Osmanlı’da önemli ölçüde bir özgürlükler ortamını sağlayan II. Meşrutiyet”in ilanı olmuştur.

Aydınlanma döneminde “kamuoyunun”, toplumsal ve siyasal eşitlikten yana olduğu ve “akla” önem veren düşünceler etrafında oluştuğu ileri sürülüyordu. Vincent Price, “Kamuoyu”(1992) adlı eserinde bunun nedenlerini özetle şöyle sıralamaktadır: Kamuoyunun oluşmasında tartışmalar herkesin katılımına açıktı ve özgür bir tartışma ortamı vardı. Bu tartışmalarda, toplumun genel yararı amaçlanıyordu. Aksi takdirde tartışmalar, bireysel çıkarların çatışmasından kaynaklanıyordu. Tartışmalarda asıl olarak düşüncelerin olgunluğuna ve akla uygun çözüm önerileri getirilip getirilmediğine önem veriliyordu. Ayrıca, kişilerin sosyal statülerinin, siyasal ve ekonomik güçlerinin, tartışmaları biçimlendirmesine izin verilmiyordu

Sansür ve medyanın denetim tarihinde iki önemli kırılma noktası yaşanmıştır. Bunlardan ilki Batı demokrasilerinin yeni sağ olarak tanımlanan akımla yayıncılık alanındaki düzenlemeleri kaldırmasıdır. İkincisi ise Doğu Bloku’nun yıkılması ile birlikte eski Doğu Bloku ülkelerinde devlet tekelinin kalkmasıdır. Bu iki gelişme, günümüz medya sistemlerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Yurttaş gazeteciliğinin esasları şu şekildedir: Yurttaş gazeteciliği haber tanımını genişletir. Haber yapma çerçevesini yeniden tarif ederek, okuyucu ilgisini arttırmayla ilgilenir. Haberde dengelilik, okuyucular lehine yeniden tanımlanır. Yeni bir okuyucu oluşturulmaya çalışılır. Okuyucuların gazeteleriyle etkileşim içine girebilecekleri kanallar oluşturularak, gazetelerle yurttaşlar arasındaki mesafe kaldırılmaya çalışılır. Yurttaş gazeteciliğinde haber kaynaklarının tümüne ulaşmak esastır. Ticari açıdan kâr sağlamayı temel motivasyon olarak kabul etmeden etkinlik göstermeleri ise sivil toplum ve medya ile ilgilidir. Sivil toplum medya kuruluşlarının en belirgin özelliği, kapitalist pazar mantığına dayanmamalarıdır.

Bernard Cohen, 1963 yılında Basın ve Dış Politika adlı bir kitap yayımlamıştır. Bu kitabında şöyle demektedir: Medya zamanının çoğunda insanlara ne düşüneceğini söylemede başarılı olamamıştır ama okuyucuya ne hakkında düşüneceğini söylemekte fevkalade başarılıdır. 1970’lere gelindiğinde medya, kamuoyu ve siyaset ilişkisini yeniden formüle eden bir kuram oluşmuştu. Bu kuram gündem belirleme olarak tanımlanan kuramdır. Söz konusu kuram, Cohen’in yaklaşımından esinlenmektedir. Buna göre, medya kamuoyunun gündemini belirlemektedir. Kamuoyu gündemi ise, siyasi gündemi belirler.

Paternalizm “Baba devlet” anlayışı olarak tanımlanmaktadır. Paternalizmin özü şudur: Nasıl ki bir baba evlatlarını tehlikelerden, güç- lüklerden ve kötülüklerden koruyorsa, devlet de yurttaşlarını dış düşmanlardan ve dış istilalardan korumalıdır.

1970’lerde medya, kamuoyu ve siyaset ilişkisini yeniden formüle eden bir kuram oluşmuştur. Bu kuram, “Gündem Belirleme” olarak tanımlanan kuramdır. Bu kurama göre, medya, kamuoyunun gündemini belirlemektedir. Kamuoyunun gündemi ise siyasi gündemi belirlemektedir. Bu kuramda etkinin başlangıç kaynağı medya olsa da medyanın kamuoyundan ve siyasetten nasıl etkilendiği ile ilgili de araştırmalar sürmektedir.

Alternatif medya türleri olarak, yurttaş gazeteci- liği, hak haberciliği, sivil toplum medyaları, edebi gazetecilik ve barış gazeteciliği kabul edilebilir. Anaakım medya ise geleneksel kitle iletişim araçlarına örnektir.

Asgari devletçi sivil toplum yaklaşımı çoğulcu demokrasi yaklaşımının gücünü kaybetmesiyle ortaya çıkmıştır. O¨zellikle 1970’lerde Batı’lı ülkelerde ekonomi gerilemiştir. “Sosyal refah devletine ciddi eleştiriler yöneltilmiştir. Bu ise asgari devletçi sivil toplum yaklaşımının şekillenmesinde belirleyici olmuştur. Bu yaklaşımın temelinde, toplumsal yaşamın düzenine müdahalede bulunan devletin hareket alanının sınırlandırılması yatmaktadır. Sivil topluma ulaşılması için, yasama yetkisinin daraltılarak, devletin uygulamalarının asgariye indirilmesi gerekmektedir. C¸ünkü, hükümet yapısı çoğunluğun fikrine değil, çıkar ve baskı gruplarının önceliklerine hizmet etmektedir. Asgari devletçi sivil toplum tasarımı, yasama, yürütme ve zor gücünün kullanımı olarak devleti asgariye indirmektedir.

Yöndeşme, İngilizce “convergence” kavramına karşılık kullanılmaktadır. Türkçe’de ilk kullanımında “yakınsama” kavramı tercih edilirken, zaman içinde yöndeşme daha fazla kabul görmüştür. Bilgisayar teknolojilerinin iletişim alanında kullanımı ile farklı tür iletişim araçlarının ortak kullanımı veya birbiri üzerinden kullanımı kastedilmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Alternatif medyayı köksap olarak gören alternatif medyadır. Bu yaklaşım medyayı, sadece belli bir sorunla bağlantılı olarak, belli bir grup insana söz hakkı tanıyan bir alan olarak görmemektedir. Aynı zamanda, tarafsızlığın yeniden vurgulandığı, eşitlik ve benzeri konularda savaş veren farklı insan ve organizasyonların bir araya getirildiği organizasyonlar olarak görmektedir.

Türkiye’de 1930’lu yıllarda, Falih Rıfkı Atay, gezi izlenimlerini anlatan yazılarıyla röportaj dalının ünlü imzaları arasına girmiştir.

“Mezo (orta) kamusal alanlar”; milyonlarca insanın etkileşime girdiği ulus devlet düzeyinde, kimi zaman da komşu ülkelere taşan alanlardır. “Toplumsal hareketlerin geliştiği küçük grup ve örgütleri kapsamaktadır. Fotokopi, telefon, faks, kişisel bilgisayarlarla ilişkiye giren gruplar, küçük yayınevleri, yerelde biraraya gelenler bu kategoriye girer. Gündelik yaşamın egemen değerlerinin sorgulandığı ve dönüştürüldüğü bu yerlerde, yeni deneyimler keşfedilir ve popülerleştirilir Bu alanların gücü, örtük olmalarından kaynaklanmaktadır.” ifadeleri ise Mikro kamusal alanlar ile ilgilidir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde basın ve ifade özgürlüğünün anayasal güvence altına alınması gazete temelli bir iletişim sistemine dayanmaktadır. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Geleneksel medya, yasama, yürütme ve yargıdan sonra 4. Güç olarak kabul edilmektedir. Alternatif medya ise, muhalif medya, topluluk medyası, bağımsız medya, karşı medya, yeni medya, yerel medya, başka medya, radikal medya olarak da tanımlanmaktadır.

Curran’ın “karma medya örgütlenme modeli”, karmaşık düzenlemeleri ile pratikte karşılaşılan sorunları gizlemesi ve teknolojik gelişmeler karşısında yetersiz kalması açısından eleştirilmiştir. Aslında, Curran da Garnham gibi rasyonel söylemin kurallarına uygun, ulusal düzeyde ideal bir “kamusal alan” görüşünü yeniden üretmektedir.

“Kamu hizmeti medyaları” aynı zamanda “sivil toplum medyaları” olarak da tanımlananır.

Roma’nın iki ünlü retorik ustası Cicero ve Quintilian retorik sanatı üzerine kitaplar yazdı. Cicero ve Quintilian retoriği farklı amaçlar için kullandı. Cicero’ya göre, retorik, bir hedef kitleyi etkileme sanatı idi. Eserlerini pratik siyaset üzerine yazdı. Cicero’nun eserlerini verdiği dönem, Roma siyasetinin karma yapısının devam ettiği bir dönemdi. Hâlâ, senatoda konuşmalar Roma’nın siyasetini belirleyebiliyordu. Quintilian’ın retoriği ise demokratik mekanizmaların ortadan kalktığı imparatorluk dönemiydi. Artık, retorik, sarayda gündelik yaşam içinde güzel konuşma eğitimiydi. Güzel konuşma saygınlık uyandırmaktaydı. Retoriğin siyasal işlevi ortadan kalkmıştı.

Piyasa yayıncılında; medya kuruluşları, özel şahıslar ve sermaye şirketleri tarafından yönetilmektedir. Şirketlerin yayıncılık politikaları piyasa ilkelerince belirlenmektedir. Bu nedenle, ticari değeri olmayan içeriğin aktarılması olanaksız gibidir. Devlet yayıncılığında ise; iletişim alanını dolduran iktidarın tercih ettiği enformasyondur. Eleştirel görüşler bu kanalda kendine yer bulamaz. Zararlı ve tehlikeli olanlar medya sistemi tarafından ayıklanır. Enformasyon akışı tek yanlıdır

Feodalizm döneminde ayakta kalan tek kurum Hristiyan kilisesi olmuştur. Kilise temsil ettiği ruhani otoriteyle bu boşluğu doldurmuştur. Bu dini benimseyenler Hristiyanlığın egemenlik alanını kuzey ve orta Avrupa’ya doğru genişletmiştir. Tüm ortaçağ boyunca, Avrupa coğrafyasında yapılan savaşlar, birleştirici tek kurumdan Hristiyanlık içinde bir önderlik mücadelesi gibi görünmüştür. Oysaki bu savaşlar, gerçekte ekonomik temellidir. Eş deyişle dünyasal bir iktidar savaşına işaret eder. Bu mücadelenin tarafları da birbirleriyle yetki, ayrıcalık ve iktidar için mücadele eden güçlerden oluşmuştur.