1721'de Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçiliği sırasında verdiği davetler.

Askeri araç ve gereçlerdir.

Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğrasan Hristiyanları tanımlamak için kullanılan bir kelimedir. Osmanlı döneminde Doğu Akdeniz’e kıyısı olan yerlere yerleşmiş, Fransız- İtalyan kökenli Katolikler olarak da tanımlanabilir.

Batıl olanı bırakıp hak dinini seçen kişidir.

Kapitülasyonlar, Galata, İzmir, Selanik, Beyrut gibi liman şehirlerinde Batılı tüccar grupların yerleşmesi, Levanten’ler, aracı Rum, Yahudi ve Ermeniler ve nihayet mühtediler belirleyici rol oynamışlardır.

Yüzyıllar boyunca Doğu’dan Batı’ya ipek ve baharat taşıyan kervanlardır.

İki ana yol üzerinden gelirdi.
• İpek yolu
• Diğer yol ise Hindistan ve Seylan’dan Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi, Yemen kıyıları ya da Basra Körfezi’ne ulasan deniz yoluydu.

Limanlarda gemilerden boşaltılan baharat, kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılırdı. Sonra yine deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı.

Ümit Burnu’nun dolaşılması, Amerika’nın keşfi ve Hint Adaları’na ulaşılmasıyla.

Sıcak iklimlerde kimilerine göre yemeğin bozulmasını önlemek için kimilerine göre ise tadından dolayı bolca baharat kullanılması ile çoğu ilacın baharattan yapılmasıdır.

 İspanya’nın bir zamanlar Müslüman egemenliğinde (Endülüs Emeviler_) kalmasının ve ortak bir baharat zevki oluşmasının katkısı vardır.

Venedik’teki Fondaco dei Turci yani Türklerin binası verilebilir.

Şehirde yasayan veya sürekli gidip gelen Osmanlı tüccarlarının bu süre zarfında işlemlerini rahatça gerçekleştirmesi için yapılan bu bina, görkemli yapısıyla yürütülen ticaretin boyutlarının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.

Doğu’dan etkilenmiştir.

Tavuk göğsü.

Blancmange. Tavukgöğsü tatlısının Türk usulü bir türünün adı nedir ?

Kazandibi.

İslamiyet'le birlikte bazı yiyeceklerin yasaklanmasını.

Bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin seker ya da balla tatlandırılmasına denir.
• kaynatılarak özlendirilmesine şurup
• sekerli suyla pişirilip taneleriyle ikram edilmesine de hoşaf dendiğini söyleyebiliriz.

Mısır’dan gelen hummaz (kuzukulağı), reybas (ışgın), Yanbolu’dan gelen an-berbaris (kadıntuzluğu) sıradan insanların tadamadığı şerbetlerdendir.

Güney illerimizin meşhur meyan şerbetidir.

17. yüzyıl ortalarından itibaren limonlu, güllü ve menekşeli şerbetlerdir.

İngiltere ve Fransa.

Sorbet.

Karanfil, koruk, hanımeli, kızılcık, yasemin, gül, tarçın, turunç, şeftali, nane, limon, vişne, dut, hünnap, nar, harnup, çilek şerbetini örnek olarak verebiliriz.

Bir cins erkek geyiğin organlarından üretilen misk ile ispermeçet balinasından üretilen amber hoş kokulu maddelerdir. Oldukça pahalı olan bu maddeler üst düzey gelire sahip insanlar tarafından kullanılmaktaydı.

Şerbet-i vilâdet yani lohusa şerbeti

Bahar başlangıcında ikram edilen Nevruz şerbeti, hacca gidenler için hacı şerbeti, erkek çocukların sünnet şerbeti, hamam şerbeti, nazar şerbeti, gebe şerbeti, görücü şerbeti, söz şerbeti, ölü şerbeti, düğün şerbeti sayılabilir.

Kahvenin Avrupa’da yayılmasının nedeninin Osmanlı olmasıdır.

Kahvenin Yemen’den yola çıktıktan sonra Cidde’ye, ardından Süveyş ve Mısır’a, oradan da gemilerle başta İstanbul olmak üzere İzmir, Selanik, Payas, Yafa, Akka, Trablusşam, Sayda ve Antalya gibi diğer Osmanlı şehirlerine de ulaştığını söyleyebiliriz.

Paris’e elçi olarak giden Nüktedân (hoşsohbet) İbrahim Ağa ve Yirmisekiz Mehmed Çelebi sayesinde Fransız aristokratlar kahveyi keşfeder.

Siyasi ve dinî otoritenin kontrolü dışında olmalarıdır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun İkinci Viyana Bozgunu ile olur. Savaş alanını terk eden Osmanlı ordusunun ardında bıraktığı eşyaların arasında çuvallarla kahve çekirdeği de bulunmaktadır. Bu kahveleri kullanarak Viyana’da bir café açar günümüz kahvelerine benzer kahveler yapılmaya başlanır.

Yufkadan yapılan tatlılar, ballı tatlılar, asma yaprağı, kuzu kıymasından yapılan köfteler, patlıcanlı yemekler, pilavlar, düğün çorbası, gül suyu kullanımı, Antep fıstığı, rakı ve yoğurttur.

Elbasan tava, Arnavut ciğeri, Boşnak böregi, etli büryan, damat paçası, etli tirit, kaymaçina, şekerpare, somokof, hünkariye, tulumba ve daha birçoğu bu kültürel etkileşimin mutfağa yansıyan lezzetleridir.

burek (börek), yufka, tarana (tarhana), keskek, kuskus, pilav, dolma, çobanska salata (çoban salata)dır.

• Romanya’da fasulye, ıspanak, kayısı, baklava, pastırma
• Bulgaristan’da musaka kartofi (patates musakka), küfteta (köfte), şişçeta (şiş kebap) gibi örnekler mevcuttur.

Roma İmparatorluğu zamanında yaşamış hekim Dioscorides’in yazdığı ünlü farmakoloji kitabı. Kitapta beş yüz kadar bitkinin tarifi verilerek tedavi özellikleri anlatılır. Kitapta geçen bitkilerin çoğu Anadolu ve Akdeniz bölgesi bitkileri olup halen de tedavi maksadıyla kullanılmaktadır.

Il Milione adlı seyahatnamesinde.

Kor denilir.

Anadolu'nun çeşitli yörelerinde yoğurdun kurutularak tüketilmesine denir.

Kishk, kushuk, trahana, tahonya/talkuna tarhanaya benzer ürünler arasındadır.

Yoğurda bir miktar su ilave edildikten sonra bisekle dövülerek yayılır veya nehre denilen üstüvane (bir nevi silindir) şeklinde hususi olarak hazırlanmış toprak küplerde veya derilerde çalkanır. Bu şekilde yağı ayrılıp alındıktan sonra kalan beyaz sulu kısım ise ayrandır.

Kayıtlarda bazen rikak bazen de baklava olarak geçen rikak baklavasıdır.

Osmanlı’da baklava, iftar ve bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alır, ulûfe ödemelerinin yapıldığı günde ve Ramazan ayının on beşinde Hırka-i Şerîf ziyaretinin ardından yeniçerilere dağıtılırdı.

Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/ macun şeker_) ilk sırayı alır.

Rahatû’l-hulkûm.

İçinde likör, tatlı veya hoş kokulu maddeler bulunan, ağızda kolayca eriyen bir tür şekerleme.

Evliya Çelebi’nin on ciltlik Seyahatname’si, gezmiş ve görmüş olduğu yerler hakkında önemli bilgiler içermektedir. Türk kültür tarihi açısından önemli bir yere sahip olan eserde, 17. yüzyıl Osmanlı coğrafyası, genel durum, tarih, dil, din, kılık kıyafet, sanat, gündelik yasam gibi konular ayrıntılarıyla aktarılmıştır.

18. yüzyılda pelteden geliştirilen lokumdur.

 Evliya Çelebi'nin bahsettiğine göre ürün yelpazesi gayet zengin olan Galata şekercileri özellikle mülebbes yani giydirilmiş, kaplanmış şekerleriyle ünlüdür.

Bağlılık anlamına gelen akide, ulûfe töreninde ikram edilmesinden dolayı bu ismi almıştır.

UIûfe töreninde ikram edilmesinden dolayı bu ismi almıştır.

Geçmişi oldukça eskiye dayanan döner kebabın tarihini diğer kebap çeşitleri gibi etin ve ateşin mevcut olduğu günlere kadar götürebilir, ilk ve basit şeklinin “kuzu çevirme” olduğunu söyleyebiliriz.  bütün

Kuzu eti.

Uzakdoğu ve Hindistan’da çok eskiden beri tarımı yapılan ve yenilen pirincin Orta Asya vasıtasıyla Türkler tarafından tanınmıştır.

• Napolililerin makarnası
• Arapların kuskusu İspanyolların pucherosu
• Türklerin “mukaddes yemeği” olarak tanımlar.

 Osmanlı’nın Avrupa’ya miras bıraktığı kültür öğeleri arasında günlük hayatta sıklıkla tükettikleri bazı yiyecek içecekler de bulunur. Bunlara örnek olarak; kahve, şerbet, lokum, baklava, yoğurt ve kebap çeşitleri verilebilir.

Dâne ya da dâne-i pirinç olarak geçer.

Nehirleri bol Filibe şehrinde ekilmeye başlanır.

Çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulmasıyla yapılır.

Pastramidir.

Kruvasan.

Türk mutfağının en eski özelliklerinden olan kâğıt inceliğinde yufkalar dan yapılan Orta Avrupa’nın yaygın hamur işidir.

Iran kökenli olan ve kısa zamanda Arap mutfağına katılan milföy hamuru, önce Araplar tarafından İspanya’ya tasınmış, yıllar sonra da Türkler tarafından Viyana yoluyla tekrar Avrupa’ya götürülerek kruvasana dönüşmüştür.

İlkçağlarda özellikle sağlık amaçlı kullanılan yumrulu salep, 17. yüzyıldan itibaren tıbbî kullanımının yanı sıra içine çeşitli baharatlarla gül suyu eklenerek içilen bir içecek olarak karşımıza çıkar.

18. ve 19. yüzyıllarda salebin pekmez, bal veya şekerle tatlandırılıp üzerine zencefil, tarçın, gül suyu veya bazı çiçek suları serpilerek içildiğini görürüz.

19. yüzyıla kadar İngilizcede Turkish wheat (Türk buğdayı); aynı şekilde Fransızcada blé de Turquie ve Almanca, Rusça ve İtalyancada da granturco gibi aynı anlama gelen adlarla anılır.

Üretildiği ilk dönemlerde mısırdan vergi alınmamasından dolayı.

İsveçlilerden.

Hindi.

Tepesindeki kavuk benzeri seklindeki çıkıntıdan dolayı bir cins helvacı kabağına Türk sarığı kabağı (Turks Turban Squash) adı verilmiştir.

Medeniyetler birbirlerinin kültürel unsurlarını alırken öncelik ve önem sırasına göre bir hiyerarşi görülür. Hemen tüm toplumlarda ilk alınan ve hızla yayılan aktarımlar askeri araç ve gereçlerde olur. Daha sonra toplumun yapısına göre (savaşçı, tüccar, göçer vb.) kültürün diğer ögeleri aktarılır.

Osmanlı’da yaşanan kültür değişimlerinde kapitülasyonlar, Galata, İzmir, Selânik, Beyrut gibi liman şehirlerinde Batılı tüccar grupların yerleşmesi, Levanten’ler, aracı Rum, Yahudi ve Ermeniler ve nihayet mühtedîler belirleyici bir rol oynamışlardır.

Levanten, Osmanlı Devlet­ ­iç­inde özell­ikle Tanzi­mat sonrasında büyük li­man kentleri­nde yoğunlaşan ve t­icaretle uğrasan Hristiyanları tanımlamak i­ç­in kullanılan b­ir keli­medi­r. Osmanlı dönemi­nde Doğu Akdeniz’e kıyısı olan yerlere yerleşmiş, Fransız- İtalyan kökenli­ Katol­ikler olarak da tanımlanabi­li­r.

Avrupa’nın kültürel olarak etkilendiği alanlar egzotizm, Doğu’ya ait romantik düşler, sosyal âdetler (kahvehaneler, halı kullanımı, askeri bando vb.) gibi sanat ve davranış biçimleridir.

Yüzyıllar boyunca Doğu’dan Batı’ya ipek ve baharat taşıyan kervanlar, dünyada evrensel denebilecek ilk ticaretin doğmasına vesile olmuşlardır.

Ümit Burnu’nun dolaşılması, Amerika’nın keşfi ve Hint Adaları’na ulaşılması sonucunda baharat üreten ülkelere yeni yollar açılır. Osmanlı İmparatorluğu’nun ve baharat ticareti yapan Venedik ve Cenevizlilerin ticari güçleri zayıflar. Yeni Dünya’nın keşfedilmesi sonucunda Dünyanın mantığı değişirken Osmanlılar yeni tarihin kurulacağı alanın dışına düşmüş olur.

Burek (börek), yufka, tarana (tarhana), keşkek, kuskus, pilav, dolma ve çobanska salata (çoban salata).

Romanya’da fasulye, ıspanak, kayısı, baklava, pastırma gibi örnekler mevcuttur.

Ünlü tarihçi Fernand Braudel’e göre, Akdeniz’deki besin ortaklığı 7. Yüzyılda İslamiyet’in domuz etini yasaklaması ile son bulur.

Yufkadan yapılan tatlılar, ballı tatlılar, asma yaprağı, kuzu kıymasından yapılan köfteler, patlıcanlı yemekler, pilavlar, düğün çorbası, gül suyu kullanımı, Antep fıstığı, rakı ve yoğurttur.

Pakistanlı Uzman Shama Tarıq Puri’ye göre Türk mutfağı Pakistan mutfağını büyük ölçüde etkilemiştir. Kebap, köfte, helva ve daha birçok şey, çok daha baharatlı olarak Pakistan mutfağında mevcuttur. Tandır usulü de Türk mutfağından aldığımız et pişirmekte kullanılan diğer bir usuldür. Türk mutfağında olduğu gibi et, genellikle pilav eşliğinde hazırlanır. Pakistan’da çok tutulan bir diğer yemek, cacıktır. Yoğurt, doğranmış salatalık, nane, sarımsak ve sirke ile hazırlanan soğuk bir yiyecektir. Yoğurtla hazırlanan diğer bir içecek de ayrandır ve bu da yine Türk mutfağından alınmıştır. Urduca turşu, tursh demektir ve Türkçe’den alınmıştır. Pakistan tatlıları genellikle helva biçimindedir. Helva kelimesi de Türkçe’den gelmektedir.

Karşılıklı etkileşimin en ilginç örneği bugün hâlâ severek tükettiğimiz tavukgöğsü tatlısıdır. Osmanlıların içinde pirinç unu, süt ve seker olan her karışıma muhallebi dedikleri bilinmektedir. Fatih Sultan Mehmed dönemi mutfak değerlerinde muhallebi için tavuk alındığı kayıtlıdır ve tavukla yapılan bu muhallebinin, tavukgöğsü olduğu söylenebilir. İlginç olan bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır.

Bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin şeker ya da balla tatlandırılmasına şerbet denir.

Osmanlı döneminde şerbet ikramı o kadar yoğundur ki neredeyse her özel gün için ayrı bir şerbet yapılır. O günlerden bugünlere şerbet-i vilâdet yani lohusa şerbeti geleneği kalır.

18. yüzyılda visney adıyla hazırlanan vişne şurupları da hem İngiltere’ye hem de Fransa’ya ihraç edilir. İtalya’da 17. yüzyılda şerbetten yapılan meyveli dondurmaya sorbetto denir. Bugün hâlâ Fransa ve İngiltere’de meyveli dondurma şerbet kökenli sorbet adıyla bilinir.

Kahvenin Yemen’den yola çıktıktan sonra Cidde’ye, ardından Süveyş ve Mısır’a, oradan da gemilerle başta İstanbul olmak üzere İzmir, Selanik, Payas, Yafa, Akka, Trablusşam, Sayda ve Antalya gibi diğer Osmanlı şehirlerine de ulaşmıştır.

Osmanlı şehirlerinde kahveyle tanışan Avrupalı seyyahlardan kimi bu içeceğin bağımlısı olur, kimi kahveye hayret ederek bilimsel bir incelemesinin yapılması için ülkesine dönerken yanına alır, kimi de sahip olduğu girişimci ruhla bu esrarengiz içeceğin ticari bir meta olabileceğini fark eder. Böylece farklı nedenlerle Türk içeceği Avrupa’ya girerek hızla yaygınlaşır.

Yoğurt, Orta Asya steplerinde doğmuştur. Yoğurdu ve kımızı Asya steplerinden göçtükleri her yere taşıyan atalarımız yaşamlarını devam ettirebilmek için sürülerin sütünü tüketip zamanla sütü işlemeyi öğrenmeleriyle ortaya çıkmıştır.

Tarihte kurak ve zor zamanlar için yoğurt kurutularak saklanırdı. Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yoğurt kurusu “kurut” adı verilerek hâlâ tüketilmektedir. Yoğurdu saklamanın bir diğer usulü tarhanadır. Temelinde yoğurt, un, baharat ve çeşitli tatlandırıcılar olan tarhana suyla karıştırılıp pişirilen çok kolay bir çorba çeşididir.

Osmanlı’da baklava, iftar ve bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alır, ulûfe ödemelerinin yapıldığı günde ve Ramazan ayının on beşinde Hırka-i Şerîf ziyaretinin ardından yeniçerilere dağıtılırdı.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde de belirtildiği üzere iyi bir baklava, bir kağnı tekerleği kadar büyük ve de kat kat olmasına rağmen ufacık bir paranın ağırlığıyla çökecek kadar yumuşak olmalıdır.

Osmanlı döneminde Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/macun şekeri) ilk sırayı alır.

Lohuk, ilk olarak 1835 yılında doğunun şekerlemelerini araştırmak için İstanbul’a gelen, Yunan Kralı I. Otto’nun şekercibaşısı Friedrich Unger tarafından 19. yüzyılın ortalarında Avrupa’ya tanıtılır.

Geçmişi oldukça eskiye dayanan döner kebabın tarihini diğer kebap çeşitleri gibi etin ve ateşin mevcut olduğu günlere kadar götürebilir, ilk ve basit şeklinin “kuzu çevirme” olduğu söylenebilir.

Ana vatanı Osmanlı toprağı olmasa da tüketim sekli ve miktarıyla tüm Osmanlı coğrafyasını etkileyen yiyeceklerden biri de pirinçtir.  On yedinci yüzyılda Anadolu’yu ziyaret eden Pietro Della Valle “Yemekte eğer pirinç yoksa buna Türk usulü yemek demiyorlar.” diye yazarken Osmanlı mutfağıyla ilgili çok önemli bir tespitte bulunmuştur.

Edmondo de Amicis, pilavı Napolililerin makarnası, Arapların kuskusu ve İspanyolların pucherosu gibi Türklerin “mukaddes yemeği” olarak tanımlar.

Ayçöreği, İran kökenli olan ve kısa zamanda Arap mutfağına katılan milföy hamuru, önce Araplar tarafından İspanya’ya taşınmış, yıllar sonra da Türkler tarafından Viyana yoluyla tekrar Avrupa’ya götürülerek kruvasana (hilal) dönüşmüştür.

Pastırma, Türkler vasıtasıyla Rumeli ve Balkanlar’a, daha sonra Orta Avrupa’ya götürülmüş, Balkan dillerine ve Batı mutfağına pastrami adıyla girerek tüm dünyaya yayılmıştır.