Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) genellikle ilerleyici ve kalıcı hava akımı kısıtlanması ile karakterize, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır.

Dünyada 3. ölüm nedeni ve tüm ölümlerin %5.5’inden sorumlu olan KOAH, Türkiye’de solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümlerde üçüncü sırada yer almaktadır.

Sigara içme hastalığın en önemli nedeni olmakla birlikte toksik gaz ve partiküllere maruziyet önemli risk faktörleridir.

Genetik yatkınlık

Toksik gaz ve partiküllere maruziyet

Yaş ve cinsiyet

Düşük sosyoekonomik durum

Yetersiz beslenme

Enfeksiyonlar

Akciğerlerin büyüme ve gelişimindeki sorunlar

KOAH’ta görülen en önemli semptomlar nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır.

KOAH’ta tedavinin amaçları, hastalığın ilerlemesini önlemek, semptomları azaltmak, egzersiz kapasitesini artırmak, akut atakları önlemek ve
tedavi etmek, uzun süreli solunum fonksiyonlarını korumak, komplikasyonları azaltmak, solunum yolu enfeksiyonlarını önlemek, yaşam kalitesini ve
yaşam süresini artırmaktır.

KOAH’ın tedavisi ilaç tedavisi (farmakolojik), ilaç dışı tedavi (nonfarmakolojik) ve cerrahi tedavi olarak 3 grupta toplanabilir.

Günümüzde kullanılan bronkodilatörler; antikolinerjikler, beta-2 agonistler ve teofilindir.

Beta-2 agonistlerin yan etkileri; temel yan etki titremedir. Diğer yan etkiler ise çarpıntı, baş ağrısı, bulantı ve kusmadır.

İnhale kortikosteroidler inflamasyonu azaltmak için, sistemik kortikosteroidler ise atakların tedavisinde kullanılmaktadır.

Pulmoner Rehabilitasyonun temel amaçları;
• Semptomları azaltmak,
• Hastanın fonksiyonel ve emosyonel durumu optimize ederek günlük yaşama katılımı ve yaşam kalitesini arttırmak,
• Hastalığın sistemik etkilerini geri döndürerek ya da stabilize ederek sağlıkla ilişkili harcamaları azaltmak,
• Uzun dönem sağlıkla ilişkili davranış değişikliğini sağlayabilmektir.

KOAH’lı hastanın bakımında dikkat edilmesi gereken konular;
1. Risk faktörlerinden kaçınma
2. Akciğerleri temizleme teknikleri
3. Solunum egzersizleri
4. Oksijentedavisi
5. Etkiliinhalasyon yöntemleri
6. Egzersizin eğitimi
7. Doğru beslenme
8. Enerji tasarrufu teknikleri
9. Atakların erken fark edilmesidir.

• Rahat bir pozisyon seçilmeli
• Bir el önde göğüs kafesinin hemen altında
diğer el de göğüs kemiğinin üzerinde olacak şekilde konulduktan sonra, nefes alıp verilmeli ve solunum kaslarının hareketleri hissedilmelidir.
• Yavaş derin bir nefes alındıktan sonra kontrollü olarak nefes verilmelidir
• Dinlenmeli ve dinledikten sonra bu işlem 2-3 kez tekrarlanmalıdır.

• Önce burundan yavaşça nefes alınmalı. Islık çalacakmış gibi dudaklar büzülüp, nefes yavaşça büzülmüş olan dudaklardan üflenmelidir.
• Nefesin dışarı çıkması için güç harcanmamalı ve nefes kesilene kadar işlem sürdürülmelidir.

• Oksijen tedavisinin günde en az 15-16 saat (özellikle geceleri) uygulanması gerekir.
• Önerilen oksijen akış hızının dışına çıkılmamalıdır.
• Oksijen konsantratörünün düzenli bakımı yapılmalıdır.
• Nasalkanülve nemlendiriciler temiz tutulmalı, kirlendiğinde değiştirilmelidir.
• Oksijen gazının yanma özelliği olduğu için oksijen cihazlarının yanında kibrit, çakmak yakılmamalı ve sigara içilmemelidir.

• Egzersizden önce ısınma sonrasında soğuma hareketleri yapılmalıdır.
• Egzersiz sırasında hafif kıyafetler ve spor ayakkabısı giyilmelidir.
• Egzersiz yemek yedikten en az bir saat sonra yapılmalıdır.

• Egzersiz yaparken yeterli sıvı alınmalıdır.
• Egzersiz olarak yürüyüş yapılacaksa mümkün olduğunca düz yolda veya zeminde yapılmalıdır.
• Soğuk havalarda dışarıda egzersiz yapmak yerine kapalı alanlar tercih edilmelidir.

• Göğüste ağrı yada baskı hissinin olması
• Baş dönmesi ya da mide bulantısı olması
• Soğuk soğuk terleme olması
• Hırıltının aşırı bir şekilde artması
• Eklem veya kaslarda aşırı ağrı olması
• Çok yorgunluk hissedilmesi

• Çok yemek yenildiğinde solunum sıkıntısı yaşanabileceği için az ve sık beslenilmedir.
• Yemekler yavaş ve iyi çiğnenerek yenilmelidir.
• Yemek yerken dik oturulmalıdır.
• Çiğneme ve yutmayı kolaylaştırmak için yumuşak ve sulu besinler tercih edilmelidir.
• Fazla sıvı alınması solunum yollarının nemlenmesini, mukusun yumuşamasını ve kolay atılmasını sağlar. Bu nedenle sıvı alımı artırılmalıdır.
• Posalı yiyecekler kabızlığı ve ıkınmayı önlediği için posalı (lifli) besinlerin alımı artırılmalıdır.
• Gaz yapıcı yiyecek ve içecekler midenin gerilmesine neden olarak solunumu zorlaştırdığı için gaz yapıcı yiyecek ve içeceklerin alımı azaltılmalıdır.

• Yüksek karbonhidratlı besinler (şekerli, nişastalı ve unlu besinler) solunum güçlüğüne yol açabileceğinden bu besinler mümkün olduğunca az tüketilmelidir.

• Ev içinde taşınması gereken tüm malzemeler tekerlekli bir masa veya araba ile itilerek gerekli yerlere götürülmelidir.
• Giyinme, duş alma, makyaj yapma, yemek pişirme ve benzeri aktiviteler oturarak yapılmalıdır.
• Ev içinde sürekli kullanılan malzemeler kolay ulaşılabilecek yerlere konulmalıdır.
• Eğilme, gerilme ve uzanma gibi hareketler mümkün olduğunca az yapılmamalıdır.
• Yemek yedikten sonra yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olmak için dinlenilmelidir.
• Banyo tabureye oturarak, duş kullanarak yapılmalı ve banyo sonrası kurulanmak için bornoz kullanılmalıdır.
• İhtiyaç duyulduğunda mutlaka dinlenilmelidir.

• Balgamın sarı yeşil renge dönüşmesi
• Balgam miktarında artma
• Daha sık veya daha şiddetli öksürme hissi
• Aktiviteveya istirahat durumunda kısa kısa soluk almak
• Solunum sırasında hışıltı sesinin olması
• Soğuk algınlığına ait belirtilerin olması (burun akıntısı, boğaz ağrısı, titreme ve ateş)
• Nefesdarlığında artıştır.
• Ağır ataklar hasta için korkutucudur ve paniğe neden olur. Atak olması durumunda günlük kullanılan ilaçlar yetersiz kalır ve hastaneye gitmek gerekir.