Otistik Spektrum Bozukluğu (OSB) olan ço­cuklarda en sık karşılaşılan beslenme sorunlarının başında besin seçimi gelmektedir. Besin seçimi; besinin çeşidine, dokusuna (pütürlü veya püre olması gibi), ısısına, tadına, rengine ve kokusuna göre besin ayırt etmek anlamına gelmektedir. Shaw (2014); OSB tanısı olan çocukların OSB tanısı al­mamış çocuklara kıyasla yaklaşık %60 daha fazla besin seçiminde bulunduğunu belirtmiştir.

Doğum Sırasındaki Nedenler: Doğumun zor olması ve bebeğin oksijensiz kalması, özellikle hastane ortamında yapılmayan doğumlarda sıkça karşılaşılan doğum travmaları, hastane ortamında yapılmayan zor doğumlar, çoğul gebelik, erken doğum, bebekte sarılık, müdahaleli doğum (forseps, vakum kullanımı), düşük bebek ağırlığı doğum sırası nedenler arasında sayılabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Özellikle aileler OSB olan çocuklarının
bağımsız yaşamalarında kritik rol oynarlar. Bazı
aileler resmî bir destek almadan çocuklarının bakımını sağlarken bazıları uzman yardımına ihtiyaç
duyar. Bu yönlendirmeler kapsamında kısaca uzmanların yapabilecekleri sorumlulukları şu şekilde
sıralayabiliriz:
• OSB olan bireylerin ailelerine duygusal ve
sosyal destek sağlamak
• Bakım hizmetleri konusunda bakıcı aile
fertlerine yönelik rehberlik, danışmanlık ve
eğitim hizmeti vermek
• Ailelere okula devam eden çocuklarının yetersizlikleri odaklanmaları yerine başarıları
ve yeterlilikleri üzerinde odaklanmalarını
sağlayarak aile yapısını ve organizasyonunu
güçlendirmek
• Gerektiğinde normal gelişim gösteren yetişkin ve bireylerin çocuklarındaki yetersizlik durumunu kabullenmeleri için çaba
göstermek
• Gerektiğinde yetersizliği olan çocukların
bakımı, eğitimi, rehabilitasyon hizmetleri
hakkında aile ya da öğretmenlere bilgi vermek
• OSB olan çocukların yaşamlarını kendi
başlarına idare edecekleri becerilerin neler
olduğunu, kendini yönetmek ve kendini
savunmak konusunda gerekli bilgileri aktarmak
• Ailelere OSB olan çocuklarının durumu
ile ilgili ortaya çıkabilecek sıkıntıları ile
baş etmede kullanacak yöntemleri ve yardım alacakları meslek grupları ile ilgili bilgi vermek
• Gerektiğinde aileye ya da bireye cihaz, para,
ilaç vb. elle tutulabilir desteklerin sağlanması için yönlendirmeler yapmak
• Bakım hizmetleri konusunda bakıcı aile
fertlerine yönelik rehberlik/yönlendirme
hizmeti vermek

Serebral Palsiye Eşlik Eden Yetersizlik Türleri:

Zihinsel yetersizlik

Görme yetersizliği

Konuşma yetersizlikleri

Epilepsi nöbetleri

Doğru cevap C'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireyin bakım ve rehabilitasyonlarında çoğu zaman birçok personele/ uzmana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bunu sağlamak her zaman mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda akran destekleme modelinden yararlanılabilir. Gelişimsel yetersizliği olan birey ile normal gelişim gösteren bireyler arasındaki etkileşimin arttırılması, birbirlerinden öğrenerek karşılıklı çıkar sağlamalarına imkan sağlamaktadır. Doğru bir akran desteği için, destekte bulunacak akranların doğru bir şekilde yetiştirilmesi gerekmektedir. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Epilepsi nöbetlerle kendini gösteren, hareket, duyu ve davranış bozukluğuna ve bilinç kaybına neden olan, beyindeki elektriksel işlev düzensizliğinden kaynaklanan sinir sistemi ile ilgili bir anormalliktir. Doğru cevap B'dir.

Tıbbi/psikolojik sınıflandırmaya göre zihinsel yetersizliği olan bireyler; hafif düzey zihinsel yetersizlik, orta düzey zihinsel yetersizlik, ağır düzey zihinsel yetersizlik ve çok ağır düzey zihinsel yetersizlik olarak sınıflandırılmaktadır. Doğru cevap "B" dir.

Destekleyici Öğrenme

Bakıma muhtaç özürlünün özellikleri dikkate alınarak aşağıda belirtilen kişisel bakım hizmetleri sunulur:
1. Banyo yaptırılması
2. Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğinin yapılması
3. Tırnaklarının kesilmesi
4. Saçlarının taranması
5. Dişlerinin temizlenmesi
6. Yemek ve içecek ihtiyacının giderilmesi
7. El, yüz ve ayak temizliği
8. Sakal tıraşının yapılması
9. İstenmeyen tüylerin temizlenmesi
10. Elbiselerinin giydirilmesi ve çıkarılması
11. Burun ve kulak temizliğinin yapılması
12. Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi
13. Odasının temizlenmesi
14. Çamaşırlarının yıkanması gibi hizmetleri içerir.

Kapsamlı ve etkili öğretim programlarının en
temel bileşenlerden biri olan sistematik öğretim,
öğretimin bir plana bağlı kalınarak tutarlı bir biçimde yürütülmesidir. Sistematik öğretimin kullanılması, öğrencinin becerilere ilişkin performansını
arttırmakta ve öğrenilen becerilerin genelleme ve
kalıcılık aşamaları için yapılandırılmış bir plan sağlayarak yüksek düzeyde katılımın gerçekleşmesini
sağlamaktadır. OSB olan bireylerin uygun davranışlarının arttırılmasında ya da yeni davranışların
kazandırılmasında etkili bir biçimde kullanılan
ve Uygulamalı Davranış Analizi (UDA) ilkelerine
dayalı çeşitli stratejiler yer almaktadır. Buluş yoluyla öğretim bunlara arasında yer almaz.

1. Hafif Derecede Yetersizlik: Yetersizliği olan bireyin kişisel gereksinimlerini bağımsız olarak karşılayabilmesi, günlük yaşamını sürdürmede herhangi bir alete ya da desteğe gereksinim duymaması, yaşamını bağımsız olarak ya da çok az bağımlı olarak sürdürebilmesi, tedavi ve eğitim desteği sağlandığında motor becerilerinin niteliğinin artma potansiyeline sahip olması, tedavi ve eğitim desteği sağlanmadığında ise motor becerilerinin niteliğinde gerileme ihtimalinin olması durumudur.

2. Orta Derecede Yetersizlik: Yetersizliği olan bireyin günlük yaşamını sürdürmede az da olsa desteğe gereksinim duyması, bazen bağımsız olabilmesi, işlevsel baş kontrolüne sahip olması, eklemlerinde işlevlerini sınırlayan ve ağrıya neden olan şekil bozukluklarının olması, bireysel gereksinimlerinde yardımcı aletleri (yürüme cihazı, koltuk değneği, uyarlanmış aletler) kullanması, okul başarısını ya da yaşına uygun motor becerilerin kazanılmasını engelleyen duyu-algı bozukluklarının olması durumudur.

3. Ağır Derecede Yetersizlik: Yetersizliği olan kişinin tekerlekli sandalyeye ve desteğe bağımlı olması, bireysel gereksinimlerini karşılamada tam bağımlı olması, baş kontrolünün zayıf olması, eklemlerinde işlevlerini sınırlayan ve ağrıya neden olan şekil bozukluklarının olması, okul başarısını ve yaşına uygun motor becerilerin kazanılmasını engelleyen duyu-algı bozukluklarının olması durumudur.

Doğru cevap E'dir. 

Uyumsal davranışlarda sınırlılık: Uyumsal beceriler, bireyin günlük yaşamını sürdürebilmek için içinde bulunduğu çevrenin kendisinden beklediği davranışlardır. Başka bir ifadeyle bireylerin bağımsız olarak yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan becerilerdir. Doğru cevap A şıkkkıdır.

Beceri analizi kayıt formunda, beceri basamakları, doğru tepki, yanlış tepki ve tepkide bulunmama bölümleri bulunmaktadır. 

Genel olarak rehabilitasyon hizmetlerinin olumlu etkileri şu şekilde sıralanabilir:
• Gelişimsel yetersizliği olan bireylerin, yetersizlik durumlarından dolayı yaşamlarını kolaylaştıracak cihazları kullanmaları ve bu sayede daha bağımsız olmalarını sağlama
• Hastalığın/yetersizliğin etkilediği organ ve yapıların işlevini arttırmaya çalışmak
• Gelişimsel yetersizliği olan bireyin hastanede daha az süre kalmasını sağlamak
• Gelişimsel yetersizliği olan bireye psikolojik açıdan destek olmak, yaşam alanlarını daha uygun hâle getirerek daha kaliteli bir yaşam sürmelerini sağlamak 

Doğal öğretim yöntemleri farklı dil edinim düzeyindeki OSB’li bireylere özellikle dil ve sosyal etkileşim becerilerinin öğretiminde kullanılan öğretim stratejilerini barındırır. Doğal öğretim yöntemleri etkinlik temelli öğretim ya da gömülü öğretim, fırsat öğretimi gibi uygulamalı davranış analizi ilkelerine dayalı olarak geliştirilmiş bir dizi öğretim stratejisini içermektedir. Doğal öğretim yöntemleri yeni iletişim ve sosyal becerilerin öğretilmesinde günlük rutinleri ve etkinlikleri öğretim fırsatı olarak kullanılır. Öz bakım becerileri bu kapsamda etkinlikler içerisine gömülerek günlük doğal rutinin bir parçası olarak çalışılmalıdır.

35-40 ile 50-55 arası

Gizil (Latent) dönem (7-11y): Bu dönemde cinsel konulara olan merakın azaldığı söylenmektedir. Aslında bu dönem, daha önceki dönemlerde edinilenlerin pekiştirilme evresidir. Çocuk kendi cinsine ilişkin toplumsal rolleri (karşı cins ebeveyne sevgi ile yönelim) yineleyerek dener. Öğrendiklerinin farklı ortamlardaki (okul, oyun, akraba çevresi) geçerliliğini çevreden aldığı dönütlerle sınar. Bu denemeler, öğrenmelerini pekiştirirken, uyarlama becerilerinin de arttırılmasını sağlar. Gizlenmiş gözlemleme yoluyla farklı modellerle de özdeşimler kurmaya başlar. Bu dönem pekiştirme evresi olarak iyi değerlendirildiğinde önceki evrelere ilişkin edinimlerin desteklenmesi ve eksiklerin telafi edilmesi için uygun bir dönemdir.

Otizmin Tanımı ve Belirtileri ve OSB olan Bireylerin Aileleri

Otizm spektrum bozukluğunun erken belirtileri:

• 6 ayı geçtiği hâlde başkalarına gülümsememek
• 12 ayı geçtiği hâlde agulamamak, parmakla bir şeyi işaret etmemek ya da ‘bay-bay’ gibi jestleri yapmamak
• 16 ayı geçtiği hâlde tek bir sözcük bile söy­lememek
• 24 ayı geçtiği hâlde iki sözcüklük basit cümlecikler kurmamak
• Hangi ayda olursa olsun gelişimde gerileme göstermek; örneğin, daha önce söylediği bazı sözleri söylememeye başlamak

Bilindiği üzere yetersizliği olan bireyler      yetersizlik dereceleri ve yetersizlik türlerine göre çeşitli destek hizmetlerine ihtiyaç duymaktadırlar. Genel olarak bu destek hizmetleri, yetersizliği olan birey­lerin daha kaliteli yaşam sürmelerine destek olmak amacıyla yapılmaktadır. Yine bu doğrultuda,  ye­tersizliği olan bireylerin bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden faydalanması da oldukça önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireyle­rin yaşadıkları evde ve çevresinde düzenlemeler yapılması ve bu sayede yetersizlik durumlarının olumsuz etkilerinin olabildiğince azaltılması bakım hizmetlerinin temel amaçlarındandır. Bu sayede yetersizliği olan bireylere destek olunarak, daha iyi bir yaşam geçirmeleri amaçlanmaktadır. Doğru yanıt E’dir.