Günümüzde sermaye piyasalarına ilişkin düzenlemelerde önem arz eden üç temel amaç; yatırımcının korunması, piyasaların adil, etkin ve şeffaf olmasının sağlanması ve sistemik riskin azaltılmasıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sermaye piyasası araçlarının alım veya satımının, kamuyu aydınlatma belgesine
dayanmaması

Esas sermaye sistemine tabi halka açık anonim ortaklıklarda sermayenin yeni pay çıkarılarak halka arz yoluyla artırılması mümkündür. Yönetim kurulu kararı ve esas sözleşme değişiklik önerisinin hazırlanması Esas sermaye sisteminde sermayenin artırılabilmesi için yapılması gereken başlıca işlemlerdendir.  Anonim ortaklıklar kayıtlı sermaye sistemini
kabul ederek sermaye artırma yetkisini yönetim kuruluna devredebilir.  Kayıtlı
sermaye sistemine geçecek ortaklıkların başlangıç sermayeleri T100.000’den az olamaz. 

Ödeme güçlüğüne düşmeleri sonucunda aracıların, müşteri zararlarını belirli ölçüde tazmin etmek için güvence fonu oluşturması ve/veya özel sigorta yaptırması gibi seçenekleri söz konusudur.

Kuruluş izni alan bir aracı kurumun, kurulca mevzuatın müsaade ettiği ölçüde daha uzun bir süre öngörülmemişse, izin tarihinden itibaren 6 ay içerisinde faaliyet izni için başvuruda bulunması gereklidir. Aksi takdirde faaliyet izni alma hakkı düşer.

Türkiye’de de 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile ceza hukukunda kabahat olarak düzenlenen fiiller, idari yaptırım uygulanan fiillerin önemli bir bölümünü oluşturmaya başlamıştır. Ancak idari makamlar dışında bazı adli makamlara da yaptırım uygulama yetkisi verilmesi, uygulamada zorluklar meydana getirmektedir.

Bu kapsamda bir tanım yapılacak olursa idari yaptırımlar; yasaların açıkça yetki verdiği ya da yasaklamadığı durumlar için, yargısal bir kararın varlığı aranmaksızın, idarenin doğrudan doğruya bir işlemi ile idare hukukuna özgü usullere göre verdiği cezalar ve uyguladığı yaptırımlardır. Bu tanımdan idari yaptırımların özellikleri olarak çıkarılabilecek hususlar ise; idare tarafından uygulanması, yasanın açıkça yetki verdiği veya yasaklamadığı durumların söz konusu olması, idare hukuku usullerinin izlenmesi ve diğer yaptırım türlerinden mahiyet olarak farklılık arz etmesi olarak sıralanabilir.

Yönetim kurulu üyelerinin hakları kişisel haklar ve mali haklar olarak iki grupta ele alınabilir.

Kişisel haklar;

• Yönetim kurulu toplantılarına katılmak,

• Toplantılarda görüş bildirmek,

• Oy kullanmak,

• Bilgi almak ve incelemek,

• Gündeme madde eklenmesini istemek,

• Uygulanması kişisel sorumluluğu yol açacak genel kurul kararları aleyhine iptal davası açmak,

• Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş anonim ortaklıklarda gerekli ise yönetim kurulu kararları aleyhine iptal davası açmak şeklinde sıralanabilir.

Mali haklar ise;

• Yönetim kurulu üyesinin huzur hakkı (toplantı başına ödenecek ücret),

• Huzur hakkı ile birlikte veya onun yerine ödenecek ücret,

• Üyelerin daha verimli çalışmasını teşvik amacıyla ödenebilecek kazanç payı,

• Esas sözleşmede hüküm bulunması kaydıyla ödenebilecek olan ikramiye ve

• Genel kurul kararıyla ödenebilecek olan primden oluşur.

Yönetim kurulunun yetki ve görevleri TTK m. 374 hükmünde genel bir çerçeve içerisinde ifade edilmiştir. Buna göre yönetim kurulu, kanun veya esas sözleşme uyarınca genel kurulun yetkisinde bırakılmış bulunanlar dışında, ortaklığın işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli olan her çeşit iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir. Kanun koyucu bu genel çerçeve dışında yönetim kurulunun devredilemez görev ve yetkilerini de 375’nci maddede düzenlemiştir. Bunlar;

• Ortaklığın üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi,

• Ortaklığın yönetim teşkilatının belirlenmesi,

• Finansal planlama için gerekli düzenin kurulması,

• Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları,

• Yönetimle görevli kişilerin kurallara uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi,

• Defterlerin tutulması,

• Genel kurul toplantılarının organizasyonu ve

• Borca batıklık durumunda mahkemeye başvurulmasıdır.

Esas sözleşme hükümlerinin değiştirilmesi ise münhasıran genel kurulun yetkisindedir. Yönetim kurulunun böyle bir yetkisi bulunmamaktadır.

Aracı kurumlar, sermaye piyasasındaki yatırım faaliyetlerinden bazılarını münhasıran yapma yetkisi bulunan anonim şirketleri ifade etmektedir..

Sermaye artırma işlemleri üç ay içinde tescil edilemediği takdirde genel kurul veya yönetim kurulu kararı ve izinler geçersiz hâle gelir. Ayrıca sermaye artırımı işlemlerinde ortaya çıkan hukuka aykırılıklar için fesih davası açılabilir.

Özel denetim isteğini genel kurul kabul edecek olursa pay sahibi otuz gün içerisinde mahkemeye başvurarak bir özel denetçi atanmasını isteyebilir. Özel denetim isteminin reddi hâlinde ise ancak azınlık tarafından mahkemeden özel denetçi atanması istenebilir. 

İngiltere’de ana düzenleyici otorite olarak Hazine ve Menkul Kıymetler ve Yatırım Kurulu bulunmaktadır.

Yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenler tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğine üye olmak için başvurmak zorundadırlar. Söz konusu kuruluşlar yetki belgelerini almalarından itibaren üç ay içinde gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetleri Kurulca durdurulur. 

Lider sermayedar

Sermaye piyasası aracı

Buna örnek olarak da, halka açık hale gelen bir anonim şirket, artık bir anonim
şirket olmanın yanında bir piyasa bileşeni olarak da kabul görmesi ve hatta, kimi zaman
piyasa bileşeni kimliğinin daha ön planda tutulması tespiti yapılmaktadır.

Anonim ortaklık pay sahiplerine, önceden bilgi alma ve inceleme hakkını kullanmış olmaları şartıyla, haklarını kullanabilmeleri için gerekli olması halinde özel denetim isteme hakkı verilmiştir (TTK m. 438). Özel denetim isteğini genel kurul kabul edecek olursa pay sahibi otuz gün içerisinde mahkemeye başvurarak bir özel denetçi atanmasını isteyebilir.

Özel bütçeli idareler kapsamına YO¨K, O¨SYM Başkanlığı, U¨niversiteler, Türk Standartları Enstitüsü, Türk Dil Kurumu gibi çeşitli kurumlar girmektedir. Bu tür idarelerin de mevzuatında izin verilen ha^llerde sermaye piyasası aracı ihracı mümkündür. Çocuk Esirgeme Kurumu genel bütçeye dahil olan kamu idarelerindendir. Doğru cevap D'dir.