Coğrafî durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir hukuk mahkemesinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir.

Anayasamız da, kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemiştir. Bu ilke uyarınca, yasama fonksiyonu, Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisince (Anayasa m.7); yürütme fonksiyonu, Cumhurbaşkanınca (Anayasa m.8); yargı fonksiyonu da, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce (Anayasa m. 9) yerine getirilir.

2576 sayılı Kanun'un 3. maddesinin dördüncü fıkrasına göre bölge idare mahkemesi başkan ve üyeliklerine Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nca atama yapılır. Doğru cevap D'dir.

Bölge idare mahkemelerinin görevlerinden ilki, yargı çevrelerinde bulunan idare ve vergi mahkemelerince verilen ve istinaf yolu açık olan nihai kararlara karşı yapılan istinaf başvurularını inceleyerek karara bağlamaktır.

Ülkemizde adlî yargı, medenî yargı (hukuk yargısı) ve ceza yargısı olmak üzere iki ana bölüme ayrılır. Ceza yargısı adli yargının kapsamında yer alır.

Bölge idare mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tespit olunur. Bölge idare mahkemelerinin kuruluş ve yargı çevrelerinin tespitinde, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınır.  Bu mahkemelerin kaldırılmasına veya yargı çevrelerinin değiştirilmesine, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığıın görüşleri alınarak, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir. Bu mahkemelerin kurulmaları, kaldırılmaları ve yargı çevrelerinin değiştirilmeleri hakkındaki kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır. II ve IV numaralı ifadeler yanlıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

01 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe giren HMK da, bölge adliye mahkemelerini dikkate alarak istinaf ve temyiz kanun yollarını düzenlemiştir. Ancak, HMK’nun geçici 3. maddesinin ikinci fıkrasına göre, bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihi olan 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilen kararlar hakkında, bu kararlar kesinleşinceye kadar, 1086 sayılı HUMK’nun 26.09.2009 tarihli ve 5236 s. K. ile yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454. madde hükümlerinin (yani, HUMK’nun temyize ilişkin m. 427- 439, m. 443-443; karar düzeltmeye ilişkin m. 440-442/A ve yargılamanın iadesi yollarına ilişkin 446-454 hükümlerinin) uygulanmasına devam olunacaktır. Bu hüküm çerçevesinde, HMK’nun düzenlediği istinaf (m. 341- 360), temyiz (m. 361-381) ve yargılamanın iadesi (m. 374-381) hükümlerinin uygulanabilmesi için, mahkeme kararının 20 Temmuz 2016 tarihin- den (bu tarih dahil) itibaren (sonra) verilmiş olması gerekir.

Bölge idare mahkemesi adalet komisyonunun görevleri arasında yargı çevresi içinde bulunan yetkili ilk derece mahkemesinin bir davaya bakmasına fiili veya hukuki bir engel çıktığı veya iki mahkemenin yargı çevresi sınırlarında tereddüt edildiği veya iki mahkemenin de aynı davaya bakmaya yetkili olduklarına karar verdikleri hâllerde; o davanın bölge idare mahkemesi yargı çevresi içinde bulunan başka bir mahkemeye nakline veya yetkili mahkemenin tayinine karar verme yetkisi bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Geçici raportörler, hâkimlik ve savcılık mesleğinde en az dört yılını ikmal etmiş ve üstün başarısıyla Uyuşmazlık Mahkemesinde yararlı olacağı anlaşılanlar arasından Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanının isteği ve ilgilinin muvafakati üzerine, mensup oldukları müesseselerin yetkili mercileri tarafından geçici olarak görevlendirilirler. İdare hakimi olabilmek için hukuk mezunu olma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle hukuk dışında bir bölümden mezun olan idarî hakimler de raportör olabilir. 

İdare mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tespit olunur. Doğru cevap C'dir.

B şıkkı doğrudur. stinaf mahkemeleri de denilebilecek ikinci derece mahkemeleri ise, konusu uyuşmazlığın maddî ve hukukî yönünün tekrar incelenmesi olan istinaf kanun yoluna başvuru mercileri olup, ilk derece mahkemeleri ile üst derece mahkemeleri arasında yer alan mahkemelerdir. 

Danıştay üyeliğine seçilebilmeleri için, birinci sınıfa ayrıldıktan sonra en az üç yıl bu görevlerde başarı ile çalışmış olmaları ve birinci sınıfa ayrılma niteliğini kaybetmemeleri gereklidir. Danıştay üyesi seçilebilmek için hâkimlik ve savcılık mesleğinde on yedi yıl çalışmış olmak şarttır (2575 s. K. m. 8/2). Doğru cevap A'dır.

Çekişmesiz yargı türünde, çekişmeli yargıda olduğunun aksine, mahkemenin ilgililerin talebi olmaksızın veya talebe uymak zorunda olmaksızın kendiliğinden (re’sen) harekete geçebildiği durumlar vardır. İşte hâkimin kendiliğinden (re’sen) harekete geçmesi, işe el koyması gereken bütün işler, kendiliğinden (re’sen) harekete geçme ölçütüne göre çekişmesiz yargıya tâbidir.

Yargıtay daireleri arasındaki ilişki teknik anlamda bir görev ilişkisi olmayıp, bir “işbölümü (iş dağılımı)” ilişkisidir. Yargıtayın idari birimleri, Yayın Kurulu, Tasnif Kurulu, Yayın İşleri Müdürlüğü, Sağlık müdürlüğü ile Eğitim ve Sosyal İşler Müdürlüğü, Bilgi
İşlem Merkezi Müdürlüğüdür. Yüksek disiplin kurulu ve yönetim kurulu yargıtayın karar organları arasındadır. 2797 sayılı Kanun’un Yargıtayda on iki hukuk, on iki ceza dairesi olmak üzere toplam 24 daire vardır. Özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde, dairelerin arasındaki iş bölümü karar tasarısı Yargıtay Kanunu, m. 14 uyarınca tespit edilmiş esaslara göre, Yargıtay Başkanlar Kurulu tarafından hazırlanır. Hazırlanan işbölümü karar tasarısı, toplantı tarihinden yedi gün önce ilân edilmek kaydıyla Büyük Genel Kurulun onayına sunulur. Büyük Genel Kurul, işbölümü karar tasarısını aynen onaylayabileceği gibi üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine değiştirerek de onaylayabilir. 

Bir kişiye vasi tâyini çekişmesiz yargı türüne bir örnektir.

Vergi mahkemelerinde de inceleme, kural olarak evrak üzerinde yapılır (2577 s. K. m. 1/2) ve delillerin araştırılmasında kendiliğinden (resen) araştırma ilkesi uygulanır (2577 s. K. m. 20). Doğru cevap C'dir.

Geçici raportörlerin görevlerini, Uyuşmazlık Mahkemesi başkanı belirler.