GASTRONOMİ TARİHİ Dersi ENDÜSTRİ DEVRİMİ VE MUTFAKLARA ETKİSİ soru cevapları:
Toplam 20 Soru & Cevap#1
SORU:
Genel anlamda Endüstri Devrimi neyi ifade etmektedir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP:
Genel anlamda Endüstri Devrimi insan ve hayvan gücüne dayanan üretimden makine gücüne dayanan üretime geçişi ifade etmektedir.
#2
SORU:
Endüstri Devrimi’ni tetikleyen nedenler nelerdir?
CEVAP:
16. yüzyılda gerçekleştirilen kolonileşme faaliyetleri ve Aydınlanma Çağı ile nihayetinde gelen Fransız Devrimi, Endüstri Devrimi’nin gerçekleşmesinde çok önemli rol oynamıştır. Ayrıca hızlı nüfus artışı, tarımdaki gelişmelerin çalışan ihtiyacını azaltması, hammaddelere kolay ulaşım, yaşam düzeyinin yükselmesi, finansal kaynakların artması, sömürgecilik, küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması, taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler, protestan reformu da Endüstri Devrimi'ni tetiklemiştir.
#3
SORU:
Gerçek anlamda bir Endüstri Devrimi hangi ülkede gerçekleşmiştir?
CEVAP:
Aslında gerçek anlamda bir Endüstri Devrimi sadece İngiltere’de gerçekleşmiştir. Fransa, Almanya ve Belçika gibi Batılı ülkelerde ise bilinenin aksine bir sanayileşme süreci yaşanmıştır ve bu süreç hiçbir zaman İngiltere’deki kadar hızlı ve etkili olmamıştır.
#4
SORU:
Endüstri Devrimi’nin İngiltere ile özdeşleştirilmesinin sebepleri nelerdir?
CEVAP:
Endüstri Devrimi’nin İngiltere ile özdeşleştirilmesinin çeşitli sebepleri bulunmaktadır. İngiltere’nin bütün ülkelere öncülük etmesi bu ülkede birçok özelliğin bir araya gelmiş olmasının bir sonucudur. Bu özellikler şu şekilde özetlenebilir (Küçükkalay, 1997):
• Donanma gücünün büyüklüğü nedeniyle Fransa, İspanya ve Hollanda’yı geride bırakarak sömürge imparatorluğu kurması
• Feodal toplumdan ticari topluma başarılı bir geçiş göstermesi
• Bir yüzyıl süren keşiflerin, esir ticareti, korsanlık, ticaret ve savaşların İngiltere’yi dünyanın en zengin ülkesi hâline getirmesi
• İcatları tespit eden ve koruyan millî bir patent sisteminin kurulmuş olması
• Finansal başarıya saygı göstermesi
• 18. yüzyılın ikinci yarısı boyunca kapitalizme sempatik yaklaşan İngiliz parlamentosundan geçen toprağın çitlenmesi (çit ile çevrilmesi) ile ilgili yasa tasarılarının çokluğu
#5
SORU:
Endüstri Devrimi’nin mutfaklara doğrudan nasıl etkileri olmuştur?
CEVAP:
Endüstri Devrimi, buharlı makinelerin icadıyla makineleşme sürecine girilen ve toprağa bağımlı yaşamdan uzaklaşılan bir dönem olarak ön plana çıkmaktadır. Yaşanan değişimler mutfaklar için de teknolojik yenilikleri ve bunun beraberinde getirdiği icat ve düzenlemeleri içermektedir. Bu bağlamda Endüstri Devrimi’nin doğrudan etkisi dört başlıkta değerlendirilebilir: Teknolojik gelişmeler, saklama ve ambalajlama koşullarındaki gelişmeler, standartlaşma ve endüstriyel yemek üretimi.
#6
SORU:
Isıtılan yemekleri soğutarak (90 dakikada +3C°) saklamak için geliştirilmiş cihazlara ne ad verilir?
CEVAP:
Blast Chiller ısıtılan yemekleri soğutarak (90 dakikada +3C°) saklamak için geliştirilmiş cihazlara verilen isimdir.
#7
SORU:
Isıtılan yemekleri dondurarak (90 dakikada -18C°) saklamak için geliştirilmiş cihazlara ne ad verilir?
CEVAP:
Blast Freezer, ısıtılan yemekleri dondurarak (90 dakikada -18C°) saklamak için geliştirilmiş cihazlara verilen isimdir.
#8
SORU:
İlk konserve fabrikası hangi yılda hangi ülkede kurulmuştur?
CEVAP:
kalay ve öteki materyallerden yapılan konserve kutularının patenti ilk kez 1809’da İngiltere’de Thomas Hine ve Peter Durans tarafından alınarak kullanılmış; bu patent daha sonra 1. Bryan Donkin tarafından satın alınmış ve ilk konserve fabrikası 1811’de İngiltere’de kurulmuştur (Tez, 2012).
#9
SORU:
Gıda güvenliğinin sistematik olarak uygulanması hangi sistemin geliştirilmesiyle sağlanmıştır?
CEVAP:
Her ne kadar gıda güvenliğine ilişkin düzenlemeler çok uzun yıllardır gerçekleştiriliyor olsa da gıda güvenliğinin sistematik olarak uygulanması HACCP sisteminin geliştirilmesine kadar beklemek durumunda kalmıştır. HACCP bir sistemdir ve bilimsel çalışmalara dayanır. Bu sistemde, üretilen gıdayla ya da gıda ambalajıyla ilgili spesifik tehlikeler ve bu tehlikeleri önlemek için gerekli faaliyetler tanımlıdır. Amaç, gıda emniyetini sağlamaktır.
#10
SORU:
Endüstri Devrimi sırasında gıda konusunda kurumsal anlamda yapılan standartlaşma çalışmalarının gıda endüstrisine sağladıkları nelerdir?
CEVAP:
Endüstri Devrimi sırasında gıda konusunda standartlaşma çalışmaları 1837 yılında patent komisyonu üyesi Henry Ellsworth ile başlamıştır. Kurumsal anlamda yapılan bu çalışmaların gıda endüstrisine şunları sağladığı söylenebilir:
• Farkındalık
• Yeni araştırma alanları
• Kontrol ve denetim mekanizmaları
• Risklerin bilinmesi ve tespiti
• Gıda konusunda uzmanlaşma gereği
#11
SORU:
Endüstriyel yemek üretiminin amaçları nelerdir?
CEVAP:
İlk başlarda endüstriyel yemek üretimi, üretimin yapıldığı yerde işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan birimler olarak görülse de zamanla işletmeler için farklı amaçları oluşmuştur. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
• İşçilerin daha az zamanda yemek ihtiyaçlarını karşılamaları
• Dışarıda yemek için ödenen ücretlere göre daha ekonomik olması
• Çalışanların motivasyonunu sağlaması
• Öğle yemeği vermeyen işletmelere göre daha cezbedici olması
• İşçilerin kontrol altında tutulması
• İşçilerin doğru beslenmesinin sağlanması
#12
SORU:
Endüstri Devrimi’nin mutfaklara dolaylı etkileri hangi başlıklar altında sıralanabilir, yazınız.
CEVAP:
Endüstri Devrimi’nin dolaylı etkileri şu başlıklar altında sıralanabilir: İşçi sınıfının doğuşu, sınıfsal değişimler, ulaştırmadaki gelişmeler ve kadının çalışma hayatına girmesi.
#13
SORU:
Burjuvanın kelime anlamı nedir, açıklayınız.
CEVAP:
Burjuva kelime anlamı olarak şehirde yaşayıp özel imtiyazlara sahip olan kişiler için kullanılan Fransızca kökenli bir kelimedir. Bu sınıf önceki dönemlerde de var olmakla birlikte önceden daha çok soylu tabir edilen kişilerden oluşmaktadır. Endüstri Devrimi’yle birlikte toprak ekonomisi etkisini yitirdiği için sermaye el değiştirmiş ve aileden soylu olamayanlar da burjuva sınıfına girmeye başlamıştır.
#14
SORU:
"Houte cuisine" hangi anlama gelmektedir, açıklayınız.
CEVAP:
Bir döneme imzasını atan Auguste Escoffier’in Ritz Carlton’da çalıştığı Savoy bu dönemin bir ürünü olarak değerlendirilebilir. İtinayla hazırlanan ve gece boyunca devam eden bu ziyafetlerde 13-16 sıradan oluşan yemekler yenmiş ve bu dönem mutfağına yüksek sosyete mutfağı olarak “houte cuisine” adı verilmiştir.
#15
SORU:
İlk buharlı gemi kim tarafından icat edilmiştir?
CEVAP:
İlk buharlı gemi ABD doğumlu Robert Fulton tarafından 1803 yılında icat edilmiştir.
#16
SORU:
İstanbul’u Paris’e bağlayan “Orient Expres (Şark Demiryolu)”in müşterilerini ağırlamak üzere hangi otel yaptırılmıştır?
CEVAP:
İstanbul’u Paris’e bağlayan “Orient Expres (Şark Demiryolu)”in açılışı, turist sayısının daha sonraki artışında etkili olmuştur. İstanbul’daki ilk otellerin yapımı bunu daha da teşvik etmiştir. Orient Expres müşterilerini ağırlamak üzere 1892’de Pera Palas Oteli’ni yaptırmıştır.
#17
SORU:
Endüstri Devrimi’yle birlikte kadınların çalışma hayatına girmesi hangi yönlerden mutfaklardaki gelişmeleri etkilemiştir?
CEVAP:
Endüstri Devrimi’yle birlikte kadınların çalışma hayatına girmesi farklı yönlerden mutfaklardaki gelişmeleri etkilemiştir. Bu etkileşimin üç şekilde yaşandığı söylenebilir:
• Kadının çalışmasıyla hane mutfaklarının boş kalması
• Kadının mutfakta daha az zaman geçirmesi ve bu nedenle hazır ürünlere yönelme
• Hanede ekonomik refahın artması
#18
SORU:
Paris-İstanbul hattı ilk seferini hangi yılda gerçekleştirmiştir?
CEVAP:
Paris-İstanbul hattı, lüks tren hizmeti veren Vagon-Li Şirketi’nce işletilmiş ve ilk seferini 1883’te yapmıştır.
#19
SORU:
İlk buharlı gemi hangi yılda icat edilmiştir?
CEVAP:
İlk buharlı gemi ABD doğumlu Robert Fulton tarafından 1803 yılında icat edilmiştir.
#20
SORU:
Endüstri Devrimi sırasında gıda konusunda standartlaşma çalışmaları im tarafından başlatılmıştır?
CEVAP:
Endüstri Devrimi sırasında gıda konusunda standartlaşma çalışmaları 1837 yılında patent komisyonu üyesi Henry Ellsworth ile başlamıştır.