XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 19. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdakilerin hangisi “ve” anlamında kullanılan bir bağlaçtır?

apaŋ

azu

takı

basa

kibi

2.Soru

Karahanlı Türkçesinde kevildimet (kevil- “zayıflamak”), yavaldımat (yaval- “yavaşlamak”), yuvuldımat (yuvul-“yuvarlanmak”) örneklerinde görülen -mat / -met eki hangisinin genişletilmiş çekiminde kullanılır?

belirli geçmiş zaman

belirsiz geçmiş zaman

geniş zaman

gelecek zaman

emir

3.Soru

Atebetü’l-hakâyık üzerine ayrıntılı çalışmayı kim yapmıştır?

Besim Atalay

Reşit Rahmeti Arat

Necmettin Hacıeminoğlu

Robert Dankoff

Ahmet Bican Ercilasun

4.Soru

Aşağıda Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?
‘temam erguvan teg kızıl me?zim erdi
bu kün zacferan urgın e?de tarıttım’

Bir erguvan gibi kırmızı yüzüm vardı;
bugün yüzüme tamamen safran tohumu sürdüm.

Tam bir erguvan gibi kırmızı oldu her yer;
bugün yüzüme safran tohumu sürdüm.

Bir erguvan gibi kırmızı yüzüm vardı;
tam bugün safran tohumu sürdüm ektim.

Tam bir erguvan gibi kırmızı yüzüm vardı;
bugün yüzüme safran tohumu sürdüm.

Bir erguvan gibi gökyüzü vardı bugün;
safran tohumu gibi kızardı yüzüm.

5.Soru

Karahanlı Türkçesinde gereklilik kipinin doğru kullanımıdır?

bolmasa

yaşursa

bilmesünler

sözleseler

azılmagu

6.Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim+yardımcı fiil yapısında birleşik fiil kullanılmıştır?

neçe yoḳattımız olarda burun ḳarndın

küç birle hem berdimiz aŋar ḥükmni

Taŋrı arıtur kimni kim tilese taḳı

neçe üküş uluşdın ol ḳatıġraḳ üçün

küç ḳılmadılar bizke ançası bar boldılar

7.Soru

Aşağıdaki zarflarla ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?

Güneş anlamı taşıyan kün aynı zamanda zaman zarfıdır.

Emdi “şimdi”, kidin “sonra” gibi sözcükler zaman zarfı olarak kullanılmaktadır.

Artuk kelimesinde miktar zarfı kullanılmıştır.

Durum zarfları hem zamir hem de zarf olarak kullanılmaktadırlar.

Yer zarfları çeşitli ad durum ekleriyle oluşturulmuştur.

8.Soru

Karahanlı döneminde birleşik fiil çekiminde hangi yardımcı fiilden yararlanılmıştır?

tur-

er-

yorı-

ber-

kör-

9.Soru

Karahanlı Türkçesinde meydana gelen ses değişimi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

? > m değişimi

k > g değişimi

b > v değişimi

v > v değişimi

t > d değişimi

10.Soru

“Yagız yer yıpar toldı kafur kitip bezenmek tiler dünya körkin itip” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğu rüzgarı doğudan eserek geldi, dünyayı süslemek için cennet yolunu açtı. Kara çumguk mercan gagasıyla öttü, sesi nazlı bir kızın sesi gibi cana yakın

Kafur gidip kara toprak misk kokusuyla doldu, dünya güzelliğini düzenleyip
süslenmek ister.

İlkbahar rüzgarı kötü kışı sürdü, uzaklaştırdı; parlak ilkbahar yine mutluluk
yayını kurdu. Mavi turna gökte yüksek sesler çıkarır, dizilmiş deve kervanı gibi uçar havalanır

Güneş yine yerine dönmüş olacak, balık burcundan koç burcuna dönmüş olacak. Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi

Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi; mor, al, sarı, mavi, kırmızı (ile) süslendi Temiz bir kızın gönül verdiğini çağırdığı gibi keklik sesini ezgilendirdi, eşini çağırır

11.Soru

Karahanlı Türkçesinde “-UR” ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

Topluluk sayı adı yapan ek

Eylemden eylem yapan ek

Fiilden fiil yapma eki

Ulaç eki

Gelecek zaman eki

12.Soru

Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesi hariç kaç ünlü bulunmaktadır?

9

8

7

6

5

13.Soru

Aşağıdaki işaret adıllarından (zamir) hangisi eşitlik durumu bildirmektedir?

munça

munı

munında

munun

munar

14.Soru

Hangi beyitte “gökyüzü” anlamına gelen bir kelime bulunmaktadır?

tümen tü çėçekler yazıldı küle /
yıpar toldı kāfūr ajun yıd bile

yaġız yėr yaşıl torku yüzke badı/

hıtay arkışı yadtı tawġaç edi

tuġardın ese keldi öŋdün yeli /
ajun ėtgüke açtı uştmah yolı

yaġız yėr yıpar toldı kāfūr kitip/
bezenmek tiler dünyā körkin itip

kalık kaşı tügdi közi yaş saçar /
çėçek yazdı yüz kör küler katġurar

15.Soru

Metinlerde geçen ‘’il’’ sözcüğünün karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Memleket

Sıla

Şehir

Gurbet

Ülke

16.Soru

Aşağıdaki birleşik fiillerin hangisinin oluşumunda yardımcı fiilden yararlanılmıştır?

arta bar-

adra bil-

çak et-

ayu ber-

baka körgil

17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Karahanlılar’ın çıktığı Türk boyu tartışmalarına kaynaklık eden teorilerden değildir?

Çiğil teorisi

T’u-chüe teorisi

Uygur teorisi

Orhon teorisi

Karluk teorisi

18.Soru

Hangi kelime küçültme ve sevgi bildiren adlar yapan ekle türetilmiştir?

biregü

barça

alçı

ataç

yagmurçıl

19.Soru

Aşağıda Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?
‘ünün ötti keklik küler katgura
kızıl agzı kan teg kaşı kap kara’

Keklik yüksek sesle öttü, katılarak güler.
Kan gibi kırmızı her yer, siyah kaşı da var.

Keklikler yüksek sesle öttü ve güldü.
Kırmızı ağzı kan gibi kaşı da kapkara.

Keklik birden öttü, güldü sonra.
Kırmızı ağızlı, kaşı da kapkara.

Keklik gibi ötüp, katılarak güler.
Kırmızı ağzı, kaşı da kapkara.

Keklik yüksek sesle öttü, katılarak güler.
Kırmızı ağzı kan gibi kaşı da kapkara.

20.Soru

Karahanlı Türkçesi'nde kaç ünlü ses vardır?

5 ünlü ses

6 ünlü ses

7 ünlü ses

8 ünlü ses

9 ünlü ses