Postmodernizm kavramı, yaklaşık 100 yıldır
sanattan mimariye, siyasetten sosyolojiye, edebiyattan
ekonomiye pek çok alanda kullanılıyor olsa da sosyal
bilimler alanında özellikle 1980’li yıllardan sonra yaygın
olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Modernizm kavramı, Aydınlanma Çağı ile gelen
zihinsel dönüşümün ortaya çıkardığı ideoloji ve yaşam
biçimini; hümanizm, sekülerizm ve demokrasi üzerine
kurulu, egemenliği insana özgüleştiren, kurtuluşu dinde
değil bilimde arayan, insan-biçimci ve insan-merkezci
dünya görüşünü ifade etmektedir

Modernizm, insanoğlunun aklıyla evrende var
olan her şeyi öğrenebileceğine, onu istediği gibi
yönlendirerek gerçek mutluluğa kavuşacağına inanan bir
düşüncenin ürünüdür.

İnsan ve doğayı ortak bir akıl paydasında
birleştirerek, aklı nesnel bilginin üretim kaynağı, insanı da
üretilen bu nesnel bilgiyle evreni sınırsız bir şekilde
dönüştürme hak ve yetkisine sahip gören, kendi zihinsel
ürünleri dışında, insanın hayatını biçimlendirecek hiçbir
ilke ve değer kabul etmeyen anlayıştır.

Hümanizm: İlahi nitelikte ve öbür dünya ile ilgili
olanın değil, bu dünya ve insanla ilgili olanın yüceltildiği
bir genel eğilimin uç noktasını teşkil eden ve insanı, kendi
üzerinde sınırlayıcı hiçbir otorite ihtiyacı olmayan bir
varlık olarak tanımlayan; onu, hakikatin yegâne ölçüsü ve
kaynağı olarak kabul eden bir dünya görüşü.

Dinsel olan veya dinsellik atfedilen bütün değer
ve ilkeleri bireysel ve toplumsal yaşamın dışına iten,
sadece bu dünyayı yaşanabilir kabul edip, öte dünya ile
ilişkiyi koparma temeline dayalı, insan-merkezci bir
düşünme ve yaşama biçimini ifade eder.

• Modernizm akılcıdır.
• Modernizm gerçekçi ve pozitivisttir.
• Modernizm ilerlemecidir.
• Modernizm tektipleştirici, homojenleştiricidir.
• Modernizm belirlenimcidir.
• Modernizm sistematiktir.
• Modernizmin insanlık için büyük projeleri vardır.

• Büyük keşifler,
• Sanayileşme,
• Kentleşme,
• Kitle iletişim sistemleri,
• Ulus-devletler,
• İnsanların kitlesel toplumsal hareketleri,
• Kapitalist dünya pazarı.

Bu eleştiriler genellikle modernizmin toplumsal
hayattaki görünür sonuçlarıyla ilgili eleştiriler ve bu
sonuçların ortaya çıkmasına neden olan modernizmin
felsefi temellerine yönelik eleştiriler olmak üzere iki
başlıkta özetlenebilir.

Modern dönemde insanlar arasındaki ekonomik
eşitsizlikler yayılarak devam etmiş ve hatta daha görünür
hâle gelmiştir. Bireycilik olgusu insanlığın daha üst
amaçlar için karşılıklı fedakârlıklar yapabilme imkânını
yok etmiş, yaşama faydayı maksimize etmeye feda
edilerek dünyanın büyüsü bozulmuştur. Bugün dünyanın
karşı karşıya bulunduğu pek çok çevresel felaket de
modernist ilerlemeciliğin yarattığı tüketim toplumunun bir
sonucu olarak kabul edilmektedir.

Bilimsel atılımlar, doğrunun bir olasılık ifade
ettiğini, bilim alanında belirsizliğin de söz konusu
olabileceğini gündeme getirmiştir. Buna göre, insanlık için
neyin doğru ve neyin ilerleme olduğunu tayin eden
yalnızca bir yöntem değil, içinde bilim yapılan dünyanın,
toplumun ve tarihin koşullarıdır. Bugün batı biliminin
yeryüzündeki tartışılmaz egemenliği, onun sahip olduğu
sağlam ilke ve mantıktan veya yöntemden değil, hizmet
ettiği uygarlığın egemenliğinden kaynaklanmaktadır

Modernizmin akılcılık, ilerlemecilik,
belirlenimcilik, sekülerizm, hümanizm, yapısalcılık,
işlevselcilik gibi temel yaklaşımlarının tümünü reddeden
ve bunlara alternatif yaklaşım biçimleri öneren düşünce
biçimidir.

Beş grup altında toparlanabilir. Bunlar :
Birinci yaklaşım: Bilgi ve bilim felsefesi alanında,
aydınlanma ideallerinin reddedilmesidir. Bunlar arasında,
yukarıda da ele alındığı gibi, hayatı bütünüyle açıklama
iddiasındaki özgürlük, eşitlik, adalet, evrim, rasyonalizm,
devrim, hümanizm, başkaldırı vb. büyük projeler
bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, bilginin kaynağı olarak
sadece aklı ve bilimsel yöntemi gören anlayışa karşı
çıkılmaktadır.
İkinci yaklaşım: Marksist düşünürlerin yaklaşımıdır.
Onlar postmodernizmi kapitalist ötesi, sanayi ötesi veya geç kapitalizm gibi değişik şekillerde adlandırılan, bir
anlamda kapitalist sömürü düzeninin incelikli bir şekilde
makyajlanarak hükmünü sürdürdüğü dönemin kültürel
mantığı olarak görmektedirler.
Üçüncü yaklaşım: Theory, Culture & Society (Kuram,
Kültür ve Toplum) dergisi etrafında şekillenen ve sosyal
anlamda içinde yaşadığımız hayatın modern kavramlarla
açıklanamayacağını, yeni bir disiplinin gerçekleştirilmesi
gerektiğini iddia eden Turner, Robertson, Stauth ve
Featherstone gibi sosyologların yaklaşımıdır.
Dördüncü yaklaşım: Giddens ve Beck’in
postmodernizmi modernizmin daha da radikalleşmiş bir
hâli olarak gören yaklaşımdır.
Beşinci yaklaşım: Modernizme yönelik postmodern
eleştirilerdeki haklılıkları kabul etmekle birlikte, çözümün
yine de modernlik içinde aranması gerektiğinde ısrar eden
Habermas’ın yaklaşımıdır.

• Postmodernizm; düzenliliği, mantık ve simetriyi
yadsır, çelişki ve karışıklıktan hoşlanır.
• Postmodernizm, modernliği oluşturan ve Batı
medeniyetinin ürünü olan değer ve kurallara
karşı çıkar.
• Postmodernizm, modern öznede temellenen
evrensel bir ahlak anlayışına özellikle de
faydacılık ve bireycilik anlayışına karşı çıkar.
• Postmodernizm, evrenselciliğe karşı çıkar, genel
geçer, evrensel bir bilgiye karşı şiddetli bir saldırı
yöneltir. Tek, değişmez, evrensel bir akıl yerine,
çeşitli akılların varoluşundan bahseder. Bilginin
göreceli olduğunu, hakikatin herkese göre
değişebilir olduğunu kabul eder.
• Postmodernizm, ilerleme düşüncesini reddederek
bugünün geçmişten, modernin modern
öncesinden, kent yaşamının köy yaşamından vs.
daha üstün olduğu düşüncesini kabul etmez.
• Postmodernizm, demokrasiye de şüpheyle bakar,
birçok yeni siyasi hareketi destekler,
çoğulculuğu, çok kültürlülüğü savunur.
• Postmodernizmin bir başka özelliği de eklektik
oluşudur.
• Postmodernizm anti-pozitivisttir.
• Postmodernizm yorumsamacıdır.

• Modernist bakış açısı örgütleri sınırları belli
varlıklar olarak tanımlamaktadır.
• Modern yaklaşım yapısalcı-işlevselci bakış
açısına sahip olduğundan örgütlerde
farklılaştırma ve iş bölümüne önem verir.
• Modernizmin akılcı bakış açısı örgütleri belli
hedeflere ulaşmanın araçları olarak görerek onları
araçsallaştırmakta ve söz konusu hedeflere
ulaştıracak makine benzeri standart süreçlere
sahip örgütlenme ve çalışma biçimleri
geliştirmekle ilgilenmektedir.
• İlerleme yaklaşımı modern örgütlerin hep daha
çok, daha hızlı ve daha az maliyetle üretim
yapmaya odaklanmaları sonucunu getirmektedir.

Yeni kurumsal kuram ve eleştirel yönetim
çalışmaları bazı açılardan modernist özellikler taşısalar da
genel anlamda yukarıda çerçevesi çizilen modern örgüt
kuramları içerisinde değildirler. Diğer yandan bu iki
kuram bazı postmodernist yaklaşımlar taşımalarına
rağmen postmodern örgüt kuramları olarak da kabul
edilemezler.

Her iki yaklaşım da insan ilişkilerinin doğasında
bir güç ve çıkar çatışması bulunduğunu kabul
etmektedirler.

Eleştirel yönetim çalışmalarının özellikle sendikal
faaliyetlerde yansımasını bulan yoğun politik gündemine
karşın postmodern örgüt kuramının gündelik hayatın
dönüştürülmesine yönelik politik yaklaşımlara mesafeli
durması da iki kuram arasındaki farklılıklardan birisidir.

Postmodernizmin 1970’li yıllardan itibaren
modern sonrası olarak adlandırılan dönemde meydana
gelen ekonomik ve toplumsal kurumların örgütlenme
biçimlerindeki dönüşümleri ifade eden yorumudur.

Postmodernizmin modernizm düşüncesine yönelik
kapsamlı eleştirilerden oluşan yeni bir felsefi yaklaşımı
ifade eden yorumudur.

Sanayi üretimindeki ağırlığın hizmet üretimine
doğru kaymaya başlamasıdır.

• Finans ve ham madde kaynaklarının sınırlar
arasında ve bir yerden diğerine hızla yer
değiştirebilir hâle gelmesi,
• Stok devir oranlarını düşüren ve yatırım geri
dönüş oranlarını artıran tam zamanında üretim
felsefesinin maliyetlerin neredeyse üretim anında
ortaya çıkan bir olgu hâline getirmesi,
• Gelişen bilgi teknolojileri yardımıyla geçici
çalışma, uzaktan çalışma, dış kaynaklardan
yararlanma, taşeronluk gibi esnek çalışma
biçimlerinin yaygınlaşması ve çalışanların tek bir
örgütte başlayıp biten kariyer anlayışlarının
değişmesi,
• Sadece çalışma değil, satış, muhasebe, finansman
gibi pek çok işlevin internet ortamında
gerçekleştirilebilmesini sağlayan sanal örgütlerin
ortaya çıkması ve örgütün sınırlarının
belirsizleşmesi,
• Tedarikçiler, danışmanlar, taşeronlar gibi iş
birliği yapılan örgütlerin iş hayatındaki
etkilerinin asıl üretimi gerçekleştiren firma kadar
bazen ondan daha önemli hâle gelmesi,
• İş bölümü ve uzmanlaşma yerine çoklu
yeteneklere sahip çalışanlara duyulan ihtiyacı
artıran proje bazlı örgütlenmelerin geleneksel
kariyer anlayışını değiştirmesi,
• Masa, sandalye, dolaplar ve bilgisayardan oluşan
ofis kavramının ortadan kalkması ve buna bağlı
olarak geleneksel mesai anlayışının değişmesi,
• Belirsizliğin ortadan kaldırılmaya değil de
yönetilmeye çalışılması. Açıkça belirlenmiş
hedeflerin yerini sürekli güncellenen, ortaya
çıkan durumları değerlendirmeye çalışan
kompleks yönetim anlayışının alması,
• Pek çok örgütün temel iş tanımlarının değişmesi.
• Çalışanların iş tanımlarının karmaşıklaşması.
Buna bağlı olarak çalışanların kendini sürekli
geliştirme ihtiyacının karşılanma zorunluluğunun
ortaya çıkması,
• Örgütlerin birbiriyle rekabet hâlindeki pek çok
bakış açısı, deneyim, rol ve kimliklerden oluşan
bir karmaşa ortamı hâline gelmesi. Bu
karmaşada, tam da postmodernizmin felsefesine
uygun biçimde, örgütler için standart çözüm
reçetelerinin, yönetim ve örgütlenme biçimlerinin
anlamsız hâle gelmesi, her an ve ortam için yeni
çözümler üretilmesinin gerekmesi.

Yönetim uygulamaları açısından yeniliği, imaj
yönetimini, sürdürülebilirliği, ürün farklılaştırmasını,
vizyon geliştirmeyi, insanı ve toplumu önceleyen yaratıcı
bir yönetim anlayışını ortaya çıkarmıştır.

Stratejik yönetim, yeniden yapılanma, örnek
edinme, personel güçlendirme, dış kaynaklardan
yararlanma, stratejik iş birlikleri, temel yetkinliklere
odaklanma, değişim mühendisliği, dengeli skor kartı
tekniği, toplam kalite yönetimi, tedarik zinciri yönetimi,
bilgi yönetimi, küçülme, takım çalışması, tam zamanında
üretim, esnek üretim gibi yaklaşımlar post-modern dönemde ortaya çıkan yönetim tekniklerine örnek
verilebilir.

Şebeke örgütler, çörek tipi örgütler, sanal örgütler,
akıllı örgütler, yaşayan örgütler, öğrenen örgütler,
demokratik örgütler, yığışım örgütler, matris örgütler,
çılgın örgütler, ilişkisel örgütler, deneyimsel örgütler, zeki
örgütler, melez örgütler, çevrimsel örgütler, çalkantılı
örgütler, kesişen örgütler post-modern dönemde ortaya
çıkan örgütlenme biçimlerine örnek verilebilir.

• Örgütler sınırları belli nesnel varlıklar olarak
nitelendirilemezler. Türleri, biçimleri, yerleri,
yapıları, özellikleri itibarıyla sınıflandırılamazlar.
Çünkü örgütler çeşitli faktörlerin etkileşimiyle
sürekli bir olma, örgütlenme hâlinde bulunan
dinamik yapılardır.
• Nesnel olamayan örgütlerin belirli kimlikleri de
olamaz. Örgütleri belli amaçlara, yönlere,
örgütlenme biçimlerine, kültürel değerlere,
işlevlere sahip somut, ölçülebilir, birbirleriyle
karşılaştırılabilir yapılar olarak görmek mümkün
değildir. Dolayısıyla belli stratejilere, kültürlere,
değerlere, vizyon ve misyona sahip örgütlerden
de bahsedilemez.
• Örgütlerin ölçülüp-biçilebilir yapılara sahip
olamaması lider veya yönetici adı altından
birtakım aktörlerin örgütleri başarıya
götürebilmelerini de şüpheli hâle getirir.
Dolayısıyla belli yönetim teknikleriyle etkin ve
verimli, rekabet gücüne sahip örgütler yaratma
idealleri de geçerli olamaz.
• Örgütler kompleks bir dünyada yaşarlar. Örgütler
için birbirine nedensellik bağlarıyla bağlı bir
dünya yoktur. Örgütlerin iç ve dış çevre
faktörlerinin belli koşullarda örgüt için daha
avantajlı durumlar ortaya çıkaracağı iddiası da
geçerli değildir. Çevresel faktörlere müdahale
etmek mümkün değildir.
• Örgütler doğal bir denge içerisinde değildirler.
Dolayısıyla bu dengenin değiştirilmesine,
böylece örgütsel değişimin sağlanarak daha iyi
bir örgüt yapısına ulaşmaya yönelik olarak
önerilen konumlandırma, farklılaştırma, değişim
mühendisliği, kültürel değişim, birleşme, satın
alma, stratejik iş birlikleri vb. stratejiler anlamlı
değildir.
• Bilginin en önemli üretim faktörü, stratejik
kaynak olduğu iddiası da boştur. Bilgi de diğer
pek çok şey gibi sosyal olarak inşa edilen bir
kurgudur. Bilginin değeri onun içeriğinde değil
sahibinde var olduğu kabul edilen güçtedir. Bu
nedenle bilginin üretilmesi, depolanması,
aktarılması gibi faaliyetler bir anlam taşımaz.
Bilginin belirli semboller, isimler, kavramlar,
kategoriler, açıklamalar hâline getirilerek
biriktirilmesi bunlara dayalı kuramlar
geliştirilmesi kendi başına bir anlam ifade etmez.

• Yapıbozum
• Büyük-anlatılar
• Söylem ve güç

Metinlerin insanların zihinsel arka planlarını
yansıtacak şekilde görünenin ötesinde anlamları olduğunu
kabul eden ve çeşitli analiz yöntemleriyle bu anlamları
ortaya çıkarmaya çalışan yaklaşımdır.

İnsanlığın tümüne birden doğru yolu gösterme
iddiasındaki aydınlanma gibi tarihsel anlatıları; demokrasi,
kalkınma gibi büyük hedefleri ifade eden kavram.

Söylem: Belli bir konudaki düşüncemizi ve belli bir
olguya yönelik davranışımızı şekillendiren birtakım eylem
ve düşünce kalıplarıdır.
Güç: İnsanların belli bir konuda belli bir biçimde
davranmasını sağlama yeteneğidir.

İlerleme ve aydınlanma düşüncesidir.

• Postmodernizm normal bilim anlayışına karşı
çıkar. Postmodern düşünce büyük-anlatılara
şüphe ile baktığından kendisini de bir büyükanlatıya
dönüştürmemeye çalışır.
• Postmodernizm insanlardan bağımsız bir
gerçeğin peşinde değildir. Mevcut ilişkilerin
görünenin ötesindeki karmaşık yapısını ortaya
koymaya çalışır.
• Postmodernizm örgütlerle değil örgütlenmeyle
ilgilidir. Örgütler kendilerini oluşturan tüm
paydaşlar tarafından sürekli olarak yeniden
üretilen kültürel varlıklardır. En iyi tek bir örgüt
yapısı yoktur. Bütün örgütler kendilerine has
özelliklere sahiptir.
• Postmodernizm her tür söyleme şüphe ile
yaklaşır.
• Postmodernizm genellemelere karşıdır.

Henry Fayol işletmelerin alt temel işlevi
bulunduğunu belirtmektedir:
• Teknik faaliyetler (üretim),
• Ticari faaliyetler (pazarlama ve satınalma),
• Finansal faaliyetler,
• Emniyet faaliyetleri (personel),
• Muhasebe faaliyetleri,
• Yönetim faaliyeti.

Üç ana dönem bulunduğunu kabul edilmektedir:
• Üretim odaklı dönem
• Satış odaklı dönem
• Pazarlama odaklı dönem

Pazarlamada postmodern dönemin beş farklı
özelliği bulunmaktadır:
• Üst-gerçeklik,
• Parçalanma,
• Üretim ve tüketimin yer değiştirmesi,
• Öznenin merkeziliğini yitirmesi
• Zıtların birlikteliği.

• Üst-gerçeklik, gelişen bilişim teknolojilerinin de
katkısıyla tüketimin nesnesinin ürünler ve
hizmetler olmaktan çıkarak imajlar ve deneyimler
hâline gelmesini ifade etmektedir.
• Parçalanma, gittikçe bireyselleşen tüketici
tercihlerinin tür, yer, zaman ve süre olarak
birbirlerinden bağımsızlaşmasını ifade
etmektedir.
• Sembol asıldan, ürün işlevden, satın alınan şey
ise ihtiyaçtan farklılaşmıştır. Çalışma zamanı ve
boş zaman, kamusal faaliyetler ve özel faaliyetler
gibi ayrımlar ortadan kalkmıştır. Modernizm bir
faaliyet olarak üretimi kutsamaktadır.
Postmodern dönem ise tüketime odaklı bir
dönem hâline gelmiştir. Akla gelebilecek hemen
her şeyin tüketim nesnesi haline getirilebildiği
görülmektedir.
• Modern insan evrenin merkezinde
bulunmaktadır. Tasarlamakta, planlamakta,
hesaplamakta ve düzenlemektedir. Postmodern
kültür ise ‘anı’ yaşamayı öne çıkartmaktadır.
Kestirilebilir davranış kalıplarına sahip
‘ekonomik insan’ yerini ‘tüketen insan’a
bırakmıştır. Beğenme, yerini ‘iyi hissetme’ye
bırakmıştır. Bu da postmodern tüketiciyi daha
edilgen bir konuma getirmiştir.
• Her şey gider felsefesi, seçmecilik ve kolaj
postmodern kültürün önemli özelliklerinden
bazılarıdır. Her şey, her yerde, her şekilde, her
şeyle birlikte; Doğu-Batı, küresel-yerel, geçmişgelecek
bir arada tüketilebilir. Kadın-erkek, genç
yaşlı, zengin-fakir aynı şeyi tüketebilir

Postmodern dönemin pazarlama yaklaşımı seri
uyarlamadır.
Seri Uyarlama: Hem tek tek her müşterinin siparişine
uygun olarak tam istediği ürünü üretmeyi, hem de bunu
seri üretime aktararak maliyet tasarrufu yapmayı sağlayan
bilgisayar destekli pazarlama yöntemidir.

• Pazarlamanın bugünkü durumu, aslında
modernliğin radikalleşmiş bir hâlidir. Dolayısıyla
felsefi anlamda postmodern bir pazarlama
anlayışından söz edilemez. Pazarlama bilimi
tamamen modern temellere dayanmaktadır ve
postmodernizm bir felsefe olarak ancak
pazarlamayı krize sokma ve modern
pazarlamanın sonunu getirme işlevi görebilir
• Post-modern dönemde pazarlamanın yeni çehresi
ile işletmelerin modern hedeflerini
gerçekleştirmek üzere bir tüketim toplumu
yaratma çabasının aracı olduğu, bunun
sonucunun ise bireysel, çevresel ve sosyal
felaketler olacağı şeklinde bir tüketim toplumu
eleştirisi dile getirilmektedir.

Dönemsel olarak bakıldığında üretim işlevi dört
farklı evrede incelenebilir:
• Basit üretim,
• Taylorizm,
• Fordizm
• Post-fordizm

Basit üretim, geleneksel döneme ait bir üretim
yöntemidir. Basit birtakım aletler yardımıyla atölye tarzı
üretim mekânlarında, imalat sözcüğünün de köken olarak
ifade ettiği gibi el ile gerçekleştirilen bir üretim şeklini
ifade etmektedir.

Taylorizm ise F. W. Taylor’un (Bilimsel
Yönetimin İlkeleri) adlı eseriyle ortaya koyduğu,
işletmecilik alanında bilimsel ilkelerin uygulanmasını
içeren ve bu alanda modern dönemin özelliklerini taşıyan
bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, emek sürecinin mümkün
olduğunca katı standartlara sahip bölümlere ayrılmasının
verimliliği artıracağını iddia etmektedir.

Fordizm, emek ve teknolojinin örgütlenmesi
anlamında Taylorizmden sonraki aşamadır. Modern
dönemin en önemli özelliklerinden olan kitlesel üretim
Fordizmin eseridir. Taylorizmin yönetim alanında
geliştirdiği ilkeler, Fordizm ile üretime uygulanmıştır.
Fordizm, emekle birlikte makineli sistemin fabrika sistemi
içinde yeniden düzenlenmesini ifade etmektedir.

Post-fordizm: Esnek uzmanlaşma olarak bilinen,
üretilen parçaların olabildiğince küçük hücreler hâlinde
üretime sokulmasıyla üretim hattının farklı ürünlerin
üretimine kısa sürede hazır hâle getirilebilmesine imkân
sağlayan ve böylece üretim hızını artıran bilgisayar
destekli bir sistem.

• Fordizmin sadece bir üretim sistemi olmadığını,
sadece fabrikaları değil, bireyin en mahrem
alanlarından başlamak üzere bir bütün olarak
toplumu da düzenlemeye çalıştığını
vurgulamıştır.
• Toplumsal alanda standartlaşmış kitle
tüketiminin ve kamu hizmetlerinin hayatı
renksizleştirdiği, yerleşim yerlerinin ruhsuz
yapılara dönüştüğü gibi birtakım kültürel
eleştirilerin yanında, üçüncü dünyada, kalkınma,
yoksulluktan kurtuluş vaat eden, ama uluslararası
sermayeyle aktif bir iş birliğini seçen çok varlıklı
bir yerli seçkiler grubu dışında, halka yaşam
standartlarında ve hizmetlerde pek küçük
kazanımlar sağlamak dışında yerel kültürlerin
imhasını, baskı ve kapitalizmin çeşitli hâkimiyet
biçimlerini getiren bir modernleşme süreci
konusunda duyulan hoşnutsuzlukları da belirtmek
gerekmektedir

Dönemsel olarak bakıldığında muhasebe
kuramında iki ana yaklaşım bulunmaktadır:
• Geleneksel muhasebe yaklaşımları
• Eleştirel muhasebe yaklaşımları.

Geleneksel muhasebe yaklaşımı, muhasebe
işlevinin ilk kullanılmaya başlandığı MÖ 3600’lü
yıllardan günümüze çeşitli evrimler geçirerek oluşmuştur.
Geleneksel muhasebenin temel biçimi olan çift kayıt
sistemi ilk olarak MS 1340 yılında İtalya’da kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistem o günden bugüne temelde pek bir
değişiklik göstermeden kullanıla gelmiştir.

Modern muhasebe yaklaşımı kendini dış dünyada
kendisinden bağımsız olarak gerçekleşen olayların nesnel
bir gözlemcisi olarak görmektedir. Rakamlar bizim
dışımızdaki gerçeğin göstergeleridirler. Olayların
temsilcileri olarak kabul edilen belgeler gerçeğin en
önemli delilleridirler. Muhasebe açısından belli durumlara
uygulanacak belli yöntemler önceden belirlenmiş
bulunmaktadır

Muhasebe alanında postmodern yaklaşım daha
çok felsefi bir açıdan ele alınmıştır. İşletmelerdeki her
türlü faaliyetin parasal göstergelere çevrilerek kayıt altına
alınması anlamındaki muhasebe işlevinin postmodern
yorumu da işletmeciliğin modern yapısı ve amaçlarına
yönelik bir eleştirel niyetin ürünüdür. Postmodern
muhasebe yaklaşımı modern muhasebe yaklaşımına
alternatif bir başka kuram geliştirmektense muhasebeyi
içinde faaliyet gösterdiği farklı çevrelerde anlamaya ve
anlamlandırmaya yönelik bir yaklaşım zenginliği
sağlamaktadır.

• İnsan kaynakları yönetimi personel yönetiminin
yeniden isimlendirilmesidir. Esas itibarıyla
geleneksel personel yönetimi fonksiyonlarından
çok da farklı bir oluşum değildir.
• İnsan kaynakları yönetimi, personel yönetimi ve
endüstri ilişkilerinin birleşmesinden doğan ve
yönetim tarafından öne sürülen yeni bir
oluşumdur.
• İnsan kaynakları yönetimi, geniş bir alanda
istihdam ilişkilerini temsil eden ve bireysel iş
ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunarak
örgütsel entegrasyonu gerçekleştirmeye çalışan
yeni bir işçi-yönetici ilişkiler zinciridir.
• İnsan kaynakları yönetimi, firma politikalarının
oluşturulmasında göz önünde tutulması gereken
önemli bir stratejik yönetici fonksiyonudur
• İnsan kaynakları yönetiminde yöneticinin temel
görevi, işçilerin kontrolünden işçilerin gelişimini
ve performansını desteklemeye yönelik olarak
değişmiştir. Bu nedenle insan kaynakları
yönetimi destekleyici davranış olarak da
adlandırılmaktadır.

Katı İnsan Kaynakları Modeli: Modern yönetim
anlayışına dayalı, iş etütleri aracılığıyla çalışanları en verimli olabilecekleri şekilde örgütlemeye çalışan personel
yönetimi yaklaşımıdır.

Yumuşak İnsan Kaynakları Modeli: Post-modern
dönemin yönetim anlayışına dayalı, çalışanları birer
kaynak olarak gören ve her birinin farklı özelliklerini
geliştirerek onlardan yararlanmaya çalışan insan
kaynakları yönetimi yaklaşımıdır

Modernizm, insanoğlunun aklıyla evrende varolan her şeyi öğrenebileceğine, onu istediği gibi yönlendirerek
gerçek mutluluğa kavuşacağına inanan bir düşüncenin ürünüdür.

Sekülerizm, demokrasi üzerine kurulu, egemenliği insana özgüleştiren, kurtuluşu dinde değil bilimde arayan, insan-biçimci ve insanmerkezci dünya görüşünü ifade etmektedir.

Modernizmin modern yönetim ve örgütlenme yaklaşımlarını da etkileyen temel özellikleri şunlardır:

• Modernizm akılcıdır.
• Modernizm gerçekçi ve pozitivisttir.
• Modernizm ilerlemecidir.
• Modernizm tektipleştirici, homojenleştiricidir.
• Modernizm belirlenimcidir.
• Modernizm sistematiktir.
• Modernizmin insanlık için büyük projeleri vardır.

Modern düşüncenin insanlık tarihine etkileri şunlardır:

• Fen bilimlerinde gerçekleşen, evrene ve içindeki yerimize dair düşüncelerimizi değiştiren büyük keşifler,
• Bilimsel bilgiyi teknolojiye dönüştüren, yeni insan ortamları yaratıp eskilerini yok eden, hayatın tüm temposunu hızlandıran, yeni tekelci iktidar ve sınıf mücadelesi biçimleri yaratan sanayileşme,
• Milyonlarca insanı atalarından kalma doğal çevrelerinden koparıp dünyanın bir başka ucunda yeni hayatlara sürükleyen  demografik alt-üst oluşlar,
• Hızlı, çoğu kez sarsıntılı kentleşme,
• Dinamik bir gelişme içinde birbirinden çok farklı insanları ve toplumları birbirlerine bağlayan, kapsayan kitle iletişim sistemleri,
• Yapı ve işleyiş açısından bürokratik diye tanımlanan, her an güçlerini daha da artırmak için çabalayan ve gitgide güçlenen ulus-devletler,
• Siyasal ve ekonomik alandaki egemenlere karşı direnen, kendi hayatları üzerine biraz olsun denetim sağlayabilmek için didinen insanların kitlesel toplumsal hareketler ve
• Tüm bu insanları ve kurumları bir araya getiren  keskin dalgalanmalar içindeki kapitalist dünya pazarı.

Modernizmin akılcılık, ilerlemecilik, belirlenimcilik, sekülerizm, hümanizm, yapısalcılık, işlevselcilik gibi temel
yaklaşımlarının tümünü reddeden ve bunlara alternatif yaklaşım biçimleri öneren düşünce biçimidir.

Birinci yaklaşım; bilgi ve bilim felsefesi alanında, aydınlanma ideallerinin reddedilmesidir. Bunlar arasında, yukarıda da ele alındığı gibi, hayatı bütünüyle açıklama iddiasındaki özgürlük, eşitlik, adalet, evrim, rasyonalizm,
devrim, hümanizm, başkaldırı vb. büyük projeler bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, bilginin kaynağı olarak sadece aklı ve bilimsel yöntemi gören anlayışa karşı çıkılmaktadır.

Postmodernizmde bir başka yaklaşım Marksist düşünürlerin yaklaşımıdır. Onlar postmodernizmi kapitalist ötesi, sanayi ötesi veya geç kapitalizm gibi değişik şekillerde adlandırılan, bir anlamda kapitalist sömürü düzeninin incelikli bir şekilde makyajlanarak hükmünü sürdürdüğü dönemin kültürel mantığı olarak görmektedirler.

Postmodernizmde üçüncü bir yaklaşım,Theory,Culture & Society (Kuram,Kültür ve Toplum) dergisi etrafında şekillenen ve sosyal anlamda içinde yaşadığımız hayatın modern kavramlarla açıklanamayacağını, yeni bir disiplinin gerçekleştirilmesi gerektiğini iddia eden Turner, Robertson, Stauth ve Featherstone gibi sosyologların yaklaşımıdır.

Postmodernizmde dördüncü bir yaklaşım, Giddens ve Beck’in postmodernizmi modernizmin daha da radikalleşmiş bir hâli olarak gören yaklaşımdır.

Aynı zamanda postmodernizmde son yaklaşım olarak da bilinen bu yaklaşım; modernizme yönelik postmodern eleştirilerdeki haklılıkları kabul etmekle birlikte, çözümün yine de modernlik içinde aranması gerektiğinde ısrar eden Habermas’ın yaklaşımıdır.

Postmodernizm, ilerleme düşüncesini reddederek bugünün geçmişten, modernin modern öncesinden, kent yaşamının köy yaşamından vs. daha üstün olduğu düşüncesini kabul etmez.

Postmodernizm, temsilî bir sahtekârlık olarak görürken demokrasiye de şüpheyle bakar, birçok yeni siyasi hareketi destekler, çoğulculuğu, çokkültürlülüğü savunur.

Postmodernizmin bir başka özelliği de eklektik oluşudur. Tek doğru anlayışının yadsınması birden çok doğruyu gündeme getirmiş, bunun sonucu da her türlü bilginin insanlığa katkı sağlayabileceğini kabul eden ve "her şey
gider" sloganıyla ifade edilen eklekti(si)zm yani seçmecilik olmuştur.

Postmodernizm anti-pozitivisttir. Dünyanın işleyişiyle ilgili değişmez doğrular bulunduğunu ve bu doğruların sadece doğa bilimlerinin yöntemleriyle keşfedilebileceğini kabul etmez.

Modernizmin örgütsel araştırmalarda öne çıkan özellikleri:

• Modernist bakış açısı, örgütleri iç çevresini ve dış çevresini, yani örneğin üretim süreçleriyle pazarlama süreçlerini birbirinden ayrı sistemler olarak ele alır.
• Modern yaklaşım yapısalcı-işlevselci bakış açısına sahip olduğundan örgütlerde farklılaştırma ve iş bölümüne önem verir.
• Modernizmin akılcı bakış açısı örgütleri belli hedeflere ulaşmanın araçları olarak görerek onları araçsallaştırmakta ve söz konusu hedeflere ulaştıracak makine benzeri standart süreçlere sahip örgütlenme ve çalışma biçimleri geliştirmekle ilgilenmektedir.
• İlerleme yaklaşımı, örgütsel analizde etkinlik ve verimlilik gibi kavramların ön plana çıkmasına neden olmuştur.

Postmodernizmin modernizm düşüncesine yönelik kapsamlı eleştirilerden oluşan yeni bir felsefi yaklaşımı ifade eden yorumudur.

Postmodernizmi, toplumsal kurumların örgütlenme biçimine göre  ele alan yaklaşımda;  postmodernizm tarihsel olarak modernizmden sonra gelen yaklaşık  son kırk yıllık dönemi ifade etmekte ve bu döeneme, dönemsel postmodernizm denilmektedir. 

Postmodernizmi,  toplumu oluşturan bireylerin bilgiye ulaşma biçimleri olarak ele alan yaklaşımda, postmodernizmin modernizmin düşünsel temellerine yönelik eleştirilerle kendini ifade eden
yeni bir düşünce biçimi olarak tanımlayan postmodernizm şeklidir. 

Yapıbozum, metinlerin insanların zihinsel arka planlarını yansıtacak şekilde görünenin ötesinde anlamları olduğunu kabul eden ve çeşitli analiz yöntemleriyle bu anlamları ortaya çıkarmaya çalışan yaklaşımdır.

Post-fordizm,  esnek uzmanlaşma olarak bilinen, üretilen parçaların olabildiğince küçük hücreler hâlinde üretime
sokulmasıyla üretim hattının farklı ürünlerin üretimine kısa sürede hazır hâle getirilebilmesine imkân sağlayan ve böylece üretim hızını artıran bilgisayar destekli bir sistemdir.

Seri uyarlama, hem tek tek her müşterinin siparişine uygun olarak tam istediği ürünü üretmeyi, hem de bunu seri üretime aktararak maliyet tasarrufu yapmayı sağlayan bilgisayar destekli pazarlama yöntemidir.

Katı insan kaynakları modeli,  modern yönetim anlayışına dayalı, iş etütleri aracılığıyla çalışanları en verimli olabilecekleri şekilde örgütlemeye çalışan personel yönetimi yaklaşımıdır.

Postmodern örgüt kuramı,  post-modern dönemin yönetim anlayışına dayalı, çalışanları birer kaynak olarak
gören ve her birinin farklı özelliklerini geliştirerek onlardan yararlanmaya çalışan insan kaynakları yönetimi yaklaşımıdır.

Büyük-anlatı, insanlığın tümüne birden doğru yolu gösterme iddiasındaki aydınlanma gibi tarihsel anlatıları; demokrasi, kalkınma gibi büyük hedefleri ifade eden kavramdır.

Modernizm, insanoğlunun aklıyla evrende varolan her şeyi öğrenebileceğine, onu istediği gibi yönlendirerek
gerçek mutluluğa kavuşacağına inanan bir düşünce ürünüdür.

Hümanizm,  ilahi nitelikte ve öbür dünya ile ilgili olanın değil, bu dünya ve insanla ilgili olanın yüceltildiği bir genel eğilimin uç noktasını teşkil eden ve insanı, kendi üzerinde sınırlayıcı hiçbir otorite ihtiyacı olmayan bir varlık
olarak tanımlayan; onu, hakikatin yegâne ölçüsü ve kaynağı olarak kabul eden bir dünya görüşüdür.