İslam Ahlak Esasları Final 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Hz. Muhammed'in aktif olarak çalıştığı iş kollarındandır?
Tababet
|
Siyaset
|
Ziraat
|
Zanaat
|
Ticaret
|
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Nefs-i seb'i" kavramını açıklamaktadır?
Meleki nefs |
Hayvani nefs |
Yırtıcı, saldırgan nefs |
Uyumlu nefs |
Ameli nefs |
Nefs-i seb'î, yırtıcı veya saldırgan nefs: Makam, üstünlük taslama, başkalarını etki altında bırakma, intikam ve öfke güçleri bu nefse aittir. Yırtıcı/saldırgan güç, orta düzeyde olursa bundan meydana gelen huy şecaat (cesaret) olarak kabul edilir. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Çevre ahlakıyla ilgili olarak, çevreci bilinçlenmenin ilk tohumlarının atılması aşağıdaki tarihlerden hangisiyle başlamıştır?
1960'ların başında |
1970'ların başında |
1960'ların sonunda |
2000'lerin ortasında |
20. Yüzyılın ilk çeyreğinde |
Son on yıllardaki bu tarihsel gelişmeler birkaç cümleyle özetlenmek
istendiğinde denebilir ki, 1960’ların başında meydana gelen iki olay çevreci
bilinçlenmenin ilk tohumlarını atmıştır. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Sadece iş konusunda değil her konuda asıl olan ve ulaşılan sonucun değerini belirleyen en önemli etken aşağıdakilerden hangisidir?
Niyet |
Kısmet |
Çalışkanlık |
Sabır |
Azim |
Bir iş hayatına atılırken, başlangıçta olması gereken en önemli ahlâki şartlardan
biri, bu işle ilgili niyetin iyi olmasıdır. Niyet, sadece iş konusunda değil her konuda aslıdır ve ulaşılan sonucun değerini belirleyen en önemli etkendir. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
İş ahlakı batı dünyasında 1960'lardan itibaren önemsenmeye başlanmıştır. |
ülkemizde 2000'lerden itibaren fakültelerde ders olarak okutulmaya başlanmıştır. |
son yıllarda iş ahlakıyla ilgili dernekler kurulmuştur |
iş ahlakı, iş etiği veya meslek etiği olarak da adlandırılabilir |
İş ahlakı günümüzde henüz bilincinde olunmayan bir kavramdır. |
"İş ahlakı günümüzde henüz bilincinde olunmayan bir kavramdır." ifadesi yanlıştır.
6.Soru
Osmanlılarda binaların saçaklarına yapılan kuş sarayları İslam çevre ahlakı ilkelerinden hangisiyle ilişkilendirilebilir?
Emanet ilkesi |
Kutsiyet ilkesi |
Ubudiyet ilkesi |
Muhabbet ilkesi |
Merhamet ilkesi |
“Erdemlilik kuramı”nın ilk ilkesi merhamettir. Erdemlilik, sorumluluğun
gereklerini yerine getirmenin üstünde bir şeydir. Çevreye de sorumluluğumuzun sıradan gereklerinin üstünde bir gözle bakmak, İslâmın
çevre ahlâkının temel ilkelerinden biri olsa gerektir. Çevremizdeki doğa ve
canlılar, en üstün erdemlerle kendilerine muamele etmemizi hak etmekte ve
bu tarz muameleler bizim daha yetkin/kamil insan olmamızın da gereği
olmaktadır. Erdemli insan, tüm ilişkilerinde erdemli düşünüp duyan ve
erdemli davranan insandır. Çevreyle ve özellikle de çevremizdeki canlılarla
ilişkimizde riayet etmemiz gereken en önemli erdemlerden biri merhamet
erdemidir. Merhamet, ilk olarak, haksız yere öldürmemek, acı vermemek,
zalim olmamak, zulüm etmemek, yani merhametsiz olmamaktır. Bir hadiste
hayvanlarla ilgili merhametsizliğe karşı insanlar şöyle uyarılır: “Haksız
olarak bir serçeyi öldürenden Cenab-ı Hak kıyamet gününde hesap
soracaktır.” (Müslim, “Sayd”, 57) Hayvanlara zulmetmemek insanlara
zulmetmemekle yakından bağlantılıdır ve o oranda ahlâki bir gerekliliktir.
Nitekim Kur’an-ı Kerim, “Yerde yürüyen hayvanlar ve kanatlarıyla uçan
kuşlar da ancak sizin gibi birer toplulukturlar” (En’am/6: 38) buyurmaktadır.
Hayvan hakları denildiğinde genellikle onların hayatlarına müdahale
edilmemesi, fıtri yapılarına uygun işlerde çalıştırılmaları, kaldırabilecekleri
kadar yük taşıtılmaları, gerekli yiyeceklerinin yeterince ve zamanında
verilmesi, tabii ortamlarının ve üreme imkanlarının sağlanması, kendilerine
işkence ve eziyet edilmemesi, hasta olduklarında tedavi ettirilmeleri gibi
hususlar akla gelir. Osmanlı Türkleri, hayvanların korunması, barınması,
yetiştirilmesi ve bu tür haklarına riayet edilmesi gibi birçok hususta çağının
anlayışının çok üzerinde uygulamalar sergilemişlerdir. Bunun en iyi
göstergeleri, hayvanlar için kurdukları vakıfların bolluğu, kedi ve köpeklerin
bakımları için vakfiyelere şartlar koymaları, evler yapılırken uygun yerlere
hayvanların su içebilmeleri için yalaklar yapılması, kuşlara yuva temini
amacıyla cami ve medrese gibi binaların duvarlarına arabesklerle süslü kuş
evlerinin yapılması gibi örnek ve çoğu diğer milletlerde görülmeyen
uygulamalardır.
7.Soru
İslâm dini ve dolayısıyla ahlâkında da, klasik dönemin felsefi ahlâkında da yanlış olan ve ahlaki bulunmayan tutum ve davranışları ifade eden kavramlar hangileridir?
Itlak ve iyan |
Ifrat ve tefrit |
İbahe ve ibda |
İbka ve ibkam |
İcmal ve iklab |
İfrat ve tefrit, İslâm dini ve dolayısıyla ahlâkında da, klasik dönemin felsefi ahlâkında da yanlış olan ve ahlâki bulunmayan tutum ve davranışlardır. Her iki aşırılığın da toplumlara büyük zararları olmuştur. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıda verilenlerden hangisi dinimizde insan ilişkilerini geliştirmeye ve sosyal bağları güçlendirmeye yönelik uygulamalardan birisi sayılamaz?
Cuma namazının farz oluşu |
Bayram namazları |
Zekât |
Kutsal kitaptan ayetler okuma |
Hac |
Dinimizde beş vakit namazın cemaatle kılınmasının teşvik edilmesi, haftada bir kılınan cuma namazının farz oluşu, yılda iki kez kılınan bayram namazları, zekât ve bütün İslâm Dünyasından temsilcilerin katılımıyla gerçekleşen “büyük kongre” mahiyetindeki hac vb. ibadetlerin de amacı, insan ilişkilerini geliştirmeye ve sosyal bağları güçlendirmeye yöneliktir. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
İlam ahlakçıları, insan ruhunun üç temel kuvvete sahip olduğunu kabul etmiştir. Bu üç temel kuvvet aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
akıl, gazab ve şehvet |
iffet, cesaret, korkaklık |
cehalet, adalet, hikmet |
zulüm, cesaret, iffetsizlik |
hikmet, kurnazlık, günahkarlık |
Daha önce de gördüğümüz gibi İslâm ahlâkçıları, insan ruhunun baz temel kuvvetlere sahip olduğunu, bu kuvvetlerin akıl, gazab ve şehvetten meydana geldiğini kabul etmişler ve bu üç temel kuvvetin fazilet ve reziletlerin ana kaynağı olduğunu söylemişlerdir. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
I.Çocuğun kişiliğinin oluşmasında önündeki ilk modeller, annesi-babası ve ailenin diğer bireyleridir.
II.İnançlar, dinî ve ahlâkî değerler, örf ve âdetler, güzel alışkanlıklar hep aile içinde kazanılır.
III.Bireylere millî kimlik kazandıran ilk yer de ailedir.
IV.Aile yapısı sağlıklı olmayan bir toplumun veya milletin uzun ömürlü olabileceğini söylemek mümkün değildir.
Aile yapısı ile ilgili yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?
I ve II |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
Çocuğun sağlam bir karakter kazanması, gelişip yetişmesi, sonra da hayata hazırlanmasında ailenin önemi sanıldığından da fazladır. Çocuğun kişiliğinin oluşmasında önündeki ilk modeller, annesi-babası ve ailenin diğer bireyleridir. Çocuk belli bir aşamadan sonra bu modellerin de tesiriyle kendine özgü davranışlar geliştirmeye başlar. İnançlar, dinî ve ahlâkî değerler, örf ve âdetler, güzel alışkanlıklar hep aile içinde kazanılır. Aile, çocukta toplum törelerine ve millet ideallerine karşı ilginin uyandığı, din ve ahlâk duygularının filizlendiği kutsal bir kurumdur. Bireylere millî kimlik kazandıran ilk yer de ailedir. Bundan dolayı, bir toplumun gücü, nüfusunun çokluğu ya da birey olamamış, milleti ile bütünleşememiş kuru kalabalığın fazlalığı ile değil, o toplumu oluşturan ailelerin sağlam ve sağlıklı olmasıyla orantılıdır. Aile yapısı sağlıklı olmayan bir toplumun veya milletin uzun ömürlü olabileceğini söylemek mümkün değildir. Tarihte de milletlerin çöküşünün, onların sosyal yapısında, özellikle de aile yapısındaki bozulmalarla başladığını biliyoruz. İdeal bir ailede anneler ve babalar çocuklarına miras olarak sadece maddî birikimlerini değil, bilgi birikimlerini ve tecrübelerini, ülkü ve ideallerini, kutsal değerlerini de bırakırlar. Ancak bu bilinçteki anne ve babalar topluma, devlete ve millete yararlı evlât yetiştirebilirler.
Doğru cevap E'dir.
11.Soru
Evlilikte evlerin birbirlerine karşı görevleri kaç başlık altında toplanır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Evlilikte evlerin birbirlerine karşı görevleri 6 başlık altında toplanır; Karşılıklı sevgi ve saygı, Paylaşım, Sadakat ve vefa, Namus ve İffet, Sorumluluk bilinci, Samimiyet ve iyi niyet
12.Soru
Üstünlük sağlama güdüsünün orta düzeyde etkinliğini gerçekleştirememesi sonucu hangi rezilet ortaya çıkar?
Cehalet |
Korkaklık |
İffetsizlik |
Zulüm |
Ölçüsüzlük |
U¨stünlük sağlama güdüsünün orta düzeyde etkinliğini gerçekleştirememesi sonucu korkaklık meydana gelir. C¸oğu zaman bu güdüye öfke gücü denmektedir. Bu güçten kaynaklanan erdeme ise cesaret denilmektedir. Cesaretin zıddı ise korkaklıktır.
13.Soru
Klasik ahlak kitaplarında insan nefsinin kaç gücünden bahsedilir?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Arzu, öfke ve düşünme gücü olarak nefsin 3 gücünden bahsedilir.
14.Soru
"Doğal çeşitlilik insan sağladığı yarardan dolayı değil, kendi öz varlığıyla alakalı olarak korunmalıdır." fikrini savunan çevre etiği kuramı aşağıdakilerden hangisidir?
Yararlılık |
Biocentric |
Anthropocentric |
Yüzeysel ekoloji |
Derin ekoloji |
Örneğin yüzeysel ekolojiye göre, bitki ve hayvan türleri gibi doğal çeşitlilik insanın kullanabileceği bir kaynak olarak yararlı görülürken ve korunması gerektiği savunulurken, derin ekolojiye göre doğal çeşitliliğin her bir öğesinin insana sağladığı yarardan bağımsız olarak kendi özsel değeri vardır ve onlar bundan dolayı korunmalıdır. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
İbn Miskeveyh'in "bitkiyi cansızlardan üstün kılan özellik ve hayvanların dereceleri" gibi konuları işlediği eseri hangisidir?
islam ve çevre |
edebü'l-müfred |
ahlakı olgunlaştırma |
çevre ve din |
ahlak ilmi ve islam ahlakı |
söz konusu konuların işlendiği eser Ahlakı Olgunlaştırma'dır
16.Soru
Erdem ahlakı veya etiği dendiğinde ilk akla gelen filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Sokrates |
Thales |
Demokritos |
Aristoteles |
Erdemlilik çoğu kere, ahlâklı ve iyi karakter sahibi biri olmakla eş anlamlı kullanılır. Erdem ahlâkı veya etiği dendiğinde ilk akla gelen filozof olan Aristoteles, erdemi, iş ahlâkıyla da çok bağlantılı bir biçimde tanımlar. Doğru cevap E'dir
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kur'an'da çirkin ahlak sergileyenler için kullanılmamıştır?
mühürlü kalp |
akletmeyen kalp |
yumuşak kalp |
sufli kalp |
kirli ruh |
yumuşak kalp fazileti anlatmak için kullanılır.
18.Soru
I. Hanımına karşı nazik ve kibar davranmalı, onun yakınlarına da saygı göstermelidir.
II. Evin yönetimine hanımını da ortak etmemeli, önemli kararları tek başına almalıdır.
III. Kazancını hanımından ve çocuklarından esirgememeli, ama israf da etmemelidir.
IV. Ailenin huzurunu bozacak içki, kumar vb. kötü alışkanlıklardan uzak durmalıdır.
V. Gerektiğinde ev işlerinde, çocuk bakımı ve eğitiminde hanımına yardımcı olmalıdır.
Yukarıdakilerden hangileri kocanın, hanımına karşı görev ve sorumlulukları arasındadır?
I, II, III, IV ve V |
II, III, IV ve V |
I, III, IV ve V |
III, IV ve V |
II, IV ve V |
Yukarıda anlatılan genel ilke ve kurallara ek olarak kocanın hak ve görevlerini şöyle ifade edebiliriz: Koca hanımına ve çocuklarına karşı sorumluluğunun bilincinde olmalı, onlara değer vermelidir. Hanımına karşı nazik ve kibar davranmalı, onun yakınlarına da saygı göstermelidir. Evin yönetimine hanımını da ortak etmeli, önemli kararları alırken ona da danışmalı, onun haklarını koruyup gözetmeli, sıcak ve rahat bir aile ortamı oluşturabilmek için çalışıp didinmeli, çoluk-çocuğunu helâlinden kazanarak yedirmeli ve giydirmelidir. Kazancını hanımından ve çocuklarından esirgememeli, ama israf da etmemelidir. Ailenin huzurunu bozacak içki, kumar vb. kötü alışkanlıklardan uzak durmalı, ailenin namus ve şerefine leke getirecek davranışlardan kaçınmalıdır. Gerektiğinde ev işlerinde, çocuk bakımı ve eğitiminde hanımına yardımcı olmalıdır.
Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Anne ve baba ile çocuklar arasındaki bağı ifade eden nesebin kaynağı nedir?
İyi anlaşma |
Sevgi |
Meşru evlilik |
Aşk |
Fedakarlık |
Anne ve baba ile çocuklar arasındaki bağı ifade eden nesebin kaynağı ise, meşru evliliktir. Sahih neseb, ancak meşru evlilik içinde meydana gelen doğum ile gerçekleşir. Aile bağının gücü, aile bireylerinin birbirine karşı sevgi ve saygıları yanında, görev ve sorumluluklarını yerine getirmeleriyle doğru orantılıdır.
Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yüzeysel ekolojinin benimsediği görüşlerden biridir?
Doğal çeşitliliğin her bir öğesinin insana sağladığı yarardan bağımsız olarak kendi özsel değeri vardır ve onlar bundan dolayı korunmalıdır. |
Çevre kirliliğinin azaltılması ekonomik büyümeden daha önce gelir ve buna |
Kaynak kavramı bütün canlılar için kaynak anlamına gelmektedir. |
Çevre kirliliği, ekonomik büyümeyi tehdit ediyorsa azaltılmalıdır. |
Çevre ve ahlâk açısından, insan merkezciliği aşan çok daha yüksek değerleri savunur. |
Örneğin yüzeysel ekolojiye göre, bitki ve hayvan türleri gibi doğal çeşitlilik insanın kullanabileceği bir kaynak olarak yararlı görülürken ve korunması gerektiği savunulurken, derin ekolojiye göre doğal çeşitliliğin her bir öğesinin insana sağladığı yarardan bağımsız olarak kendi özsel değeri vardır ve onlar bundan dolayı korunmalıdır. Yine örneğin çevre kirliliği, yüzeysel ekolojiye göre, ekonomik büyümeyi tehdit ediyorsa azaltılmalıdır; oysa derin ekolojiye göre, çevre kirliliğinin azaltılması ekonomik büyümeden daha önce gelir ve buna
bakılmaksızın azaltılmalıdır. Keza, kaynak kavramı, birincilere göre, insanlar
için kaynak, ikincilere göre ise, bütün canlılar için kaynak anlamına gelmektedir (Olphant, 2007). Derin ekoloji yanlılarının çevre ve ahlâk açısından, insan merkezciliği aşan çok daha yüksek değerleri savunduğu ve bizim aşağıda Batı’daki gibi kutuplaştırmak yerine dikey sıralama içinde sunacağımız İslâm çevre etiği kuramlarının daha yüksek düzeydekilerine yakın olduğu bir gerçektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ