Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu Final 11. Deneme Sınavı

Dokunulmazlığın öğretiminde giderek azalan ipucu ile öğretimin kullanılması yerinde olacaktır.

Atipik motor gelişim, ortopedik yetersizlikler, kaba ve ince motor becerilerdeki yetersizlikler gibi pek çok nedenden dolayı öz bakım becerilerinin edinimi etkilenebilir. Otizmi olan bireylerde sosyal iletişimsel yetersizliklerin olması, duyusal uyaranlara verilen sıra dışı tepkiler bu becerilerin edinimini zorlaştırmaktadır.

Yemek yeme becerilerinin kazanılma sırası   par­makla tutarak yemek yeme kaşık kullanarak, çatal kullanarak ve bıçak kullanarak yemek yemedir. Bardaktan sıvı içme parmakla yemek yeme ile bir­likte kazanılmaya başlar. Diğer becerilerde olduğu gibi bireyin ilerlemeleri mutlaka kaydedilmelidir. Çocuk ilerleme gösterdikçe yapılan uyarlamalarda yavaş yavaş kaldırılmalıdır. Öğrenilen yemek yeme becerisinin başka ortamlarda ve başka kişilerin var­lığında ve başka araç gereçlerle yapılması becerinin genellemesini sağlayacaktır. Doğru yanıt E’dir.

Kişisel bakım gereksinimleri için günlük desteğe ihtiyacı olan birey, Ağır düzeyde zihinsel yetersizliktedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çok az düzeydeki destekle bağımsız olarak yaşayabilenler hafif düzeyde zihinsel yetersizlik; orta düzeyde sunulan destekle bağımsız bir şekilde yaşayanlar orta düzeyde zihinsel yetersizlik;  kişisel bakım gereksinimleri için günlük desteğe ihtiyacı olanlar  ağır düzeyde zihinsel yetersizlik;  yirmi dört saat bakım gereksinimi  olanlar çok ağır düzeyde zihinsel yetersizlik düzeyinde bulunmaktadır.

Yetersiz ve dengesiz beslenmenin en temel nedenlerinden biri öğün atlanmasıdır. Günlük besin ögesi ve enerji ihtiyacının karşılanabilmesi için 3 ana ve 3 ara öğün yapılmalıdır. Ana öğünlerde sağlıklı beslenme tabağına uygun beslenmeye çalışılmalıdır. Ara öğünlerde ise sağlıklı atıştırmalıklara yer verilmelidir. Meyve, sebze, süt ve süt ürünleri, yağlı tohumlar, peynirli sandviç sağlıklı atıştırmalıklara örnek olarak verilebilir.

Gerektiğinde normal gelişim gösteren yetişkin ve bireylerin çocuklarındaki yetersizlik durumunu kabullenmelerine engel olmak

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilecek olan bakım hizmetinin planlanma sürecinin bazı bileşenleri ve aşamaları içermektedir. Bu temel bileşenler ve aşamalar şunlardır; (a) değerlendirme, (b) bakım gereksinimlerinin tanımlanması, (c) bakım planı hazırlama, (d) bakım planını uygulama ve (e) gözden geçirme.

Rett sendromu çoğunlukla kızlarda görülen, genetik temelli ağır zihinsel gerilik ve otistik özelliklerin görüldüğü ilerleyici sinir sistemi ile ilgili bir bozukluktur. Doğru cevap B'dir. 

Sağlıkla ilgili fiziksel yetersizlikler;

• Epilepsi,
• Astım,
• Diyabet,
• Kistik Fibrozis,
• Orak Hücre Anemisi,
• Hemofili,
• AIDS ve 
• Kanser olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Eş zamanlı sunum yönteminde, bireyin sevdiği/tercih ettiği besin ile sevmediği/tercih etmediği besin birlikte sunulur. Birlikte sunma ile anlatılmak istenilen sevilen yiyeceğin üstte, sevilmeyen yiyeceğin ise altta kalacak şekilde kaşığa konularak bireye verilmesidir.

Fallik dönem (36-60.ay): Bu dönemde kişinin dikkati, ilgisi ve haz duygusu cinsel organlara yönelmiştir. Çocuk bedenini tanıma ve kontrol altına alma girişimlerini bu dönemde de sürdürdüğünden çişini kontrol etme girişimlerini de başlatır. Yeterli sayıda deneme-yanılma sonucunda kaka kontrolünde olduğu gibi çiş kontrolünü de başarılı bir şekilde gerçekleştirir. Çocuklarda bu dönemde cinsel organlarıyla oynama sıkça görülen eylemlerden biridir. Bu dokunmalar sonucunda mastürbasyon keşfi gerçekleşir. Mastürbasyon uyarım sağlayan dokunmalardır ve çocuğun hoşuna gider. Bunun için uzun zaman harcamamasına özen gösterilmeli ve dikkati kaydırılmalıdır.

Sarası olan birey nöbet geçirdiğinde yapılması gerekenler aşağıda listelenmektedir:
• Sakin olun.
• Bireyi yere yatırın ve onu yaralayacak şeyleri çevresinden uzaklaştırın.
• Vücudu sarsıldıkça başı yere çarpmasın diye bireyin başının altına katlanmış palto gibi düz ve yumuşak bir şey koyun.
• Nöbeti durduramazsınız. Normal düzeyde seyretmesine izin verin. Bireyi canlandırmaya, uyandırmaya ya da hareketlerini engellemeye çalışmayın.
• Bireyi yavaşça yan çevirin. Bu onun hava yolunun açılmasını ve kusmuşsa ağızdan boşaltım yapmasını sağlar.
• Ağzını açmaya çalışmayın.
• Dilini tutmaya çalışmayın.
• Ağzına hiçbir şey koymayın.
• Titreme hareketleri bittiğinde, bilincini kazanana kadar bireyin dinlenmesine izin verin.
• Nöbet sırasında soluk alıp verme yüzeysel olabilir ve hatta kısa süreli durabilir. Solunumun yeniden başlamaması gibi istenmeyen bir durum olduğunda bireyin hava yolunun tıkanıp tıkanmadığını kontrol edip suni solunum yapın

Kamuda ve özel sektörde %3 oranında  engelli işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Engelli personel kadrosunda çalışmak için, kişinin %40 ve üzerinde özür
durumuna sahip olduğunu gösteren sağlık kurulu raporuna sahip olması ve işçi kadrosunda çalışmak için Türkiye İş Kurumuna kayıtlı olması gereklidir.

Doğru cevap A'dır.

Aile ve    Sosyal     Politikalar      Bakanlığı gelişimsel        yetersizliği     olan         bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri. Takip eden bölümde gelişimsel yetersizliği olan bireylerin bu hizmetlere nasıl ulaşacakları ve hizmetlerin içeriği kısaca özetlenmiştir.

Zekâ Bölümü: Bir kişinin zekâ testleri ile elde edilen zekâ yaşının, takvim yaşına bölünmesi ve 100 ile çarpılması ile elde edilen sayıdır. Doğru cevap A'dır. 

Otizmi olan bireylerde sosyal iletişimsel yetersizliklerin olması, duyusal uyaranlara verilen sıra dışı tepkiler öz bakım becerilerini öğrenme sürecini zorlaştırmaktadır. Ayrıca taklit becerilerinde yaşanan sorunlar ve sosyal pekiştireçlere olan ilgisizlik de OSB olan bireylerin öz bakım becerilerini öğrenme sürecini olumsuz etkilemektedir. Bilimsel dayanaklı uygulamalardan yararlanmak ise bu süreci olumlu yönde etkileyebilecek bir unsurdur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Aileler yeterince desteklenerek çocukları hakkında bilgilendirilmeleri, eğitim kurumları hakkında süreçleri bilmeleri gibi durumlara ihtiyaçları vardır. Ancak çocuğun bakımını devretme bir gereksinim değil sorumluluk bilincinde olmayan ya da bakımını gerçekleştiremeyen ailelerden çocuklarının alınmasını içeren bir süreçtir. Doğru seçenek E'dir.