Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Viral Vektörlerle Gen Transferi Tekniği
- Embriyonal Kök Hücrelere Gen Transferi Tekniği
- Spermatozooitlere Gen Transferi Tekniği
- Testislere Gen Transferi Tekniği
- Nükleer Transfer Teknolojisi İle Transgenik Hayvan Elde Edilmesi
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri gen transferinde kullanılan yöntemler arasındadır?
I-II-III-IV
|
II-III-IV-V
|
I-II-III-IV-V
|
I-II-IV-V
|
I-III-IV-V |
Gen transferinde kullanılan teknikler şunlardır:
I.Viral Vektörlerle Gen Transferi Tekniği,
II. Embriyonal Kök Hücrelere Gen Transferi Tekniği,
III. Spermatozooitlere Gen Transferi Tekniği,
IV. Testislere Gen Transferi Tekniği,
V. Nükleer Transfer Teknolojisi İle Transgenik Hayvan Elde Edilmesi.
2.Soru
Standart bir pellet yem içeriğindeki protein oranı seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
% 4 |
% 6 |
% 10 |
% 16 |
% 24 |
Standart bir pelet yem içeriğinde bulunması gereken besin ögeleri ve oranları özetle, yiyeceği %24 oranında ham protein, %4 oranında ham yağ ve %6 oranında lif, çeşitli vitamin ve mineralleri içermelidir.
Doğru cevap E seçeneğidir.
3.Soru
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi ne zaman ilan edilmiştir?
20 Eylül 1985 |
15 Ekim 1978 |
17 Şubat 1989 |
17 Şubat 1993 |
23 Eylül 1977 |
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından, 23 Eylül 1977 tarihin de Londra’da gerçekleştirilen hayvan hakları konusundaki 3. Uluslararası toplantıda kabul edilmiş ve 15 Ekim 1978’de ilan edilmiştir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kobaylarla çalışma esnasında yapılan tutma tekniği ile ilgili olarak doğrudur?
Omuz üzerinden ya da ensesinden tutularak diğer elin avuç içine yatırılabilirler.
|
Bir elin işaret ve baş parmağı ile kuyruğun dibinden, diğer el ile ensesinden tutularak hareketi kısıtlanır.
|
Bir el ile ense veya boyun derisinden, diğer el ile bel veya arka bacakları bölgesinden kaldırılır.
|
Sırtından tutularak yakalanmalıdır. |
Hayvanın başı yukarı kaldırılırken sırtından yavaşça kavranarak ele alınması sağlanır. Avuç içine sırt üstü yatırılacak pozisyona getirilir ve böylece hayvanın hareketi kısıtlanmış olur.
|
Kobaylar ısırmayan hayvanlar olduklarından tutma ve taşıma sırasında işlemi yapan personele güven verirler. Bu nedenle omuz üzerinden ya da ensesinden tutularak diğer elin avuç içine yatırılabilecekleri gibi omuzlarından tutarken arka ayaklarından diğer el ile desteklenerek yatırılmadan da tutulup taşınabilirler.
5.Soru
Kriptokok infeksiyonu hangi mantar türü ile bulaşır?
Streptobacillus moniliformis
|
Cryptococcus neoformans
|
Bordetella bronchiseptica
|
Clostridium piliforme
|
Mycoplasma spp. |
Kriptokok infeksiyonu Cryptococcus neoformans mantar türü ile bulaşır.
6.Soru
-
HADMEK’in belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak.
-
Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya uygun olmayanları gerekçeli olarak reddetmek.
-
Deney hayvanı ünitesinde kullanılan hayvanların, deney süresince başvuruda belirtilen protokollere göre 3R ilkelerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak.
-
Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı prosedürleri kapsayan alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunarak, araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak.
HADMEK’in belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak.
Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya uygun olmayanları gerekçeli olarak reddetmek.
Deney hayvanı ünitesinde kullanılan hayvanların, deney süresince başvuruda belirtilen protokollere göre 3R ilkelerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak.
Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı prosedürleri kapsayan alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunarak, araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri HADYEK’in görevleri arasındadır?
I-II-III |
I-II-IV |
I-III-IV |
II-III-IV |
I-II-III-IV |
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliğine bağlı olarak belirlenen merkezi etik kurulların görevleri şunlardır:
- HADMEK’in belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak.
- Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya uygun olmayanları gerekçeli olarak reddetmek.
- Deney hayvanı ünitesinde kullanılan hayvanların, deney süresince başvuruda belirtilen protokollere göre 3R ilkelerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak.
- Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı prosedürleri kapsayan alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunarak, araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak.
- Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlandırmasına karar vermek.
- Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin gerekli eğitimi almasını sağlamak ve deney hayvanı kullanım sertifikası bulunması şartıyla hayvan deneyleri yapılmasına izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programları düzenlemek. Sertifika eğitim programını otuz gün önce HADMEK’e bildirmek. Eğitim sonunda başarılı olan kursiyerler ile ilgili bilgileri HADMEK’e bildirmek.
- Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve donanımın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek.
- Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak yıllık istatistiksel veri tabloları ile faaliyet raporunu hazırlayıp HADMEK’e sunmak.
- Deneysel çalışmalar sonunda oluşan ki myasal, tıbbi vs. atıkların ilgili kanun gereğince ortadan kaldırılmasını sağlamak.
Doğru cevap E'dir.
7.Soru
- Laboratuvarlar çalışma olmasa bile uygun dezenfektan ve temizleyiciler kullanılarak günlük olarak temizlenmeli, ayrıca amaca uygun tasarlanan laboratuvarda düzen her zaman korunmalıdır.
- Laboratuvar giriş kapılarında öncelikle biyolojik tehlike uyarı işareti olmalı ayrıca, enfekte oda ya da laboratuvar kapılarına yanlışlıkla girilmesini önlemek için uygun standart işaretler koyulmalıdır.
- Laboratuvar ya da barınak yöneticisi, tesisin laboratuvarlarındaki günlük ve acil durumlardaki iş akışı ile bu sırada yapılması gerekenleri içeren bir kılavuz (biyogüvenlik el kitabı) oluşturmalı, sözlü olarak da personel ve çalışanlar ile paylaşmalıdır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri laboratuvar güvenliği ve biyogüvenlik için uyulması gereken kurallar arasındadır?
Yalnız I
|
Yalnız III
|
I-II-III
|
II-III
|
I-II |
Laboratuvar güvenliği ve biyogüvenlik için uyulması gereken kurallardan bazıları şunlardır:
I. Laboratuvarlar çalışma olmasa bile uygun dezenfektan ve temizleyiciler kullanılarak günlük olarak temizlenmeli, ayrıca amaca uygun tasarlanan laboratuvarda düzen her zaman korunmalıdır.
II. Laboratuvar giriş kapılarında öncelikle biyolojik tehlike uyarı işareti olmalı ayrıca, enfekte oda ya da laboratuvar kapılarına yanlışlıkla girilmesini önlemek için uygun standart işaretler koyulmalıdır.
III. Laboratuvar ya da barınak yöneticisi, tesisin laboratuvarlarındaki günlük ve acil durumlardaki iş akışı ile bu sırada yapılması gerekenleri içeren bir kılavuz (biyogüvenlik el kitabı) oluşturmalı, sözlü olarak da personel ve çalışanlar ile paylaşmalıdır.
8.Soru
Heterozigot hayvanların çiftleştirilmesi ne ad verilir?
Setcross |
Backcross
|
Intercross
|
Genetikcross
|
Komcross |
Intercross: Heterozigot hayvanların çiftleştirilmesidir.
9.Soru
- Wistar albino
- Spraque-Dawley albino
- III. Long-Evans
Yukarıda verilen sıçan türlerinden en çok tecih edilenler hangileridir?
Yalnız I
|
I ve II
|
Yalnız II
|
I, II ve III
|
Yalnız III |
En çok kullanılanları Wistar albino, Spraque-Dawley albino, Long-Evans ırklarıdır. Wistar albino: Bu strain 1906 yılında Wistar enstitüsünde geliştirilmiştir. Dünya genelinde çeşitli varyeteleri kullanılmaktadır. Spraque-Dawley albino: 1925 yılında Dawley tarafından üretilmiştir. Üretiminde dişi Wistar sıçanlar kullanılmıştır. Long-Evans: 1910 yılında California Berkeley’de dişi Wistar sıçanlar ile yabani sıçanların çiftleştirilmesi ile oluşturulmuştur.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kuyruk biyopsisi adımlarından değildir?
DNA analizi ve / veya genotiplendirme için kuyruk biyopsisi ile ilgili tüm işlemlerin ayrıntılı olarak açıklandığı bir başvuru formu deney hayvanları etik kurulu onayına ya da |
İdeal olarak, fareler ve sıçanlar 10-21 günlük olmalıdır. Bu yaşta, DNA’dan elde edilecek verim yüksektir. Ayrıca, istenen farelerin kuyruk dokusunun sütten kesilmeden |
Kuyruk biyopsisinin alınmasından sonra, fare başparmak ile işaret parmağı arasında manuel olarak tutulur. Biyopsi işlemi sonrası ve bu pozisyonda iken hayvanların |
Steril neşter, tıraş bıçağı veya makasla, kuyruk ucundan 2mm (maksimum 5 mm) kesilir. Doğru prosedür izlenirse, 5 mm kuyruktan elde edilecek DNA miktarı birden |
Hepsi |
Steril neşter, tıraş bıçağı veya makasla, kuyruk ucundan 2mm (maksimum 5 mm) kesilir. Doğru prosedür izlenirse, 5 mm kuyruktan elde edilecek DNA miktarı birden
çok analiz için yeterli olacaktır. 5 mm’den büyük kuyruk parçası kullanıldığında ise
elde edilecek DNA miktarı aynı oranda artmayacaktır.
11.Soru
Laboratuvar hayvanları biliminin uğraş alanları dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisinde rolü yoktur?
Ön araştırmalar |
Veri toplama |
Analiz yapma |
Yöntem geliştirmeleri |
Gönüllü insan araştırmaları |
Laboratuvar hayvanları bilimi, tıbbi, biyomedikal, ilaç, kozmetik gibi alanların ön araştırmalarında, hayvanların insanda kullanılabilir hale gelmesinden önce; verilerin toplanmasında, analiz edilmesinde, sonuçlara varılmasında kullanılan çok şubeli bir bilim dalıdır. Bu bilim hayvanların anatomik ve fizyolojik yapısı üzerine, yetiştirilmesi, çoğaltılması, çevresel ihtiyaçları, davranışları, genetik ve mikrobiyolojik yönlerden standartlaştırılması, hastalıklardan korunması, deneysel yöntemlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi, farmakolojik ajanlara karşı gösterdiği etki ve ötanazi gibi konuları kapsar. Ancak laboratuvar hayvanları biliminin gönüllü insan araştırmalarında rolü yoktur.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi fareler için hazırlanan yaşam alanı kafesler için söylenebilir?
Kafes ortamı makro çevreyi oluşturur.
|
Dezenfekte edilebilen, fakat otoklavlanamayan özellikte olması idealdir.
|
Kafesin yapıldığı malzemeler farelerin kemiremeyeceği, kimyasal ajanlara dayanıklı malzeme olmalıdır.
|
Farklı cinste, yaşta ve ırkta olan bireyler aynı kafeste barınabilir.
|
Kafesin alt kısmı sabit, çıkarılamayan ızgara ve plastik olmalıdır. |
Farenin yaşadığı kafes ortamı mikro çevreyi oluştururken; kafesin bulunduğu oda makro çevreyi ve bunları da kapsayan tüm bina mega çevreyi oluşturur. Kafes farenin yaşam alanını oluşturur ve boyutları, yapıldığı malzeme, kafesin altına yerleştirilen altlık materyali önemlidir. Kafesin yapıldığı malzemeler farelerin kemiremeyeceği, kimyasal ajanlara, deterjanla ra, suya ve ısıya dayanıklı olmalıdır. Dezenfekte edilebilen, hatta otoklavlanabilen özellikte olması idealdir. En çok tercih edilen polipropilen, polikarbonat, polietilen gibi materyallerdir. Kafeslerin taban kısımları da kullanım amacına göre farklılık gösterebilmektedir. Bazı kafeslerin alt kısmında takılıp çıkarılabilen ızgara ve plastik bir alt bulunur. Bu kafesler daha çok farenin kendi dışkısını yemesini engellemek için kullanılır. Günlük kullanım için uygun değildir. Fareler kafeslerde tek ya da grup halinde barındırılabilir; ancak sosyal hayvanlar olduğu için grup halinde barındırma tercih edilir. Gruplar, aynı cinste, yaşta ve ırkta olan bireylerden oluşturulur. Yavru fareler sütten kesildikten sonra ve ergin döneme ulaşmadan oluşturulmalıdır.
13.Soru
“Personelin olduğu gibi araştırmacılar için de gereklidir. Araştırmacıların kıyafetlerin değiştirebilmesi için uygun büyüklükte ve içerisinde yeterli miktarda kıyafet dolabı içeren odalardır.”
Yukarıda açıklaması verilen oda tipi operasyon odalarından hangisidir?
Basit Girişim Odası
|
Hayvan Hazırlama Odası
|
Soyunma Odası
|
Operasyon Odası |
Post-operatif Bakım Odası
|
Soyunma odası, personelin olduğu gibi araştırmacılar için de gereklidir. Araştırmacıların kıyafetlerin değiştirebilmesi için uygun büyüklükte ve içerisinde yeterli miktarda kıyafet dolabı içeren odalardır.
14.Soru
- Cryptococcus neoformans-Kriptokok infeksiyonu
- Dimorfik mantarlar-Derin mikozlar
- Sporothrix schenckii-Sporotrikosis
Yukarıda verilen bulaşabilen bazı mantarlar ve etkeni oldukları hastalıklar eşleşmelerinden hangileri doğrudur?
I-II-III
|
I-II
|
I-III
|
II-III
|
Yalnız II |
Bulaşabilen bazı mantarlar ve etkeni oldukları hastalıklardan bazıları şunlardır:
I. Cryptococcus neoformans-Kriptokok infeksiyonu,
II. Dimorfik mantarlar-Derin mikozlar,
III. Sporothrix schenckii-Sporotrikosis.
15.Soru
- Oda yüzeyleri gerektiğinde temizlenebilecek malzemeden yapılmış olmalıdır.
- Odalarda sürekli aydınlatma sağlanmalıdır.
- Odalarda mutlaka pencere bulunmalıdır.
- Odalar içerisinde kablo boru ve tesisat gibi yapılar olmamalıdır.
Yukarıdakilerden hangileri deney hayvanı üretim tesislerinde yer alan üretim ve barınma odalarının sahip olması gereken özelliklerdendir?
I ve II |
I ve IV |
II ve III |
III ve IV |
I, II ve III |
Üretim ve barınma odalarında;
- Oda yüzeyleri gerektiğinde temizlenebilecek malzemeden yapılmış olmalıdır.
- Odaların ışık şiddeti oda içerisinde yetiştirilen canlının ihtiyacına göre kontrollü olacak şekilde düzenlenmelidir.
- Deney hayvanlarının bulunduğu odalarda pencere olmamalıdır.
- Odalar içerisinde kablo boru ve tesisat gibi yapılar olmamalıdır.
Doğru cevap B seçeneğidir.
16.Soru
“Enjektör iğneleri ve iğneli diğer nesneler, bisturi, lam-lamel, kırık cam ve pipetler, kırık laboratuvar malzemeleri.”
Yukarıda verilen atıklar temel olarak hangi atık çeşidi içinde yer alır?
Kesici-delici atıklar
|
Patolojik atıklar
|
Enfeksiyöz atıklar
|
Ambalaj atıkları
|
Genel atıklar
|
Kesici-delici atıklar: Enjektör iğneleri ve iğneli diğer nesneler, bisturi, lam-lamel, kırık cam ve pipetler, kırık laboratuvar malzemeleri.
17.Soru
Aşağıdaki virüs ve neden oldukları hastalık eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
Hantavirüs spp. - Monkey pox
|
Rhabdovirüs - Kuduz
|
Flavivirüs - B virus infeksiyonu
|
Herpesvirüs simiae - Hemorajik ateş hastalıkları
|
Orthopoxvirüs - Hemorajik ateş renal sendrom |
Hantavirüs spp., hemorajik ateş renal sendrom; Rhabdovirüs, kuduz; Flavivirüs, hemorajik ateş hastalıkları, Herpesvirüs simiae, B virus infeksiyonu, Orthopoxvirüs, Monkey pox hastalıklarına yol açan virüslerdir.
18.Soru
DNA analizi için farelerde yapılacak kuyruk biyopsisi farelerin daha az acı hissetmesi için fareler kaç günlük olana kadar yapılmalıdır?
DNA analizi için farelerde yapılacak kuyruk biyopsisi farelerin daha az acı hissetmesi için fareler kaç günlük olana kadar yapılmalıdır?
6-7 |
8-10 |
12-14 |
15-18 |
20-21 |
DNA analizi için kuyruk biyopsisi ile bir fare- den doku elde etmek güvenli, etkili ve daha insani bir prosedürdür. Kemirgenlerde kuyruk sıkıştırma ağrısı algısı 12-14 güne kadar tam gelişmediğinden farelerde daha erken yaşlarda kuyruk biyopsisi ya- pılması daha az ağrıya neden olabilir.
19.Soru
Planlanan bir deney için 1-2 haftalık 40 homozigot mutant dişi fare gereklidir. Bu tür için homozigot mutant yavru farelerin tamamı hayatta kalabilmekte ancak kısırdırlar. Mutasyon intercross çiftleşme ile ortaya çıkmakta ve inbred olarak X kromozomu ile taşınmaktadır. X soyunun dişi damızlıkları her batında 6 yavru doğurmaktadır ve bu soyun çiftleşmelerinin yaklaşık %25'i infertildir. Böyle bir çalışma için kullanılacak damızlık dişi sayısını bulunuz.
31 |
41 |
51 |
61 |
71 |
Gerekli damızlık dişi sayısı: 40/(6×0,5×0,25) ×1,33 =71
20.Soru
Genotip için en uygun tanım aşağıdakilerden hangisidir?
Canlının genotip ve çevre etkileşimi sonucunda ortaya çıkan fiziksel görüntüsü ve özellikleridir. |
Bir türün DNA dizisindeki farklılıkların, biyolojik yöntemler aracılığıyla, aynı türün |
Bir canlının genetik kodlarının tamamıdır. |
Mutasyonlar rasgele olabildiği gibi amaç doğrultusunda hedeflenip hariçten tetiklenerek de gerçekleştirilebilir. Kalıcı mutasyona sahip canlıya denir. |
Bir karakteri kontrol eden genlerin birbirinden farklı olması durumudur. |
Bir canlının genetik kodlarının tamamıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ