avantajlarının yanı sıra olası yan etkileri ise bulantı, kusma, ishal, kabızlık, kolesterol yüksekliği, açlık, hepatit ve böbrek taşıdır. Hangi bireye ne zaman ve ne süre ile ketojenik diyetin uygulanacağı mutlaka multidisipliner bir ekip (hekim, diyetisyen, hemşire, psikolog vb.) tarafından planlanmalıdır.
10.Soru
I. Zihinsel gelişimin somut işlemler döneminde yapılır.
II. İyi-kötü dokunmayı ayırt etme amacıyla yapılır.
III. Nesne ile resimleri eşleme becerisi temel alınarak yapılır.
Aşağıdakilerden hangisi gelişimsel yetersizliği olan çocukları istismardan korumak üzere yapılan “güven çemberi” çalışması için söylenebilir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
Çocuklar 2-4 yaş aralığında gerçek nesnelerle sembolleri eşlemeye başlar. Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar bu aşamaya farklı yaşlarda gelebilir. Gerçek nesneler ile sembolleri eşleyebilen çocuk, kendisiyle tuvaletin girişindeki kız /erkek resmini eşlemeyide öğrenir. Bu gelişimsel alt yapı çocuğun güven çemberi çalışmasına hazır hâle geldiğini gösterirGerçek nesne ile resimleri eşlemeyi öğrenen çocuğa bu gelişimsel beceri temel alınarak ‘yabancıyı ayırt etme’ öğretimi başlatılabilir. Bu çalışmaya “güven çemberi” çalışması da denebilir.
11.Soru
Mide içeriğinin yemek borusuna veya sindirim sisteminin daha yukarı kısımlarına geri gelmesine ne denir?
Besin Alerjisi |
Gastroözafageal Reflü |
Diyare |
Gluten Enteropatisi |
Rett sendromu |
Gastroözafageal Reflü
12.Soru
Bireye zihinsel yetersizlik tanısı konabilmesi için zeka testlerinden en az kaç standart sapma altta olması gereklidir?
1 standart sapma |
2 standart sapma |
11 standart sapma |
4 standart sapma |
6 standart sapma |
Bireye zihinsel yetersizlik tanısı konabilmesi için bireyin zihinsel işlevler açısından uygulanan zekâ testinin puanına göre -2 standart sapma altında olmalıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ailelerin Erken Destek Programlarına getirdikleri katkılardan biridir?
Erken Destek Programlarının gelişimi için diğer ailelerle birlikte çalışmak |
Yaygın gelişimsel geriliği çocuğun normal zekasının önünde tutmak |
Aile Merkezli Erken Destek Programları için bireysel mücadele etmek |
Erken Destek Programlarına aile bireyleriyle birlikte katılmak |
Sivil toplum kuruluşları ile birlikte hareket etmek |
Ailelerin destek programına katkıları şu şekilde ifade edilebilir:
- Çocuklarını en iyi tanıyan, onlara hangi hizmetlerin nasıl ve ne nitelikteki kişiler tarafından, ne gibi yöntemler ile verilmesi gerektiğini en iyi bilenler ailelerdir. Ülkemizde de ailelerin haklarını bilmesi, kurumlardan aldığı hizmetlerin niteliğini sorgulaması, çocukları için gerçekten gereken hizmetleri talep etmesi, benzer gereksinimleri olan aileler ile güçlerini birleştirmesi pek çok önemli değişikliğin temelini atacaktır.
- Aileler kurumlarda çocuklarına çizgi çizmeyi, küpleri üst üste koymayı, nesneleri eşlemeyi öğretmek gibi ödevler ile birlikte çocuklarının tuvalet eğitimi, kendini beslemeyi öğrenmesi, konuşma yetilerini geliştirmesi gibi konularda da eğitim almayı önemsemeleri önemlidir.
- Ailelerin Aile Merkezli Erken Destek Programları konusunda okuyup, kendi deneyimlerini, güçlerini birleştirerek bilgilenmeleri ve ses getirmeleri, ülkemizde Aile Merkezli Erken Destek Programlarının gelişmesi konusunda önemli ilk adımlardan bir tanesi olacaktır. Doğru yanıt A’dır.
14.Soru
Aşağıdaki seçenekleren hangisi gelişim geriliğinin doğum öncesi nedenlerinden birisidir?
Ciddi kafa travmaları |
Çocuk istismarı |
Düşük doğum ağırlığı |
Oksijensiz kalmak |
Gebelikte radyasyona maruz kalma |
Yetersizliklerin nedenlerinin incelenmesinde farklı sınıflandırmalar söz konusudur. Bu sınıflandırmalar içinde en yaygın kabul göreni ve eğitim amacıyla kullanılan yetersizlikle ilişkili değişkenin insan yaşamının hangi döneminde meydana geldiği temelinde yapılandır. Takip eden bölümde gelişimsel geriliğin nedenleri doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası nedenler olarak sınıflandırılmaktadır.
Doğum Öncesindeki (Prenatal) Nedenler
Gelişimsel geriliğin doğum öncesi nedenlerinin içinde en önemli olanı kalıtsal nedenlerdir. Kalıtsal nedenler anne ve babadan geçen ve çocuğun gelişimsel olarak geri kalmasına neden olan biyolojik temelli olgulardır.Kromozomal bozukluklar, gen anormallikleri, doğum öncesi annenin geçirdiği hastalıklar, gebelikte radyasyona, cıva ve kurşun gibi ağır metallere uzun süreli maruz kalma, doğum öncesi kanamalar, alkol kullanımı, beslenme yetersizliği ve uygun olmayan çevresel koşullar gelişimsel geriliğin olası nedenleri arasında gösterilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
15.Soru
Bireylerde glutene (buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein çeşidi) karşı
kronik alerjik hassasiyet olarak tanımlanan hastalık hangisidir?
GÖRH |
İshal |
Çölyak |
Kabızlık |
Çiğneme Güçlüğü |
Çölyak hastalığı bireylerde glutene (buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein çeşidi) karşı kronik alerjik hassasiyet olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesindeki “Bu Kanun Hükmünde Kararname; özel eğitim gerektiren bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetlerini; bu hizmetleri sağlayacak okul, kurum ve programları kapsar” şeklindedir. Bu maddeye göre seçeneklerden hangisi anlaşılmaktadır?
Bu maddeden "hem genel eğitim ortamlarında hem de özel eğitim kurumlarında özel eğitimin vazgeçilmez unsuru olan bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanmasını zorunlu kılmaktadır" ifadesi anlaşılmakatdır. |
Bu maddeden "özel eğitimle ilgili temel ilkeler belirlenmektedir" ifadesi anlaşılmaktadır. |
Bu maddeden, "erken çocuklukta özel eğitim hizmetleri sunulmasını zorunlu kılmaktadır" ifadesi anlaşılmaktadır. |
Bu maddeden, "özel eğitim gerektiren bireylere sunulacak tüm eğitim hizmetleri bu KHK kapsamı altındadır ve güvence altına alınmıştır" ifdesi anlaşılmaktadır. |
Bu maddeden "özel eğitimin temel ilkelerinden “en az kısıtlayıcı ortam” ilkesini temel aldığı gibi aynı zamanda kaynaştırmanın ya da günümüzdeki şekli ile bütünleştirmenin yasal dayanağını oluşturmaktadır"ifadesi anlaşılmakatdır. |
Bu maddeden, "özel eğitim gerektiren bireylere sunulacak tüm eğitim hizmetleri bu KHK kapsamı altındadır ve güvence altına alınmıştır" ifdesi anlaşılmaktadır. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çölyaklı çocuklar için güvenli besinler arasındadır?
Galeta unu eklenmiş yiyecekler |
Karabuğday |
Soslu kuruyemişler |
Hazır çeşniler |
Sirke |
Cevap şıkları arasında doğru olan seçenek B şıkkıdır. Diğer seçeneklerde verilen besinlerin hepsi çölyaklı çocuklar için güvenli olmayan, sağlıksız besinler içerisinde yer almaktadır.
18.Soru
Öğretmeni Ayşe’yi kavramsal, sosyal ve uyum becerileri yönünden birtakım sınırlılıkları olduğu gerekçesi ile okul rehberlik servisine yönlendirmiştir. Okul rehberlik servisi de yapmış olduğu değerlendirme sonucunda Ayşe’nin zeka düzeyinin 50 puan olduğunu gözlemlemiştir. Bu durumda tıbbi/psikolojik sınıflandırmaya göre Ayşe’nin zihinsel yetersizlik düzeyi aşağıdaki sınıflandırmalardan hangisinde yer alır?
Hafif düzey |
Orta düzey |
Ağır düzey |
Çok ağır düzey |
Zihinsel yetersizliğe sahip değildir. |
Zeka bölümü puanı 35-40'tan 50-55'e kadar olan değerlendirmeler orta düzeyde zihinsel yetersizlik sınıflamasına girmektedir.
19.Soru
I. Toplumsal iletişim ve toplumsal etkileşimde süregiden eksiklikler. II. Sınırlı, yineleyici davranış örüntüleri, ilgiler ya da etkinlikler. III. Belirtiler erken gelişim evresinde başlamış olmalıdır IV. Belirtiler, toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında klinik açıdan belirgin bir bozulmaya neden olur. V. Bu bozukluklar, anlıksal yeti yitimi ya da genel gelişimsel gecikme ile daha iyi açıklanamaz. Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı-V’de (DSM-V) belirtilen OSB’nin temel belirtileri ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I, II, III ve V |
I, II, III ve IV |
I, III, IV ve V |
I, II, III, IV ve V |
I, II, IV ve V |
Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı-V’de (DSM-V) OSB’nin temel belirtileri şu şekilde özetlenebilir;
• O sırada ya da öyküden alınan bilgilere (ayrıntılamaktan çok örnekleyen) göre, aşağıdakilerle kendini gösteren, değişik biçimleriyle toplumsal iletişim ve toplumsal etkileşimde süregiden eksiklikler,
• O sırada ya da öyküden alınan bilgilere (ayrıntılamaktan çok örnekleyen) göre, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, sınırlı, yineleyici davranış örüntüleri, ilgiler ya da etkinlikler,
• Belirtiler erken gelişim evresinde başlamış olmalıdır (toplumsal gerekler sınırlı yeterliğin üzerine çıkana dek tam olarak kendini göstermeyebilir ya da daha sonraki yıllarda, öğrenilen yöntemlerle maskelenebilir).
- Belirtiler, toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında klinik açıdan belirgin bir bozulmaya neden olur.
• Bu bozukluklar, anlıksal yeti yitimi (anlıksal gelişimsel bozukluk) ya da genel gelişimsel gecikme ile daha iyi açıklanamaz. Anlıksal yeti yitimi ve otizm açılımı kapsamında bozukluk
sıklıkla bir arada ortaya çıkar (Köroğlu, 2013: s.25, 26). Doğru cevap "D" dir.
20.Soru
Hangisi Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH)' nın nedenlerinden birisi değildir?
Abdominal kasların fonksiyon bozukluğu |
Aşırı derecede idrara çıkma |
Sinir sistemi bozuklukları |
Kronik kabızlık nedeniyle artmış karın içi basıncı |
Uzun süre yatar pozisyonda kalma |
Gelişimsel yetersizliklerde; abdominal kasların fonksiyon bozukluğu, sinir sistemi bozuklukları, kronik kabızlık nedeniyle artmış karın içi basınc ve uzun süre yatar pozisyonda kalma gibi nedenler GÖRH’na yol açmaktadır. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ